Steeds meer smartphones zijn te beveiligen met gezichtsherkenning. Het ontgrendelen gaat doorgaans even vlot als met je vingerafdruk en is sneller dan het intoetsen van een pincode of wachtwoord. Dat is leuk, maar de gezichtsherkenning op smartphones is meestal eenvoudig en onveilig. De consumentenbond kwam daar onlangs ook achter. Hoe zit dat?

Gezichtsherkenning wint aan populariteit

Van oudsher beveiligen we de inhoud van onze smartphones met een pincode, patroon of wachtwoord. Een paar jaar geleden introduceerden fabrikanten de vingerafdrukscanner, die sneller en eenvoudiger in gebruik is. De opvolger van de vingerafdrukscanner maakte brak vorig jaar door in de vorm van gezichtsherkenning. Deze ontwikkeling is te danken aan de iPhone X, die de vingerafdrukscanner inruilde voor sensoren die je gezicht scannen als je het toestel wil ontgrendelen.

En je weet, als de iPhone een nieuwe feature introduceert, gaan andere fabrikanten er ook mee aan de slag. In een jaar tijd zijn er dan ook tientallen, zo niet honderden smartphones uitgekomen die te beveiligen zijn met een scan van je gezicht. Motorola, OnePlus, Wiko, Xiaomi: zonder gezichtsherkenning lijk je als merk niet meer mee te tellen.

Onveilige gezichtsherkenning

Hoewel veel mensen denken dat de iPhone X is de eerste smartphone was met gezichtsherkenning, is dat niet waar. De iPhone X was de eerste telefoon met 3D-gezichtsherkenning. Het Android-besturingssysteem heeft al jaren een 2D-vorm van gezichtsherkenning ingebouwd, al werkt die op een andere manier. De Android-feature is ontworpen met gebruiksvriendelijkheid op één en veiligheid op twee.

De Android-methode scant je gezicht op de snelste manier: via de frontcamera. Na de eenmalige registratie (het laten scannen) van je gezicht, bekijkt de frontcamera bij een ontgrendelpoging of het actuele gezicht dat van de eigenaar is. Bij een ja wordt de telefoon ontgrendeld, wat doorgaans binnen een halve tot één seconde gebeurt. Gaat het om een ander gezicht of kan de scanner zijn werk niet doen (bijvoorbeeld omdat de camera niet genoeg licht opvangt), dan moet je jezelf aanmelden via je vooraf ingestelde back-up-methode als een pincode.

2D-gezichtsherkenning is – afhankelijk van de optimalisaties van de telefoonfabrikant – vlot tot razendsnel. Maar de beveiligingsmethode is ook onveilig, om de simpele reden dat een frontcamera niet geavanceerd genoeg is om een goede scan te maken. Een frontcamera heeft als primair doel het maken van selfies en het voeren van videogesprekken, en mist de benodigde technieken en sensoren om een hoge-kwaliteit gezichtsscan te maken.

Onlangs deed de Consumentenbond een test om de gezichtsherkenning van veel smartphones om de tuin te leiden. Door een foto voor de frontcamera te houden werd geprobeerd het toestel te ontgrendelen. Dit lukt bij onder meer de volgende smartphones:

Asus Zenfone 5 en Zenfone 5 Lite

BlackBerry Key2

General Mobile GM8

HTC U11+

Huawei P20 Pro, P20 en P20 Lite

Motorola Moto E5

Motorola Moto G6 Play

LG K9

Motorola One

Nokia 3.1

Nokia 7.1

Samsung Galaxy A7 (2018)

Samsung Galaxy A8 en A8+

Sony Xperia XZ2

Sony Xperia XZ2 Compact

Sony Xperia XZ2

Sony Xperia XZ3

Xiaomi Mi A2

©PXimport

Fabrikanten die 2D-gezichtsherkenning gebruiken op hun telefoons, roepen maar al te graag dat hun toestel te beveiligen is met je gezicht. Logisch: mensen kennen de feature van de iPhone en/of vinden het een futuristische methode die vast goed en veilig werkt. Maar gezichtsbeveiliging via de frontcamera is niet waterdicht, zo blijkt uit testen van beveiligingsonderzoekers, journalisten en gebruikers. De frontcamera is te foppen, al verschilt het per toestel hoe eenvoudig (of lastig) dit is.

Voorbeelden van onveilige 2D-gezichtsherkenning zijn er genoeg. De frontcamera van de OnePlus 6 kan bijvoorbeeld gefopt worden met een geprinte selfie, zo bewezen journalisten van het Amerikaanse Mashable eerder dit jaar. En de scanner van de Samsung Galaxy Note 8 van vorig jaar is wel heel eenvoudig voor de gek te houden, toont een Twitter-gebruiker aan in onderstaande video.

Deze vorm van gezichtsherkenning is veiliger

Je smartphone beveiligen met 2D-gezichtsherkenning is dus snel, maar niet honderd procent veilig. Wil je de snelheid én de veiligheid, dan heb je een toestel nodig met 3D-gezichtsherkenning. Zoals gezegd was de iPhone X de eerste telefoon met deze techniek. Bij 3D-scanning wordt naast een frontcamera ook een infraroodsensor en een dot projector gebruikt, waarmee je gezicht op tal van punten gecontroleerd wordt.

Uit testen blijkt dat deze methode, die Apple Face ID noemt, praktisch in alle gevallen snel en alleen bij het juiste gezicht ontgrendelt. Alleen bij eeneiige tweelingen die nauwelijks van elkaar te onderscheiden zijn, kan Face ID heel soms foutief ontgrendelen. Face ID zit ook op de nieuwste iPhone’s (XR, XS en XS Max) en de iPad Pro (2018).

Huawei heeft de techniek van Face ID op een iets andere manier overgenomen en in zijn Mate 20 Pro-telefoon gestopt. Uit onderzoeken en onze eigen ervaring blijkt dat Huawei’s methode nog iets sneller is dan Face ID. De beveiligingsmethode zou even veilig moeten zijn, maar daar is niet iedereen van overtuigd. Twee Duitse journalisten van AndroidPit laten in een video zien dat de Mate 20 Pro van collega 1 ontgrendelt als collega 2 zijn gezicht voor de scanner houdt. De twee mannen lijken veel op elkaar, maar niet genoeg om verwarring te moeten veroorzaken bij de scanner. Omdat de Huawei-smartphone nog op testsoftware draaide, is het mogelijk dat het om een technische fout ging. Hier moet later meer over bekend worden.

©PXimport

En de irisscanner dan?

Een paar jaar geleden brachten Microsoft (Lumia) en Samsung (Galaxy) al smartphones uit met een irisscanner. Die scant je oog, en lijkt daarmee nog specifieker en veiliger dan een gezichtsscan. Niets is minder waar: de irisscanner is relatief eenvoudig te foppen. Niet door een zakkenroller die je toestel steelt in de trein, maar wel door hackers die een foto van jouw gezicht hebben. Duitse hackers wisten zo de irisscanner van de Samsung Galaxy S8 om de tuin te leiden. Conclusie? De irisscanner is veiliger dan een 2D-scan van je gezicht, maar vermoedelijk minder veilig dan een 3D-scan.

Vertrouwen in je smartphonefabrikant

Wat hebben gezichtsherkenning, de irisscanner en de vingerafdrukscanner gemeen? Het zijn alle drie vormen van biometrische beveiliging. Dat wil zeggen: je beveiligt je telefoon door iets van jezelf te laten scannen. Zeer persoonlijke gegevens: je vingerafdruk zit bijvoorbeeld in je paspoort en komt straks ook in je identiteitsbewijs. Je moet er met het oog op bijvoorbeeld identiteitsfraude niet aan denken dat deze gegevens op de digitale straat belanden.

We mogen er dus van uitgaan dat smartphonefabrikanten je vingerafdruk (of andere scan) goed versleuteld en lokaal op je toestel opslaan. Dat beloven de telefoonmakers ook, maar volledige controle is niet mogelijk. Met het oog op veiligheid, houden de merken informatie over deze gegevens(opslag) voor het grootste deel geheim. Begrijpelijk, maar dat maakt het gebruiken van een biometrische beveiligingsvorm ook een vertrouwenskwestie.

©PXimport

Biometrische beveiliging maakt je afhankelijk

Hoe snel en gebruiksvriendelijk de genoemde vormen van biometrische beveiliging ook zijn, ze maken je afhankelijk van de techniek van een ander. In dit geval de smartphonefabrikant, al is die bij degelijke scanners voor een deel afhankelijk van de onderdelen en kennis van andere bedrijven.

Je telefoonmaker bepaalt hoe de biometrische beveiligingsvorm werkt, wat de eisen zijn en staat garant voor de stabiliteit en accuraatheid van de scanner. Jij als gebruiker hebt hier niets over te zeggen en daar is niet iedereen blij mee. Wil je de controle over hoe je je smartphone beveiligt, dan kun je beter kiezen voor een pincode of wachtwoord.

Zo’n beveiligingsmethode is, ervan uitgaande dat je op je toestel niet de pincode van je pinpas hergebruikt, bovendien privacyvriendelijker. Met een ‘willekeurige’ pincode of wachtwoord kan een kwaadwillende immers minder nare dingen dan met jouw vingerafdruk of andere biometrische scan. Daar staat tegenover dat het invoeren van een pincode of wachtwoord langer duurt dan ontgrendelen met je gezicht, oog of vinger.

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.

Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).