Al jaren staat wisselstroom aan de basis van onze elektriciteitsnetwerken. Maar in het kader van efficiëntie en verduurzaming wordt nu ook gekeken naar gelijkstroom. Hoe ziet een lokaal gelijkstroomnetwerk eruit en wat vinden tegenstanders daarvan?

Lees hier meer over de verschillen tussen wisselstroom en gelijkstroom.

De implementatie van lokale gelijkstroomnetten kan het beste plaatsvinden in nieuwe projecten, zoals nieuwbouwwijken en nieuwe bedrijfslocaties. Er wordt vanuit de overheid ingezet op energieneutrale (nieuwbouw)wijken en gelijkspanning kan daar een belangrijke rol in spelen.

De globale opzet is dan als volgt. De inwoners en eventuele bedrijven wekken elektriciteit op met zonnepanelen, windturbines etc. In plaats van stopcontacten hebben ze usb-gelijkspanningsaansluitingen in hun woningen.

De huizen zijn op een DC-wijknet aangesloten dat ook de stroom levert aan een aantal oplaadpunten voor elektrische auto’s. Dit wijknet beschikt over opslagcapaciteit en een buffer om de schommelingen in productie en gebruik van energie op te kunnen vangen.

Die buffer is aangesloten op een DC-ringleiding in de wijk, waarop alle huishoudens en bedrijven zijn aangesloten, waardoor er continu uitwisseling van energie kan plaatsvinden om de balans te bewaren.

In het wijkstation is de ringleiding verbonden met het gelijkspanningdistributienet. In dat knooppunt of wijkstation vindt de gecentraliseerde lokale AC/DC-omzetting plaats voor alle woningen en bedrijven op die ringleiding.

Gelijkstroom: de voordelen

Voor de netbeheerder heeft een dergelijke opzet grote voordelen. Die kan namelijk zonder problemen meer vermogen door de kabels sturen, doordat gelijkspanning hoger mag zijn dan wisselspanning. Bovendien worden de pieken en dalen in het gebruik opgevangen door de buffers en opslag in het wijknet, zodat het distributienet als geheel minder belast wordt.

Als er al bestaande wisselstroomkabels in de grond liggen (bijvoorbeeld bij de herinrichting van een bedrijventerrein of woonwijk) dan kunnen die zonder aanpassingen voor gelijkstroom gebruikt gaan worden. Nieuwe kabels kunnen echter dunner zijn, zodat op aanlegkosten bespaard kan worden en er minimaal 20 procent minder van het dure en steeds schaarser wordende materialen als koper en aluminium gebruikt hoeft te worden. En ook andere componenten kunnen lichter en simpeler worden uitgevoerd.

Tot zover klinkt het gebruik van gelijkspanning heel aanlokkelijk. Toch komt het relatief langzaam van de grond. De laatste jaren raakt het wel in een stroomversnelling, maar de bouwsector, projectontwikkelaars en overheden zijn toch nog vaak terughoudend, domweg omdat het voor een deel nog onontgonnen terrein is. Het kost namelijk moeite, tijd en geld om met nieuwe technologie aan de slag te gaan, waarvan de voordelen voor een deel nog theoretisch zijn.

Men kiest dan toch maar meestal voor de bekende technieken, waarvan de toepassing helemaal is vastgelegd in specificaties en protocollen.

Gelijkstroom: de nadelen

En er zijn ook critici die van mening zijn dat de voorstanders van gelijkspanning te ver gaan in hun enthousiasme. Zij beamen dat gelijkspanning inderdaad voordelen heeft voor bijvoorbeeld energietransport over lange afstanden, voor gebruik binnen grote, elektrisch zelfstandig opererende eenheden zoals datacenters en grote schepen. Maar ze zien minder in grootschalige invoering op eindgebruikersniveau, omdat dat erg grote veranderingen betekent, met nog deels ongewisse voordelen en gebruikssituaties.

Ze relativeren ook sommige beoogde voordelen, bijvoorbeeld als het gaat om omvormers en adapters. Want ook voor gelijkspanning zijn die vaak nodig, om de onderlinge spanningsverschillen te overbruggen. Ook de energieverliezen bij de omzetting van wisselstroom naar gelijkstroom door apparaten zelf worden door sommige deskundigen veel lager ingeschat dan de 20 tot 30 procent waar de voorstanders mee schermen.

En last but not least: het ‘domme’, maar betrouwbare en betaalbare wisselstroomnet kan nog vele decennia mee, dus een geforceerd vroege afschrijving op grote schaal is zonde van de investering in geld en de gebruikte grondstoffen voor de productie ervan. Zij raden te snelle invoer in grootschalige praktijksituaties dan ook af. In elk geval vinden zowel voorstanders als critici dat hoe meer pilotprojecten er gedaan worden, hoe meer concrete ervaringen en kennis er komt en hoe meer er onderbouwd en gericht kan worden besloten voor wisselstroom en/of gelijkstroom.

Toch zijn er wel al degelijk proeven met gelijkstroom gestart die al hun vruchten afwerpen. Daarover in een later artikel meer.

Tekst: Jurgen Nijhuis

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een goede receiver voor een scherpe prijs? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Een receiver is het hart van een homecinema- of audioset. Het apparaat ontvangtgeluidssignalen van verschillende bronnen, zoals een televisie, gameconsole, Blu-ray-speler of streamingdienst, en stuurt die door naar de aangesloten luidsprekers. Moderne receivers kunnen niet alleen geluid versterken, maar ook beeldsignalering beheren via HDMI-aansluitingen. Ze ondersteunen surroundsound-geluidssystemen zoals Dolby Atmos of DTS:X, waardoor films, muziek en games klinken zoals bedoeld. Verder bieden veel receivers netwerkfuncties zoals Bluetooth, AirPlay en Spotify Connect, zodat je eenvoudig draadloos muziek kunt streamen. Kortom: een receiver vormt het centrale regelpunt van je audiovisuele installatie.

Yamaha RXV-6A

Met de breed verkrijgbare Yamaha RXV-6A kun je alle kanten op. Via de zeven HDMI-ingangen en één uitgang sluit je al jouw apparaten op de receiver aan. Een pluspunt is dat drie poorten 8K-videodoorgifte ondersteunen. Bovendien kan de RXV-6A met alle gangbare surround-indelingen overweg, zoals Dolby Atmos en DTS:X. Zeker bij gebruik van meerdere speakers hebben deze audioformaten wegens een meerkanaals geluid veel meerwaarde. Je sluit op dit audiosysteem hoogstens zeven luidsprekers en twee subwoofers aan.

Op audiogebied is er geen enkele reden tot klagen. Sluit bijvoorbeeld een cd-speler analoog of digitaal (optisch of coaxiaal) aan. Je luistert dankzij de geïntegreerde phono-voorversterker daarnaast net zo makkelijk naar het warme geluid van vinyl. Ben je fan van Spotify of een andere streamingdienst, dan verbind je de RXV-6A met het (draadloze) thuisnetwerk. Verder kun je vanaf een smartphone of tablet eenvoudig muziek streamen. Dat werkt via bluetooth of Apple AirPlay 2. Voor radioliefhebbers komt de DAB+-antenne goed van pas. Daarmee luister je naar digitale zenders zonder ruis. Yamaha levert voor de geluidskalibratie een meetmicrofoon mee.

Pioneer VSX-535-D

Deze receiver ondersteunt de populaire surroundformaten Dolby Atmos en DTS:X . Je kunt twee frontluidsprekers, twee surroundspeakers en een middenspeaker aansluiten. Daarnaast koppel je desgewenst één of twee subwoofers. Kun je de personages in een film, serie of tv-programma niet goed verstaan? Geen probleem, want deze receiver bevat een optie om de stemmen te versterken.

Via vier HDMI-aansluitingen en een uitgang verbind je diverse audiovisuele bronnen. De 4K-videodoorgifte voldoet volgens de huidige maatstaven prima, want er is nog maar weinig 8K-content beschikbaar. Voor het verbinden van geluidsapparatuur kies je tussen de analoge, optische en coaxiale ingang. Houd er rekening mee dat er geen phono-voorversterker is ingebouwd. Wil je evengoed een draaitafel aansluiten, dan schaf je voor enkele tientjes een losse phono-voorversterker aan.

Lees ook: Wat is een AV-receiver?

Onkyo TX-SR3100

Deze Onkyo TX-SR3100 stuurt maximaal vijf speakers aan. Dat gebeurt met een respectabel vermogen van tachtig watt per kanaal. Voeg daar eventueel één of twee subwoofers aan toe en geniet tijdens films van een vol geluid. Zoals je van deze recent verschenen receiver mag verwachten, kan het audiosysteem overweg met de populaire surroundindelingen Dolby Atmos en DTS:X. Je sluit dankzij vier HDMI-ingangen bijvoorbeeld een gameconsole, mediaspeler, tv-decoder en blu-ray-speler aan. Via de HDMI-uitgang bereiken de beelden zonder kwaliteitsverlies jouw televisie. De TX-SR3100 ondersteunt namelijk 8K-doorgifte over alle videopoorten.

Afspeellijsten, muziekalbums en podcasts van Spotify of een andere streamingdienst kun je via bluetooth doorsluizen. Je gebruikt hiervoor een smartphone of tablet. Het is niet mogelijk om deze receiver rechtstreeks met je (draadloze) thuisnetwerk te verbinden. Wel koppel je via meerdere analoge en digitale ingangen verschillende audiobronnen, zoals een cd-speler en muziekstreamer. Daarnaast luister je met behulp van de FM- en DAB+-ontvanger naar radio. Houd er rekening mee dat dit apparaat geen phono-voorversterker bevat. Wanneer je de automatische geluidskalibratie wilt uitvoeren, sluit je de bijgesloten meetmicrofoon aan.

Marantz Cinema 70s

Marantz heeft in hifiland een goede reputatie. Gelukkig fabriceert het audiomerk niet alleen maar dure producten. Zo is de Cinema 70s heel betaalbaar. Kies tussen een zilverkleurige en zwarte uitvoering. Laat je niet misleiden door de lage behuizing, want deze receiver is behoorlijk krachtig. Je sluit namelijk tot zeven speakers en twee subwoofers op de achterzijde aan. Films, series en games met een Dolby Atmos-audiospoor komen goed tot hun recht. Bij aanwezigheid van de juiste speakers hoor je zelfs geluid boven je hoofd, zoals onweer of een straaljager.

Aan aansluitingen heeft de Cinema 70s bepaald geen gebrek. Je hebt één HDMI-ingang en zes HDMI-inputs tot je beschikking. Drie daarvan ondersteunen 8K-videodoorgifte, zodat je deze receiver ook met de nieuwste gameconsoles kunt combineren. Muziek streamen is eveneens geen probleem. Je haalt afspeellijsten van Spotify of een andere streamingdienst via ethernet, wifi óf bluetooth binnen. Je bedient de muziek vervolgens met je smartphone. Als alternatief kun je diverse audiobronnen ook via analoge en digitale ingangen aansluiten. Mooi meegenomen is de geïntegreerde phono-voorversterker, want hierdoor verbind je eventueel een draaitafel.

Denon AVR-S770H

Op deze Denon AVR-S770H kun je maar liefst zeven speakers en twee subwoofers aansluiten. Daarmee tuig je een volwaardige thuisbioscoop met Dolby Atmos en DTS:X-geluid op. In combinatie met de juiste luidsprekers bereikt het geluid van films en series vanuit allerlei richtingen je oren. Uiteraard gebruik je de AVR-S770H ook voor het luisteren van muziek. Verbind de receiver met wifi of een bekabeld netwerk en stream afspeellijsten van bijvoorbeeld Spotify of Tidal. Dankzij de phono-voorversterker kun je trouwens ook een platenspeler aansluiten.

De achterzijde telt zes HDMI-poorten voor het verbinden van videobronnen. Het Japanse audiomerk heeft hierbij ook aan de toekomst gedacht, want drie HDMI-inputs ondersteunen 8K-videodoorgifte. Nuttig voor wie op termijn een 8K-televisie wil aanschaffen. De configuratie is zo gepiept. Met behulp van de inbegrepen meetmicrofoon kiest het audiosysteem op basis van de akoestische kamereigenschappen optimale geluidsinstellingen.

TCL trekt de stoute schoenen aan en verlengt de fabrieksgarantie op een reeks televisies naar maar liefst vijf jaar. Let wel: dit is exclusief voor de Nederlandse markt. Daarmee wil het merk consumenten meer zekerheid bieden en laten zien dat het vertrouwen heeft in de kwaliteit en levensduur van zijn toestellen.

Sinds begin deze maand kunnen kopers van geselecteerde TCL-modellen zich klaarmaken voor vijf jaar zorgeloos tv-kijken (mits zij het toestel tijdig registreren). De regeling geldt voor tientallen modellen die vanaf 1 november 2025 onder de nieuwe garantievoorwaarden vallen.

Royale uitbreiding van de standaardgarantie

De verlengde garantie is een aanvulling op de reguliere dekking die standaard op TCL-televisies zit. Alleen toestellen die in Nederland zijn verkocht én genoemd worden in een vooraf vastgestelde modellenlijst komen in aanmerking. Die afbakening is bewust: TCL wil aansluiten bij de verwachtingen van Nederlandse huishoudens en tegelijkertijd helder maken wat kopers precies mogen verwachten in de jaren na aanschaf.

©TCL

Registreren binnen 30 dagen

Er zit wel een voorwaarde aan vast: kopers moeten hun tv binnen 30 dagen registreren in een persoonlijk TCL-account. Tijdens dat proces worden modelcode, serienummer en aankoopbewijs gevraagd; daarna wordt de garantie automatisch uitgebreid naar vijf jaar. Dat klinkt misschien bemoeizuchtig, maar het zorgt ervoor dat TCL claims sneller kan beoordelen én dat consumenten precies weten waar ze aan toe zijn.

Brede selectie modellen

De lijst deelnemende televisies is opvallend ruim. Van 50-inch modellen tot kolossen van 115 inch: onder meer de 115C7K, 115X955 en diverse varianten uit de C7-, C8-, C9- en MQLED85-series doen mee, net als meerdere Q7C- en Q8C-modellen. Daarmee mikt TCL op een groot deel van de kopers die dit najaar een nieuwe tv overwegen. De complete lijst (zie kader hieronder) helpt consumenten om vooraf te checken of hun beoogde model onder de regeling valt.

'Signaal van vertrouwen'

Volgens Yann Guiho-Loyer, General Manager TCL Benelux, is de verlenging vooral bedoeld om te onderstrepen dat het merk vertrouwen heeft in de kwaliteit en levensduur van zijn televisies. Betrouwbaarheid staat centraal in de strategie, zegt hij, en een langere garantieperiode past precies in dat plaatje. Voor consumenten betekent het simpelweg vijf jaar dezelfde fabrieksondersteuning, maar dan zonder de eerdere tijdsbeperking.