In dit artikel creëren we een VPN-server (Virtual Private Network) op een Ubuntu Server. Deze kunnen we voor verschillende doelen inzetten. Als u deze server in uw thuisnetwerk zet, krijgt u vanaf overal ter wereld op een veilige manier toegang tot andere computers op uw thuisnetwerk, zoals uw NAS. Bovendien kunt u deze beveiligde verbinding ook gebruiken als u verplicht bent ergens te surfen via een onbeveiligd draadloos netwerk. Dezelfde kennis komt overigens nog in een andere situatie van pas: heel wat websites zijn enkel toegankelijk in een bepaald land, bijvoorbeeld omdat ze audio of video aanbieden waarvoor ze enkel de rechten in dat land gekocht hebben. Als u een VPS (Virtual Private Server) in dat land huurt en daarop Ubuntu met een VPN-server plaatst, krijgt u door via deze VPN-server te surfen wel toegang tot deze websites, omdat het voor hen dan lijkt dat u vanuit dit land surft.

Over het opzetten van een Linux-server leest u meer in het artikel Uw eigen Linux-server.

SSH SOCKS-proxy

1. Tijdelijke oplossing

Wilt u geen permanente oplossing voor veilig en zonder beperkingen surfen (een VPN) maar wilt u nu snel even een veilige verbinding opzetten? Dan kunt u gebruikmaken van een SSH SOCKS-proxy. Zo kunt u veilig op een onveilig draadloos netwerk surfen, bijvoorbeeld in een hotel of op een conferentie. Een SSH SOCKS-proxy vereist enkel een publiek toegankelijke server waarop SSH draait. Uw VPS of router thuis die via een DynDNS-domeinnaam bereikbaar is, kan hiervoor dienen. En dat zonder enige bijkomende configuratie aan de serverkant!

©PXimport

2. Verbinding starten

Gebruikt u Windows, zoek dan waar het bestand putty.exe is opgeslagen (of download het) en ga met de opdracht cd naar die directory. Geef daarna de volgende opdracht: putty.exe -D 8080 -C gebruiker@voorbeeld.nl, waarbij u natuurlijk de gebruiker en domeinnaam vervangt. De optie D geeft aan dat u een SOCKS-proxy opent die lokaal op poort 8080 luistert, terwijl de optie C compressie inschakelt. Gebruikt u Linux of Mac, open dan de terminal (Mac: Venster / Hulpprogramma's / Terminal), en gebruik het commando ssh -D 8080 -C gebruiker@voorbeeld.nl.

©PXimport

3. Proxy in Firefox

Open nu Firefox en ga naar Extra / Opties, kies Geavanceerd en daarna het tabblad Netwerk. Bij Verbinding kiest u voor Instellingen. Selecteer daar Handmatige proxyconfiguratie en vul bij SOCKS-host in: localhost en poort 8080. Klik daarna op OK en typ in de adresbalk about:config, waarin u network.proxy.socks_remote_dns op true zet om ook de DNS-aanvragen via uw proxy te laten verlopen. Vanaf nu surft u in Firefox veilig en versleuteld via uw Ubuntu Server, zodat niemand op het onbeveiligde draadloze netwerk kan afluisteren welke websites u bezoekt.

©PXimport

VPN - Server klaarmaken

4. PPTP

Een SSH SOCKS-proxy moet u afzonderlijk configureren voor elke toepassing waarmee u er gebruik van wilt maken. Dit is niet praktisch. Een VPN daarentegen zorgt ervoor dat ál uw programma's via deze verbinding lopen. Niet alleen uw browser, maar ook uw instant messaging-client, Skype, e-mailprogramma, computergame enzovoort. Er bestaan verschillende types VPN. Wij kiezen voor PPTP omdat het breed ingeburgerd is en standaard ondersteund wordt door Windows, Ubuntu, Android-smartphones en de iPhone.

©PXimport

5. Installatie

Installeer pptpd met sudo apt-get install pptpd. Open daarna het configuratiebestand met sudo nano /etc/pptpd.conf en ga naar het einde. Daar geeft u met localip het IP-adres van de server in het VPN op, en met remoteip het adresbereik van de verbonden clients. Voor de eerste kunt u gewoon het hekje voor de regel #localip 192.168.0.1 weghalen. Indien uw LAN ook IP-adressen in het bereik 192.168.0.* gebruikt, moet u ook het IP-adres in deze regel wijzigen. Voor de clients geeft u bijvoorbeeld remoteip 192.168.0.100-109 in, waarmee tien clients met uw VPN kunnen verbinden.

©PXimport

6. Encryptie

Kijk enkele opties na in het bestand /etc/ppp/pptpd-options. Er moet een regel require-mschap-v2 staan voor authenticatie en require-mppe-128 voor encryptie. Ook moeten er regels refuse-pap, refuse-chap en refuse-mschap staan, die onveilige authenticatiemethodes uitschakelen. Wilt u helemaal geen encryptie gebruiken, bijvoorbeeld omdat u uw VPN enkel gebruikt om films te kunnen bekijken uit een ander land, dan kunt u een hekje (#) zetten voor al deze regels.

©PXimport

7. DNS

Vul in het bestand /etc/ppp/pptpd-options de DNS-servers in. Deze worden gebruikt door de clients die met het VPN verbinden. U hebt drie mogelijkheden. U kunt de DNS-servers invullen die uw Ubuntu Server gebruikt (zoalsdie van uw VPS- of internetprovider), die u kunt zien in het bestand /etc/resolv.conf na de regel nameserver. U kunt de gegevens van de DNS-servers van Google invullen: 8.8.8.8 en 8.8.4.4. Of u kiest voor OpenDNS: 298.67.222.222 en 208.67.220.220. Elke DNS-server komt in het bestand /etc/ppp/pptpd-options in een regel die begint met ms-dns.

©PXimport

8. Gebruikers

De voorlaatste stap aan de serverkant is het definiëren van gebruikers en wachtwoorden. Dat doet u in /etc/ppp/chap-secrets, waar u kolommen ziet voor client, server, secret en IP addresses. Druk telkens op Tab om naar de volgende kolom te gaan. Geef in de eerste kolom een gebruikersnaam op, vul in de tweede pptpd in (standaardnaam van de server), daarna het wachtwoord dat liefst zo lang mogelijk is (bijvoorbeeld twintig tekens), en tot slot * om toegang vanaf alle IP-adressen mogelijk te maken. Voor elke gebruiker doet u nu hetzelfde op een nieuwe regel.

©PXimport

9. Laatste instellingen

We passen nog enkele zaken onder de motorkap van Ubuntu aan. Open /etc/sysctl.conf en verwijder het hekje bij #net.ipv4.ip_forward=1. Open daarna /etc/rc.local en voeg vlak voor de regel exit 0 het volgende toe: iptables -t nat -A POSTROUTING -j MASQUERADE. Sla dit op en herstart uw Ubuntu Server met sudo reboot, hierna is hij klaar voor gebruik als VPN-server. Staat uw Ubuntu Server in uw LAN en wilt u ook van erbuiten toegang krijgen, zorg dan dat poort 1723 op uw router geforward wordt naar het IP-adres van uw VPN-server in uw LAN.

©PXimport

VPN - Verbinding maken

10. Nieuwe VPN-verbinding

We veronderstellen in dit artikel dat u met een Windows 7-computer op uw LAN wilt verbinden en een VPN-server op een VPS. Nu de serverkant in orde is, opent u het configuratiescherm op uw Windows-computer. Klik onder Netwerk en internet op Netwerkstatus en -taken weergeven, waarna u het Netwerkcentrum te zien. Klik onderaan op Een nieuwe verbinding of een nieuw netwerk instellen en selecteer in de lijst Verbinding met een bedrijfsnetwerk maken en in het volgende venster Mijn internetverbinding (VPN) gebruiken.

©PXimport

11. Configuratie VPN

In de volgende vensters stelt u een aantal zaken in, overeenkomstig met hoe u de VPN-server geconfigureerd hebt. Eerst het internetadres, dat de domeinnaam of het IP-adres van uw Ubuntu Server is. Verbindt u niet vanaf uw LAN met een VPS, maar vanaf internet met de VPN-server, dan moet u hier de dynamische domeinnaam instellen die uw router voor uw internetverbinding bijhoudt én u moet in uw router poort 1723 forwarden naar het interne IP-adres van uw Ubuntu Server. Geef tot slot in het laatste venster van de configuratie van de VPN-verbinding gebruikersnaam en wachtwoord in.

©PXimport

12. Controleren

Als alles goed gaat, bent u nu met het VPN verbonden. U kunt dit eenvoudig controleren door te surfen naar What Is My IP. Als u een IP-adres in het adresbereik van uw internetprovider te zien krijgt, surft u nog altijd zonder VPN. Indien de website het IP-adres van de VPS toont, surft u via het VPN. Klik op het netwerkicoontje in de taakbalk van Windows, waarna u te zien krijgt dat u verbonden bent met uw VPN-verbinding. Klikt u op de VPN-verbinding dan kunt u de verbinding verbreken, rechtsklikt u dan kunt u de status of eigenschappen opvragen.

©PXimport

13. Status

De status van de VPN-verbinding toont allerlei gegevens, zoals de verbindingsduur en hoeveel bytes er al verzonden en ontvangen zijn. Klikt u op het knopje Details, dan krijgt u het IP-adres te zien dat uw computer van de VPN-server krijgt (bijvoorbeeld 192.168.0.100) en de gebruikte DNS-servers. Klikt u op het tabblad Details, dan ziet u ook wat het IP-adres van de VPN-server in het VPN is (in ons geval 192.168.0.1), en het IP-adres van de VPN-server op internet. Bovendien ziet u hier ook de gebruikte authenticatie (MS CHAP V2) en versleuteling (MPPE 128).

©PXimport

14. Eigenschappen

In het venster Eigenschappen kunt u zaken aanpassen die u niet te zien kreeg tijdens de configuratie van uw nieuwe VPN-verbinding. Zo kunt u instellen dat er eerst met een ander netwerk verbonden wordt als u met het VPN verbindt. In de PPP-instellingen van het tabblad Opties kunt u ook compressie inschakelen. Het tabblad Beveiliging is normaal al in orde, maar kijk toch maar na of er bij Gegevensversleuteling Versleuteling verplicht staat, en bij de protocollen MS-CHAP v2 aangevinkt is. In het tabblad Delen kunt u de VPN-verbinding delen met andere computers.

©PXimport

15. Netwerkonderdelen

In het tabblad Netwerk van het venster Eigenschappen staan standaard verschillende componenten ingeschakeld die u niet altijd nodig hebt. Gebruikt u uw VPN bijvoorbeeld op een VPS in Amerika om Hulu te bekijken, dan heeft u enkel Internet Protocol versie 4 (TCP/IPv4) nodig, en kunt u de andere componenten gerust afvinken. Gebruikt u het VPN om vanaf internet toegang te krijgen tot uw thuisnetwerk, danis het waarschijnlijk interessant om Bestands- en printerdeling voor Microsoft-netwerken en Client voor Microsoft-netwerken ingeschakeld te laten.

©PXimport

Nieuwe VPN-verbinding in Ubuntu

U bent helemaal niet beperkt tot Windows om uw VPN-server te gebruiken. Gebruikt u bijvoorbeeld Ubuntu op uw laptop of netbook, dan kunt u natuurlijk ook heel eenvoudig verbinden met uw VPN. Open het menu Systeem / Voorkeuren / Netwerkverbindingen en ga naar het tabblad VPN. Klik op Toevoegen en kies uit de lijst Point-to-Point Tunneling Protocol (PPTP). In het venster erna geeft u bij Gateway de domeinnaam of het IP-adres waarop uw server bereikbaar is in, en daaronder uw gebruikersnaam en wachtwoord bij het VPN. Klik daarna op Advanced en vink Use Point-to-Point encryption (MPPE) aan.

©PXimport

Verbinden in Ubuntu

Om met het VPN te verbinden klikt u op het netwerkicoontje in het Gnome-paneel bovenaan en kiest u in het menu dat verschijnt het submenu VPN-verbindingen en dan de naam van uw VPN-verbinding. Na enkele seconden verschijnt er een slotje onder het netwerkicoontje als aanduiding dat u nu het VPN gebruikt. U kunt de verbinding verifiëren met de opdracht ifconfig ppp0 in een terminalvenster.

16. Lokaal netwerk

Als u uw VPN-server binnen uw eigen LAN zet, kunt u van overal ter wereld in uw lokaal netwerk. Daarvoor moet u wel port forwarding in uw router inschakelen: laat poort 1723 doorschakelen naar poort 1723 op het lokale IP-adres van uw Ubuntu Server. Stel in uw router ook in dat er een dynamische domeinnaam gekoppeld wordt aan het IP-adres dat u van uw internetprovider toegewezen krijgt. Nu kunt u buitenshuis een VPN-verbinding opzetten naar uw dynamische domeinnaam. Uw router forwardt de verbinding naar uw Ubuntu Server in uw LAN.

©PXimport

17. Bestanden

U kunt deze toegang tot uw lokale netwerk gebruiken om bijvoorbeeld van buitenshuis bestanden op uw NAS in te lezen of om via een lokale SIP-server veilig te bellen met uw huisgenoten. De mogelijkheden zijn onbegrensd. Dezelfde techniek wordt in bedrijven natuurlijk in de andere richting gebruikt: daar draait dan een VPN-server in het bedrijf, waartoe werknemers van thuis uit verbinden om bijvoorbeeld te kunnen thuiswerken.

©PXimport

18. Lokale beperkingen

U kunt een VPN gebruiken om locatie­restricties te omzeilen. Als een game die u graag speelt bijvoorbeeld enkel multiplayer in een LAN ondersteunt en niet over internet, terwijl u juist met een vriend via internet wilt spelen, wanhoop dan niet. Verbind beiden met dezelfde VPN-server en gebruik de IP-adressen die u door de VPN-verbinding toegewezen krijgt. Voor het spel lijkt het alsof u in hetzelfde LAN aanwezig bent. Afhankelijk van het spel moet u misschien nog iets op uw router configureren. Voor games hebt u geen encryptie nodig, dus dit kunt u uitschakelen in het bestand /etc/ppp/pptpd-options.

©PXimport

Nieuwe VPN-verbinding in iOS

Ook op uw iPhone of iPod touch hebt u toegang tot uw VPN. Open Instellingen / Algemeen / Netwerk / VPN. Druk op Voeg VPN-configuratie toe en kies dan het tabblad PPTP. Geef uw VPN een naam bij Beschrijving, vul de domeinnaam of het IP-adres in bij Server en vul uw gebruikersnaam en wachtwoord in bij Account respectievelijk Wachtwoord. De rest van de instellingen kunt u op hun standaardwaardes laten staan. Druk op Bewaar en schakel VPN dan in.

©PXimport

Verbindingsstatus in iOS

Na enkele seconden bent u met uw VPN verbonden. U krijgt in het venster Instellingen / Algemeen / Netwerk / VPN nu ook statusinformatie te zien, waaronder hoe lang u al met het VPN verbonden bent, het IP-adres dat u op het VPN hebt en het IP-adres van de VPN-server op het VPN en op internet. Zolang u met het VPN verbonden bent, toont iOS ook bovenaan een blauw icoontje naast het icoontje van het netwerk.

19. Kijk Hulu

Elke keer dat u films op Hulu of een andere website die zijn content enkel in de VS aanbiedt wilt bekijken, start u een VPN-verbinding naar een Amerikaanse VPS waar u Ubuntu met PPTP geïnstalleerd hebt. Klik daarvoor op het netwerkicoontje, selecteer VPN-verbinding en klik op Verbinding maken. Als u daarna in uw webbrowser naar Hulu surft, krijgt u gewoon toegang. Voor meer uitleg en andere manieren verwijzen we naar het artikel Online vanuit een ander land. Zorg er wel voor dat uw VPS genoeg downloadvolume per maand heeft.

©PXimport

20. Surf zonder potten­kijkers

Aangezien het netwerkverkeer dat via het VPN verloopt versleuteld is (tenzij u dit in het configuratiebestand /etc/ppp/pptpd-options uitgeschakeld hebt), kunt u veilig surfen. Wilt u dus uw e-mail checken maar is er enkel een onversleuteld draadloos netwerk aanwezig? Wees dan niet bang voor afluisteraars: verbind gewoon met het onveilige netwerk en start uw VPN-verbinding daarna op. Tools zoals Firesheep, die accounts op websites kapen, hebben nu geen vat meer op u.

©PXimport

21. En verder

Hiermee zijn we aan het einde van onze vierde expertworkshop over Ubuntu. Deze maand hebt u de mogelijkheden gezien die u krijgt als u zelf een Virtual Private Network opzet. Dankzij Ubuntu en PPTP kunt u heel wat beperkingen van websites of programma's omzeilen en tegelijk kunt u er veilig mee surfen op onbetrouwbare netwerken. Volgende maand eindigen we onze reeks over Ubuntu met een laatste workshop: we richten onze Ubuntu Server in als bestands- en printserver, doen aan mediastreaming en geven nog een aantal tips om Ubuntu te beveiligen.

©PXimport

Na 40 jaar heeft Kladblok eindelijk een opfrisbeurt gekregen. De eenvoudige, oerdegelijke tekstverwerker is ideaal voor het bewerken van platte tekst zonder toeters en bellen. In Windows 11 is het bescheiden onderdeel flink gegroeid. Wat ooit een sobere tool was voor snelle notities, heeft nu een interessante set nieuwe functies.

Terwijl we hier bekijken wat nieuw is, gaat ondertussen de make-over van Kladblok door. In de testversies binnen het Windows 11 Insider-kanaal duiken nu zelfs opties op voor tekstopmaak zoals vet, cursief, onderstrepen en lijsten. Die nieuwigheden worden later dit jaar uitgerold naar alle gebruikers van Windows 11. Liever een vogel in de hand dan tien in de lucht? Absoluut, want intussen kunnen we al profiteren van deze verbeteringen.

Tabbladen toevoegen en losmaken

Met Windows 11 heeft deze basis-app een frisse look & feel gekregen en een aantal kenmerken waar veel gebruikers al jaren om vragen. De opvallendste vernieuwing is de ondersteuning van de tabs (afbeelding 1). Je kunt nu verschillende pagina’s van Kladblok openen, elk in een eigen tabblad. Geen wirwar meer van losse pictogrammen in de taakbalk voor elk geopend tekstbestand. Een nieuw bestand starten is simpel: klik bovenaan op het plusteken. Wil je een tabblad loskoppelen en als apart venster gebruiken? Geen probleem: sleep het tabblad naar het bureaublad en het verschijnt automatisch als een nieuw .txt-bestand. Andersom werkt het ook. Sleep een bestaand .txt-bestand naar de tabbalk van Kladblok en het wordt netjes toegevoegd aan de open tabbladen.

Tabbladen configureren

Zolang er minstens één tabblad is opgeslagen, kun je de volledige Kladblok-sessie sluiten, inclusief andere niet-opgeslagen bestanden, zonder gegevens te verliezen. Wanneer je Kladblok weer opent, worden alle tabbladen hersteld, zelfs na een herstart van de pc. Je bepaalt zelf wat er gebeurt wanneer je Kladblok opent. Klik daarvoor op het tandwieltje in de rechterbovenhoek van het programma. Vervolgens ga je naar de instellingen voor Kladblok openen. In de optie Wanneer Kladblok wordt gestart heb je de keuze tussen Doorgaan met vorige sessie of Nieuwe sessie starten en niet-opgeslagen wijzigingen negeren (afbeelding 2). De eerste optie is de standaardinstelling.

Meervoudig herstel

Een belangrijke interne verbetering is de mogelijkheid om meerdere bewerkingen ongedaan te maken. In Windows 10 kon je in Kladblok met Ctrl+Z slechts de laatste bewerking terugdraaien (afbeelding 3). In Windows 11 kun je stapsgewijs wijzigingen ongedaan maken met Ctrl+Z. Ben je te ver teruggegaan, dan kun je je acties opnieuw uitvoeren met Ctrl+Y — net als in de meeste andere applicaties.

Uiterlijk

Onder het tandwieltje van de instellingen kies je het Uiterlijk van dit programma. Je hebt de keuze tussen de lichte en de donkere modus of je kiest voor de weergave om gewoon de systeeminstelling te volgen. Hier bepaal je ook het lettertype, de lettergrootte en de stijl (Regular, Italic, Bold, Bold italic) die je gebruikt voor de tekstbestanden. Onder het onderdeel Tekstopmaak zie je telkens een voorvertoning van de gekozen stijl (afbeelding 4). In de instellingen kun je tekstterugloop in- of uitschakelen. Dit zorgt ervoor dat tekst automatisch naar de volgende regel springt wanneer het einde van de regel is bereikt, in plaats van dat de tekst horizontaal verder loopt. Dat is onhandig, want dat betekent dat een tekstbestand soms als één hele lange regel wordt getoond.

Notepad++

Microsoft heeft Kladblok jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Door de beperkte functionaliteit gingen veel gebruikers op zoek naar een alternatief – en vonden dat in de open-sourcetoepassing Notepad++. Een van de grootste troeven van Notepad++ is de ondersteuning voor een brede waaier aan programmeertalen, waaronder JSON, Python, C++, C#, Cobol, html, css en SQL … Daarnaast biedt het programma handige functies zoals regelmarkeringen, macro’s en de mogelijkheid om bestanden met elkaar te vergelijken. Notepad++ is gratis, werkt in een gesplitst scherm en ondersteunt tabbladen, zoeken en vervangen, én het automatisch hervatten van je werk – zelfs bij niet-opgeslagen bestanden. Wat deze variant (nog) niet kan: tabbladen naar een ander venster slepen.

Spellingcontrole en autocorrectie

Kladblok kan voortaan spelfouten markeren terwijl je typt, en typfouten desgewenst automatisch corrigeren. Om de spellingcontrole in- of uit te schakelen, klik je op het tandwieltje in de rechterbovenhoek. In het vak Spelling kun je de opties Spellingcontrole en Automatische correctie activeren (afbeelding 6). Vanaf dat moment verschijnt er een rood golflijntje onder fout gespelde woorden. Klik je met de linkermuisknop op zo’n woord, dan krijg je suggesties te zien waaruit je een correcte versie kunt kiezen. Let wel: deze functies werken alleen bij gewone tekstbestanden, niet wanneer je in Kladblok code schrijft, zoals html of css.

Zoeken en vervangen

Een van de minst bekende, maar erg handige functies van Kladblok is de mogelijkheid om snel naar specifieke tekst te zoeken en die eventueel meteen te vervangen. Gebruik hiervoor het menu Bewerken / Zoeken of de sneltoets Ctrl+F. Met Ctrl+H open je direct de functie Zoeken en vervangen, die je ook via het menu Zoeken kunt oproepen. Voer in het zoekvak de tekst in die je wilt vinden. Je kunt op de vergrootglasknop klikken of gewoon op Enter drukken. Klik op het kleine pijltje links van het zoekvak om het vak Vervangen te openen. Zodra de gezochte tekst is gevonden, gebruik je de pijltjes rechts van het zoekvak om omhoog of omlaag door het document te navigeren. Met de knop Vervangen wijzig je telkens één match; met Alles vervangen worden alle overeenkomsten in één keer aangepast (afbeelding 7). Deze functie ondersteunt ook enkele basisjokertekens: het sterretje * staat voor een willekeurig aantal tekens, het vraagteken ? voor precies één teken. Klik je op de knop met de schuifregelaars, dan kun je instellen dat de zoekopdracht hoofdlettergevoelig is. De optie Inwikkelen is een ongelukkige vertaling van Wrap. Als je die aanvinkt, doorzoekt Kladblok het hele document – ongeacht waar de cursor zich bevindt.

Herschrijven, Samenvatten en Schrijven

Kladblok heeft nu een set AI-functies om tekst te verbeteren. Het gaat om Herschrijven, Samenvatten en Schrijven. Met behulp van GPT kun je de inhoud verfijnen. Klik met de rechtermuisknop op de tekst en kies de optie Schrijven. In een nieuw venster lees je een herwerkte tekst die je op basis van drie criteria verder aanpast. Met de knop Lengte kies je voor een vergelijkbare tekstlengte, een kortere of een langere versie. Bij Toon kies je tussen Standaard, Formeel, Informeel, Inspirerend, Humor en Overtuigend. En dan is er nog de knop Formatteren waarmee je bijvoorbeeld een stijl selecteert zoals Zakelijk, Academisch, Marketing, Poëzie en meer. Onderaan deze herwerkte tekst zie je een numerieke aanduiding zoals 1 van 3. Dit betekent dat Kladblok meteen al drie versies klaarhoudt. Door op het pijltje te klikken schakel je door de versies. Dezelfde mogelijkheden krijg je als je via de rechtermuisknop de optie Aangepast herschrijven en Samenvatten kiest (afbeelding 8). Als je deze AI-functies liever niet hebt, dan kun je die uitschakelen in de instellingen van Kladblok.

Voet- en kopteksten

In Kladblok kun je bovendien voet- en kopteksten toevoegen die je pas te zien krijgt als de pagina uit de printer komt. In deze ruimte is het mogelijk om aan de boven- en/of onderkant de bestandsnaam, het paginanummer of de huidige datum op te nemen. Daarvoor gebruik je het menu Bestand / Pagina-instelling. Daarna moet je wel de juiste variabele gebruiken om aan te duiden wat je in de koptekst of voettekst wilt zien. Dit zijn de belangrijkste variabelen:

De printer zal de acties uitvoeren die je in de voet- en koptekst hebt ingegeven. Houd er rekening mee dat Kladblok deze instellingen niet opslaat, je moet ze dus bij iedere afdruk opnieuw opgeven.

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Nu de avonden weer steeds vroeger donker worden en je vaker binnen zit, is lezen bij een leuke bezigheid. En met een mooie e-reader kan dat ook in kleur. Wij bekeken vijf betaalbare e-readers met kleurenscherm.

Kleuren‑e‑readers zijn relatief nieuw; ze combineren de batterijzuinigheid van elektronische inkt met een kleurenfilter dat magazines, strips en geïllustreerde kinderboeken tot leven brengt. Voor de Nederlandse markt zijn er nog niet heel veel modellen beschikbaar. Wij hebben vijf mooie exemplaren voor minder dan 250 euro op een rijtje gezet voor je.

Kobo Libra Colour - 7 inch

De Kobo Libra Colour is een 7 inch e‑reader met een E Ink Kaleido 3‑scherm. De zwart‑wit resolutie bedraagt 1264 × 1680 pixels en 300 ppi, terwijl kleuren worden weergegeven met 150 ppi. Je beschikt over 32 GB intern geheugen en een dual‑core processor van 2,0 GHz, waardoor pagina’s vlot worden ververst. Voor draadloze audioboeken of Bluetooth‑oortjes biedt de Libra Colour wifi (2,4 en 5 GHz) en Bluetooth 5.0, en bestanden worden geladen via USB‑C. Het apparaat is waterbestendig volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m diepte). De geïntegreerde ComfortLight PRO‑verlichting heeft instelbare helderheid en kleurtemperatuur.

Dankzij de fysieke bladerknoppen heb je maar één hand nodig om te lezen en met de instelbare lettertypes en paginamarges pas je het leescomfort aan. De accu van 2050 mAh levert volgens Kobo een leestijd van enkele weken per lading. Het toestel meet 144,6 × 161 × 8,3 mm en weegt 199,5 g. Dankzij het kleurenscherm is dit model aantrekkelijk voor strips, tijdschriften en kleurrijke kinderboeken, terwijl hij ook standaard ePub‑, PDF‑ en audiobookbestanden ondersteunt.

Kobo Clara Colour - 6 inch

Zoek je een compacte kleurene‑reader, dan is de Kobo Clara Colour met een 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm interessant. Het scherm biedt een resolutie van 1448 × 1072 pixels met 300 ppi voor zwart‑wit en 150 ppi voor kleuren. Dankzij een dual‑core processor (2,0 GHz) en 16 GB opslagruimte is er genoeg vermogen om romans of stripboeken te laden. De reader ondersteunt wifi (dual band) en Bluetooth zodat je audioboeken kunt streamen, en hij gebruikt USB‑C om op te laden. Kobo past ComfortLight PRO toe met instelbare kleurtemperatuur, en de reader is waterdicht volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m).

De accu heeft een capaciteit van 1 500 mAh en levert bij gemiddeld gebruik tot zes weken leestijd. Dankzij 13 lettertypen en verschillende lettergroottes pas je het scherm volledig aan. Met afmetingen van 112 × 160 × 9,2 mm en een gewicht van 174 g past de Clara Colour in een jaszak. Het apparaat ondersteunt onder meer EPUB, PDF, MOBI en CBZ/CBR en kan via Bluetooth naar audioboeken luisteren. Het kleurenscherm maakt hem geschikt voor geïllustreerde kinderboeken, kaarten en kookboeken terwijl het compacte formaat ideaal is voor onderweg.

PocketBook Verse Pro Color - 6 inch

PocketBook positioneert de Verse Pro Color als een robuuste kleuren‑e‑reader voor veel lezers. Het 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm beschikt over een grijstintenresolutie van 1072 × 1448 pixels en een kleurenlaag met 536 × 724 pixels. Daardoor krijgen stripillustraties en grafieken 4 096 kleuren te zien terwijl zwart‑wittekst scherp blijft met 300 ppi. De quad‑core processor (1,8 GHz) en 1 GB RAM zorgen voor soepele bladwisselingen, en met 16 GB opslagruimte kun je duizenden e‑books bewaren. Via de USB‑C‑poort en wifi en Bluetooth laad je gemakkelijk bestanden of luister je naar audioboeken.

PocketBook levert SMARTlight, een voorgrondverlichting waarmee je zowel helderheid als kleurtemperatuur aanpast. De reader draait op Linux en ondersteunt talloze formaten zoals ACSM, EPUB, PDF, DOCX en CBR/CBZ. Dankzij text‑to‑speech kun je boeken laten voorlezen. De 2100 mAh‑batterij biedt volgens PocketBook tot een maand leesplezier. De behuizing (108 × 156 × 7,6 mm, 182 g) is waterdicht volgens IPX8, zodat je bij het zwembad kunt lezen. Een G‑sensor draait pagina’s automatisch mee als je het apparaat kantelt. Kortom, de Verse Pro Color levert kleuren‑e‑ink in een handzaam formaat met brede bestands­ondersteuning.

PocketBook Era Color - 7 inch

Met een groter kleurenscherm en ingebouwde luidspreker richt de PocketBook Era Color zich op lezers die audioboeken willen luisteren zonder externe headset. Het 7 inch E Ink Kaleido 3‑display heeft een grijstintenresolutie van 1264 × 1680 pixels en een kleurresolutie van 632 × 840 pixels met 300/150 ppi. Dit zorgt voor scherpe tekst en kleurrijke afbeeldingen. De reader gebruikt een quad‑core processor (1,8 GHz) met 1 GB RAM en biedt 32 GB interne opslag. Het besturingssysteem is gebaseerd op Linux en ondersteunt een groot aantal ebook‑ en stripformaten.

Met dual‑band wifi, Bluetooth 5.4 en USB‑C met OTG‑functie koppel je eenvoudig draadloze hoofdtelefoons, luister je naar audioboeken of speel je muziek via de ingebouwde mono‑luidspreker. De SMARTlight‑voorgrondverlichting laat je zowel helderheid als kleurtemperatuur instellen. Dankzij de 2500 mAh accu en het efficiënte E‑Ink‑scherm is volgens PocketBook een maand gebruik mogelijk. Het apparaat is IPX8‑waterbestendig en uitgerust met een g‑sensor, coversensor en speakers. Met afmetingen van 134,3 × 155 × 7,8 mm en een gewicht van 235 g is de Era Color iets groter maar nog steeds draagbaar. De fysieke bladerknoppen zorgen voor comfortabel lezen, terwijl de ingebouwde spraakfunctie tekst kan voorlezen.

Tolino Vision Color - 7 inch

De Tolino Vision Color is een Duitse die dezelfde hardware heeft als de Kobo Libra Colour maar een eigen Android‑softwarelaag gebruikt. Volgens een productaankondiging biedt het apparaat een 7 inch E Ink Kaleido 3‑scherm met een zwart‑witresolutie van 1264 × 1680 pixels (300 ppi) en 150 ppi voor kleuren. De reader heeft fysieke bladerknoppen naast het aanraakscherm en gebruikt een MediaTek MT8113T‑dual‑core processor (2,0 GHz), 1 GB RAM en 32 GB interne opslag. Een 2050 mAh batterij voorziet de Vision Color van stroom, terwijl de ComfortLight PRO‑verlichting de kleurtemperatuur aanpast.

Het toestel biedt wifi en Bluetooth 5.0 zodat je audioboeken kunt streamen, en het is IPX8‑waterbestendig. Tolino gebruikt Android, waardoor je afhankelijk bent van de Tolino‑boekwinkel maar via de Tolino‑cloud kunt synchroniseren met diverse Duitse boekhandels. Een stylus is optioneel verkrijgbaar voor handschrift en aantekeningen. De Vision Color ondersteunt ePub, PDF en andere standaard‑e‑bookformaten en biedt toegang tot de HotSpots van Deutsche Telekom. Dit apparaat is in Nederland nog beperkt verkrijgbaar; een Duitse webwinkel verkoopt het voor ongeveer € 180,68 (incl. btw). Omdat Kieskeurig nog geen productpagina heeft, is het toestel alleen via buitenlandse winkels te vinden.