usb is ongetwijfeld de meest bekende aansluiting op computers en randapparatuur. Tot een jaar of tien geleden speelde ook Firewire nog een rol van betekenis. En inmiddels is er het razendsnelle Thunderbolt, dat ook weer aan kruisbestuiving met usb doet. En dan zijn er nog de vele USB-revisies… Kortom: wat is wat?

De eerste pc’s, home computers, terminals en mainframes beschikten veelal over een RS232-aansluiting om te communiceren. Als je net iets ouder bent, dan is de kans levensgroot dat je ook nog hebt gewerkt met dit communicatieprotocol. Bijvoorbeeld om je modem aan je pc te koppelen! Maar RS232 wordt ook tegenwoordig nog volop gebruikt. In laboratoria, om meetinstrumenten uit te lezen en aan te sturen bijvoorbeeld. Of om microcontrollers te programmeren. RS232 zal voorlopig niet verdwijnen. Toch is het geen systeem waar de huidige snelle randapparatuur mee overweg kan.

Zelfs seriële printers waren vroeger al traag, vandaar dat daarvoor de parallel printerpoort werd bedacht, ook al zo’n mastodont uit het verleden. Sneller, maar nog altijd traag en dankzij de dikke kabel met flink wat aders onpraktisch en duur in gebruik. In 1996 kwam er iets nieuws en revolutionairs op de markt: usb.

Die allereerste versie was ook niet bepaald snel, met een doorvoersnelheid van maar 1,5 Mbps. Aardig voor een muis, maar een externe harde schijf kon je vergeten. Gelukkig volgde al snel usb 1.1, de eerste usb-versie die ook redelijk wijd verbreid raakte. Maximale doorvoersnelheid was 12 Mbps, genoeg voor het snel aansturen van bijvoorbeeld een printer en je kon er ook redelijk (maar zeker niet supersnel) mee scannen. Eigenlijk werd het pas echt interessant in 2001, toen usb 2.0 geïntroduceerd werd met een maximale doorvoersnelheid van 480 Mbps.

Daarmee verschenen ook de eerste externe usb-harddisks en uiteindelijk ook usb-sticks. Natuurlijk niet in de grootten die we nu kennen, maar de basis was gelegd. We hebben het nog lang moeten doen met usb 2.0, pas in 2011 verscheen het veel snellere usb 3.0. Een doorvoersnelheid van 5 Gbps betekende dat externe harde schijven eindelijk echt serieus ingezet konden worden. Bijvoorbeeld als back-up of om grote systeemimages op te bewaren en in geval van nood ook weer te lezen. Allemaal in een rap tempo.

Toen gingen de ontwikkelingen sneller: in 2014 volgde usb 3.1 met een maximale doorvoersnelheid van 10 Gbps. In 2017 zag usb 3.2 het levenslicht, maximale doorvoersnelheid 20 Gbps. En vorig jaar werden we getrakteerd op usb 4, met een maximale doorvoersnelheid van 40 Gbps en compatibiliteit met Thunderbolt (komen we straks op terug). Kortom: usb is eindelijk volwassen geworden.

iMac trendsetter

Het duurde overigens nog een tijdje sinds de introductie van usb tot het een standaard feature was op elke pc en notebook. Apple nam het voortouw, en introduceerde in 1998 de vrolijk gekleurde iMac G3’s die alleen van usb-poorten voorzien waren. Daarmee nam het afscheid van alle legacy-poorten van vroeger. Langzaam maar zeker volgde de pc-fabrikanten hetzelfde pad, al zie je daar dat de aloude RS232-poort vaak nog niet wordt opgegeven op een hoop moederborden. Om eerder in dit artikel genoemde redenen, natuurlijk.

Tot slot geldt dat usb sinds de allereerste versie eigenlijk altijd gebruik ik blijven maken van de bekende platte rechthoekige plug. Alleen usb-c– feitelijk usb 3.x – vormt daar een uitzondering op, maar een verloopstukje is zo geregeld. Ook is er altijd aan backwards-compatibiliteit gedacht. Kortom: die oude muis uit 1996 doet het in principe ook nog op een moderne usb-variant. Verder zijn er voor mobiel gebruik en camera’s – tot ergernis van velen – allerlei compacte varianten van de usb-plug bedacht: mini-usb en micro-usb zijn de bekendsten.

©PXimport

Firewire

Los van usb was er het door Apple ontwikkelde Firewire – ook wel bekend als IEEE 1394. Firewire liep altijd een stap voor qua snelheid op usb. Zo was via het al in 1995 geïntroduceerde FireWire 400 een overdrachtssnelheid van 400 Mbps mogelijk. FireWire 800 – uit 2002 – haalde al een doorvoersnelheid van net iets minder dan 800 Mbps. De laatste gangbare versie van FireWire uit 2006 haalde 800 Mbps, en kon dat over een standaard ethernetkabel. Toch werkte de marketingmachine achter usb beduidend beter. Uiteindelijk verklaarde Steve Jobs van Apple FireWire in 2008 dood.

Sindsdien is er eigenlijk ook nog nauwelijks meer randapparatuur verschenen die overweg kan met deze standaard. Er verder in investeren is dan ook zinloos. Tenzij je nog een oud apparaat aan de praat wilt of moet houden. Overigens waren er met FireWire aardige trucjes mogelijk. Je kon apparaten doorlussen, en apparaten konden onderling – zonder tussenkomst van een computer – met elkaar communiceren. Uiteindelijk bleek dat ook weer veiligheidsrisico’s met zich mee te brengen, maar dat is weer een heel ander verhaal.

©PXimport

Thunderbolt

Thunderbolt – dat stamt uit 2011 en dus van veel recenter datum is, werkt anders dan usb en FireWire. Thunderbolt voert de PCIe-bus naar buiten, via een snelle seriële verbinding. Thunderbolt 1 kende een doorvoersnelheid van 2 x 10 Gbps. Thunderbolt 2 uit 2013 haalde 20 Gbps en Thunderbolt 3 uit 2015 40 Gbps. Thunderbolt is niet alleen een serieel data-overdrachtsysteem maar je kunt er ook een monitor op aansluiten. Of een Thunderbolt naar PCIe-behuizing. Waar je vervolgens een externe videokaart inprikt. Dat maakt het voor bezitters van een iMac of een MacBook mogelijk om veel snellere videokaarten dan de standaard ingebouwde exemplaren te gebruiken, bijvoorbeeld. Of om extra videokaarten in te zetten. Verder geldt dat usb 4 compatibel is met Thunderbolt.

Het verenigt daarmee het beste uit beide werelden: enerzijds de (backward) compatibiliteit met een enorme hoeveelheid usb-appaten en anderzijds geeft het toegang tot de meer exotische mogelijkheden van Thunderbolt. Tegelijkertijd geldt dat Thunderbolt – in de meest recente versie voorzien van een usb-c connector – ook compatibel is met usb-apparaten. Wel is dan vaak een Thunderbolt naar usb (HUB) nodig, om beschikking te krijgen over meerdere standaard usb 3.1-aansluitingen. Of je moet in het gelukkige bezit zijn van een externe harde schijf met usb-c aansluiting, die prik je zo in de Thunderbolt-connector.

©PXimport

We klikken, streamen en scrollen alsof het niets is, maar achter die ogenschijnlijk onschuldige handelingen schuilt een wereld aan dataverkeer die zelden privé blijft. Elke keer dat je online gaat, laat je digitale sporen achter: voor je internetprovider, adverteerders en zelfs nieuwsgierige hackers. Een VPN is dé manier om weer grip te krijgen op je eigen internetgebruik. Hoe dat precies werkt en waarom het niet alleen slim, maar eigenlijk onmisbaar is? Je leest het hier.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Kape Technologies

Een VPN was ooit het domein van technerds en mensen die je ook wel gekscherend 'paranoïde' noemde. Maar anno 2025 is het een onmisbare tool geworden voor iedereen die waarde hecht aan privacy, vrijheid en gemak online. Of je nu veilig wilt internetten in een café, toegang zoekt tot je favoriete series in het buitenland of gewoon liever niet gevolgd wordt op het web: een VPN geeft je de controle terug. Maar wat is een VPN precies? En welke aanbieder past het best bij jouw online leven?

Wat is een VPN en hoe werkt het?

Misschien denk je: ik heb toch niets te verbergen? Maar online privacy draait niet om geheimzinnigheid, het draait om controle. Met een VPN bepaal jij wie er meekijkt — en wie niet. Zo'n VPN, oftewel Virtual Private Network, creëert een beveiligde, versleutelde tunnel tussen jouw apparaat en het internet. Je dataverkeer loopt via een externe server, waardoor je IP-adres wordt afgeschermd. Voor websites, apps en nieuwsgierige derden lijk je daardoor iemand anders, ergens anders. Dat betekent niet alleen meer privacy, maar ook bescherming tegen meekijkers en toegang tot content die normaal gesproken buiten je bereik ligt.

Waarom gebruiken steeds meer mensen een VPN?

In de eerste plaats omdat online privacy steeds schaarser wordt. Zonder VPN kan je internetprovider precies zien welke websites je bezoekt en wat je daar doet. Veel mensen vinden dat geen prettig idee. Een VPN versleutelt je internetverkeer, zodat niemand – zelfs je provider niet – nog kan volgen wat je online uitspookt. Ook op openbare wifi-netwerken, zoals die op vliegvelden en in koffiebars, is dat geen overbodige luxe. Daar liggen je gegevens vaak letterlijk op straat en kan een kwaadwillende eenvoudig meekijken. Een VPN voorkomt dat.

©maglara

Even internetbankieren vanaf een idyllisch Thais strandje? Met een VPN is dat geen probleem.

Daarnaast biedt een VPN vrijheid. Je kunt digitale grenzen omzeilen en zelf bepalen vanuit welk land je 'online' lijkt te zijn. Dat is handig als je op vakantie bent en je Nederlandse series wilt blijven kijken, of als je toegang zoekt tot Amerikaanse content op Netflix, Disney+ of Amazon Prime. Ook gamers en sportliefhebbers profiteren ervan: je kunt bijvoorbeeld Formule 1-streams kijken vanuit een regio waar ze goedkoper of vrij beschikbaar zijn. Over prijzen gesproken: het aanpassen van je virtuele locatie levert soms ook financieel voordeel op. Vliegtickets, software of hotels zijn in het ene land goedkoper dan in het andere. Met een VPN kun je eenvoudig de voordeligste optie vinden.

Welke VPN past bij jou?

Er zijn volop aanbieders, maar drie diensten springen eruit qua prestaties, betrouwbaarheid en gebruiksgemak: CyberGhost VPN, Private Internet Access (PIA) en ExpressVPN. Elk met een unieke invalshoek, en via onderstaande links profiteer je bovendien van tijdelijke interessante aanbiedingen.

ExpressVPN is de premium keuze onder de VPN's. Deze dienst blinkt uit in snelheid, stabiliteit en gebruiksgemak. De apps zijn beschikbaar op werkelijk elk denkbaar apparaat – van smartphones en laptops tot routers en smart-tv's – en draaien op supersnelle 10Gbps-servers in 105 landen. Dankzij het zelf ontwikkelde Lightway-protocol is de verbinding niet alleen razendsnel, maar ook uiterst betrouwbaar en veilig. ExpressVPN biedt bovendien extra's zoals een ingebouwde wachtwoordmanager, bescherming tegen trackers en advertenties en zelfs een gratis eSIM voor internationaal mobiel internet. Wie voor een tweejarig abonnement kiest, krijgt nu tijdelijk vier maanden gratis.

CyberGhost VPN is een uitstekende keuze voor wie gemak en veelzijdigheid zoekt. Met één klik activeer je bescherming op maximaal zeven apparaten tegelijk, en dankzij een indrukwekkend servernetwerk in honderd landen is er altijd een snelle verbinding beschikbaar. Of je nu wilt streamen, torrenten of gewoon veilig wilt kunnen surfen: CyberGhost doet het allemaal. De app is intuïtief, biedt geavanceerde privacy-instellingen en beschermt je ook tegen advertenties, trackers en malware. Je krijgt bovendien toegang tot geoptimaliseerde servers voor Netflix, Disney+ en meer. Als extra zekerheid geldt een 45 dagen niet-goed-geld-terug-garantie.

Private Internet Access (of kortweg PIA) richt zich op de privacybewuste gebruiker die graag grip houdt op de instellingen. De software is volledig opensource en heeft meermaals in de rechtbank bewezen géén gebruikslogs bij te houden. Je kunt alles aanpassen: van protocollen tot split tunneling en netwerkregels. PIA werkt uitstekend samen met grote streamingdiensten en ondersteunt P2P op al zijn servers. Eén abonnement beschermt bovendien ongelimiteerd veel apparaten, wat het extra aantrekkelijk maakt voor huishoudens met veel schermen.

Dit is hét moment om een VPN te nemen

Of je nu vooral online streamt, veel reist, werkt met gevoelige informatie of gewoon je privacy belangrijk vindt: een VPN is een investering in je digitale vrijheid. Dankzij de tijdelijke kortingen op CyberGhost VPN, PIA VPN en ExpressVPN is dit hét moment om in te stappen. Kies de provider die bij jou past, klik op de link en surf voortaan veiliger, vrijer en slimmer.

Een opgeruimde keuken is niet alleen prettiger werken, maar ook makkelijker schoon te houden. Maar je kent het wel: voor je het weet staat het aanrecht vol spullen, kan je rommella niet eens meer dicht en zoek je tevergeefs naar die ene handige dunschiller of citroenpers. Tijd voor orde. Moeilijk? Welnee: gewoon een kwestie van logisch indelen, op tijd opruimen en af en toe kritisch kijken naar wat je echt gebruikt. Moet lukken met deze 8 tips!

Lees ook: Zo deel je je keuken handig en logisch in

Tip 1: Soort bij soort: groeperen = overzicht

Een opgeruimde keuken begint met ... inderdaad, opruimen. Begin met alles uit de kastjes te halen. Maak de planken schoon en groepeer daarna wat bij elkaar hoort: pannen bij pannen, glazen bij glazen, servies bij servies. Zo zie je meteen wat je dubbel hebt, wat eigenlijk nooit gebruikt wordt en wat misschien wel weg kan. Spullen die al een jaar ongebruikt in de kast liggen, kun je net zo goed naar de kringloop brengen. Wat overblijft, zijn de spullen die je echt gebruikt – én extra ruimte in je kastjes!

Tip 2: Deel je voorraadkastjes logisch in

Met losse zakjes, open verpakkingen en allerlei blikken wordt het al snel een rommeltje in je voorraadkast. Dat kan handiger. Doe droge voedingswaren als pasta, rijst en bloem in voorraadpotten, het liefst transparante. Eventueel kun je er nog een etiket op plakken als niet meteen duidelijk is wat wat is (bijvoorbeeld omdat je meerder soorten bloem in huis hebt). Zet verder de producten die je vaak gebruikt vooraan en (als je een hoge kast hebt) op ooghoogte. Wat je minder vaak gebruikt, zet je meer naar boven of naar achter.

Kijk ook naar de houdbaarheidsdatum, vooral bij spullen die in zakjes of flessen zitten (denk: maaltijdmixen, sausjes, enzovoorts). Zet wat het eerste op moet vooraan. Vul je je voorraad aan, zet dan de nieuwe spullen achter de spullen die je al een tijdje in de kast hebt staan. Zo pak je telkens die dingen die het eerste op moeten, en dat scheelt verspilling!

©Didecs

Tip 3: Berg apparaten op die je niet vaak gebruikt

Een gourmetstel of fondueset heb je misschien één keer per jaar nodig. Die hoeft dus niet in de keuken te staan. Berg deze apparaten weg, bijvoorbeeld op zolder of in de schuur. Alleen de apparaten die je vaak gebruikt (denk: koffiezetapparaat, waterkoker, eventueel airfryer) laat je staan. Zo houd je werkruimte over en blijft het aanrecht overzichtelijk. Heb je een wat grotere keuken met voldoende kastruimte? Dan kun je apparaten die je niet heel regelmatig gebruikt misschien ook daar in kwijt.

Tip 4: Haal het aanrecht leeg

Hoe minder er op het aanrecht staat, hoe makkelijker je werkt én schoonmaakt. Zet apparaten die je niet dagelijks gebruikt in een kast (zie ook Tip 3) en haal ze pas tevoorschijn als je ze nodig hebt. Denk aan de blender, het tosti-ijzer of de keukenmachine. Alles wat wel mag blijven staan, geef je een vaste plek.

Tip 5: Weinig ruimte? Hang spullen op

Is de kastruimte beperkt? Kijk dan omhoog. Met een wijnglazenrek onder een plank maak je ruimte vrij in de kast én het ziet er gezellig uit. Ook handig: een magneetstrip voor je messen of haken aan een stang voor keukengerei. Zo benut je loze ruimte en houd je het aanrecht leeg.

Tip 6: Reorganiseer je rommella

De beruchte rommella kan prima blijven, zolang je maar weet wat erin ligt. Haal alles eruit, maak de lade schoon en bekijk alle spullen nauwkeurig. Ook hier geldt: eerst opruimen. Die half opgebrande kaarsjes voor op een verjaardagstaart, heb je die echt nodig? Vier bijna lege doosjes lucifers, kun je daar niet één vol doosje van maken? En wat moet je eigenlijk met drie kurkentrekkers en vier flesopeners?

Als je een schifting hebt gemaakt tussen houden en weggooien of naar de kringloop, sorteer je alle overblijvende spullen op categorie. Een la-organizer helpt om het netjes te houden. Heb je geen la-organizer? Je kunt spullen ook op grootte in de la leggen (van klein naar groot), dat helpt ook al om de boel overzichtelijker te maken.

©ID.nl

Tip 7: Ruim op tijdens het koken

Niets zo vervelend als na een heerlijke maaltijd de bende in de keuken nog moeten opruimen. Door tijdens het koken alvast op te ruimen, voorkom je een berg afwas achteraf. Gebruikte snijplanken, kommetjes en spatels? Meteen in de vaatwasser. Lege verpakkingen? Weg ermee. Kruiden en olie terug in het kastje. Als je pannen staan te pruttelen, maak je alvast wat schoon. Het kost allemaal nauwelijks moeite, maar zorgt er wel voor dat je keuken (én je humeur) opgeruimd blijven.

Tip 8: Houd standaard één kastje leeg

Staat er ineens onaangekondigd bezoek op de stoep? Eén leeg kastje in de keuken zorgt ervoor dat je binnen 30 seconden alles opgeruimd hebt – in ieder geval voor het oog. Je hebt dan namelijk voldoende ruimte om alles wat rondslingert snel uit het zicht te zetten. Kastje dicht, keuken netjes.

Nieuwe keuken?

Bovenstaande tips gelden voor bestaande keukens. Ga je een nieuwe keuken kopen, zorg dan dat je vooraf goed nadenkt over de benodigde opbergruimte. En net zoals je bij tijd die je nodig denkt te hebben voor klussen altijd minstens de helft optelt, kies je in je keukenontwerp bij voorkeur voor ook wat meer ruimte dan je denkt te gaan gebruiken. Kijk ook meteen naar mogelijkheden om je laden te organiseren en naar ophangsystemen voor glazen en keukengerei. Daarmee maak je het jezelf later, als de keuken eenmaal in gebruik is, een stuk makkelijker!