Dat de kosten van energie behoorlijk kunnen variëren, weten we inmiddels allemaal. Maar welke apps en slimme tools kun je gebruiken om je energieverbruik inzichtelijk te maken en – nog beter – te beperken?

De afgelopen jaren hebben de meeste huishoudens de beschikking gekregen over een slimme meter. Die meter is niet alleen handig voor de energieaanbieder, maar ook voor de consument. De gegevens kun je namelijk zelf ook opvragen en gebruiken. Je hebt geen aparte apparaten nodig om de gegevens inzichtelijk te maken: een deel van de informatie is voor eindgebruikers openbaar.

Hoewel je energieleverancier en de netbeheerder meer details te zien krijgen, is er nog voldoende informatie om zelf mee aan de slag te gaan. Ga naar de website www.slimmemeterportal.nl. Deze site geeft je informatie over je persoonlijke verbruik. Klik op Inschrijven en vul de vereiste gegevens in. Bovendien geef je via inschrijving toestemming om de database met informatie over jouw slimme meter te bekijken. Die informatie wordt getoond in het dashboard. Je kunt de informatie over verschillende tijdsperioden opvragen. Zo schakel je eenvoudig tussen dag, maand en jaar. Ook kun je ervoor kiezen om het verbruik te zien in kilowattuur of gemaakte kosten. Informatie over je gasverbruik vind je in de tweede grafiek.

Meer doen met je data

Gelukkig kun je meer met je gegevens doen dan alleen bekijken in de grafieken. Zo kun je de gegevens ook exporteren als een Excel-bestand. Dat is handig als je de data op andere manieren wilt gebruiken, bijvoorbeeld om verschillende jaren met elkaar te vergelijken. Je vindt de exportknop onder elke grafiek. Aan de rechterzijde vind je meer details over het verbruik van elektriciteit en gas. De grafieken houden rekening met een eventuele dubbele meter: de gegevens worden dan apart vermeld.

Om de gegevens echt bruikbaar te maken, is het handig om de kostenindicatie te baseren op de daadwerkelijke tarieven die je betaalt. Klik op de gebruikersnaam en kies Mijn gegevens. Voer de gegevens in bij Aansluitingen en bij Tarieven. De website houdt rekening met eventuele dubbele tarieven, dus let erop dat je ze (in het geval van een dubbele meter) beide invult.

Terugleveren

Vooral dit jaar is er veel te doen rondom het terugleveren van energie door bezitters van zonnepanelen. Met de salderingsregeling kun je als huishouden zelfgeproduceerde elektriciteit terugleveren aan het elektriciteitsnet en wegstrepen tegen je eigen verbruik. Vanaf 2025 kunnen huishoudens minder salderen. De regeling wordt volledig afgeschaft in 2031. In het wetsvoorstel is vooralsnog opgenomen dat eigenaren van een zonnepaneel een vergoeding ontvangen voor de elektriciteit die zij niet kunnen salderen. De exacte regels zijn nog niet vastgesteld, maar tot 2027 moet dat minstens 80 procent van het leveringstarief zijn dat je bent overeengekomen met de energieleverancier. Hierna moet de vergoeding elke twee jaar worden vastgesteld door de minister.

Heb je zonnepanelen, dan geef je deze informatie ook op. Klik bij Teruglevering op Ja en geef de gegevens op in het vak Zonnepanelen. Geef tot slot bij Woonsituatie aan welk type woning je bewoont en in welk jaar het huis gebouwd is.

Besparen

Heb je besloten dat je energie wilt besparen? Via de website kun je deze doelstellingen ook opgeven. Ga naar de sectie SlimmemeterPortal instellingen en voer hier de doelstellingen in. Zo kun je hier opgeven hoeveel procent energie je wilt besparen ten opzichte van de huidige situatie.

Om te beoordelen of je op de goede weg zit, kun je het verbruik ook vergelijken met anderen. Kies hiervoor de tab Vergelijken en bekijk hoe het verbruik zich verhoudt ten opzichte van de omgeving of het woningtype.

Meten is weten

Een slimme meter is niet verplicht. Zo kun je ook kiezen voor een digitale meter, die geen externe verbinding heeft. Heb je een dergelijke meter en wil je toch meer inzicht in je energieverbruik, dan kun je de standen handmatig verwerken in een Excel-sheet.

Een bruikbaar sjabloon hiervoor vind je via deze pagina. De maker heeft een slim document gemaakt, waarin je je energieverbruik ook per maand kunt vergelijken op basis van het gemiddeld verbruik.

Realtime inzicht

Voordeel van de eerder besproken oplossingen is uiteraard dat je geen extra apparatuur nodig hebt. Maar wellicht heb je behoefte aan meer realtime inzicht, in plaats van het verbruik achteraf te bekijken.

Je kunt hiervoor gebruikmaken van een meetset, zoals EnergyFlip. Zo’n oplossing bestaat uit een aantal componenten. Allereerst is er een meetkastje. Hierop sluit je de slimme meter aan. Het meetkastje verzamelt de relevante gegevens en stuurt deze naar een centrale server. De gegevens worden vervolgens beschikbaar gemaakt in de bijbehorende app, waarmee je verschillende zaken kunt opzoeken. Zo zie je hoeveel elektriciteit je verbruikt, wat het actuele gasverbruik is en hoe hoog de verwachte jaarnota uitvalt. Afhankelijk van het type meetset, lees je vaak nog aanvullende gegevens. Bijvoorbeeld van hoeveel rustverbruik er sprake is.

Er zijn verschillende leveranciers van meetsets actief. Op de website www.energieverbruiksmanagers.nl vind je een overzicht van kandidaten. Houd daarbij rekening met de oplossing waarnaar je op zoek bent. Zo zijn er oplossingen die de gegevens met een vertraging tonen en oplossingen die de gegevens realtime tonen.

Aansluiten

Het in gebruik nemen van een meetset is relatief eenvoudig. Als je een slimme meter hebt, maak je gebruik van de zogeheten P1-poort van de meter. Je sluit het meetkastje (in ons geval EnergyFlip) aan op de slimme meter. Sommige sets werken ook met een ‘domme’ of analoge meter. Je bevestigt daarbij een sensor op de gas- en elektriciteitsmeter en verbindt de sensors vervolgens met het meetkastje. Prettig is dat je hiermee een traditionele meter voortaan ook op afstand kunt aflezen en ook beschikt over realtime verbruiksgegevens. Nadat je de meterkast op het meetkastje hebt aangesloten, gebruik je de bijbehorende app om de installatie af te ronden. Zorg ervoor dat je de gebruikersgegevens zo uitgebreid mogelijk invult. Alleen dan krijg je een goed beeld van het gebruik.

In het geval van EnergyFlip tik je op het tandwiel rechtsboven. Vul de gegevens in voor Woonsituatie, Jaarnota en Energiecontract. De door ons gebruikte app van EnergyFlip is opgebouwd uit een aantal informatietegels. Elke tegel toont informatie over een onderdeel van je energieverbruik; zo is er een tegel voor elektriciteit, gas en zon. Tik op een tegel voor de details, zoals het actuele verbruik per uur, dag, week of maand. Via de optie Voorgaande – zoals Voorgaande maanden – kun je data met elkaar vergelijken. Via de tegel Rustverbruik lees je hoeveel energie de apparaten in de slaapstand verbruiken. Via de tab Kosten kun je je verbruik met andere huishoudens vergelijken.

Zelf aan de slag

Lekker zelf aan de slag? Dan kun je in plaats van een kant-en-klare meetset ook kiezen voor een zelfgemaakte set. Als je nog een Raspberry Pi hebt liggen, dan kun je deze ook gebruiken om meer controle te krijgen over je energieverbruik. De Raspberry Pi leent zich namelijk goed voor ons doel: het kastje verbruikt relatief weinig stroom en de processor is krachtig genoeg om de informatie te verwerken.

In plaats van zelf de onderdelen bij elkaar te zoeken, kun je ook een starterkit in huis halen. Goed voorbeeld hiervan is de Slimme Meter Starter Kit van SOS Solutions. Zo’n kit bestaat onder meer uit een Raspberry Pi en een P1-kabel, waarmee je de slimme meter koppelt. Zo’n kabel kun je overigens ook los krijgen voor ongeveer 20 euro, handig als je al over een Raspberry Pi beschikt. Controleer altijd bij de leverancier of de kabel geschikt is voor het type slimme meter dat je in huis hebt.

De juiste software

Met de juiste software kun je de informatie uit de slimme meter ophalen en het verbruik inzichtelijk maken. Een goed voorbeeld hiervan is P1 Monitor. De maker brengt regelmatig nieuwe versies van de software uit. De bestanden zijn ingepakt in een zip-bestand. Pak het bestand uit in een aparte map en lees voor de zekerheid de Leesmij-bestanden van de maker. Hierna is het tijd om de software beschikbaar te maken voor de Raspberry Pi.

We maken hiervoor gebruik van het gratis programma USB Image Tool. Kopieer P1 Monitor vervolgens naar een geheugenkaart met behulp van USB Image Tool en plaats de geheugenkaart in de Raspberry Pi. Zorg ervoor dat de Raspberry Pi is verbonden met het thuisnetwerk (via een netwerkkabel) en sluit de eerdergenoemde P1-kabel aan via de usb-poort van de Raspberry Pi. Sluit het andere uiteinde aan op de P1-poort van de slimme meter. Sluit nu de voeding van de Raspberry Pi aan en wacht totdat het systeem is opgestart. Achterhaal vervolgens het ip-adres van de Raspberry Pi (bijvoorbeeld via het dashboard van je netwerkrouter). Open een browser en typ het ip-adres in de adresbalk. Het dashboard van P1 Monitor en de verbruiksgegevens worden zichtbaar.

Automatisering

Uiteraard kun je elektrische apparaten handmatig in- en uitschakelen voor meer controle over je energieverbruik. Het kan ook anders, met een oplossing als IFTTT (If This, Then That). Hiermee maak je triggers aan die je koppelt aan een actie. Oorspronkelijk was het gebruik van IFTTT gratis, maar nu vragen de makers een relatief bescheiden bijdrage als je er serieuzer mee aan de slag gaat. Je kunt echter eerst beginnen met de gratis variant om ervaring op te doen.

Zo kun je met IFTTT bijvoorbeeld instellen dat een slimme thermostaat automatisch inschakelt als je op weg naar huis bent, of dat de slimme verlichting automatisch uitschakelt. De meerwaarde zit in de mogelijkheid om de apparaten onderling met elkaar te verbinden en gebeurtenissen te beschrijven die een actie geven bij apparaten van verschillende leveranciers. De gebeurtenissen worden overigens door IFTTT aangeduid met ‘recepten’.

Maak eerst een account aan via Start today. In de sectie Explore lees je welke recepten beschikbaar zijn. Zoek bijvoorbeeld op Hue om alle recepten voor de slimme Hue-lampen te zien.

Voorbeeldrecept

In ons voorbeeld gebruiken we een recept voor Hue dat de lampen inschakelt als je in de buurt van je huis komt. Gebruik de zoekbalk en zoek naar Hue. Zoek nu naar een recept dat ons bij de taak helpt, bijvoorbeeld Turn on your lights when you’re near home. Klik op Connect. Afhankelijk van de gekozen taak, geef je aanvullende informatie op. Zo kan IFTTT een kaart tonen waarop je je woning aanwijst. Zo weet het systeem wanneer je in de buurt van je huis bent. Klik op Save om het recept op te slaan.

☀️ Je eigen energie opwekken?

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.

Je hebt net een klein fortuin uitgegeven aan een gloednieuwe 4K- of zelfs 8K-televisie. Je installeert hem, start je favoriete filmklassieker en zakt onderuit op de bank. Maar in plaats van een bioscoopervaring bekruipt je het gevoel dat je naar een goedkope soapserie of een homevideo zit te kijken. De acteurs bewegen vreemd soepel, de actiescènes lijken versneld en de magie is ver te zoeken. Geen zorgen, je televisie is niet stuk. Hij doet eigenlijk iets te goed zijn best.

Dit fenomeen is zo wijdverspreid dat er een officiële term voor is: het 'soap opera effect'. In technische kringen wordt dit ook wel bewegingsinterpolatie of 'motion smoothing' genoemd. Hoewel fabrikanten deze functie met de beste bedoelingen in hun televisies bouwen, is het voor filmfanaten vaak een doorn in het oog. Gelukkig is het eenvoudig op te lossen... als je tenminste weet waar je moet zoeken.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

Wat is het 'soap opera effect' precies?

Om te begrijpen wat er misgaat, moeten we kijken naar hoe films worden gemaakt. De meeste bioscoopfilms en veel dramaseries worden opgenomen met 24 beelden per seconde. Die snelheid geeft films hun karakteristieke, dromerige uitstraling. Een beetje bewegingsonscherpte hoort daarbij; dat is wat onze hersenen associëren met 'cinema'. Moderne televisies verversen hun beeld echter veel vaker: meestal 60 of zelfs 120 keer per seconde.

Om dat verschil te overbruggen, verzint je slimme televisie er zelf beelden bij. De software kijkt naar beeld A en beeld B, en berekent vervolgens hoe een tussenliggend beeld eruit zou moeten zien. Dit voegt de tv toe aan de stroom. Het resultaat is een supervloeiend beeld waarin elke hapering is gladgestreken.

Voor een voetbalwedstrijd of een live-uitzending is dat geweldig, omdat je de bal en spelers scherper kunt volgen. Maar bij een film zorgt die kunstmatige soepelheid ervoor dat het lijkt alsof je naar een achter de schermen-video zit te kijken, of dus naar een soapserie zoals Goede Tijden, Slechte Tijden, die traditioneel met een hogere beeldsnelheid werd opgenomen. De filmische illusie wordt hierdoor verbroken.

©ER | ID.nl

De winkelmodus is ook een boosdoener

Naast beweging is er nog een reden waarom het beeld er thuis soms onnatuurlijk uitziet: de beeldinstellingen staan nog op standje zonnebank. Veel televisies staan standaard in een modus die 'Levendig' of 'Dynamisch' heet. Deze stand is ontworpen om in een felverlichte winkel de aandacht te trekken met knallende, bijna neon-achtige kleuren en een extreem hoge helderheid. Bovendien is de kleurtemperatuur vaak nogal koel en blauw, omdat dat witter en frisser oogt onder tl-licht. In je sfeervol verlichte woonkamer zorgt dat echter voor een onrustig beeld waarbij huidtinten er onnatuurlijk uitzien en details in felle vlakken verloren gaan.

Hoe krijg je de magie terug?

Het goede nieuws is dat je deze 'verbeteringen' gewoon kunt uitzetten. De snelste manier om van het soap opera effect en de neonkleuren af te komen, is door in het menu van je televisie de beeldmodus te wijzigen. Zoek naar een instelling die Film, Movie, Cinema of Bioscoop heet. In deze modus worden de meeste kunstmatige bewerkingen, zoals bewegingsinterpolatie en overdreven kleurversterking, direct uitgeschakeld of geminimaliseerd. Het beeld wordt misschien iets donkerder en warmer van kleur, maar dat is veel dichter bij wat de regisseur voor ogen had.

Sinds kort hebben veel moderne televisies ook de zogeheten Filmmaker-modus. Dat is de heilige graal voor puristen. Als je deze modus activeert, zet de tv met één druk op de knop alle onnodige nabewerkingen uit en respecteert hij de originele beeldsnelheid, kleuren en beeldverhouding van de film.

Wil je de beeldmodus niet volledig veranderen, maar alleen dat vreemde, soepele effect kwijt? Dan moet je in de geavanceerde instellingen duiken. Elke fabrikant geeft het beestje een andere naam. Bij Samsung zoek je naar Auto Motion Plus of Picture Clarity, bij LG-televisies ga je naar TruMotion, bij Sony naar Motionflow en bij Philips naar Perfect Natural Motion. Door deze functies uit te schakelen of op de laagste stand te zetten, verdwijnt het goedkope video-effect en krijgt je film zijn bioscoopwaardige uitstraling weer terug.