Ongestoord surfen op het web kan al lang niet meer zonder bescherming. Een adblocker is een eerste hulpmiddel, maar als je de echt opdringerige websites een halt wilt toeroepen, dan heb je een soort firewall voor je browser nodig. Die bestaat: uMatrix. Met deze extensie krijg je meer grip op je online privacy.

Iedere keer dat je een webpagina bezoekt, doet je browser op de achtergrond allerlei extra aanvragen voor zaken waar de webpagina naar verwijst, zoals afbeeldingen, scripts, trackers, cookies en frames van diverse domeinen. Sommige daarvan zijn nuttig, andere vertragen het surfen of zijn een regelrechte aanval op je privacy.

De browserextensie uMatrix van Raymond Hill biedt daarvoor een oplossing: het is een soort firewall voor je browser waarmee je volledige controle krijgt over welke verbindingen je browser mag leggen. En dat werkt heel basaal: in de vorm van een matrix geef je per website aan welk type gegevens je browser precies van welk domein mag downloaden.

De browserextensie is te downloaden voor Firefox, Chrome of Opera. Standaard blokkeert uMatrix alles wat een webpagina van een derde domein wil downloaden. Daardoor blokkeer je niet alleen alle third-party trackers, maar ook heel wat nuttige scripts die op een externe server staan. Het zal dan ook niet lang duren voordat je op een website terechtkomt waarop iets niet werkt. Maar geen nood, want uMatrix maakt het heel eenvoudig om voor individuele websites te bepalen wat je blokkeert.

Klik op het pictogram van uMatrix in de werkbalk van je browser: het is een groen vierkantje met rode randen. Hoe meer uMatrix op de huidige pagina geblokkeerd heeft, hoe dikker die randen. Het getal dat je boven het vierkantje ziet, is het aantal geblokkeerde http-aanvragen van de huidige pagina. Dit geeft je al een idee van hoeveel er op de achtergrond gebeurt.

De eerste keer dat je op het icoontje klikt en daarmee de matrix opent, ben je misschien overrompeld: het ziet er inderdaad wat intimiderend uit, maar er zit een systeem in, en je zult het snel doorhebben. De kolommen beschrijven de typen gegevens waarover het gaat: cookies, css, afbeeldingen, media, scripts, xhr (XMLHttpRequest, maar ook de nieuwere Fetch API en WebSockets), frames en overige. De rijen beschrijven de domeinen waar de gegevens vandaan komen. De werking van uMatrix is nu heel eenvoudig uit te leggen: alle groene vakjes worden toegestaan; alle rode geblokkeerd.

Per website of globaal blokkeren

Voor elk van deze vakjes in de getoonde matrix kun je nu instellen of je ze wilt blokkeren of niet, en dat voor elke individuele website. Voordat je daarmee aan de slag gaat, dien je te weten dat uMatrix websites globaal kan blokkeren of alleen op het huidige domein. Als de domeinnaam links bovenaan blauw is, geldt je selectie voor dat domein; klik je op de asterisk (*) ernaast, dan zie (en maak) je een globale selectie die voor alle websites geldt.

Als je in de globale selectie iets blokkeert, wordt dat dus bij elke website geblokkeerd, tenzij je dat voor een specifieke website weer inschakelt. Zo kun je eenvoudig facebook.com en facebook.net overal blokkeren, behalve wanneer je een pagina op www.facebook.com bezoekt. Op deze manier kan Facebook geen profiel van je surfgedrag opbouwen, maar kun je Facebook nog wel gewoon zonder problemen bezoeken.

Voor we met uMatrix aan de slag gaan, is er nóg een ding wat je moet weten. De linkerbovenhoek van de matrix, met de cel ‘alle’, bepaalt het standaardgedrag van uMatrix. Na de installatie is dat vakje rood: dat betekent dat alles wordt geblokkeerd, tenzij je het expliciet toestaat. Dit is de veiligste instelling, maar als je het liever andersom wilt, dan kun je het vakje groen maken door erop te klikken. Alles wordt dan toegestaan, behalve hetgeen je expliciet blokkeert.

YouTube weer laten werken

Laten we eens kijken hoe we YouTube met uMatrix kunnen temmen. Dit proces kun je straks bij iedere website toepassen. Als je met uMatrix ingeschakeld YouTube bezoekt, zul je merken dat de website helemaal kapot is: als je op een video of kanaal klikt, werkt er niets, en als je naar onderen scrolt, worden er geen nieuwe video’s getoond.

Klik nu op het icoontje van uMatrix. Je ziet dat voor het huidige domein youtube.com en het subdomein www.youtube.com alle gegevenstypes toegestaan zijn en voor andere domeinen alleen css en afbeeldingen. Je ziet ook onmiddellijk wat er geblokkeerd is: een xhr bij s.ytimg.com en een xhr bij googleads.g.doubleclick.net.

Die laatste kunnen we al negeren: daarvan zien we al aan het domein dat het om een advertentie gaat, wat niet belangrijk is voor de werking van de website. Aangezien er allerlei links op de website van YouTube niet werken, kunnen we redeneren dat de xhr op s.ytimg.com daar misschien voor zorgt. Zou het weer werken als we dit toestaan?

Probeer het uit door in de bovenste helft van het vakje van de xhr op s.ytimg.com te klikken. Het vakje wordt dan donkergroen. Klik dan boven de matrix op het icoontje met de twee halfcirkelvormige pijlen om de pagina opnieuw te laden. Nadat de pagina vernieuwd is, werken de links naar de kanalen en de video’s. Open uMatrix weer en klik op het icoontje van het slotje bovenaan om je wijzigingen voor dit domein op te slaan.

©PXimport

Met het toestaan van de xhr van s.ytimg.com is nog niet alles opgelost. Klikken we namelijk op een video, dan zien we dat deze niet wordt afgespeeld. Het bekende cirkeltje dat we zien als onze netwerkverbinding te traag is, blijft maar draaien. Eén blik op uMatrix zegt genoeg: doordat we de xhr van s.ytimg.com toegelaten hebben, worden er nu talloze extra domeinen ingeladen en worden er tientallen xhr’s en enkele scripts geblokkeerd, vooral van subdomeinen van googlevideo.com, met namen als r3—sn-5hnedn7l.googlevideo.com.

Voor we dit gaan toestaan, is het nuttig even te kijken hoe je meer informatie over de geladen gegevens kunt verkrijgen: de logger van uMatrix. Dit verschijnt in een nieuw tabblad als je op het icoontje rechts bovenaan de matrix klikt. Daar zie je iedere aanvraag van elke webpagina die je open hebt staan in de browser, met het tijdstip, aanvragend domein, gegevenstype en aangevraagde url. Elke geblokkeerde url staat in het rood. In de afbeelding zie je dat al die geblokkeerde xhr’s van subdomeinen van googlevideo.com naar een pagina videoplayback verwijzen.

©PXimport

Dit beeld overtuigt ons ervan dat dit domein nodig is om de video’s in YouTube af te kunnen spelen. Keer terug naar de pagina van YouTube en maak de xhr-cel van googlevideo.com groen. Je ziet dat de xhr-cellen van alle subdomeinen van googlevideo.com, zoals r3—sn-5hnedn7l.googlevideo.com, nu lichtgroen worden. Donkergroen betekent dat je iets expliciet toegestaan hebt, lichtgroen dat iets impliciet toegestaan is omdat de toestemming overgeërfd wordt, in dit geval van het hoofddomein. Wil je meer privacy, klik dan in de onderste helft van de cookie-cel van youtube.com om de cookies van YouTube zelf te blokkeren. Sla je wijzigingen weer op.

Je kunt overigens ook alle gegevenstypes (behalve frames) van een domein in één keer toestaan door gewoon links op het domein te klikken. Zo kun je ook één specifiek gegevenstype voor alle domeinen in één keer toestaan door bovenaan op het gegevenstype te klikken. Maar deze aanpak raden we niet aan: het is beter om zo min mogelijk toe te staan.

Algemene instellingen

Zodra je enigszins gewend bent aan uMatrix, is het de moeite om eens in de instellingen van de extensie te duiken. Ze zitten wat verborgen: je opent ze door in de pop-up van uMatrix helemaal boven de matrix op uMatrix 1.3.16 (of welk versienummer jij draait) te klikken, waarna je een tabblad met het dashboard van uMatrix te zien krijgt.

Onder het kopje Privacy in de tab Instellingen vind je nog wat instellingen die je aangaande je privacy kunt regelen, zoals het verwijderen van sessiecookies na een aantal minuten inactiviteit. In het tabblad Middelen zie je welke hosts-bestanden uMatrix standaard inlaadt. Deze bestanden bevatten domeinen die standaard door uMatrix al in het globale bereik geblokkeerd worden. Het gaat dan om domeinen die bekend staan om het verspreiden van malware, advertenties en trackers.

Met een klik op Importeren… kun je extra hosts-bestanden toevoegen. Al deze bestanden worden automatisch door uMatrix bijgewerkt naar hun nieuwste versie.

©PXimport

Regelsetrecepten

Onder aan het tabblad Middelen vind je nog iets interessants: Regelsetrecepten. Deze sectie bevat een verzameling met regels voor een klein aantal populaire websites die je met één klik kunt toepassen op een website.

Ga bijvoorbeeld naar YouTube en open de pop-up van uMatrix. Klik dan op het icoontje van het puzzelstukje boven de matrix. Dan zie je drie verzamelingen met regels: Youtube no account, Youtube with account en Google reCaptcha. Deze drie verzamelingen worden getoond omdat ze in de ingeschakelde regelsetrecepten zitten en van toepassing zijn op het domein youtube.com. Klik je op een regelset, dan krijg je te zien welke regels ze bevatten. Op de wiki van uMatrix vind je uitleg over hoe je zelf zo’n regelsetrecept kunt maken.

Klik je op het downloadicoontje rechts, dan importeer je de regels. De regelset Youtube with acccount voegt bijvoorbeeld ook regels toe voor accounts.google.com zodat je op YouTube kunt inloggen; met onze in dit artikel opgestelde regels werkt dat niet. Als je geïmporteerde of zelf toegevoegde regels wilt terugdraaien, kan dat met het icoontje van het pijltje terug voor dat domein en met het dubbele pijltje terug voor alle nog niet opgeslagen wijzigingen.

Het is dan ook belangrijk dat je wijzigingen aan de filters van uMatrix één voor één test en die wijzigingen opslaat zodra je een aanpassing hebt gedaan die je wilt behouden. Zo kun je altijd eenvoudig terugkeren naar een toestand die werkt en geen overbodige regels heeft.

©PXimport

In het tabblad Mijn regels van het dashboard van uMatrix vind je alle permanente (opgeslagen) en tijdelijke regels die je in uMatrix ingesteld hebt. De permanente regels kun je exporteren naar een bestand en ook kun je regels uit een bestand importeren naar je tijdelijke regels.

Elke regel heeft een eenvoudige syntax, bijvoorbeeld 'youtube.com googlevideo.com xhr allow'. Dit wil zeggen: als de website youtube.com een xhr van de website googlevideo.com opvraagt, is dat toegestaan. Een * op een van eerste drie plaatsen (bron, bestemming en type) betekent ‘alles’. Meer details over de syntax vind je op eerdergenoemde wiki van uMatrix.

Wat als een website echt niet werkt met uMatrix?

Soms blijkt een website nadat je gegevens toegestaan hebt nog altijd niet te werken. De eerste oplossing is de webpagina te vernieuwen, iets wat je vaak snel vergeet te doen. Verder kan het legen van de browsercache of de website met Shift ingedrukt vernieuwen soms helpen, evenals de webpagina in een nieuw tabblad openen.

De logger van uMatrix zou vervolgens je eerste hulpmiddel moeten zijn om te kijken wat er geblokkeerd wordt waardoor een correcte werking van de website uitblijft. En als je er echt niet uitkomt, kun je in het uiterste geval de filtering van uMatrix voor het huidige domein tijdelijk uitschakelen door op het icoontje met de aan-uitknop boven de matrix te klikken. Let op: er wordt dan niets meer geblokkeerd, dus doe dit alleen als je de website echt vertrouwt.

De OnePlus 15 is een premium smartphone met een megabatterij en dat merk je. Je kunt dit toestel bijna twee volle dagen gebruiken voordat je hem moet opladen, ook bij intensiever gebruik. Een mooi pluspunt, maar wat heeft de telefoon nog meer te bieden? Je leest het in deze OnePlus 15-review.

Het klopt dat er na de OnePlus 13 geen 14 is verschenen. Volgens OnePlus is de 15 niet één, maar twee generaties beter en heet hij daarom de 15. Dat is mooie marketingpraat, want het getal 14 is in thuisland China een ongeluksgetal en wordt daarom vermeden in hotels, adressen en dus ook smartphoneseries. De 15 is dus gewoon de opvolger van de 13, maar voert wel degelijk boeiende vernieuwingen door.

©Rens Blom

Enorme accu...

De reusachtige batterij springt het meest in het oog. De OnePlus 13 had al een bovengemiddeld grote accucapaciteit van 6000 mAh, maar in de 15 zit een 7300mAh-accu. De topsmartphone heeft daarmee ook een veel grotere accu dan de Apple iPhone 17 Pro Max (4823 mAh), Samsung Galaxy S25 Ultra (5000 mAh), Google Pixel 10 Pro XL (5200 mAh) en vrijwel alle andere vlaggenschepen. Enkel Oppo's nieuwe Find X9 Pro – die een adviesprijs heeft van 1299 euro – gaat met zijn 7500mAh-accu de OnePlus 15 voorbij.

Leidt die enorme accu in de OnePlus 15 ook tot een geweldige accuduur? Ja, gelukkig wel. Wij kunnen de smartphone zonder zorgen een hele lange dag intensief gebruiken en dan is hij zeker nog niet leeg als we naar bed gaan. Bij regulier gebruik kun je deze telefoon prima twee dagen gebruiken voordat je laat op de tweede avond een oplader nodig hebt.

... laadt ook snel op

Opladen kan via usb-c of draadloos. Beide methoden komen met een addertje onder het gras. Bedraad opladen kan namelijk met een duizelingwekkende 120 watt, maar alleen als je zelf de juiste OnePlus-adapter koopt. Via een andere goede usb-c-adapter is het laden beperkt tot 36 watt. Niet langzaam, maar ook niet indrukwekkend snel. Voor draadloos geldt hetzelfde. Met een draadloze OnePlus-lader kun je met 50 watt laden, met een andere moderne oplader langzamer. Let erop dat de smartphone geen magnetisch draadloos opladen ondersteunt, tenzij je een geschikt hoesje (met ingebouwde magneetring) koopt. Met zo'n hoesje, bijvoorbeeld van OnePlus zelf, kun je de OnePlus 15 wél aan een MagSafe-oplader hangen. Dat werkt prima, kunnen we uit ervaring zeggen.

©Rens Blom

Bloedsnelle hardware

In een nieuwe premium smartphone verwacht je de beste, nieuwste hardware. OnePlus maakt die belofte waar. De OnePlus 15 draait als een van de eerste telefoons op de Qualcomm Snapdragon 8 Elite Gen 5-processor en die is bloedsnel. Zeker in combinatie met 16 GB werkgeheugen en 512 GB opslagcapaciteit in ons testtoestel. Dit is overigens de duurdere configuratie (1099 euro). In de basisversie (949 euro) zit 12 GB en 256 GB – ook ruim voldoende.

©Rens Blom

Het ontwerp van de smartphone laat eveneens een fijne indruk achter. De OnePlus 15 houdt comfortabel vast, heeft een geweldige vingerafdrukscanner in het display en beschikt over een prachtig oledscherm. Het scherm is met 6,78 inch aan de grote kant, waardoor je het toestel moeilijk met één hand kunt gebruiken. Op de linkerzijkant zit een speciale knop om AI-functies te starten. Als je dat niets vindt, zit de knop niet in de weg.

©Rens Blom

Goede camera's

De OnePlus 15 heeft een hoofdcamera, groothoekcamera en zoomcamera, allemaal met 50megapixel-sensoren. De camera's zijn goed en veelzijdig, maar jammer genoeg niet echt beter dan die van de OnePlus 13. Het nieuwe vlaggenschip moet ook concurrenten als de iPhone 17 Pro en Google Pixel 10 Pro voor zich dulden, met name als het gaat om ver inzoomen en de groothoeklens. Storend? Naar onze mening niet, tenzij je de beste camerasmartphone van dit moment zoekt. Dan is de OnePlus 15 niet de topper voor jou.

Hieronder zetten we een paar fotoseries gemaakt met de OnePlus 15 op een rijtje.

©Rens Blom

©Rens Blom

Updatebeleid kan nog steeds beter

OnePlus heeft zijn updatebeleid voor dure smartphones in de afgelopen jaren verbeterd, maar kan met de OnePlus 15 nog steeds niet tippen aan sommige concurrenten. Het toestel krijgt vier jaar Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates. Samsung, Apple en Google geven hun dure telefoons zeven jaar complete updates. Bijzonder is dat de Oppo Find X9 Pro vijf om zes jaar updates krijgt, terwijl Oppo en OnePlus zusterbedrijven zijn en dezelfde ColorOS-softwareschil gebruiken. Alhoewel, OnePlus noemt zijn schil OxygenOS. In de praktijk verschilt de software echter nauwelijks met de ColorOS-schil van de Oppo Find X9 Pro, die we na de OnePlus 15 getest hebben.

©Rens Blom

Conclusie: OnePlus 15 kopen?

De OnePlus 15 is een premium smartphone met iets minder goede camera's en een korter updatebeleid dan sommige concurrenten, maar zet daar een fantastische accuduur en bloedsnelle prestaties tegenover. De adviesprijs vanaf 949 euro vinden we voor een vlaggenschip sympathiek.

Nu de ondersteuning voor Windows 10 echt gestopt is, zul je binnenkort toch echt moeten overstappen. Maar wat nu als je hardware ontoereikend is voor Windows 11 of als je helemaal geen zin hebt in dat systeem? Met Linux kun je alle kanten uit, dus bespreken we de interessantste varianten.

Een groot voordeel van Linux zijn de acceptabele systeemeisen, waardoor je in de praktijk ook nog volop plezier kunt halen uit oudere computers. Met het recente afscheid van Windows 10 bedenk je nu mogelijk wat je met de computer of laptop kunt doen en hoe je niet afhankelijk bent van een eventuele overstap naar Windows 11.

MX Linux

We beginnen met MX Linux. Dit is een goed voorbeeld van een Linux-distributie die niet al te hoge eisen aan de hardware stelt: minimaal een dualcore-processor van minstens 2 GHz en zo'n 15 GB vrije schijfruimte. Een intern geheugen van 1 GB is al voldoende om MX Linux te draaien. Behalve een 64bit-versie is er ook een 32bit-uitvoering beschikbaar, prettig voor oudere computers. Dat wordt gewaardeerd: MX Linux is een van de populairste Linux-distributies op dit moment.

Omgevingen

Verwacht niet te veel toeters en bellen op het gebied van gebruikersinterface. Dat heb je ook niet nodig voor alledaagse taken. Voor MX Linux zijn verschillende omgevingen beschikbaar. Ga je voor ultieme prestaties en functioneel gebruik, dan is Xfce een goede kandidaat. De omgeving heeft een eenvoudige opzet, maar stelt ook geen hoge eisen aan het systeem.

In de sectie MX Tools vind je een verzameling van handige programma's om de computer te onderhouden. Je kunt hier nieuwe gebruikers aanmaken en de opstartvolgorde van het systeem aanpassen, als je gebruikmaakt van meerdere besturingssystemen. Ook zijn er programma's waarmee je de computer kunt herstellen in geval van problemen. Via de sectie Setup installeer je aanvullende drivers en bijvoorbeeld codecs voor audio en video. 

Rijkere omgeving

Geef je de voorkeur aan een rijkere omgeving, dan kun je de KDE-omgeving gebruiken. Deze vertoont grote gelijkenis met een gemiddeld Windows-bureaubladomgeving en is relatief gebruiksvriendelijk. Ook is er veel ruimte voor het aanpassen van de omgeving aan je eigen smaak, bijvoorbeeld met aangepaste achtergronden en een pictogramset. Je kunt die zelf samenstellen of gebruikmaken van kant-en-klare thema's, wederom vergelijkbaar met Windows.

De derde omgeving – Fluxbox – combineert het beste van beide werelden: de snelheid van het eerder genoemde Xfce en de gebruiksvriendelijkheid van de KDE-omgeving. Dit maakt de omgeving geschikt voor iets oudere hardware, maar ook prima bruikbaar voor meer moderne hardware.

Standaardapps

MX Linux is standaard voorzien van een aantal apps waarmee je direct aan de slag kunt. Zo vinden we Firefox als browser en heeft MX Linux de Thunderbird-client voor e-mail. Ook is er een recente editie van het kantoorpakket LibreOffice vooraf geïnstalleerd. Voor het afspelen van audio en video hebben de makers het bekende VLC meegeleverd. Ook vind je Strawberry, een relatief uitgebreide muziekspeler, terug in de omgeving. Je kunt zelf aanvullende apps installeren via de MX Package Installer. De apps zijn onderverdeeld in verschillende categorieën, zoals Email, Games en Browser. Via het zoekvak bovenin kun je specifieke apps vinden.

Elementary OS

Visueel aantrekkelijk

Waar sommige Linux-distributies niet uitblinken in gebruiksvriendelijkheid of uiterlijk, onderscheidt Elementary OS zich van de rest. In onze ogen is dit een van de meest visueel aantrekkelijke Linux-versies op dit moment. Een deel van de omgeving doet sterk denken aan het uiterlijk van Apple-omgevingen. Zelf noemen de makers het de Pantheon-omgeving. Voor Elementary OS heb je een Intel Core i3 of vergelijkbare processor nodig, 4 GB intern geheugen en 32 GB vrije schijfruimte. Je kunt Elementary OS ook proberen zonder het eerst te installeren (zie ook het kader 'Probleemloos proberen' verderop in dit artikel).

Extra veilige óf klassieke modus

Veel aandacht is besteed aan veiligheid en privacy. Dat merk je bijvoorbeeld met de Secure Session. Deze modus kun je activeren tijdens het aanmelden. Bij de Secure Session heeft elke app expliciet toestemming nodig om een taak uit te voeren, bijvoorbeeld toegang krijgen tot de fotomap of de camera. Dit is vergelijkbaar met de machtigingen die je op een mobiele telefoon per app kunt toekennen. Heb je hieraan geen behoefte en wil je de apps direct toegang geven tot 'alle' acties, dan kun je in Elementary OS ook nog kiezen voor de klassieke modus.

AppCenter

Standaard is in Elementary OS een volwassen set apps ingebouwd. Zo vind je onder meer apps voor het afspelen van audio en video, maar ook voor het werken met Office-documenten. Aanvullende apps installeer je via het onderdeel AppCenter. Handig is dat dit onderdeel ook toegang biedt tot de apps die je via Flathub kunt krijgen (over Flathub lees je elders in dit artikel).

Je kunt kiezen welke repository (bron) je wilt gebruiken: die van Elementary OS of Flathub. Ook in het AppCenter is de focus op veiligheid goed merkbaar: je leest welke rechten de app wil gebruiken (bijvoorbeeld het aanpassen van systeeminstellingen). Ook lees je op voorhand over eventuele compatibiliteitsproblemen of onderdelen die niet werken. Verder valt Elementary OS in positieve zin op qua toegankelijkheidsfuncties. Zo hebben de makers veel aandacht besteed aan navigatie met het toetsenbord (in plaats van afhankelijkheid van de muis) en screenreader-functionaliteit, waarbij de elementen op het scherm worden voorgelezen door een stem en je niet afhankelijk bent van het beeldscherm.

Meerdere omgevingen

Mogelijk gebruikte je in Windows verschillende bureaubladen, bijvoorbeeld om privé en werk gescheiden te houden. Die functionaliteit vinden we ook terug in de standaardomgeving van Elementary OS: voor elk type taak kun je een afgescheiden werkruimte met eigen bureaublad en pictogrammen maken. Ook biedt het een Niet storen-modus, die ervoor zorgt dat afleidende berichten tijdelijk worden gedempt. De omgeving beschikt ook over een beeld-in-beeldmodus, waarbij je bijvoorbeeld een video kunt afspelen terwijl je in Office een document aanpast.

Voor het gebruik van Elementary OS betaal je volgens de makers 'wat je ervoor kunt missen'. Op de website kun je een standaardbedrag (zoals 20 of 30 euro) of een aangepast bedrag opgeven.

Linux Mint

Interessante keuze

In de lijst met aantrekkelijke Linux-kandidaten mag Linux Mint niet ontbreken. Niet voor niets kun je bij ons regelmatig lezen over deze Linux-distributie. Zoek je bijvoorbeeld een opvolger voor Windows 10 en kun je door hardwarebeperkingen niet overstappen naar Windows 11, dan is Linux Mint een interessante keuze.

Het besturingssysteem stelt geen onredelijke eisen aan de computer: je hebt minimaal 2 GB werkgeheugen nodig (al is 4 GB aanbevolen) en kunt al aan de slag met 20 GB vrije schijfruimte (100 GB is aanbevolen). Prettig van Linux Mint is de lange ondersteuningsperiode. De meest recente versie van Linux Mint ('Xia') wordt tot 2029 ondersteund.

Net als bij het elders besproken MX Linux, kun je bij Linux Mint kiezen tussen verschillende omgevingen. Voor de beste ervaring kies je voor Cinnamon. Deze omgeving is het meest modern en kent een grote gelijkenis met Windows 10: handig voor de Windows-overstappers. Daarnaast kun je kiezen voor de Mate- en Xfce-omgeving. De omgeving Mate is beperkter en kent minder functies dan Cinnamon, vergt minder van de computer en is hierdoor geschikt voor oudere computers. Tot slot legt Xfce verreweg het minst beslag op de computer, maar biedt minder functies dan Mate en Cinnamon.

Naast Windows

Tijdens de installatie kun je ervoor kiezen om Linux Mint naast Windows te installeren (via de optie Installeer Linux Mint naast Windows Boot Manager) of juist een volledige overstap te maken (Wis schijf en installeer Linux Mint). Eenmaal geïnstalleerd, valt de gebruikersomgeving direct op: overzichtelijk en in veel opzichten vergelijkbaar met Windows. Ook valt het relatief grote aantal standaardapps op. Deze zijn toegankelijk via het Menu en ondergebracht in verschillende categorieën, bijvoorbeeld Kantoor voor Office-programma's en Geluid & Video voor audio- en videospelers.

Een belangrijk pluspunt van Linux Mint is de mogelijkheid om de gebruikersomgeving tot in detail naar je hand te zetten. Dat doe je via Menu, Voorkeuren. Bepaal hier onder meer het bureaublad, de pictogrammen en kies een thema, waarmee je het uiterlijk van Linux Mint in één keer aanpast, vergelijkbaar met Windows.

Zorin OS

Gebruiksvriendelijke optie

Zorin OS is ook een interessant alternatief voor Windows. De Linux-distributie biedt je een gebruiksvriendelijke omgeving en heeft wat betreft opzet veel weg van Windows 11. Er bestaan meerdere uitvoeringen van Zorin OS. Zorin OS Core mag je gratis gebruiken. Dit is een prima startpunt om te controleren of deze Linux-distributie je bevalt. Ben je tevreden, dan kom je echter al gauw uit bij het betaalde Zorin Pro. Je betaalt hiervoor een kleine 50 euro, maar krijgt met Pro toegang tot de eerdergenoemde Windows 11-achtige omgeving.

Als je op de website even doorklikt, kom je uit bij Zorin OS Lite. Zoals de naam al doet vermoeden, gaat het hier om een lichtgewicht uitvoering van het besturingssysteem, dat je kunt gebruiken op oudere hardware. Houd er wel rekening mee dat de Lite-versie verder niet meer wordt ontwikkeld. Voor de nieuwste versie van Zorin OS Core heb je een processor op 1 GHz, 1,5 GB intern geheugen en 15 GB schijfruimte nodig. Voldoet de computer aan deze minimale eisen, dan kies je voor het toekomstbestendige Core of de betaalde Pro-versie.

Android-integratie

In Zorin OS vind je Zorin Connect. Met deze optie kun je je Android-telefoon nauw integreren met de computer. Er wordt hierbij een beveiligde verbinding opgezet tussen de computer en de telefoon. Vervolgens kun je bestanden uitwisselen en worden meldingen van de telefoon ook in Zorin OS getoond. Bovendien kun je de computer deels bedienen met de telefoon. Bijvoorbeeld bij het afspelen van muziek en video's.

Appstore Flathub: meer software

Uiteraard wil je je computer voorzien van de nodige software. Een goed startpunt hiervoor is Flathub, een appstore voor Linux. Hoe je ermee aan de slag gaat, verschilt per distributie. In sommige distributies is de ondersteuning standaard ingebouwd, zoals in Linux Mint. In andere distributies moet je Flathub zelf instellen.

Ga naar https://flathub.org/setup en kies hier je Linux-versie. In het vak bovenin geef je de naam van de distributie op en klik je op het zoekresultaat voor verdere instructies. Ga hierna op zoek naar apps die je wilt installeren.

Prettig aan Flathub is dat je ziet wanneer een app door het platform is geverifieerd en je zeker weet uit welke bron de code afkomstig is. Elke pagina bevat aanvullende links zoals verwijzingen naar taalbestanden en veelgestelde vragen. Op de tab Statistics lees je hoe vaak de software is gedownload via Flathub.

P.S. Ook op een nieuwe laptop kun je natuurlijk Linux installeren. Op zoek naar een goedkope laptop? Op Kieskeurig.nl zie je de sterkste prijsdalers van het moment.