Dat de kosten van energie behoorlijk kunnen variëren, weten we inmiddels allemaal. Maar welke apps en slimme tools kun je gebruiken om je energieverbruik inzichtelijk te maken en – nog beter – te beperken?

De afgelopen jaren hebben de meeste huishoudens de beschikking gekregen over een slimme meter. Die meter is niet alleen handig voor de energieaanbieder, maar ook voor de consument. De gegevens kun je namelijk zelf ook opvragen en gebruiken. Je hebt geen aparte apparaten nodig om de gegevens inzichtelijk te maken: een deel van de informatie is voor eindgebruikers openbaar.

Hoewel je energieleverancier en de netbeheerder meer details te zien krijgen, is er nog voldoende informatie om zelf mee aan de slag te gaan. Ga naar de website www.slimmemeterportal.nl. Deze site geeft je informatie over je persoonlijke verbruik. Klik op Inschrijven en vul de vereiste gegevens in. Bovendien geef je via inschrijving toestemming om de database met informatie over jouw slimme meter te bekijken. Die informatie wordt getoond in het dashboard. Je kunt de informatie over verschillende tijdsperioden opvragen. Zo schakel je eenvoudig tussen dag, maand en jaar. Ook kun je ervoor kiezen om het verbruik te zien in kilowattuur of gemaakte kosten. Informatie over je gasverbruik vind je in de tweede grafiek.

Meer doen met je data

Gelukkig kun je meer met je gegevens doen dan alleen bekijken in de grafieken. Zo kun je de gegevens ook exporteren als een Excel-bestand. Dat is handig als je de data op andere manieren wilt gebruiken, bijvoorbeeld om verschillende jaren met elkaar te vergelijken. Je vindt de exportknop onder elke grafiek. Aan de rechterzijde vind je meer details over het verbruik van elektriciteit en gas. De grafieken houden rekening met een eventuele dubbele meter: de gegevens worden dan apart vermeld.

Om de gegevens echt bruikbaar te maken, is het handig om de kostenindicatie te baseren op de daadwerkelijke tarieven die je betaalt. Klik op de gebruikersnaam en kies Mijn gegevens. Voer de gegevens in bij Aansluitingen en bij Tarieven. De website houdt rekening met eventuele dubbele tarieven, dus let erop dat je ze (in het geval van een dubbele meter) beide invult.

Terugleveren

Vooral dit jaar is er veel te doen rondom het terugleveren van energie door bezitters van zonnepanelen. Met de salderingsregeling kun je als huishouden zelfgeproduceerde elektriciteit terugleveren aan het elektriciteitsnet en wegstrepen tegen je eigen verbruik. Vanaf 2025 kunnen huishoudens minder salderen. De regeling wordt volledig afgeschaft in 2031. In het wetsvoorstel is vooralsnog opgenomen dat eigenaren van een zonnepaneel een vergoeding ontvangen voor de elektriciteit die zij niet kunnen salderen. De exacte regels zijn nog niet vastgesteld, maar tot 2027 moet dat minstens 80 procent van het leveringstarief zijn dat je bent overeengekomen met de energieleverancier. Hierna moet de vergoeding elke twee jaar worden vastgesteld door de minister.

Heb je zonnepanelen, dan geef je deze informatie ook op. Klik bij Teruglevering op Ja en geef de gegevens op in het vak Zonnepanelen. Geef tot slot bij Woonsituatie aan welk type woning je bewoont en in welk jaar het huis gebouwd is.

Besparen

Heb je besloten dat je energie wilt besparen? Via de website kun je deze doelstellingen ook opgeven. Ga naar de sectie SlimmemeterPortal instellingen en voer hier de doelstellingen in. Zo kun je hier opgeven hoeveel procent energie je wilt besparen ten opzichte van de huidige situatie.

Om te beoordelen of je op de goede weg zit, kun je het verbruik ook vergelijken met anderen. Kies hiervoor de tab Vergelijken en bekijk hoe het verbruik zich verhoudt ten opzichte van de omgeving of het woningtype.

Meten is weten

Een slimme meter is niet verplicht. Zo kun je ook kiezen voor een digitale meter, die geen externe verbinding heeft. Heb je een dergelijke meter en wil je toch meer inzicht in je energieverbruik, dan kun je de standen handmatig verwerken in een Excel-sheet.

Een bruikbaar sjabloon hiervoor vind je via deze pagina. De maker heeft een slim document gemaakt, waarin je je energieverbruik ook per maand kunt vergelijken op basis van het gemiddeld verbruik.

Realtime inzicht

Voordeel van de eerder besproken oplossingen is uiteraard dat je geen extra apparatuur nodig hebt. Maar wellicht heb je behoefte aan meer realtime inzicht, in plaats van het verbruik achteraf te bekijken.

Je kunt hiervoor gebruikmaken van een meetset, zoals EnergyFlip. Zo’n oplossing bestaat uit een aantal componenten. Allereerst is er een meetkastje. Hierop sluit je de slimme meter aan. Het meetkastje verzamelt de relevante gegevens en stuurt deze naar een centrale server. De gegevens worden vervolgens beschikbaar gemaakt in de bijbehorende app, waarmee je verschillende zaken kunt opzoeken. Zo zie je hoeveel elektriciteit je verbruikt, wat het actuele gasverbruik is en hoe hoog de verwachte jaarnota uitvalt. Afhankelijk van het type meetset, lees je vaak nog aanvullende gegevens. Bijvoorbeeld van hoeveel rustverbruik er sprake is.

Er zijn verschillende leveranciers van meetsets actief. Op de website www.energieverbruiksmanagers.nl vind je een overzicht van kandidaten. Houd daarbij rekening met de oplossing waarnaar je op zoek bent. Zo zijn er oplossingen die de gegevens met een vertraging tonen en oplossingen die de gegevens realtime tonen.

Aansluiten

Het in gebruik nemen van een meetset is relatief eenvoudig. Als je een slimme meter hebt, maak je gebruik van de zogeheten P1-poort van de meter. Je sluit het meetkastje (in ons geval EnergyFlip) aan op de slimme meter. Sommige sets werken ook met een ‘domme’ of analoge meter. Je bevestigt daarbij een sensor op de gas- en elektriciteitsmeter en verbindt de sensors vervolgens met het meetkastje. Prettig is dat je hiermee een traditionele meter voortaan ook op afstand kunt aflezen en ook beschikt over realtime verbruiksgegevens. Nadat je de meterkast op het meetkastje hebt aangesloten, gebruik je de bijbehorende app om de installatie af te ronden. Zorg ervoor dat je de gebruikersgegevens zo uitgebreid mogelijk invult. Alleen dan krijg je een goed beeld van het gebruik.

In het geval van EnergyFlip tik je op het tandwiel rechtsboven. Vul de gegevens in voor Woonsituatie, Jaarnota en Energiecontract. De door ons gebruikte app van EnergyFlip is opgebouwd uit een aantal informatietegels. Elke tegel toont informatie over een onderdeel van je energieverbruik; zo is er een tegel voor elektriciteit, gas en zon. Tik op een tegel voor de details, zoals het actuele verbruik per uur, dag, week of maand. Via de optie Voorgaande – zoals Voorgaande maanden – kun je data met elkaar vergelijken. Via de tegel Rustverbruik lees je hoeveel energie de apparaten in de slaapstand verbruiken. Via de tab Kosten kun je je verbruik met andere huishoudens vergelijken.

Zelf aan de slag

Lekker zelf aan de slag? Dan kun je in plaats van een kant-en-klare meetset ook kiezen voor een zelfgemaakte set. Als je nog een Raspberry Pi hebt liggen, dan kun je deze ook gebruiken om meer controle te krijgen over je energieverbruik. De Raspberry Pi leent zich namelijk goed voor ons doel: het kastje verbruikt relatief weinig stroom en de processor is krachtig genoeg om de informatie te verwerken.

In plaats van zelf de onderdelen bij elkaar te zoeken, kun je ook een starterkit in huis halen. Goed voorbeeld hiervan is de Slimme Meter Starter Kit van SOS Solutions. Zo’n kit bestaat onder meer uit een Raspberry Pi en een P1-kabel, waarmee je de slimme meter koppelt. Zo’n kabel kun je overigens ook los krijgen voor ongeveer 20 euro, handig als je al over een Raspberry Pi beschikt. Controleer altijd bij de leverancier of de kabel geschikt is voor het type slimme meter dat je in huis hebt.

De juiste software

Met de juiste software kun je de informatie uit de slimme meter ophalen en het verbruik inzichtelijk maken. Een goed voorbeeld hiervan is P1 Monitor. De maker brengt regelmatig nieuwe versies van de software uit. De bestanden zijn ingepakt in een zip-bestand. Pak het bestand uit in een aparte map en lees voor de zekerheid de Leesmij-bestanden van de maker. Hierna is het tijd om de software beschikbaar te maken voor de Raspberry Pi.

We maken hiervoor gebruik van het gratis programma USB Image Tool. Kopieer P1 Monitor vervolgens naar een geheugenkaart met behulp van USB Image Tool en plaats de geheugenkaart in de Raspberry Pi. Zorg ervoor dat de Raspberry Pi is verbonden met het thuisnetwerk (via een netwerkkabel) en sluit de eerdergenoemde P1-kabel aan via de usb-poort van de Raspberry Pi. Sluit het andere uiteinde aan op de P1-poort van de slimme meter. Sluit nu de voeding van de Raspberry Pi aan en wacht totdat het systeem is opgestart. Achterhaal vervolgens het ip-adres van de Raspberry Pi (bijvoorbeeld via het dashboard van je netwerkrouter). Open een browser en typ het ip-adres in de adresbalk. Het dashboard van P1 Monitor en de verbruiksgegevens worden zichtbaar.

Automatisering

Uiteraard kun je elektrische apparaten handmatig in- en uitschakelen voor meer controle over je energieverbruik. Het kan ook anders, met een oplossing als IFTTT (If This, Then That). Hiermee maak je triggers aan die je koppelt aan een actie. Oorspronkelijk was het gebruik van IFTTT gratis, maar nu vragen de makers een relatief bescheiden bijdrage als je er serieuzer mee aan de slag gaat. Je kunt echter eerst beginnen met de gratis variant om ervaring op te doen.

Zo kun je met IFTTT bijvoorbeeld instellen dat een slimme thermostaat automatisch inschakelt als je op weg naar huis bent, of dat de slimme verlichting automatisch uitschakelt. De meerwaarde zit in de mogelijkheid om de apparaten onderling met elkaar te verbinden en gebeurtenissen te beschrijven die een actie geven bij apparaten van verschillende leveranciers. De gebeurtenissen worden overigens door IFTTT aangeduid met ‘recepten’.

Maak eerst een account aan via Start today. In de sectie Explore lees je welke recepten beschikbaar zijn. Zoek bijvoorbeeld op Hue om alle recepten voor de slimme Hue-lampen te zien.

Voorbeeldrecept

In ons voorbeeld gebruiken we een recept voor Hue dat de lampen inschakelt als je in de buurt van je huis komt. Gebruik de zoekbalk en zoek naar Hue. Zoek nu naar een recept dat ons bij de taak helpt, bijvoorbeeld Turn on your lights when you’re near home. Klik op Connect. Afhankelijk van de gekozen taak, geef je aanvullende informatie op. Zo kan IFTTT een kaart tonen waarop je je woning aanwijst. Zo weet het systeem wanneer je in de buurt van je huis bent. Klik op Save om het recept op te slaan.

☀️ Je eigen energie opwekken?

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!