Ongestoord surfen op het web kan al lang niet meer zonder bescherming. Een adblocker is een eerste hulpmiddel, maar als je de echt opdringerige websites een halt wilt toeroepen, dan heb je een soort firewall voor je browser nodig. Die bestaat: uMatrix. Met deze extensie krijg je meer grip op je online privacy.

Iedere keer dat je een webpagina bezoekt, doet je browser op de achtergrond allerlei extra aanvragen voor zaken waar de webpagina naar verwijst, zoals afbeeldingen, scripts, trackers, cookies en frames van diverse domeinen. Sommige daarvan zijn nuttig, andere vertragen het surfen of zijn een regelrechte aanval op je privacy.

De browserextensie uMatrix van Raymond Hill biedt daarvoor een oplossing: het is een soort firewall voor je browser waarmee je volledige controle krijgt over welke verbindingen je browser mag leggen. En dat werkt heel basaal: in de vorm van een matrix geef je per website aan welk type gegevens je browser precies van welk domein mag downloaden.

De browserextensie is te downloaden voor Firefox, Chrome of Opera. Standaard blokkeert uMatrix alles wat een webpagina van een derde domein wil downloaden. Daardoor blokkeer je niet alleen alle third-party trackers, maar ook heel wat nuttige scripts die op een externe server staan. Het zal dan ook niet lang duren voordat je op een website terechtkomt waarop iets niet werkt. Maar geen nood, want uMatrix maakt het heel eenvoudig om voor individuele websites te bepalen wat je blokkeert.

Klik op het pictogram van uMatrix in de werkbalk van je browser: het is een groen vierkantje met rode randen. Hoe meer uMatrix op de huidige pagina geblokkeerd heeft, hoe dikker die randen. Het getal dat je boven het vierkantje ziet, is het aantal geblokkeerde http-aanvragen van de huidige pagina. Dit geeft je al een idee van hoeveel er op de achtergrond gebeurt.

De eerste keer dat je op het icoontje klikt en daarmee de matrix opent, ben je misschien overrompeld: het ziet er inderdaad wat intimiderend uit, maar er zit een systeem in, en je zult het snel doorhebben. De kolommen beschrijven de typen gegevens waarover het gaat: cookies, css, afbeeldingen, media, scripts, xhr (XMLHttpRequest, maar ook de nieuwere Fetch API en WebSockets), frames en overige. De rijen beschrijven de domeinen waar de gegevens vandaan komen. De werking van uMatrix is nu heel eenvoudig uit te leggen: alle groene vakjes worden toegestaan; alle rode geblokkeerd.

Per website of globaal blokkeren

Voor elk van deze vakjes in de getoonde matrix kun je nu instellen of je ze wilt blokkeren of niet, en dat voor elke individuele website. Voordat je daarmee aan de slag gaat, dien je te weten dat uMatrix websites globaal kan blokkeren of alleen op het huidige domein. Als de domeinnaam links bovenaan blauw is, geldt je selectie voor dat domein; klik je op de asterisk (*) ernaast, dan zie (en maak) je een globale selectie die voor alle websites geldt.

Als je in de globale selectie iets blokkeert, wordt dat dus bij elke website geblokkeerd, tenzij je dat voor een specifieke website weer inschakelt. Zo kun je eenvoudig facebook.com en facebook.net overal blokkeren, behalve wanneer je een pagina op www.facebook.com bezoekt. Op deze manier kan Facebook geen profiel van je surfgedrag opbouwen, maar kun je Facebook nog wel gewoon zonder problemen bezoeken.

Voor we met uMatrix aan de slag gaan, is er nóg een ding wat je moet weten. De linkerbovenhoek van de matrix, met de cel ‘alle’, bepaalt het standaardgedrag van uMatrix. Na de installatie is dat vakje rood: dat betekent dat alles wordt geblokkeerd, tenzij je het expliciet toestaat. Dit is de veiligste instelling, maar als je het liever andersom wilt, dan kun je het vakje groen maken door erop te klikken. Alles wordt dan toegestaan, behalve hetgeen je expliciet blokkeert.

YouTube weer laten werken

Laten we eens kijken hoe we YouTube met uMatrix kunnen temmen. Dit proces kun je straks bij iedere website toepassen. Als je met uMatrix ingeschakeld YouTube bezoekt, zul je merken dat de website helemaal kapot is: als je op een video of kanaal klikt, werkt er niets, en als je naar onderen scrolt, worden er geen nieuwe video’s getoond.

Klik nu op het icoontje van uMatrix. Je ziet dat voor het huidige domein youtube.com en het subdomein www.youtube.com alle gegevenstypes toegestaan zijn en voor andere domeinen alleen css en afbeeldingen. Je ziet ook onmiddellijk wat er geblokkeerd is: een xhr bij s.ytimg.com en een xhr bij googleads.g.doubleclick.net.

Die laatste kunnen we al negeren: daarvan zien we al aan het domein dat het om een advertentie gaat, wat niet belangrijk is voor de werking van de website. Aangezien er allerlei links op de website van YouTube niet werken, kunnen we redeneren dat de xhr op s.ytimg.com daar misschien voor zorgt. Zou het weer werken als we dit toestaan?

Probeer het uit door in de bovenste helft van het vakje van de xhr op s.ytimg.com te klikken. Het vakje wordt dan donkergroen. Klik dan boven de matrix op het icoontje met de twee halfcirkelvormige pijlen om de pagina opnieuw te laden. Nadat de pagina vernieuwd is, werken de links naar de kanalen en de video’s. Open uMatrix weer en klik op het icoontje van het slotje bovenaan om je wijzigingen voor dit domein op te slaan.

©PXimport

Met het toestaan van de xhr van s.ytimg.com is nog niet alles opgelost. Klikken we namelijk op een video, dan zien we dat deze niet wordt afgespeeld. Het bekende cirkeltje dat we zien als onze netwerkverbinding te traag is, blijft maar draaien. Eén blik op uMatrix zegt genoeg: doordat we de xhr van s.ytimg.com toegelaten hebben, worden er nu talloze extra domeinen ingeladen en worden er tientallen xhr’s en enkele scripts geblokkeerd, vooral van subdomeinen van googlevideo.com, met namen als r3—sn-5hnedn7l.googlevideo.com.

Voor we dit gaan toestaan, is het nuttig even te kijken hoe je meer informatie over de geladen gegevens kunt verkrijgen: de logger van uMatrix. Dit verschijnt in een nieuw tabblad als je op het icoontje rechts bovenaan de matrix klikt. Daar zie je iedere aanvraag van elke webpagina die je open hebt staan in de browser, met het tijdstip, aanvragend domein, gegevenstype en aangevraagde url. Elke geblokkeerde url staat in het rood. In de afbeelding zie je dat al die geblokkeerde xhr’s van subdomeinen van googlevideo.com naar een pagina videoplayback verwijzen.

©PXimport

Dit beeld overtuigt ons ervan dat dit domein nodig is om de video’s in YouTube af te kunnen spelen. Keer terug naar de pagina van YouTube en maak de xhr-cel van googlevideo.com groen. Je ziet dat de xhr-cellen van alle subdomeinen van googlevideo.com, zoals r3—sn-5hnedn7l.googlevideo.com, nu lichtgroen worden. Donkergroen betekent dat je iets expliciet toegestaan hebt, lichtgroen dat iets impliciet toegestaan is omdat de toestemming overgeërfd wordt, in dit geval van het hoofddomein. Wil je meer privacy, klik dan in de onderste helft van de cookie-cel van youtube.com om de cookies van YouTube zelf te blokkeren. Sla je wijzigingen weer op.

Je kunt overigens ook alle gegevenstypes (behalve frames) van een domein in één keer toestaan door gewoon links op het domein te klikken. Zo kun je ook één specifiek gegevenstype voor alle domeinen in één keer toestaan door bovenaan op het gegevenstype te klikken. Maar deze aanpak raden we niet aan: het is beter om zo min mogelijk toe te staan.

Algemene instellingen

Zodra je enigszins gewend bent aan uMatrix, is het de moeite om eens in de instellingen van de extensie te duiken. Ze zitten wat verborgen: je opent ze door in de pop-up van uMatrix helemaal boven de matrix op uMatrix 1.3.16 (of welk versienummer jij draait) te klikken, waarna je een tabblad met het dashboard van uMatrix te zien krijgt.

Onder het kopje Privacy in de tab Instellingen vind je nog wat instellingen die je aangaande je privacy kunt regelen, zoals het verwijderen van sessiecookies na een aantal minuten inactiviteit. In het tabblad Middelen zie je welke hosts-bestanden uMatrix standaard inlaadt. Deze bestanden bevatten domeinen die standaard door uMatrix al in het globale bereik geblokkeerd worden. Het gaat dan om domeinen die bekend staan om het verspreiden van malware, advertenties en trackers.

Met een klik op Importeren… kun je extra hosts-bestanden toevoegen. Al deze bestanden worden automatisch door uMatrix bijgewerkt naar hun nieuwste versie.

©PXimport

Regelsetrecepten

Onder aan het tabblad Middelen vind je nog iets interessants: Regelsetrecepten. Deze sectie bevat een verzameling met regels voor een klein aantal populaire websites die je met één klik kunt toepassen op een website.

Ga bijvoorbeeld naar YouTube en open de pop-up van uMatrix. Klik dan op het icoontje van het puzzelstukje boven de matrix. Dan zie je drie verzamelingen met regels: Youtube no account, Youtube with account en Google reCaptcha. Deze drie verzamelingen worden getoond omdat ze in de ingeschakelde regelsetrecepten zitten en van toepassing zijn op het domein youtube.com. Klik je op een regelset, dan krijg je te zien welke regels ze bevatten. Op de wiki van uMatrix vind je uitleg over hoe je zelf zo’n regelsetrecept kunt maken.

Klik je op het downloadicoontje rechts, dan importeer je de regels. De regelset Youtube with acccount voegt bijvoorbeeld ook regels toe voor accounts.google.com zodat je op YouTube kunt inloggen; met onze in dit artikel opgestelde regels werkt dat niet. Als je geïmporteerde of zelf toegevoegde regels wilt terugdraaien, kan dat met het icoontje van het pijltje terug voor dat domein en met het dubbele pijltje terug voor alle nog niet opgeslagen wijzigingen.

Het is dan ook belangrijk dat je wijzigingen aan de filters van uMatrix één voor één test en die wijzigingen opslaat zodra je een aanpassing hebt gedaan die je wilt behouden. Zo kun je altijd eenvoudig terugkeren naar een toestand die werkt en geen overbodige regels heeft.

©PXimport

In het tabblad Mijn regels van het dashboard van uMatrix vind je alle permanente (opgeslagen) en tijdelijke regels die je in uMatrix ingesteld hebt. De permanente regels kun je exporteren naar een bestand en ook kun je regels uit een bestand importeren naar je tijdelijke regels.

Elke regel heeft een eenvoudige syntax, bijvoorbeeld 'youtube.com googlevideo.com xhr allow'. Dit wil zeggen: als de website youtube.com een xhr van de website googlevideo.com opvraagt, is dat toegestaan. Een * op een van eerste drie plaatsen (bron, bestemming en type) betekent ‘alles’. Meer details over de syntax vind je op eerdergenoemde wiki van uMatrix.

Wat als een website echt niet werkt met uMatrix?

Soms blijkt een website nadat je gegevens toegestaan hebt nog altijd niet te werken. De eerste oplossing is de webpagina te vernieuwen, iets wat je vaak snel vergeet te doen. Verder kan het legen van de browsercache of de website met Shift ingedrukt vernieuwen soms helpen, evenals de webpagina in een nieuw tabblad openen.

De logger van uMatrix zou vervolgens je eerste hulpmiddel moeten zijn om te kijken wat er geblokkeerd wordt waardoor een correcte werking van de website uitblijft. En als je er echt niet uitkomt, kun je in het uiterste geval de filtering van uMatrix voor het huidige domein tijdelijk uitschakelen door op het icoontje met de aan-uitknop boven de matrix te klikken. Let op: er wordt dan niets meer geblokkeerd, dus doe dit alleen als je de website echt vertrouwt.

Veel problemen in Windows 11 hebben te maken met de wifi-verbinding. En dat is behoorlijk irritant. Geen connectie, wegvallend internet of een tergend trage verbinding? Met dit stappenplan breng je alles weer op volle snelheid.

Foutmeldingen als 'Geen internettoegang', 'Onbekend netwerk' of 'Beperkte toegang' kunnen je tot wanhoop drijven. Volg daarom dit stappenplan in de juiste volgorde.

Je gaat niet zomaar meteen je netwerk resetten als je niet eerst gecontroleerd hebt of je pc in vliegtuigmodus staat of dat het probleem eenvoudig verholpen zou zijn door de pc en de router te herstarten. Zie het als een plan van aanpak waarbij je het hoofd koel houdt. 

Lees ook: 5 redenen waarom je toe bent aan een nieuwe router

Stap 1: Check de vliegtuigstand

Controleer eerst of de wifi werkt op een andere laptop, tablet of smartphone. Heeft ook dat toestel geen verbinding, dan ligt het probleem niet aan je computer. Werkt de wifi op andere apparaten wél, kijk dan of op je pc de vliegtuigmodus per ongeluk is ingeschakeld en of de wifi-adapter aan staat. De vliegtuigmodus schakelt alle draadloze communicatie uit, zoals bluetooth en wifi. Handig in een vliegtuig of om de batterij te sparen, maar uiteraard funest voor je internetverbinding. Klik op het netwerkpictogram in het systeemvak om te zien of de vliegtuigmodus actief is. In datzelfde menu kun je ook controleren of wifi is ingeschakeld.

Stap 2: Start pc en router opnieuw op

Vaak is de oplossing eenvoudiger dan je denkt: herstart zowel je pc als je router. Schakel eerst de computer uit. Haal daarna de stekker van de router uit het stopcontact en wacht dertig seconden. Sluit de router weer aan en zet hem aan. Zodra alle lampjes normaal branden, start je de computer opnieuw op.

©Antonioguillem - stock.adobe.com

Stap 3: Probleemoplossers

Windows heeft ingebouwde probleemoplossers die je helpen bij netwerkstoringen. Open de Instellingen met Windows-toets+I. Daar klik je op Systeem en daarna op Problemen oplossen. Klik op Andere probleemoplossers. In de groep Meest voorkomende zie je de probleemoplosser voor Netwerk en Internet. Klik op Uitvoeren. Er verschijnt een pagina met de melding 'Wij helpen u bij het maken van de verbinding.' De probleemoplosser zoekt naar de oorzaak en stelt een oplossing voor, zoals wifi inschakelen, vliegtuigmodus uitschakelen, de computer opnieuw opstarten of het opnieuw instellen van de netwerkadapter. Volg de aanbevolen stappen en laat de tool je begeleiden. Na het toepassen van de suggesties is de kans groot dat je pc weer verbinding maakt met het draadloze netwerk.

©lalafinaa | Plaifah - stock.adobe.com

Stap 4: Wifi herstellen met nieuwe netwerkverbinding

Een andere manier om een onbetrouwbare wifi-verbinding te herstellen is het netwerk verwijderen en daarna opnieuw toevoegen. Open met Windows-toets+Ide Instellingen en klik op Netwerk en internet. Selecteer Wifi en klik op Bekende netwerken beheren. Selecteer het draadloze netwerk dat het probleem veroorzaakt en klik op de knop Niet onthouden. Vervolgens gebruik je de knop Netwerk toevoegen. Je geeft het nieuwe netwerk een naam en je selecteert een beveiligingstype, bijvoorbeeld WPA2-Personal AES en je voert een wachtwoord in. Vink de optie Automatisch verbinden aan en doe hetzelfde met Verbinding maken, zelfs wanneer dit netwerk niet uitzendt. Klik tot slot op Opslaan. Door van een nieuw netwerk te vertrekken, wis je automatisch verouderde of beschadigde netwerkconfiguraties en maakt Windows een frisse verbinding met het wifi-netwerk.

Stap 5: Netwerk resetten

De probleemoplosser heeft het al gesuggereerd: je kunt de netwerkresetfunctie gebruiken om de netwerkadapters te verwijderen en opnieuw te installeren. Dit is een veelgebruikte oplossing voor de meeste draadloze problemen. Open de Instellingen en ga weer naar Netwerk en internet. Klik onderaan op de pagina op Geavanceerde instellingen om een overzicht van de netwerkadapters te zien. In het gedeelte Meer instellingen klik je op Netwerk opnieuw instellen. Op deze pagina gebruik je de knop Nu opnieuw instellen. Hiermee worden alle netwerkadapters verwijderd en daarna opnieuw geïnstalleerd. Ook de instellingen van andere netwerkonderdelen worden teruggezet naar de standaardwaarden. Na afloop herstart je de pc. Let op: gebruik je VPN-software, dan moet je die opnieuw installeren. Ook moet je daarna handmatig opnieuw verbinding maken met het wifi-netwerk.

Stap 6: Wifi-stuurprogramma verwijderen en opnieuw installeren

Een beschadigd, verouderd of incompatibel wifi-stuurprogramma kan de oorzaak zijn van de draadloze netwerkproblemen. Dit los je op door het stuurprogramma te verwijderen en opnieuw te installeren. Maak voordat je begint een herstelpunt aan (zie kader: Herstelpunt). Mocht er iets misgaan, dan kun je het systeem terugzetten naar een eerdere staat. Typ in het zoekveld van de taakbalk Apparaatbeheer en open het programma. Dubbelklik op Netwerkadapters. Klik met de rechtermuisknop op het wifi-stuurprogramma en selecteer in het contextmenu de opdracht Apparaat verwijderen. Bevestig deze opdracht in het pop-upvenster. Start de computer opnieuw. Windows zoekt automatisch naar de opgeslagen drivers op het systeem en zal die ook meteen installeren. Maak opnieuw verbinding met wifi en kijk of er verbinding is. Als het probleem verder aanhoudt, ga je voor de volgende stap.

Stap 7: Handmatig het nieuwste wifi-stuurprogramma

Heb je het wifi-stuurprogramma verwijderd en opnieuw geïnstalleerd, maar blijft het probleem bestaan? Dan kan het zijn dat Windows Apparaatbeheer niet de juiste driver heeft geïnstalleerd. Windows heeft een ingebouwde tool, Windows Update, die de drivers automatisch up-to-date moet houden, maar soms worden die driver-updates overgeslagen. Fabrikanten doen er vaak lang over om hun drivers aan Windows Update toe te voegen. En Windows Update zelf negeert soms driverupdates omdat het die als optioneel beschouwt, terwijl ze eigenlijk heel belangrijk zijn. In dat geval ga je bij de fabrikant op zoek en geef je het model van je pc in. Daarna bepaal je welke Windows-versie je hebt en of je computer 32- of 64-bits is. Ga door naar de downloadpagina van de fabrikant van het apparaat. Zoek het juiste stuurprogramma en download de driver. Soms zit de driver in een zip-bestand. Dat is een gecomprimeerd bestand, een archief dat je eerst moet uitpakken of ontzippen. In Windows doe je dat door met de rechtermuisknop op het zip-bestand te klikken en dan Alles uitpakken te selecteren. Daarna kun je het exe-bestand dubbelklikken en de instructies op het scherm volgen om het stuurprogramma te installeren. Als je computer geen internettoegang heeft, dan zoek je deze driver via een andere computer en je transporteert de exe-installer met een usb-stick om het daarna op de pc met het wifi-probleem te installeren.

Stap 8: Schakel de WLAN AutoConfig-service in

Het systeem bevat een hulpprogramma dat het beheer van draadloze verbindingen op de achtergrond voor zijn rekening neemt: WLAN AutoConfig-service. Als deze service actief is, selecteert deze dynamisch met welk draadloos netwerk de pc automatisch verbinding maakt. Bovendien configureert deze service de nodige instellingen op de draadloze netwerkadapter. Soms kan deze door een fout niet meer goed werken. Het is zelfs mogelijk dat het foutbericht 'Windows kan de WLAN AutoConfig-service niet starten' verschijnt wanneer je een draadloze verbinding met het internet probeert te maken. Om de service in te schakelen druk je op Windows-toets+R in om het venster Uitvoeren te openen. Typ hier services.msc en klik op OK. Nu krijg je een lange lijst van services te zien. Scrol naar beneden en selecteer WLAN AutoConfig. In het contextmenu selecteer je Eigenschappen. In het tabblad Algemeen selecteer je bij Opstarttype de optie Automatisch. Daarna klik je achtereenvolgens op Toepassen, Start en OK om de wijzigingen op te slaan. Nu moet je de pc opnieuw opstarten en opnieuw verbinding trachten te maken met het draadloze netwerk om te zien of het werkt.

Stap 9: Geef het ip-adres vrij en leeg de DNS-cache

Kun je wel een wifi-verbinding maken, maar heb je toch geen toegang tot het internet, dan kan dit probleem veroorzaakt worden door je ip-adres of het DNS (Domain Name System). Je kunt deze instellingen resetten, zodat Windows een nieuw ip-adres opvraagt en de DNS-cache leegt. Klik op de Windows-zoekbalk en typ cmd in het zoekvak. Als resultaat verschijnt de app Opdrachtprompt en daar selecteer je de optie Als administrator uitvoeren. Nu typ of plak je de volgende 5 opdrachten één na één in opdrachtprompt en na elke opdracht druk je op Enter:

Als je daarmee klaar bent, herstart je en verbind je de computer opnieuw met wifi.

Stap 10: Update verwijderen

Is het wifi-probleem ontstaan nadat je een Windows-update hebt uitgevoerd, dan kun je de recente updates verwijderen om te kijken of daarmee het probleem opgelost is. Open de Instellingen en selecteer Windows Update in het linkertabblad. Dan kun je aan de rechterkant Geschiedenis van updates bekijken en in de lijst zie je telkens wanneer de installatie van de update is uitgevoerd. Onderaan bij Verwante instellingen vind je Installatie van updates ongedaan maken. Als je daarop klikt, zie je welke updates je ongedaan kunt maken. Selecteer de update die je wilt verwijderen en klik op Installatie ongedaan maken. Klik op Ja wanneer er een dialoogvenster verschijnt. Probeer opnieuw verbinding te maken met het draadloze netwerk en te internetten.

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.