De cpu en het moederbord zijn het hart van elke computer, het fundament waarop de rest van het systeem wordt gebouwd. Daarmee zijn het ook de onderdelen die je als eerste moet kiezen bij het bouwen van je eigen pc. Waar kun je zoal op letten?

Er zijn nog altijd heel veel gebruiksdoelen waarvoor een desktop verreweg een betere keuze is dan een laptop of tablet. Inmiddels zijn er weliswaar laptops met 6-core-processors te koop, maar zowel het aantal rekenkernen als de maximale kloksnelheid blijft achter bij wat er mogelijk is met een desktop. Tijd om eens te kijken naar wat de desktopmarkt te bieden heeft.

Tot twee jaar terug was het antwoord voor iedereen ‘Intel’. Begin 2017, met de introductie van de AMD Zen-architectuur, kwam hier verandering in. Nu zit er eindelijk wat leven in de markt. De vuistregel is op dit moment dat Intel iets beter is in singlethreaded toepassingen door de betere IPC (instructies per cyclus) en hogere turbosnelheid, terwijl AMD veel betere multithreading-prestaties levert door het grotere aantal cores.

Hier staat tegenover dat je bij een keuze voor AMD meer cores krijgt voor dezelfde prijs en dus meer totale processorkracht. Dit heeft niet alleen voordelen voor programma’s met goede ondersteuning voor multithreading. Multitasking werkt ook veel soepeler wanneer een processor meer cores heeft. Ieder programma werkt immers minimaal met één thread.

Zwaar of licht gebruik?

De juiste cpu hangt sterk af van het gebruiksdoel. Voor gaming is Intel ten tijde van dit schrijven nog altijd iets beter, al zijn de daadwerkelijke verschillen minimaal: ze worden pas merkbaar in situaties die je in de praktijk niet snel tegen zult komen (bijvoorbeeld op lage resoluties met een erg krachtige videokaart). Met een onbeperkt budget is het daarom verstandiger om voor een Intel-processor te kiezen, zoals de i9-9900K. Bij een beperkt budget kun je het geld nuttiger besteden, zoals aan een snellere videokaart. Voor gaming is daarom een AMD Ryzen 7 2600 of 2700X de beste keuze. Dit geldt ook voor de gemiddelde ‘power user’.

Voor workstationtoepassingen (bijvoorbeeld videobewerking), waarbij taken doorgaans veel baat hebben bij multithreading, bestaat de keuze uit het Intel Skylake-X high-end desktopplatform (HEDT) en de AMD ThreadRipper-serie. Hier is het heel makkelijk kiezen. AMD biedt veel meer processorkracht voor dezelfde prijs. Ook is het maximumaantal cores bij AMD veel groter. Voor de prijs van een 18-core Intel Skylake-X (i9-9980XE) biedt AMD een ThreadRipper met 32 cores (Ryzen 2990WX). Per core is de AMD iets langzamer, maar het aantal cores maakt dit ruimschoots goed.

©PXimport

Een beetje browsen en tekstverwerken vereist juist niet veel processorkracht, en al helemaal geen losse gpu. In dat geval voldoet de geïntegreerde gpu (igp) prima. Die igp is aanwezig in vrijwel alle mainstream Intel-processors en in de AMD Raven Ridge-processors (Ryzen 5 2200G en 2400G). Beide zijn ruimschoots genoeg voor 2D-werk en het decoderen van video, maar de igp van de AMD-processors is heel wat sneller in games. Ook de processors zijn een stuk sneller dan vergelijkbaar geprijsde Intels. Het gat in de markt dat Intel opvult is dat van spotgoedkope processors voor systemen als een htpc. De goedkoopste Intel Celeron kost ongeveer half zoveel als de goedkoopste Ryzen 5.

Zoals aangegeven hangt de juiste keuze erg af van het gebruiksdoel. Adobe Photoshop is een voorbeeld van een programma dat veel minder profiteert van multithreading, omdat heel veel delen van het programma singlethreaded zijn. In dat geval is een processor met goede singlethreading-prestaties (een Intel) te verkiezen boven een exemplaar met meer cores en een lagere kloksnelheid.

Moederbord kiezen

Het belangrijkste onderdeel van een moederbord is de chipset. Deze bepaalt niet alleen welke processor het bord ondersteunt, maar ook bijvoorbeeld het maximale aantal sata600-aansluitingen en usb-poorten. De chipsets van Intel zitten over het algemeen beter in elkaar dan die van AMD: ze komen uit eigen huis en hebben betere drivers, terwijl AMD ontwikkeling uitbesteedt aan ASMedia. Wel heeft AMD geïntegreerde usb 3.1, waar fabrikanten van Intel-moederborden losse chips moeten plaatsen om dezelfde functionaliteit te krijgen.

Over het algemeen zijn moederborden te combineren met een processor die dezelfde socket heeft, al heeft Intel dit verhinderd bij de nieuwe Coffee Lake-serie. In theorie is het dus mogelijk om een zwaardere cpu te nemen met een goedkoper moederbord.

©PXimport

Hier kleven echter nog wat haken en ogen aan. Bij goedkopere moederborden gaan fabrikanten er namelijk van uit dat deze gecombineerd zullen worden met een goedkopere processor. De onderdelen zijn daarom ook van minder goede kwaliteit. Dit is vooral goed te zien bij de stroomvoorziening. In combinatie met een krachtige processor kan dit leiden tot oververhitting van de stroomvoorziening, een tragere werking van de cpu of zelfs een defect moederbord. Neem voor een 6-core of 8-core processor, en het liefst zelfs voor een quadcore, een AMD X470- of een Intel Z470-bord.

De verkiezingen lijken nog ver weg, maar voor je het weet is het 29 oktober. Om te bepalen welke partij het best bij je past, bestaan er al jaren hulpmiddelen als StemWijzer en Kieskompas. Bij de juiste partij uitkomen is misschien niet zo lastig, maar: op welke persoon ga je stemmen? Een nieuwe AI-tool helpt je daarbij door het werk van Kamerleden zelf naast elkaar te zetten.

BeleidsRadar bundelt meer dan een miljoen parlementaire documenten in één omgeving. Denk aan Kamervragen, moties, stemmingen en debatbijdragen. Je kunt daar op twee manieren mee aan de slag: via gestructureerde overzichten per thema, zoals klimaat, zorg of onderwijs, of via een open gesprek met de assistent waarin je je vraag gewoon in het Nederlands stelt. Bij elk antwoord krijg je verwijzingen naar de brondocumenten, zodat je kunt doorklikken en zelf controleren.

De tool richt zich primair op zittende Kamerleden, omdat daarover de meeste concrete parlementaire data beschikbaar is. Voor nieuwe kandidaten zoekt de AI-assistent in andere bronnen, zoals gemeenteraden, Provinciale Staten of verkiezingsprogramma's.

Zo werkt het in de praktijk

Je start op https://beleidsradar.nl/kamerleden. Kies een thema of een Kamerlid, of stel een vraag in natuurlijke taal. Vraag je bijvoorbeeld: "Welke Kamerleden zijn voor verhoging of koppeling van de pensioenleeftijd aan de levensverwachting?", dan vat de assistent samen welke partijen en Kamerleden zich daar in het verleden voor uitspraken, met links naar wetsvoorstellen, moties en stemmingen. Het gaat dus om wat er daadwerkelijk is ingediend of gesteund, niet om losse uitspraken in de media.

Wil je juist inzoomen op een persoon, dan zie je per Kamerlid waar hij of zij veel aan werkt en hoe er in de afgelopen periode is gestemd. Dat geeft snel gevoel bij iemands dossierkennis en prioriteiten.

Geen kant-en-klaar stemadvies

Verwacht geen pasklare steminstructie als "Ben je voor een lagere pensioenleeftijd, kies dan kandidaat X". De assistent helpt je vooral om relevante stukken te vinden en verbanden te zien. Bij heel specifieke vragen kan het systeem soms nog geen direct antwoord geven. Op een vraag als "Wie stemde vóór de motie van Soepboer en Grinwis over subsidies voor verduurzaming van veerdiensten?" kwam er geen kant-en-klaar overzicht. Je kunt dan wel meteen doorklikken naar de motie zelf, waarna je de stemming handmatig kunt nalopen. Zie de dienst dus als hulpmiddel om je te verdiepen, niet als adviesmachine die vertelt waar je op moet stemmen.

Voor wie is deze tool interessant?

BeleidsRadar is vooral iets voor kiezers die verder willen kijken dan partijprogramma's of campagnebeloftes. Wil je weten wat een Kamerlid in de afgelopen periode concreet heeft gedaan, dan helpt dit systeem om feiten boven tafel te krijgen. Zo kun je je beter oriënteren op de persoon achter de partij.

Transparantie en controle

Kunstmatige intelligentie maakt fouten en is nooit volledig neutraal. Daarom toont BeleidsRadar bij elke reactie de gebruikte bronnen. Dat helpt bij controle en maakt duidelijk waar conclusies vandaan komen. Blijf zelf scherp: vergelijk meerdere documenten, kijk naar de context van een stemverklaring en weeg recente ontwikkelingen mee.

Toegang en periode

De dienst is gratis te gebruiken tot en met 29 oktober. Je kunt dagelijks vijf gesprekken voeren met de assistent en daarnaast door de thematische overzichten bladeren. Beginpunt: https://beleidsradar.nl/kamerleden.

Met de nieuwe Tensor G5-chip voor slimmere AI-functies, een helderder scherm en Pixelsnap voor magnetische accessoires probeert Google je te overtuigen een Pixel 10 Pro aan te schaffen. Maar met een adviesprijs van minimaal 1099 euro kan dat nog lastig worden.

De Google Pixel 10 Pro behoudt het herkenbare ontwerp van zijn voorgangers, met de horizontale camerabalk en platte zijkanten. De constructie bestaat uit een aluminium frame en een beschermlaag van Gorilla Glass Victus 2 aan de voor- en achterzijde. Het toestel beschikt daarnaast over een IP68-certificering voor stof- en waterbestendigheid. Naast de nieuwe kleuren Jade (lichtgroen) en Porselein (roomwit) heeft de 10 Pro een functionele toevoeging: Pixelsnap. Dit is een magnetisch systeem voor draadloze Qi2-opladers (vergelijkbaar met MagSafe op iPhone).

Het toestel is uitgerust met een Super Actua oleddisplay van 6,3 inch. Het scherm heeft een variabele verversingssnelheid die kan oplopen tot 120 Hz. Dat resulteert in een vloeiende weergave van bewegende beelden. Google heeft de maximale piekhelderheid verhoogd naar 3300 nits. Daardoor kun je in vrijwel elke omgeving goed zien wat er op het scherm gebeurt, zelfs wanneer het buiten erg zonnig is. De resolutie en overige basisspecificaties van het scherm zijn verder gelijk gebleven ten opzichte van de Pixel 9 Pro van een jaar eerder.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Nieuwe Tensor-processor

De nieuwste Pixel wordt aangedreven door de Tensor G5-processor, die (uiteraard) geoptimaliseerd is voor AI-taken en soepele prestaties levert bij dagelijks gebruik. Hoewel de chip een duidelijke verbetering is ten opzichte van zijn voorganger, loopt-ie toch achter op wat de concurrentie te bieden heeft, zoals Samsung en Apple. Dat is in de praktijk gelukkig zelden merkbaar, behalve bij zeer zware games. Standaard is het toestel uitgerust met een ruime 16 GB aan werkgeheugen, waardoor multitasking geen enkel probleem vormt voor de Pixel 10 Pro.

Het toestel beschikt bovendien over een 4870mAh-batterij die het gemakkelijk een dag volhoudt. Opladen kan met een vermogen van 30 watt, waarmee je de batterij in ongeveer anderhalf uur volledig oplaadt. Een belangrijke vernieuwing is, zoals gezegd, de ondersteuning voor de Qi2-standaard voor draadloos opladen. Dankzij het ingebouwde Pixelsnap-magneetsysteem kun je de telefoon eenvoudig uitlijnen met ondersteunde draadloze laders. Veel reeds beschikbare magnetische accessoires werken gewoon met de Pixel 10-lijn.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Veel ontbrekende functies

De Pixel 10 Pro draait op Android 16 en mag daarnaast rekenen op zeven jaar aan software- en beveiligingsupdates (net zoals de andere Pixels). Dat garandeert een lange levensduur met toegang tot toekomstige functies en de nieuwste beveiliging. De nieuwe Android-versie kenmerkt zich door veel kleine aanpassingen door te voeren. De verschillende iconen in de statusbalk ogen wat voller en speelser, terwijl de toevoeging van transparante elementen het systeem wat levendiger maakt. Het strakke en saaie karakter is daardoor verdwenen.

Verder valt vooral op dat de Pixel 10 Pro zijn potentie in Nederland niet waarmaakt. Jaarlijks presenteert Google een hoop AI-functies die de aanschaf voor een Pixel kunnen maken of breken, maar die zijn zelden beschikbaar in de Benelux. Opties die nu schitteren in afwezigheid zijn Magic Cue, Ask Photos en Live Call Translate. Hoewel, die laatstgenoemde functie wérkt technisch gezien wel in de Benelux, maar niet in de lokale talen. Die kun je dus alleen in het Engels gebruiken, wat de inzetbaarheid op dagelijks niveau drastisch vermindert.

100x inzoomen of AI?

Verder is de Google Pixel 10 Pro uitgerust met een bekend en veelzijdig camerasysteem, bestaande uit een hoofdcamera van 50 megapixel en een ultragroothoeklens en telelens met 5x optische zoom (allebei 48 megapixel). Hoewel de hardware grotendeels ongewijzigd is ten opzichte van vorig jaar, is de fotokwaliteit nog altijd indrukwekkend. Dankzij Googles geavanceerde beeldverwerking levert het toestel onder de meeste lichtomstandigheden scherpe, consistente en gedetailleerde foto's met een uitstekend dynamisch bereik. Zo kennen we de Pixel.

Een nieuwe functie is de 100x Pro Res Zoom, die AI gebruikt om objecten op grote afstand dichterbij te halen. De resultaten hiervan zijn wisselend: de functie kan effectief zijn voor landschappen of architectuur, maar heeft de neiging om details zoals tekst onjuist te reconstrueren (eigenlijk zoals veel AI-diensten dat nu ook al doen). In situaties met weinig licht neemt de algehele prestatie van het camerasysteem af, met name bij de ultragroothoek- en telelens. Ook de videokwaliteit in het donker blijft een aandachtspunt voor het toestel.

Pixel 10 Pro kopen?

Hoewel Google best wat vraagt voor het toestel en de Pixel 10 Pro op behoorlijk wat punten achterloopt op de concurrentie, zijn we toch enthousiast over het apparaat. De 10 Pro is namelijk een capabele en compacte smartphone, die lekker in de hand ligt en perfect presteert voor alledaags taken. Zo eerlijk moeten we dan ook weer zijn. Het beeldscherm laat weinig te wensen over, de foto's komen over het algemeen goed uit de verf en de batterijduur is acceptabel. We laden onze smartphones meestal toch wel elke dag of anderhalve dag op.

Ja, de Pixel 10 Pro mist flink wat AI-functies in Nederland. Maar veel mensen verzetten zich nog altijd tegen dergelijke functionaliteit, waardoor ze die ook niet zullen missen. Dan ligt de focus op software (die veel speelser en duidelijker is) en algemene cameraprestaties, en op die vlakken scoort Google gewoon goed. Een ander nadeel is dan misschien nog de oplaadsnelheid, maar ook daar kun je prima omheen werken. Het allergrootste struikelblok is en blijft de prijs. Voor minimaal 1099 euro krijg je bij de concurrentie, technisch gezien, meer waar voor je geld.