Bij een nieuw jaar horen goede voornemens. Misschien wil je in 2024 meer doen voor het klimaat, maar weet je niet waar je moet beginnen. In dat geval: geen zorgen. Deze laagdrempelige duurzame gewoontes zijn makkelijk vol te houden én je verkleint je ecologische voetafdruk er drastisch mee.

Goede voornemens hebben vaak te maken met gezondheid. We willen bijvoorbeeld meer bewegen, afvallen en meer ontspanning in ons leven brengen. Wist je dat veel duurzame gewoontes deze aspecten al in zich dragen? Ga maar na: wie een middagje in de moestuin scharrelt, is lekker zen bezig. En wie vaker de fiets pakt in plaats van de auto, verbrandt meteen een hoop calorieën. Vang dus twee vliegen in één klap met deze duurzame goede voornemens en maak jezelf, maar ook de planeet blij.

Voornemen 1: Eet minder vlees

Heerlijk, een slavinkje bij de aardappels of een paar plakjes rookworst door de stamppot. Maar al het vlees dat we in Nederland consumeren is niet bepaald gunstig voor het klimaat. Gemiddeld eten we maar liefst zo’n 40 kilo vlees per persoon per jaar – iets vaker experimenteren met plantaardige alternatieven kan dus absoluut geen kwaad. Verruil je hamburger bijvoorbeeld eens voor een bonenburger: bij de productie hiervan wordt tot wel zeven keer minder CO2 uitgestoten en acht keer minder water gebruikt. Eet je vrijwel iedere dag vlees en vind je plantaardig eten een uitdaging? Begin dan bijvoorbeeld met één vleesvrije dag per week en probeer dit uit te breiden naar meerdere dagen.

©Magdalena Bujak

Voornemen 2: Leg een moestuin(tje) aan

Veel van het eten dat we in de supermarkt kopen, heeft honderden tot wel duizenden kilometers afgelegd voordat het in de schappen belandde. Al dat transport over water, wegen en via de lucht veroorzaakt ontzettend veel broeikasgassen in de atmosfeer. Om dit (deels) te voorkomen, kun je ervoor kiezen om zelf je eten te verbouwen. Voor het aanleggen van een moestuin hoef je echt geen gigantische achtertuin te hebben; in een bak van één vierkante meter kun je al een hoop groenten, fruit en kruiden kwijt. Moestuinieren is daarnaast heerlijk ontspannend. Je voelt je meer verbonden met de natuur, je bent lekker actief bezig en het verbouwen van je eigen voedsel geeft een voldaan gevoel. Het moestuinseizoen begint op 1 maart, dus zorg dat je goed voorbereid van start gaat. De Makkelijke Moestuin is een toegankelijk systeem om mee te beginnen.

Voornemen 3: Eet met de seizoenen mee

Ben je niet gezegend met groene vingers en is moestuinieren dus niet voor je weggelegd? Probeer dan als alternatief zoveel mogelijk met de seizoenen mee te eten. Voor de verbouwing van seizoensgroenten en -fruit is minder warmte en energie nodig, waardoor deze producten voordelig op eigen bodem kunnen groeien en dus niet uit het buitenland hoeven komen. Nog een voordeel van seizoensgroenten is dat ze in hun ‘eigen’ seizoen een stuk verser en dus lekkerder zijn. Kies je voor seizoensgroenten, dan steun je ook nog de lokale economie. Heb je geen idee wanneer welke groenten in het seizoen zijn? Het Voedingscentrum heeft een handige kalender voor seizoensgroenten- en fruit opgesteld.

Voornemen 4: Pak wat vaker de fiets

De auto is in Nederland het populairste vervoermiddel. Zelfs voor korte ritjes (tot 7,5 kilometer) pakken we doorgaans de auto. Zonde, want door vaker te fietsen werk je aan je gezondheid en help je meteen het klimaat een handje. Kijk bijvoorbeeld eens of de afstand naar kantoor niet ook op de fiets te overbruggen is. Voor een kleine boodschap naar de supermarkt? Kan prima op de fiets (eventueel met stevige fietstassen op je bagagedrager). De auto wat vaker op de oprit laten staan heeft ook financiële voordelen: volgens Milieu Centraal bespaar je er gemiddeld zo’n 120 euro per maand mee. Moet je een wat langere afstand overbruggen? Dan kun je kijken of het openbaar vervoer toereikend is.     

©BGStock72 - stock.adobe.com

Voornemen 5: Ga op vakantie met de trein

Het is voor velen van ons vanzelfsprekend dat we in de zomer per vliegtuig naar een zonnig oord vertrekken. En dat terwijl het vliegtuig in verhouding het meest milieuvervuilende vervoermiddel is. Zo belast een vliegreis het milieu maar liefst 8 tot 12 keer zoveel als dezelfde reis per trein. Er zijn talloze verrassende en zonnige bestemmingen die met de trein bereikt kunnen worden. Met zo’n reis ben je niet alleen duurzaam bezig, maar je geniet ook een stuk meer van de heenweg. Wist je dat je vanuit Amsterdam met slechts één overstap naar Barcelona reist? De Franse Côte d’Azur bereik je al met twee overstappen. 

Voornemen 6: Shop duurzaam

Ook shoppen doen we vaak zonder erbij na te denken, maar voor de productie van kleding en spullen zijn veel grondstoffen en energie nodig. Stel jezelf daarom voor een leuke uitdaging en probeer bijvoorbeeld het hele jaar alleen te shoppen bij tweedehands- en kringloopwinkels - wie weet hoeveel pareltjes je daarmee op de kop tikt. Je kunt het ook wat radicaler aanpakken en met jezelf afspreken dat je slechts één kledingstuk per kwartaal of halfjaar koopt. Kun je het toch niet laten om nieuwe kleding te kopen? De app Good On You vertelt je welke merken hun kleding op duurzame wijze produceren.

©FedericoC

Voornemen 7: Pak groene hobby’s op

Moestuinieren is zoals we al schreven een geweldige manier om meer voor het klimaat te doen en ook zelf meer ontspanning te ervaren. Zo zijn er nog veel meer leuke ‘groene’ hobby’s. Wat dacht je van ouderwets breien en haken? Wanneer je de kunst van het breien en haken eenmaal onder de knie hebt, kun je hier allerlei unieke artikelen mee maken: van mutsen tot sjaals en van schattige babysokjes tot een lekkere winterse trui voor jezelf. Naaien is overigens ook weer helemaal hip; daar kun je nóg meer kanten mee op. Als je graag in de keuken staat, kun je je eens verdiepen in wecken en inmaken: twee eeuwenoude technieken waarmee je voedsel maanden tot wel jaren kunt bewaren. Leuk om te doen en zo hoef je geen voedsel meer te verspillen.

Op elke website, in elke app en zelfs in de supermarkt laat je digitale sporen achter. Deze worden door bedrijven verzameld en doorverkocht en helaas gebeurt dat vaak op een slecht beveiligde manier. Het gevolg? Datalekken die je privacy en je geld in gevaar brengen. Gelukkig kun je je gegevens met een paar gerichte maatregelen zelf beschermen.

Een goede bescherming van je gegevens begint met het vaststellen welke gegevens er al van je rondzwerven. Daarna beslis je wat écht bewaard moet blijven en vervolgens dicht je elk lek met slimme hulpmiddelen. In dit artikel leiden we door het hele proces. We starten met een snelle inventarisatie van je digitale voetafdruk. Denk aan ongebruikte accounts, verborgen toestemmingen en vergeten wachtwoorden.

Vervolgens gaan we aan de slag: van wachtwoordmanagers en tweestapsverificatie tot versleutelde bestandsdeling en VPN’s. Tot slot kijken we naar je wettelijke rechten onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en laten we zien hoe je die in je voordeel kunt inzetten. Zo groeit je beveiliging organisch mee met elke stap die je zet. Je minimaliseert de risico’s en pakt je regie terug!

Digitale voetafdruk

Elk beveiligingsplan begint met inzicht. Open daarom eerst op je computer Instellingen, kies Privacy en beveiliging en bekijk alle categorieën om te zien welke apps toegang hebben tot je locatie, camera en microfoon. Noteer wat je niet verwacht had.

Ga vervolgens naar je e-mail en zoek op trefwoorden als ‘registratie’, ‘bevestig je account’ en ‘privacyverklaring’. Zo spoor je vergeten accounts op, bijvoorbeeld de webshop waar je vijf jaar geleden een cadeautje bestelde. Bezoek tot slot de website Have I Been Pwned en vul je e-mailadres in. De dienst toont of je gegevens in bekende datalekken zitten.

Geef elke vondst een kleurcode: groen voor veilig, oranje voor opletten en rood voor directe actie. Met dit kleurenoverzicht zie je in een oogopslag waar het gevaar zit. Sla het bestand lokaal op, niet in de cloud, en bescherm het met een wachtwoord. Nu je precies weet welke gegevens rondzwerven, kun je gericht maatregelen nemen in plaats van schieten met hagel. Zo bespaar je tijd en mis je geen verborgen risico.

Onkraakbare wachtwoorden

Een uniek en lang wachtwoord voor elk account is de simpelste en beste bescherming. Installeer daarom een wachtwoordmanager zoals Bitwarden (https://bitwarden.com) of 1Password (https://1password.com). Maak eerst een hoofdwachtwoord van minstens zestien tekens dat geen bestaand woord bevat; combineer hoofdletters, leestekens en een zin die je alleen zelf begrijpt. Open daarna de manager en klik op Nieuwe login of Add Item, plak de url, vul gebruikersnaam in en laat de generator een wachtwoord van vijfentwintig willekeurige tekens maken.

Je kunt ook een volledige lijst met wachtwoorden importeren uit je browser. Sla het op en activeer Autofill in de browserextensie. Wis direct het oude, zwakke wachtwoord en gebruik de functie Password Health om overgebleven duplicaten op te sporen. Dankzij de versleutelde kluis verlaat geen enkel wachtwoord je apparaat onversleuteld; alleen jij bezit de sleutel. Vergeet niet regelmatig een back-up van de kluis te exporteren naar een versleuteld usb-station voor extra zekerheid. Zo voorkom je dat één lek al je accounts in gevaar brengt en kun je wachtwoorden probleemloos blijven vernieuwen.

Tweestapsverificatie

Helaas is zelfs een fantastisch wachtwoord kwetsbaar wanneer een bedrijf een datalek heeft. Activeer daarom altijd een tweestapsverificatie, ook wel multi-factor authentication genoemd. Veel diensten bieden deze optie aan. Ga naar de beveiligingsinstellingen van je account, bijvoorbeeld Account / Beveiliging / Tweestapsaanmelding, en kies voor een authenticator-app.

Installeer op je telefoon een gratis app als Google Authenticator. Klik op QR-code scannen, houd de camera boven het scherm en bevestig. De app toont nu elke dertig seconden een nieuwe zescijferige code. Voer die in op het webformulier en sla de herstelcodes op in een offline-document.

Voor kritieke accounts, zoals je cloudopslag of crypto-wallet, gebruik je bij voorkeur een hardware-sleutel als YubiKey. Steek de sleutel in de usb-poort, druk op het lampje en log in zonder een code over te typen. Dankzij de FIDO2-standaard wordt phishing onmogelijk, omdat de sleutel de url controleert voordat hij tekent. Zo combineer je gemak met een ijzersterke tweede factor die indringers buitenhoudt. Bewaar een reservesleutel op een andere locatie zodat verlies of diefstal je niet buitensluit.

Veilig en tijdelijk delen

Je wilt een scan van je paspoort opsturen naar een overheidsinstelling, of een map met familiefoto’s delen met oma. Gebruik dan nooit onbeveiligde e-mailbijlagen. Kies in plaats daarvan voor een end-to-end-versleutelde dienst als Wormhole.

Sleep het bestand naar het tabblad en beperk de download tot één keer. Kopieer de link, plak hem in een bericht en stuur het wachtwoord via een ander kanaal. Wie te laat klikt, krijgt een 404-fout, waardoor je geen nieuwsgierige meelezers meer hebt.

Werk je in Windows, open dan een willekeurige map, klik met rechts op een bestand, ga naar OneDrive / Delen, kies via de drie puntjes Instellingen voor delen en voeg een Wachtwoord en Vervaldatum toe. Door tijd, wachtwoord en versleuteling te combineren geef je kwaadwillenden geen kans. Bovendien bespaar je opslagruimte omdat het bestand niet in talloze inboxen blijft zweven.

Virtueel privénetwerk

Openbare hotspots in hotels en cafés zijn een paradijs voor datadieven. Zodra je onversleuteld verkeer verstuurt, kan iedereen in het netwerk meelezen. De eenvoudigste bescherming is het inschakelen van een virtueel privénetwerk. Installeer op je laptop en mobiel bijvoorbeeld de opensource-dienst Mullvad of het commerciële NordVPN.

Open de app, klik op Snel verbinden en verifieer dat het slot-pictogram in de menubalk verschijnt. Activeer daarnaast de optie Kill Switch zodat je verbinding blokkeert zodra de tunnel wegvalt. Voor extra zekerheid kun je in je browser de ingebouwde optie Altijd beveiligde verbindingen gebruiken activeren, die je vindt via Instellingen / Privacy en beveiliging. In Firefox heet de optie Alleen-HTTPS-modus. Test je opstelling via de site DNSLeakTest. Verschijnt je eigen provider niet, dan zit je goed. Zo browse je veilig, zelfs op een open wifinetwerk.

Monitoren én reageren

Beveiliging is geen eenmalige klus. Stel dus alerts in die automatisch waarschuwen wanneer jouw gegevens op straat liggen. Klik op Have I Been Pwned bovenaan op Notify me en vul je e-mailadres in. De dienst mailt je voortaan zodra je mailadres opduikt in een nieuw lek.

Voeg daarnaast domeinmonitoring toe voor je eigen website als je die hebt. Als er een waarschuwing verschijnt, open je direct de wachtwoordmanager, genereer je een nieuw wachtwoord en controleer je of tweestapsverificatie actief is. Noteer het incident in je kleurenoverzicht.

Reageer je snel, dan is de kans klein dat cybercriminelen al hebben toegeslagen. Zo bouw je een continue verdedigingslinie die meegroeit met het dreigingslandschap. Maak er een maandelijkse routine van. Dan zijn al je accounts, ook de oude, veilig.

Pak de regie over je data!

Datalekken horen bij het digitale leven, maar hun impact bepaal jij. Door eerst je voetafdruk in kaart te brengen, vervolgens unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie toe te passen en je apparaten te versleutelen, sluit je de belangrijkste toegangspoorten. Veilige bestandsdeling, een betrouwbare VPN en een periodieke schoonmaak dichten de resterende kiertjes. Met automatische monitoring en hulp van de AVG is er een goede basis. Geen enkele maatregel staat op zichzelf; samen vormen ze een flexibel schild dat meebeweegt met nieuwe dreigingen. Begin vandaag, ervaar morgen al meer gemoedsrust en bespaar geld en ongemak op de lange termijn.

Wil je dit jaar met Halloween echt indruk maken? Met de airfryer maak je in een mum van tijd griezelig lekkere hapjes die niet alleen heerlijk smaken, maar er ook angstaanjagend (leuk) uitzien. Van knakworst-mummies en spinnenpizza's tot spookachtige cupcakes en pittige Halloweenpompoentjes: 4x luguber lekkers uit de airfryer.

Knakworst-mummies

Ingrediënten (voor 6 stuks)

☐ 6 knakworsten of hotdogworsten
☐ 1 blik croissantdeeg
☐ 1 ei
☐ Suikeroogjes of mosterd of ketchup

Bereiding

• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Rol het croissantdeeg uit. Snijd het deeg met een scherp mesje in repen van ongeveer 1 centimeter dik.
• Tel hoeveel reepjes deeg je hebt en deel dit aantal door 6, zodat al je mummies evenveel windsel krijgen.
• Leg de deegreepjes op een bord en leg de knakworst of hotdogworst erop.
• Sla elk reepje kruislings over de worst heen; je pakt hem dus als het ware in. Zorg wel dat je bovenaan wat ruimte overlaat, voor zijn gezichtje.
• Kwast de knakworstmummies in met losgeklopt ei en leg ze in de airfryer.
• Bak de mummies in 10-12 minuten goudbruin en krokant.
• Laat iets afkoelen en snijd eventueel nog wat extra 'windsel' in met een scherp mesje.
• Decoreer met twee snoepoogjes. Heb je die niet, maak dan ogen met een klein drupje mosterd of ketchup.

©ID.nl

Spinnenpizza's

Ingrediënten (voor 6 tot 8 stuks)

☐ Pak of rol kant-en-klaar pizzadeeg
☐ 200 ml tomatensaus
☐ 200 gram geraspte kaas
☐ Zwarte olijven zonder pit
☐ Eventueel: oregano

Bereidingswijze

• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Rol het pizzadeeg uit en steek er cirkels uit met een diameter van 10 tot 15 centimeter.
• Verdeel de tomatensaus erover met een lepel. Gebruik ongeveer 1 eetlepel saus per pizza.
• Strooi de geraspte kaas erover, ongeveer 25 gram per pizza.
• Voeg eventueel voor wat extra smaak een klein beetje oregano toe.
• Leg de pizzabodems in de mand van de airfryer.
• Bak de pizzaatjes in 8-10 minuten gaar en bruin.
• Haal de pizza's uit de airfryer en versier ze. Daarvoor snijd je per pizza 1 olijf door de lengte doormidden; dit wordt het lijfje.
• Snijd voor het hoofd 1 olijf door de breedte doormidden.
• Voor de pootjes snijd je 1 olijf over de korte kant in 4 stukken, zodat je 4 ringetje hebt. Snijd die doormidden, zodat je 8 pootjes hebt.

©ID.nl

Spoken-cupcakes

Ingrediënten (voor 6 stuks)

☐ 150 gram zelfrijzend bakmeel
☐ 100 gram bruine basterdsuiker
☐ 2 eieren
☐ 100 ml plantaardige olie
☐ 75 ml karnemelk
☐ 1 el speculaaskruiden
☐ 1 tl kaneel
☐ 1 el geraspte appel
☐ Kant-en-klare topping (wit)
☐ Wat gesmolten chocolade of chocoladedecoratiestift

Bereiding

• Verwarm de airfryer voor op 160 graden.
• Meng in een kom de eieren, olie en karnemelk.
• Voeg de droge ingrediënten toe: bakmeel, basterdsuiker, speculaaskruiden, kaneel. Mix tot een glad beslag. Schep er tot slot de geraspte appel door.
• Schep het beslag in maximaal 6 cupcakevormpjes en zet ze in de mand van de airfryer.
• Bak de cupcakes in 15-18 minuten gaar en bruin. Prik met een satéprikker, als deze er schoon uitkomt zijn ze klaar.
• Laat ze afkoelen.
• Maak er met de topping met behulp van een spuitzakje en spuitmondje een toef op in de vorm van een spookje.
• Voeg met de gesmolten chocolade of de decoratiepen per spook twee oogjes en een opengesperd mondje toe.

©ID.nl

Pittige Halloweenpompoentjes

Ingrediënten (voor 16 stuks)

☐ 8 jalapeño-pepers
☐ 100 gram roomkaas (naturel)
☐ 50 gram geraspte cheddar
☐ 1 teentje knoflook (fijngehakt)
☐ 1 lente-ui (fijn gesneden)
☐ Zout en peper
☐ Olijfolie
☐ Optioneel: paprikapoeder of chilivlokken voor extra pit

Bereiding

• Snijd de jalapeñopepers in de lengte doormidden en verwijder de zaadlijsten en pitjes. Laat de steeltjes eraan zitten.
• Meng in een kom de roomkaas, cheddar, knoflook, lente-ui, zout, peper en eventueel wat paprikapoeder of chilivlokken.
• Vul elke peperhelft met dit kaasmengsel en strijk het oppervlak glad met de achterkant van een lepel.
• Snijd met een klein mesje, satéprikker of tandenstoker voorzichtig gezichtjes in de bovenkant van de nog koude vulling: twee ogen, een neusje en een grijns.
• Zet de pepers daarna 5 tot 10 minuten in de koelkast, zodat de vulling wat opstijft en de uitgesneden gezichtjes beter zichtbaar blijven tijdens het bakken.
• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Bestrijk de buitenkant van de pepers licht met olijfolie en leg ze in de mand van de airfryer.
• Bak ze in 8 tot 10 minuten, tot de kaas gesmolten en lichtbruin is.
• Laat de Halloweenpompoentjes een paar minuten afkoelen voordat je ze serveert.