ID.nl logo
Online privacy weer terug met browser-extensie uMatrix
© PXimport
Huis

Online privacy weer terug met browser-extensie uMatrix

Ongestoord surfen op het web kan al lang niet meer zonder bescherming. Een adblocker is een eerste hulpmiddel, maar als je de echt opdringerige websites een halt wilt toeroepen, dan heb je een soort firewall voor je browser nodig. Die bestaat: uMatrix. Met deze extensie krijg je meer grip op je online privacy.

Iedere keer dat je een webpagina bezoekt, doet je browser op de achtergrond allerlei extra aanvragen voor zaken waar de webpagina naar verwijst, zoals afbeeldingen, scripts, trackers, cookies en frames van diverse domeinen. Sommige daarvan zijn nuttig, andere vertragen het surfen of zijn een regelrechte aanval op je privacy.

De browserextensie uMatrix van Raymond Hill biedt daarvoor een oplossing: het is een soort firewall voor je browser waarmee je volledige controle krijgt over welke verbindingen je browser mag leggen. En dat werkt heel basaal: in de vorm van een matrix geef je per website aan welk type gegevens je browser precies van welk domein mag downloaden.

De browserextensie is te downloaden voor Firefox, Chrome of Opera. Standaard blokkeert uMatrix alles wat een webpagina van een derde domein wil downloaden. Daardoor blokkeer je niet alleen alle third-party trackers, maar ook heel wat nuttige scripts die op een externe server staan. Het zal dan ook niet lang duren voordat je op een website terechtkomt waarop iets niet werkt. Maar geen nood, want uMatrix maakt het heel eenvoudig om voor individuele websites te bepalen wat je blokkeert.

Klik op het pictogram van uMatrix in de werkbalk van je browser: het is een groen vierkantje met rode randen. Hoe meer uMatrix op de huidige pagina geblokkeerd heeft, hoe dikker die randen. Het getal dat je boven het vierkantje ziet, is het aantal geblokkeerde http-aanvragen van de huidige pagina. Dit geeft je al een idee van hoeveel er op de achtergrond gebeurt.

De eerste keer dat je op het icoontje klikt en daarmee de matrix opent, ben je misschien overrompeld: het ziet er inderdaad wat intimiderend uit, maar er zit een systeem in, en je zult het snel doorhebben. De kolommen beschrijven de typen gegevens waarover het gaat: cookies, css, afbeeldingen, media, scripts, xhr (XMLHttpRequest, maar ook de nieuwere Fetch API en WebSockets), frames en overige. De rijen beschrijven de domeinen waar de gegevens vandaan komen. De werking van uMatrix is nu heel eenvoudig uit te leggen: alle groene vakjes worden toegestaan; alle rode geblokkeerd.

Per website of globaal blokkeren

Voor elk van deze vakjes in de getoonde matrix kun je nu instellen of je ze wilt blokkeren of niet, en dat voor elke individuele website. Voordat je daarmee aan de slag gaat, dien je te weten dat uMatrix websites globaal kan blokkeren of alleen op het huidige domein. Als de domeinnaam links bovenaan blauw is, geldt je selectie voor dat domein; klik je op de asterisk (*) ernaast, dan zie (en maak) je een globale selectie die voor alle websites geldt.

Als je in de globale selectie iets blokkeert, wordt dat dus bij elke website geblokkeerd, tenzij je dat voor een specifieke website weer inschakelt. Zo kun je eenvoudig facebook.com en facebook.net overal blokkeren, behalve wanneer je een pagina op www.facebook.com bezoekt. Op deze manier kan Facebook geen profiel van je surfgedrag opbouwen, maar kun je Facebook nog wel gewoon zonder problemen bezoeken.

Voor we met uMatrix aan de slag gaan, is er nóg een ding wat je moet weten. De linkerbovenhoek van de matrix, met de cel ‘alle’, bepaalt het standaardgedrag van uMatrix. Na de installatie is dat vakje rood: dat betekent dat alles wordt geblokkeerd, tenzij je het expliciet toestaat. Dit is de veiligste instelling, maar als je het liever andersom wilt, dan kun je het vakje groen maken door erop te klikken. Alles wordt dan toegestaan, behalve hetgeen je expliciet blokkeert.

YouTube weer laten werken

Laten we eens kijken hoe we YouTube met uMatrix kunnen temmen. Dit proces kun je straks bij iedere website toepassen. Als je met uMatrix ingeschakeld YouTube bezoekt, zul je merken dat de website helemaal kapot is: als je op een video of kanaal klikt, werkt er niets, en als je naar onderen scrolt, worden er geen nieuwe video’s getoond.

Klik nu op het icoontje van uMatrix. Je ziet dat voor het huidige domein youtube.com en het subdomein www.youtube.com alle gegevenstypes toegestaan zijn en voor andere domeinen alleen css en afbeeldingen. Je ziet ook onmiddellijk wat er geblokkeerd is: een xhr bij s.ytimg.com en een xhr bij googleads.g.doubleclick.net.

Die laatste kunnen we al negeren: daarvan zien we al aan het domein dat het om een advertentie gaat, wat niet belangrijk is voor de werking van de website. Aangezien er allerlei links op de website van YouTube niet werken, kunnen we redeneren dat de xhr op s.ytimg.com daar misschien voor zorgt. Zou het weer werken als we dit toestaan?

Probeer het uit door in de bovenste helft van het vakje van de xhr op s.ytimg.com te klikken. Het vakje wordt dan donkergroen. Klik dan boven de matrix op het icoontje met de twee halfcirkelvormige pijlen om de pagina opnieuw te laden. Nadat de pagina vernieuwd is, werken de links naar de kanalen en de video’s. Open uMatrix weer en klik op het icoontje van het slotje bovenaan om je wijzigingen voor dit domein op te slaan.

©PXimport

Met het toestaan van de xhr van s.ytimg.com is nog niet alles opgelost. Klikken we namelijk op een video, dan zien we dat deze niet wordt afgespeeld. Het bekende cirkeltje dat we zien als onze netwerkverbinding te traag is, blijft maar draaien. Eén blik op uMatrix zegt genoeg: doordat we de xhr van s.ytimg.com toegelaten hebben, worden er nu talloze extra domeinen ingeladen en worden er tientallen xhr’s en enkele scripts geblokkeerd, vooral van subdomeinen van googlevideo.com, met namen als r3—sn-5hnedn7l.googlevideo.com.

Voor we dit gaan toestaan, is het nuttig even te kijken hoe je meer informatie over de geladen gegevens kunt verkrijgen: de logger van uMatrix. Dit verschijnt in een nieuw tabblad als je op het icoontje rechts bovenaan de matrix klikt. Daar zie je iedere aanvraag van elke webpagina die je open hebt staan in de browser, met het tijdstip, aanvragend domein, gegevenstype en aangevraagde url. Elke geblokkeerde url staat in het rood. In de afbeelding zie je dat al die geblokkeerde xhr’s van subdomeinen van googlevideo.com naar een pagina videoplayback verwijzen.

©PXimport

Dit beeld overtuigt ons ervan dat dit domein nodig is om de video’s in YouTube af te kunnen spelen. Keer terug naar de pagina van YouTube en maak de xhr-cel van googlevideo.com groen. Je ziet dat de xhr-cellen van alle subdomeinen van googlevideo.com, zoals r3—sn-5hnedn7l.googlevideo.com, nu lichtgroen worden. Donkergroen betekent dat je iets expliciet toegestaan hebt, lichtgroen dat iets impliciet toegestaan is omdat de toestemming overgeërfd wordt, in dit geval van het hoofddomein. Wil je meer privacy, klik dan in de onderste helft van de cookie-cel van youtube.com om de cookies van YouTube zelf te blokkeren. Sla je wijzigingen weer op.

Je kunt overigens ook alle gegevenstypes (behalve frames) van een domein in één keer toestaan door gewoon links op het domein te klikken. Zo kun je ook één specifiek gegevenstype voor alle domeinen in één keer toestaan door bovenaan op het gegevenstype te klikken. Maar deze aanpak raden we niet aan: het is beter om zo min mogelijk toe te staan.

Algemene instellingen

Zodra je enigszins gewend bent aan uMatrix, is het de moeite om eens in de instellingen van de extensie te duiken. Ze zitten wat verborgen: je opent ze door in de pop-up van uMatrix helemaal boven de matrix op uMatrix 1.3.16 (of welk versienummer jij draait) te klikken, waarna je een tabblad met het dashboard van uMatrix te zien krijgt.

Onder het kopje Privacy in de tab Instellingen vind je nog wat instellingen die je aangaande je privacy kunt regelen, zoals het verwijderen van sessiecookies na een aantal minuten inactiviteit. In het tabblad Middelen zie je welke hosts-bestanden uMatrix standaard inlaadt. Deze bestanden bevatten domeinen die standaard door uMatrix al in het globale bereik geblokkeerd worden. Het gaat dan om domeinen die bekend staan om het verspreiden van malware, advertenties en trackers.

Met een klik op Importeren… kun je extra hosts-bestanden toevoegen. Al deze bestanden worden automatisch door uMatrix bijgewerkt naar hun nieuwste versie.

©PXimport

Regelsetrecepten

Onder aan het tabblad Middelen vind je nog iets interessants: Regelsetrecepten. Deze sectie bevat een verzameling met regels voor een klein aantal populaire websites die je met één klik kunt toepassen op een website.

Ga bijvoorbeeld naar YouTube en open de pop-up van uMatrix. Klik dan op het icoontje van het puzzelstukje boven de matrix. Dan zie je drie verzamelingen met regels: Youtube no account, Youtube with account en Google reCaptcha. Deze drie verzamelingen worden getoond omdat ze in de ingeschakelde regelsetrecepten zitten en van toepassing zijn op het domein youtube.com. Klik je op een regelset, dan krijg je te zien welke regels ze bevatten. Op de wiki van uMatrix vind je uitleg over hoe je zelf zo’n regelsetrecept kunt maken.

Klik je op het downloadicoontje rechts, dan importeer je de regels. De regelset Youtube with acccount voegt bijvoorbeeld ook regels toe voor accounts.google.com zodat je op YouTube kunt inloggen; met onze in dit artikel opgestelde regels werkt dat niet. Als je geïmporteerde of zelf toegevoegde regels wilt terugdraaien, kan dat met het icoontje van het pijltje terug voor dat domein en met het dubbele pijltje terug voor alle nog niet opgeslagen wijzigingen.

Het is dan ook belangrijk dat je wijzigingen aan de filters van uMatrix één voor één test en die wijzigingen opslaat zodra je een aanpassing hebt gedaan die je wilt behouden. Zo kun je altijd eenvoudig terugkeren naar een toestand die werkt en geen overbodige regels heeft.

©PXimport

In het tabblad Mijn regels van het dashboard van uMatrix vind je alle permanente (opgeslagen) en tijdelijke regels die je in uMatrix ingesteld hebt. De permanente regels kun je exporteren naar een bestand en ook kun je regels uit een bestand importeren naar je tijdelijke regels.

Elke regel heeft een eenvoudige syntax, bijvoorbeeld 'youtube.com googlevideo.com xhr allow'. Dit wil zeggen: als de website youtube.com een xhr van de website googlevideo.com opvraagt, is dat toegestaan. Een * op een van eerste drie plaatsen (bron, bestemming en type) betekent ‘alles’. Meer details over de syntax vind je op eerdergenoemde wiki van uMatrix.

Wat als een website echt niet werkt met uMatrix?

Soms blijkt een website nadat je gegevens toegestaan hebt nog altijd niet te werken. De eerste oplossing is de webpagina te vernieuwen, iets wat je vaak snel vergeet te doen. Verder kan het legen van de browsercache of de website met Shift ingedrukt vernieuwen soms helpen, evenals de webpagina in een nieuw tabblad openen.

De logger van uMatrix zou vervolgens je eerste hulpmiddel moeten zijn om te kijken wat er geblokkeerd wordt waardoor een correcte werking van de website uitblijft. En als je er echt niet uitkomt, kun je in het uiterste geval de filtering van uMatrix voor het huidige domein tijdelijk uitschakelen door op het icoontje met de aan-uitknop boven de matrix te klikken. Let op: er wordt dan niets meer geblokkeerd, dus doe dit alleen als je de website echt vertrouwt.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 Chromebooks met een 15,6-inch scherm
Huis

Waar voor je geld: 5 Chromebooks met een 15,6-inch scherm

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Vandaag richten we onze blik op Chromebooks met een 15,6-inch scherm – ideaal voor wie meer werkruimte wil zonder te diep in de buidel te tasten. We hebben vijf modellen geselecteerd die uitblinken in prestaties, bouwkwaliteit en gebruiksgemak.

Acer Chromebook Plus 515 (CB515-2H-32UH)

Deze Chromebook is een stevige allrounder met een prettig groot scherm van 15,6 inch. De Full HD-resolutie in combinatie met een mat IPS-paneel zorgt voor comfortabele kijkhoeken, ook bij langere werksessies. Binnenin draait een Intel Core i3-1315U, een moderne chip met zes rekenkernen die zorgt voor een vlotte ChromeOS-ervaring. Samen met 8 GB LPDDR5X-werkgeheugen en 128 GB snelle ssd-opslag is dit systeem klaar voor een werkdag vol tabbladen, Google Docs en videobellen. Qua connectiviteit zit je goed met onder meer twee usb-c-poorten, een HDMI-poort, een usb-a-aansluiting en een microSD-slot. Dankzij wifi 6E profiteer je van hoge draadloze snelheden. De webcam filmt in Full HD en ondersteunt AI-functies zoals achtergrondvervaging, wat de Plus-status van dit model onderstreept.

Toepassingen: Multitasken, schoolwerk, videobellen Bijzonderheden: Wifi 6E, mat scherm, AI-webcamfuncties

Acer Chromebook Plus 515 (CB515-2HT)

Dit is de krachtiger en veelzijdiger broer van de CB515‑2H‑32UH hierboven. Beide modellen hebben een groot 15,6-inch Full HD-scherm, 8 GB snel LPDDR5X-geheugen en draaien op de nieuwste versie van ChromeOS. Het verschil zit 'm vooral in de prestaties en gebruiksmogelijkheden. De 2HT‑5789 is uitgerust met een snellere Intel Core i5‑processor, dubbele opslagcapaciteit (256 GB SSD) en een handig touchscreen, wat hem uitermate geschikt maakt voor multitasking, fotobewerking en gebruik van Android-apps. Zoek je een Chromebook met meer rekenkracht en flexibiliteit, dan biedt de 2HT‑5789 net dat beetje extra, zonder in te leveren op draagbaarheid of accuduur.

Toepassingen: Interactieve apps, hybride werken, tekenen Bijzonderheden: Touchscreen, AI-functies, solide behuizing

ASUS Chromebook Flip (CX1500FKA-E80049)

Deze 15,6-inch Chromebook valt op door zijn flexibele ontwerp. Dankzij het 360-gradenscharnier gebruik je het apparaat ook als grote tablet. Het Full HD-scherm is voorzien van aanraakbediening en het toetsenbord is verlicht, wat typerend is voor deze wat luxere instapper. Binnenin zit een energiezuinige Intel Celeron N4500, die in combinatie met 8 GB werkgeheugen prima presteert bij dagelijks gebruik zoals browsen, video's kijken en documenten bewerken. Met 64 GB opslagruimte is er net genoeg plek voor offline bestanden; de rest doe je natuurlijk in de cloud. Wifi 6 zorgt voor een stabiele verbinding, en het geheel weegt net geen 2 kilo. Verwacht geen snelheidsduivel, maar wel een soepele, veelzijdige werklaptop.

Toepassingen: Tekstverwerken, presenteren, lichte mediaconsumptie Bijzonderheden: Convertible ontwerp, verlicht toetsenbord, wifi 6

HP Chromebook 15a-nb0804nd

Deze HP combineert een modern ontwerp met een degelijke binnenkant. De Core i3-N305-processor is een relatief nieuwe chip met acht zuinige kernen, geschikt voor multitasking zonder oververhit te raken. Je krijgt 8 GB snel werkgeheugen en 128 GB UFS-opslag, dat net wat vlotter werkt dan standaard eMMC. Het IPS-scherm is uiteraard 15,6 inch groot, is gezegend met een Full HD-resolutie en biedt een nette kleurweergave. De behuizing bevat gerecyclede kunststoffen en voelt degelijk aan, met een prettige toetsaanslag. Dankzij wifi 6 en bluetooth 5.3 zit het ook qua verbinding wel goed. Aansluitingen? 2x usb-c, 1x usb-a, een 3,5mm-hoofdtelefoonaansluiting en een kaartlezer. Dit is een Chromebook die geschikt is voor serieuze school- of kantoortaken, zonder dat je te veel betaalt.

Toepassingen: Schoolwerk, lichte kantoorsoftware, internetten Bijzonderheden: Duurzame materialen, UFS-opslag, Wi-Fi 6

Lenovo Flex 3 Chrome (15IJL7)

Deze Lenovo is ideaal voor wie zoekt naar een groot scherm en maximale flexibiliteit. Je kunt hem namelijk helemaal omklappen tot een 15,6-inch tablet, met volledig aanraakscherm en 360-gradenscharnier. De Pentium Silver N6000-processor en 8 GB RAM zorgen voor degelijke prestaties bij standaardgebruik, zoals surfen, tekstverwerken of series streamen. De opslagruimte bedraagt 128 GB, en dat is ruim voldoende voor basisbestanden. Lenovo voorziet deze Chromebook van een HDMI-poort, meerdere usb-aansluitingen, een microSD-poort en een koptelefoonaansluiting. Handig is de fysieke afsluiter voor de webcam. De batterij gaat bij lichte taken tot wel 16 uur mee, wat opvallend veel is in deze klasse.

Toepassingen: Basistaken, films kijken, mobiel gebruik Bijzonderheden: Lange accuduur, tabletmodus, privacy-webcam

▼ Volgende artikel
Review OnePlus Pad 3 - Grote Android-tablet met laptop-ambities
© Rens Blom
Huis

Review OnePlus Pad 3 - Grote Android-tablet met laptop-ambities

De OnePlus Pad 3 is een enorme tablet met laptopaspiraties. OnePlus verkoopt dan ook een aparte toetsenbordhoes, zodat je de tablet productiever kunt gebruiken. Voor wie is de OnePlus Pad 3 de moeite waard? Je leest het in deze review.

Uitstekend
Conclusie

De OnePlus Pad 3 is een grote en premium tablet die ons goed bevalt, zeker in combinatie met de apart verkrijgbare toetsenbordhoes. Het loont wel om een vergelijking met de concurrentie te maken, met name door de stevige adviesprijs en sommige technische keuzes.

Plus- en minpunten
  • Erg krachtige specificaties
  • Heel lange accuduur
  • Productief door software en losse toetsenbordhoes
  • Prijzig i.c.m. toetsenbordhoes
  • Sommige softwarefuncties werken (nog?) niet goed
  • Geen vingerafdrukscanner

Tablet of laptop?

Met zijn 13,2inch-scherm is de OnePlus Pad even groot als de grootste iPad én heel wat compactere laptops. Het apparaat weegt 675 gram en is net geen 6 millimeter dik. Door het grote scherm is de tablet nauwelijks met één hand te gebruiken. Het lcd-scherm oogt wat minder fraai dan een oledscherm, maar is op alle aspecten wel erg goed. Zo oogt het beeld flink scherp dankzij de resolutie van 3392 x 2400 pixels.

OnePlus verkoopt voor 169 euro een speciale toetsenbordhoes die je aan de tablet kunt klikken. De toetsen tikken erg prettig en het trackpad werkt ook aardig. Zo productief als op een laptop zijn we niet, maar in het vliegtuig en de trein kunnen we zeker goed aan de slag.

©Rens Blom

Dat je toch een tablet voor je neus hebt, merk je bijvoorbeeld aan de beperkte selectie van poorten. De OnePlus Pad 3 heeft één usb-c-poort, en daarmee houdt het op. Je kunt wel een geschikte usb-c-hub aansluiten om meer aansluitingen te creëren, bijvoorbeeld voor een bedrade muis of HDMI-kabel richting je televisie.

©Rens Blom

Uitstekende specificaties

De specificaties van de tablet zijn ruimschoots in orde, wat je gezien de prijs ook mag verwachten. De tablet is razendsnel dankzij de Qualcomm Snapdragon 8 Elite-processor, die ook in veel dure smartphones zit. OnePlus verkoopt de Pad 3 in twee configuraties: de ene heeft 12 GB werkgeheugen met 256 GB opslag en in de andere variant zit 16/512 GB. De completere versie kost 100 euro meer, een meerprijs die we gerechtvaardigd vinden, al kunnen we ons voorstellen dat veel mensen (meer dan) genoeg hebben aan de instapversie.

De tablet heeft camera's op de voor- en achterkant. Die zijn kwalitatief niet bijzonder. Een iets betere selfiecamera was op zijn plaats geweest – vooral voor videogesprekken. Ook missen we een vingerafdrukscanner op de tablet.

©Rens Blom

OnePlus stopt een lekker grote accu in de tablet. Dankzij die stevige batterij lukt het ons om de Pad 3, inclusief toetsenbordhoes, langer dan een hele kantoordag te gebruiken voor werkgerelateerde apps, aangevuld met wat sociale media en het kijken van een YouTube-video. Een score waar wij blij van worden. Opladen gaat via de eerder genoemde usb-c-poort. In de doos zit, vanwege EU-wetgeving om consumentenelektronica duurzamer te maken, geen oplaadadapter. Je dient er zelf een te regelen. Kies dan een 100W-OnePlus-adapter voor snelladen of neem genoegen met langzamer opladen met een niet-OnePlus-adapter.

Software-ervaring

De Android 15-software op de tablet is door OnePlus geoptimaliseerd voor het enorme scherm. Zo kun je gebruiksvriendelijk twee apps naast elkaar gebruiken en is het ook mogelijk om een app als zwevend venster boven andere apps te blijven bekijken.

©Rens Blom

Interessant is dat OnePlus zijn OxygenOS-softwareschil heeft uitgebreid met ondersteuning voor macOS – van Apple inderdaad. Je kunt eenvoudig bestanden overdragen en je MacBook vanaf de tablet bedienen, zo is het idee. In de praktijk blijkt de deel-software van OnePlus om wel heel veel machtigingen te vragen, zien we soms Chinese tekst in beeld en werken de deel-functies uiteindelijk matig. We worden er dus (nog) niet zo vrolijk van.

©Rens Blom

©Rens Blom

Grote kans dat de Pad 3 in de nabije toekomst comfortabeler als laptopvervanger zal werken. In Android 16 komt namelijk een volwaardige desktopmodus, speciaal bedoeld voor tablets. Deze software-update komt later dit jaar, ook via OnePlus. Het is in elk geval goed om te zien dat het merk nu al serieus werk heeft gemaakt van software om de Pad 3 productief te gebruiken.

De Pad 3 krijgt drie Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates. Een prima updatebeleid, als je het ons vraagt.

Alternatieven

Hoewel onze ervaringen met de OnePlus Pad 3 op veel vlakken positief zijn, heeft deze tablet ook de nodige concurrentie. Samsung biedt met zijn Tab S10-serie ook grote tablets inclusief toetsenbordhoezen aan. Voor Apple geldt hetzelfde: de iPad is met zijn iPadOS-software weliswaar anders in gebruik dan een Android-tablet, maar is in combinatie met een toetsenbordhoes even productief als de OnePlus Pad 3.

Ook het overwegen waard is een laptop met Chrome OS of Windows. Zeker een model met een touchscreen kan een goed alternatief zijn voor de OnePlus Pad 3 als je écht productief wil zijn op het apparaat. Een dergelijke laptop hoeft bovendien niet meer te kosten dan de Pad 3 (tablet + toetsenbordhoes). Wil je echt een tablet en hecht je meer waarde aan entertainment, dan is de Pad 3 jouw apparaat. Ook zonder toetsenbordhoes.

Conclusie: OnePlus Pad 3 kopen?

De OnePlus Pad 3 is een grote en premium tablet die ons goed bevalt, zeker in combinatie met de apart verkrijgbare toetsenbordhoes. Het loont wel om een vergelijking met de concurrentie te maken, met name door de stevige adviesprijs en sommige technische keuzes.