ID.nl logo
Hoe profiteer je optimaal van een dynamisch energiecontract?
© noppadon - stock.adobe.com
Zekerheid & gemak

Hoe profiteer je optimaal van een dynamisch energiecontract?

Steeds meer energiemaatschappijen bieden dynamische energiecontracten aan, met een stroomprijs die per uur en gasprijs die per dag kan veranderen. Hoe gunstig dat is, hangt af van jouw situatie, maar ook van de ontwikkelingen op de markt. Wil je optimaal profiteren, dan is het raadzaam om je stroomverbruik zo veel mogelijk te sturen, zodat je profiteert van de goedkope uren.

In dit artikel leggen we uit hoe dynamische contracten werken en geven we tips voor het sturen van je verbruik:

  • Installeer apps die de dynamische prijs een dag van tevoren weergeven
  • Hoe zit het met terugleveren en salderen?
  • Laat in Home Assistant automatisch de juiste tarieven verschijnen

Lees ook: Meer energiebedrijven richten zich op dynamische contracten

Code downloaden In dit artikel staan kleine voorbeelden van wat YAML-code. Omdat YAML erg gevoelig is voor foute spaties, kun je die code beter downloaden en daarna bekijken of kopiëren. Zie het bestand hadyna.txt voor de stukken code die in dit artikel genoemd worden.

Nederland telt zo’n zeven miljoen huishoudens. Ongeveer 65% heeft een variabel contract, zo’n 30% een vast contract en 5% een dynamisch contract. De dynamische contracten zijn relatief nieuw, maar winnen aan populariteit. Er komt ook steeds meer aandacht voor, nu ook grote energiemaatschappijen met zulke contracten komen, zoals Eneco en Vandebron.

Vanaf 2025 moeten volgens de nieuwe energiewet waarschijnlijk alle energiemaatschappijen zo’n contract aanbieden. Kenmerkend voor een dynamisch contract is dat de prijzen voor stroom en gas de marktprijzen volgen. Dit brengt wel wat onzekerheid met zich mee.

Door de dalende energieprijzen waren dynamische contracten het afgelopen jaar erg gunstig. Maar je kunt ook voor (negatieve) verrassingen komen te staan als bijvoorbeeld gasprijzen straks stijgen door een extra koude winter of bij problemen op de wereldmarkt.

Wil je optimaal profiteren, dan is het belangrijk om de tarieven in de gaten te houden. Draai bijvoorbeeld een wasje bij een lage stroomprijs, zet de vaatwasser aan en hang de auto aan de laadpaal. Met een goede planning kun je veel geld besparen. Het wordt eenvoudiger als je dit kunt automatiseren. Daar geven we je dit artikel ook de nodige tips voor.

©snapshotfreddy - stock.adobe.com

Prijzen van elektriciteit veranderen onder andere door wind en zon ieder uur, daar kun je met een dynamisch energiecontract van profiteren.

1 Verschillen vast, variabel en dynamisch

Een vast contract heeft meestal een vaste looptijd van één, twee of drie jaar. Het contract bevat vaste tarieven gedurende de looptijd van het contract. Je betaalt vaak een vrij grote risico-opslag aan de energieleverancier, die immers het risico loopt om met duur ingekochte energie te blijven zitten.

Bij een variabel contract heb je met variabele tarieven te maken, die meestal twee keer per jaar en soms vaker wijzigen. Bij een dynamisch contract volgen de tarieven de marktprijs, soms ook spotprijs genoemd. Deze tarieven zijn openbaar en kun je zelf volgen. Het tarief voor stroom kan per uur en voor gas per dag veranderen. De leverancier rekent een kleine vaste opslag voor stroom en gas.

2 Inzicht tarieven

Elke dag worden rond 13:00 de stroomprijzen voor de komende 24 uur op de beurs bepaald. De meeste leveranciers houden je via een app op de hoogte van de tarieven. De app van Zonneplan toont bijvoorbeeld de werkelijke prijs gedurende de dag, inclusief heffingen en belastingen.

Dit tarief bestaat uit de marktprijs, de inkoopkosten van de leverancier (soms ook handling fee genoemd) en de energiebelasting. Daar wordt vervolgens nog 21% btw over berekend.

De inkoopkosten kunnen iets verschillen per leverancier. Op de website van Enever vergelijk je eenvoudig het huidige tarief van aanbieders van dynamische contracten. Er zijn ook apps van derden, zoals Slim Laden Service. Uiteraard zijn bij een dynamisch contract ook de gangbare vaste lasten van toepassing, in het bijzonder vastrecht voor gas/stroom en netbeheerkosten.

Deze app toont de prijs voor de komende uren voor je dynamisch contract.

Wel of niet gunstig bij zonnepanelen? Het is lastig te zeggen hoe gunstig of ongunstig een dynamisch contract is voor bezitters van zonnepanelen. Het is van veel persoonlijke factoren afhankelijk. Liggen bijvoorbeeld je verbruik en opbrengst op jaarbasis dicht bij elkaar, dan kan vanwege het salderen een vast of variabel contract gunstiger zijn. Omdat de salderingsregeling de komende jaren waarschijnlijk zal worden afgebouwd, zal dit voordeel wel kleiner worden.

Wek je maar een beperkte hoeveelheid energie op? Dan is een dynamisch contract vaak aantrekkelijker vanwege de over het algemeen lagere energietarieven. Wek je op jaarbasis juist meer op dan je verbruikt, omdat je je dak helemaal vol hebt gelegd met zonnepanelen? Dan pakt een dynamisch energiecontract vaak ook gunstiger uit. De marktprijs die je ontvangt, is doorgaans een stuk hoger dan de magere terugleververgoeding (veelal zo’n 5 tot 8 cent per kWh) die je tegenwoordig bij een vast of variabel contract ontvangt voor je overschot op jaarbasis (na salderen).

Er zijn nog meer factoren die een rol spelen. Zo is het bij een dynamisch contract gunstig als de zonnepanelen vooral oostelijk en westelijk zijn gericht. Ze wekken dan in de ochtend en avond relatief veel stroom op. Dat zijn momenten met vaak hogere stroomprijs. Kun je de opgewekte stroom deels opslaan met een thuisbatterij? Dan kun je dat gebruiken (of terugleveren) tijdens de momenten met hogere uurtarieven. Kun je je verbruik heel goed sturen, bijvoorbeeld door je elektrische auto tijdens de goedkoopste uren op te laden? Dan valt er ook veel te winnen.

Voor teruggeleverde stroom krijg je in de praktijk vaak een lagere prijs dan voor afgenomen stroom.

3 Terugleveren en salderen

Heb je zonnepanelen, dan is een dynamisch contract niet altijd gunstig, al zijn er veel haken en ogen (zie kader ‘Wel of niet gunstig bij zonnepanelen?’). Bij een dynamisch contract betaal je feitelijk voor afgenomen stroom de marktprijs die in dat uur geldt, plus de inkoopvergoeding. Voor terugleveren ontvang je datzelfde bedrag. Voorts betaal je op jaarbasis over het positieve netto verbruik nog energiebelasting.

Hoe dit administratief wordt afgehandeld, verschilt per leverancier en levert vaak een flink dossier op. Het feit dat je voor opgewekte stroom een vergoeding krijgt die gelijk is aan het tarief wat je zou betalen als je die stroom op dat moment zou afnemen, is vaak niet zo gunstig. Op zonnige middagen zijn die uurtarieven namelijk vaak het laagst en krijg je dus relatief weinig voor de opgewekte stroom.

Bij een vast of variabel energiecontract wordt aan het einde van het contractjaar de opgewekte stroom weggestreept tegen je energieverbruik, het zogenoemde salderen. Je kunt daardoor feitelijk in de zomer een buffer opbouwen met opgewekte stroom en die in de winter ‘gratis’ gebruiken.

©tl6781 - stock.adobe.com

De verrekening van zelfopgewekte stroom via zonnepanelen werkt anders bij een dynamisch energiecontract.

4 Grote verschillen

De stroomprijs kan op een dag flink variëren. Zo zagen we in september een tarief van 0,63 euro per kWh tussen 19:00 en 20:00. Dat is meestal ook één van de duurste uren: veel Nederlanders komen thuis, gaan de auto opladen en eten koken. Later op de avond daalde het tarief naar zo’n 0,30 euro per kWh. Het scheelt dan ruim 0,30 euro als je het startmoment van de vaatwasser (die per beurt ongeveer 1 kWh verbruikt) een paar uur uitstelt. Dat kun je eventueel automatiseren, zoals je vanaf paragraaf 5 leest.

Bij veel groene stroom, door zon en wind, dalen de stroomprijzen af en toe tot (ver) onder nul. Begin juli 2023 kregen mensen bijvoorbeeld enkele uren achter elkaar 0,43 euro per kWh terug! Je elektrische auto opladen, levert dan zomaar zo’n twintig euro op. Een nadeel is dat je óók voor teruggeleverde stroom moet betalen. Hierdoor kiezen mensen er soms voor de zonnepanelen uit te schakelen. Als de stroomprijs maar een beetje negatief is heeft het zeker nog zin om terug te leveren. Extra opwekken betekent dat je over een groter deel van de gebruikte stroom de belastingen terugkrijgt.

Aan het begin van de avond zie je vrijwel altijd een piek in de tarieven. 

Elektrische auto slim opladen Een elektrische auto heeft een accucapaciteit van zo’n 50 tot 60 kWh. Je kunt veel besparen als je voor het opladen de goedkope uurtjes benut. Merk op dat een laadpaal eigenlijk wel vereist is. Opladen via het stopcontact gaat langzaam en is niet heel veilig. Het is eigenlijk alleen bedoeld voor noodgevallen.

Door de lange laadtijd (minimaal zo’n 5 tot 8 uur) kun je bovendien nauwelijks profiteren van de goedkope momenten. Met een thuislaadpaal kun je zo’n 4 tot 8 keer sneller laden. Doe je dat op de goedkope uren, dan bespaar je zo’n 300 tot 500 euro per jaar. Een slimme laadpaal maakt dit eenvoudiger. Veel apps werken met deze laadpalen samen. Bekende opties zijn de Tibber-app (voor klanten van deze leverancier) en de Stekker-app (onafhankelijk van je energieleverancier).

Heb je een ‘domme’ laadpaal? Het laden kan bij steeds meer elektrische auto’s ook op afstand worden bestuurd, geholpen door een internetverbinding via 3G of 4G. De genoemde apps kunnen direct communiceren met zulke auto’s. In de app kun je aangeven hoe laat de auto de volgende dag klaar moet staan. Er wordt dan gezorgd dat de auto volledig is opgeladen tegen de laagst mogelijke kosten. In de app kun je ook statistieken bekijken, bijvoorbeeld over de batterijstatus, hoeveel je hebt opgeladen en tegen welke kosten.

©paulynn - stock.adobe.com

Door een elektrische auto op het juiste moment op te laden kun je een hoop geld besparen.

5 Kosten in Home Assistant?

Om optimaal te profiteren van een dynamisch energiecontract is het belangrijk om je verbruik zo veel mogelijk te sturen naar de goedkope uurtjes. Ook als je zonnepanelen hebt, is de stroomprijs de belangrijkste factor. Soms krijg je immers een goede prijs bij terugleveren, terwijl je dezelfde stroom op een ander moment tegen een (veel) lager bedrag kunt afnemen.

In automatiseringen kun je rekening met de stroomprijs houden. Laat bijvoorbeeld een warmwaterboiler op een gunstig moment opwarmen. Er bestaan diverse integraties voor Home Assistant. Tibber heeft een officiële integratie, die ook inzicht in de maandelijkse kosten geeft. Heb je een Tibber Pulse, een kleine dongel voor in de slimme meter, dan krijg je tevens inzicht in je realtimeverbruik. Helaas werkt deze integratie alleen voor klanten van deze energieleverancier.

Er zijn ook universele integraties, zoals Nord Pool en ENTSO-E. Deze tonen de huidige prijs en de prijs per uur van de dag. Daar kun je dan een mooie grafiek mee maken. In de volgende paragraaf laten we dat zien voor de ENTSO-E-integratie. De sensors kun je gebruiken in automatiseringen om de goedkope uren te benutten. De genoemde integraties kun je installeren via HACS (zie kader ‘Home Assistant Community Store’). Een handmatige installatie kan eventueel ook, maar is wat complexer.

Via diverse integraties importeer je de dynamische prijzen in Home Assistant.

Ook interessant: Meten is weten: zo beperk je je energieverbruik

Home Assistant Community Store Er wordt enorm veel ontwikkeld voor Home Assistant. Maar niet alles is via de officiële weg beschikbaar. De Home Assistant Community Store (HACS) is daarom een nuttige uitbreiding voor Home Assistant. Hiermee kun je eenvoudig allerlei uitbreidingen van derden installeren. Dit gaat om niet-officiële integraties, maar ook uitbreidingen voor de frontend. De Mushroom-kaarten zijn bijvoorbeeld erg populair om je dashboard een modernere uitstraling te geven. Op de website vind je instructies voor de installatie van HACS.

Voor de iets gevorderde gebruiker is HACS een walhalla van extra uitbreidingen.

6 ENTSO-E

Als voorbeeld gebruiken we de ENTSO-E-integratie. Deze haalt prijzen op bij het Transparancy Platform. Op die website bekijk je de kale marktprijzen per land per uur.

Om de prijzen te kunnen gebruiken in Home Assistant moet je een account aanmaken en vervolgens een gratis API-sleutel genereren, ook wel token genoemd. De instructies vind je op de GitHub-pagina van de integratie. De activatie duurt doorgaans niet meer dan een werkdag. Na acceptatie kun je een token maken.

Log daarvoor in en ga naar My Account Settings. Onder Web Api Security Token kies je Generate a new token. In een venster kun je deze token eenmalig aflezen. Maak hiervan een notitie. Als je de token verliest, kun je later overigens altijd een nieuwe token genereren.

Het Transparancy Platform toont de beursprijs voor stroom per uur van de dag.

7 Integratie toevoegen

Je kunt nu de integratie toevoegen. Open daarvoor HACS en zoek naar ENTSO-e. Download de integratie en herstart Home Assistant onder Ontwikkelhulpmiddelen op het eerste tabblad. Ga vervolgens naar Instellingen / Apparaten & diensten, klik op Integratie toevoegen, zoek naar de integratie en voeg deze toe. Vul bij Name een naam in, bijvoorbeeld Dynamische prijzen. Bij Your API Key vul je de hiervoor gegenereerde token in. Bij Area kies je voor Netherlands. Zet een vinkje bij I want to set VAT, template and calculation method (next step). Klik dan op Verzenden.

Je kunt nu extra details opgeven om tot het exacte tarief voor jouw leverancier te komen. Dat is nodig omdat de extra kosten per leverancier verschillen. Het handigste is om hiervoor een template te gebruiken die je invult in het veld Price Modifyer Template. Ook de btw kun je via dat template berekenen. Vul daarom bij VAT tariff de waarde 0 in. We gebruiken voor Zonneplan het volgende template:

{% set s = {"extra_cost": 0.01653,"energie_belasting": 0.12599,"VAT": 1.21} %} {{((current_price + s.extra_cost + s.energie_belasting) * s.VAT) | float}}

Je kunt in het venster nog kiezen wanneer sensors bijgewerkt moeten worden. Hier kiezen we rotation, zodat de sensors per kalenderdag (rond middernacht) worden geüpdatet.

Zoals je ziet, worden in het template eerst enkele variabelen ingesteld. Met extra kosten worden de inkoopkosten van de energieleverancier bedoeld. Zonneplan noemt dit de handling fee en rekent 0,01653 euro exclusief btw. De energiebelasting is een vast bedrag van 0,12599 euro. Over het uiteindelijke bedrag wordt nog 21% btw berekend. Heb je een andere energieleverancier? Dan hoef je alleen de extra kosten (hier 0.01653) aan te passen voor bijvoorbeeld Tibber (0.018), ANWB Energie (0.0175) of Frank Energie (0.022).

We voegen de ENTSO-E-integratie toe via HACS.

8 Sensors raadplegen

Nadat je de integratie hebt toegevoegd, kun je de sensors verkennen via Ontwikkelhulpmiddelen / Statussen. Gebruik bij het zoeken de naam die je eerder had ingevuld, in ons voorbeeld Dynamische prijzen. Je ziet dat een van de sensors via attributen de prijs per uur laat zien. Er zijn ook sensors die aangeven wat het hoogste en laagste tarief is vandaag, en andere sensors die het tijdstip aangeven voor die hoogste en laagste prijs.

De integratie biedt diverse praktische sensors.

Lees zeker ook dit artikel: Heb jij een dynamisch energiecontract? Zo maak je de uurprijzen visueel

9 Weergeven in grafiek

Wil je de dynamische elektriciteitsprijzen op je dashboard weergeven in een grafiek, dan raden we aan ApexChart Graph Card te gebruiken. Je kunt deze uitbreiding eenvoudig toevoegen via HACS, via het onderdeel Frontend. Bij het bewerken van je dashboard kies je de optie Kaart toevoegen gevolgd door Handmatig. Je kunt nu de YAML-code voor de kaart invullen. Dat ziet er voor deze kaart uit zoals in het volgende voorbeeld. Let er op dat je achter entity: de juiste naam van de sensor invult.

De code kun je downloaden van deze pagina en daarna vanuit een programma als Kladblok overnemen.

Wil je de prijzen van morgen in een grafiek, voeg dan een extra grafiek toe met dezelfde YAML-code, maar maak dan onder span: de volgende aanpassing. Pas uiteraard ook de titel aan.

De code kun je downloaden van deze pagina en daarna vanuit een programma als Kladblok overnemen.

De ApexChart Graph Card is overigens een mooie toevoeging aan elke installatie van Home Assistant. Je kunt hier met wat oefening zeer geavanceerde grafieken mee maken.

Via de ApexChart Graph Card tonen we de uurtarieven voor stroom voor vandaag.

▼ Volgende artikel
Trick or treat? Zo ontmasker je cybercriminelen
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Trick or treat? Zo ontmasker je cybercriminelen

Halloween: één avond in het jaar waarop iedereen zich vermomt en niets meer is wat het lijkt. Maar online is het elke dag Halloween. Cybercriminelen dragen digitale maskers en doen zich voor als je bank, pakketbezorger of zelfs als een familielid. Hun doel: jou laten klikken, inloggen of betalen. In dit artikel lees je hoe je hun trucs doorziet en hoe je jezelf beschermt tegen online oplichters.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bitdefender

Phishing bestaat al bijna zo lang als e-mail zelf, maar de aanpak is totaal veranderd. Waar je vroeger nog gewaarschuwd werd door kromme zinnen of vreemde links, zijn valse berichten vandaag bijna niet meer van echt te onderscheiden. En het blijft allang niet meer beperkt tot e-mail: ook via sms, WhatsApp en sociale media proberen criminelen je te misleiden. Ze gebruiken het logo van je bank, de tone of voice van PostNL of de opmaak van een bekende webwinkel. Alles klopt – behalve de bedoeling erachter.

De aanvallen zijn bovendien persoonlijker geworden. Met gegevens die online circuleren weten criminelen precies hoe ze iemand moeten aanspreken, van voornaam tot aankoopgeschiedenis. Zo voelt een nepmail of bericht als iets vertrouwds. Eén klik op een link is dan genoeg om je gegevens prijs te geven of malware te installeren.

Deepfakes, stemklonen en AI: vermommingen steeds beter

De komst van kunstmatige intelligentie heeft online oplichting een nieuw gezicht gegeven. Met taalmodellen kunnen criminelen foutloze berichten schrijven in elke taal. Deepfake-video's en stemklonen zorgen dat zelfs beeldbellen of voicemail niet langer betrouwbaar is.

Steeds vaker duiken voorbeelden op van mensen die zogenaamd gebeld worden door een bekende stem – een collega, familielid of zelfs een leidinggevende – met een dringende vraag om geld over te maken. In werkelijkheid praten ze met een digitale imitatie. Die technologie was ooit ingewikkeld, maar is nu voor iedereen toegankelijk. Daarmee is AI niet alleen een handig hulpmiddel voor creatieve toepassingen, maar ook een nieuw masker voor criminelen.

©terovesalainen

Zo herken je digitale vermommingstrucs

Cybercriminelen spelen in op haast, emotie en angst. Berichten waarin je 'nu moet betalen', 'direct moet bevestigen' of waarin met blokkades (van bijvoorbeeld je rekening of simkaart) wordt gedreigd, zijn bijna altijd verdacht. Controleer het e-mailadres van de afzender: kleine afwijkingen zoals een extra punt, cijfer of letter zijn vaak al voldoende om nep van echt te onderscheiden.

Staat er een link in de mail? Beweeg er met je muis over zonder te klikken. Verschijnt er een vreemd webadres, dan klopt er iets niet. Kijk ook naar details: ontbreekt er een persoonlijke aanhef, is de toon onlogisch of komt het bericht op een vreemd moment? Dat zijn signalen dat er iets niet pluis is.

Bel bij twijfel altijd zelf het officiële nummer van de organisatie, in plaats van te reageren op het bericht.

Scam Copilot helpt je oplichters te ontmaskeren

Om gebruikers beter te beschermen tegen steeds geraffineerdere aanvallen ontwikkelde Bitdefender Scam Copilot. Deze slimme functie gebruikt kunstmatige intelligentie om verdachte berichten, e-mails en websites in realtime te analyseren. Waar traditionele beveiliging vooral kijkt naar bekende dreigingen, herkent Scam Copilot ook nieuwe patronen en trucs die nog niet eerder zijn gezien.

De technologie kijkt naar typische kenmerken van oplichting: dwingende toon, vage links, afwijkende namen of zinsconstructies die niet passen bij een echte organisatie. Zodra iets verdacht is, verschijnt direct een waarschuwing. Zo helpt Scam Copilot je om verdachte berichten te ontmaskeren nog vóórdat je erop klikt.

Het systeem leert bovendien voortdurend bij. Nieuwe vormen van phishing, deepfake-aanvallen of misleidende berichten op sociale media worden razendsnel herkend. Zo ben je beschermd tegen zowel oude als nieuwe digitale maskers.

Scam Copilot is onderdeel van Bitdefender Premium Security en Bitdefender Ultimate Security. Die pakketten bieden een complete beveiliging voor alle apparaten in huis – van laptop tot smartphone – en combineren Scam Copilot met krachtige antivirusbescherming, een onbeperkte VPN, een wachtwoordmanager en identiteitsbewaking.

Bitdefender Premium Security: vangnet voor heel je digitale leven

Bitdefender Premium Security biedt meermaals bekroonde bescherming tegen virussen, malware, ransomware en frauduleuze websites. De software werkt op Windows, macOS, Android en iOS en beveiligt al je apparaten met één abonnement.

Naast Scam Copilot en de geavanceerde virusscanner bevat Premium Security diverse functies die gericht zijn op privacy en gebruiksgemak. Zo krijg je toegang tot onbeperkt VPN-verkeer, met meer dan vierduizend servers verspreid over vijftig landen. Daarmee surf je veilig en anoniem, ook op openbare wifi-netwerken.

De password manager helpt bij het genereren en veilig opslaan van sterke wachtwoorden, zodat je nooit meer hoeft te vertrouwen op zwakke of hergebruikte wachtwoorden. Verder blokkeert de systeembrede advertentie- en trackerbescherming ongewenste volgers en zorgt Cryptomining Protection ervoor dat kwaadwillenden je systeem niet stiekem inzetten om digitale valuta te delven.

Ook aan identiteit is gedacht. Zodra er een datalek wordt ontdekt waarin jouw gegevens opduiken, ontvang je realtime meldingen. Zo kun je snel actie ondernemen om schade te voorkomen. Bitdefender Premium Security combineert daarmee virusbescherming, privacyfuncties en identiteitswaarschuwingen in één helder pakket.

🎃 Trick or treat: laat je niet misleiden

Cybercriminelen dragen het hele jaar door digitale maskers. Ze sturen overtuigende berichten, gebruiken deepfake-stemmen en maken misbruik van AI om je te misleiden. Bitdefender Scam Copilot herkent phishing en andere oplichtingstrucs in realtime en waarschuwt direct bij gevaar. Met Premium Security en Ultimate Security beschik je over bescherming op al je apparaten, een onbeperkte VPN, anti-tracker, password manager en – bij Ultimate – volledige identiteitsmonitoring via Digital Identity Protection. Phishing, deepfakes en online oplichting verdwijnen niet, maar met Scam Copilot aan je zijde hoef je ze niet te vrezen. Zo houd je grip op wat echt is – en wat slechts een digitale vermomming blijkt te zijn.

▼ Volgende artikel
Dit kun je allemaal nog doen in de tuin in november
© melnikviva - stock.adobe.com
Huis

Dit kun je allemaal nog doen in de tuin in november

In november lijkt de tuin tot stilstand te komen, maar schijn bedriegt. Juist nu leg je de basis voor een prachtige tuin in het voorjaar. Van het beschermen van planten tegen de kou tot het planten van bollen en fruitbomen: wie in november de handen uit de mouwen steekt, wordt in de lente beloond met een gezonde, bloeiende tuin.

November in de tuin: in het kort

November is de maand waarin je opruimt, beschermt en voorbereidt. Zet vorstgevoelige planten in pot alvast binnen of maak er ruimte voor in de schuur. Hark het gevallen blad van het gazon, en gebruik het blad op andere plekken in je tuin als natuurlijke bodembedekking. Nu is ook het moment om fruitbomen en bloembollen te planten en wintergroene planten zoals heide of Skimmia in potten te zetten. Snoei fruitstruiken en knot de treurwilg, zodat ze straks sterker terugkomen in het voorjaar.

Lees ook: Zo maak je je tuinmeubilair winterklaar

Maak je tuin winterklaar

Een goed voorbereide tuin kan tegen een stootje. Zodra de temperatuur daalt, bescherm je gevoelige planten met vliesdoek of noppenfolie. Leg dat materiaal nu alvast klaar, zodat je snel kunt handelen bij vorst. Maak in de schuur of het tuinhuisje plek voor planten in pot die niet tegen kou kunnen. Binnen blijven ze het best bij een temperatuur tussen de 2 en 10 graden. Vergeet niet af en toe te luchten en de aarde vochtig te houden, zodat de wortels niet uitdrogen. Controleer tot slot de fruitbomen en verwijder ingedroogde of verschrompelde vruchten. Die kunnen schimmels bevatten en zo de boom verzwakken.

Nog even wat extra liefde voor je gazon

In november geef je het gazon nog een laatste onderhoudsbeurt voordat het in winterrust gaat. Steek de randen strak af en verwijder het blad dat op het gras ligt. Blijven bladeren liggen, dan krijgt het gazon te weinig licht en kunnen er schimmels ontstaan. Gebruik het blad liever op andere plekken in de tuin, bijvoorbeeld onder struiken of tussen vaste planten, omdat het blad verteert en voedingsstoffen aan de grond afgeeft.

©Konstantin Zibert - stock.adobe.com

Planten: fruitbomen...

November is een goede maand om fruitbomen te planten. De grond is nog relatief warm, waardoor de wortels kunnen aanslaan voordat de winter begint. Graaf een ruim plantgat en maak in het midden een kleine heuvel waar de stam op rust. Spreid de wortels voorzichtig uit, vul het gat met een mengsel van aarde en compost en druk de grond stevig aan. Geef ruim water en plaats een boompaal als de boom op een open of winderige plek staat.

Waarom een boompaal belangrijk is

Een pas geplante boom heeft nog geen sterke wortels en kan bij harde wind gaan wiebelen. Daardoor scheuren jonge wortels af en groeit de boom minder goed aan. Een boompaal geeft steun totdat de wortels zich stevig hebben vastgezet. Plaats de paal aan de windzijde van de boom en bevestig hem met een boomband. Na een jaar of twee mag de paal weer weg.

...en bollen

Ook bloembollen kunnen nu de grond in: tulpen, narcissen, hyacinten en irissen bloeien in het voorjaar als je ze nu plant. Wie meteen wat kleur in de tuin wil, kan wintervaste planten als heide, winterviolen, Skimmia of kleine coniferen in potten zetten.

©iMarzi - stock.adobe.com

Snoeien en onkruid wieden (ja, ook nu nog!)

Zolang het niet vriest, kun je nog prima snoeien. Vooral kale fruitstruiken zijn nu aan de beurt: door oude takken weg te halen, verjong je de struik en bevorder je de groei van nieuwe scheuten. Ook jonge boompjes met een doorgaande stam kun je licht terugsnoeien, zodat ze een mooie, evenwichtige vorm ontwikkelen. De treurwilg mag in deze periode worden geknot, zodat hij in het voorjaar weer mooi uitloopt.

Blijf daarnaast onkruid verwijderen, ook al groeit het minder hard. Door het bij te houden, voorkom je dat het in het voorjaar de overhand krijgt. Zo blijft de tuin netjes en houd je het werk beperkt wanneer alles straks weer begint te groeien.

Vooruitkijken naar het voorjaar

Wie in november nog even de handen uit de mouwen steekt, maakt het zichzelf straks een stuk makkelijker. De tuin krijgt rust, maar de basis voor een nieuw seizoen ligt er al. Zodra de eerste zon zich in het voorjaar laat zien, zie je de beloning van het werk dat je nu hebt gedaan: gezonde planten, een sterk gazon en fruitbomen die vol leven zitten.