DE PRIJSVERSCHILLEN TUSSEN DE AANBIEDERS ZIJN GROOT, MAAR IS DUUR OOK BETER? Muziek downloaden via p2p-programma's is niet altijd een goed idee: niet alleen is de kwaliteit vaak slecht, bovendien is het illegaal. Legaal downloaden dus! Musicmatch, Circuit- City.com, Napster, Rhapsody en ga zo maar door – in de VS zijn online muziekwinkels talrijk en heel gewoon. In Nederland begint het er – eindelijk – ook op te lijken, zeker nu marktleider iTunes Music Store de concurrentie met de rest aangaat. Wat bieden ze en wat kunnen we nog meer verwachten?

Jarenlang klaagden de platenmaatschappijen steen en been: online piraterij zou miljoenen dollars kosten. Maar een prettig werkend, legaal alternatief boden ze niet. Pas heel laat kwamen de grote maatschappijen met een soort online muziekverhuur in de VS: je kon een abonnement afsluiten om naar muziek te luisteren. Zodra je niet meer betaalde, kon je de muziek niet meer afspelen. Dat sloeg niet aan. Ondertussen werkte Apple aan een à la carte muziekwinkel, een concept dat wel bleek aan te slaan en dat leidde tot een groot aanbod van online muziekwinkels waar je gewoon digitale muziek kunt kopen en downloaden. Het is opmerkelijk dat die winkels vooral gemaakt zijn door de meest uiteenlopende bedrijven (van warenhuizen tot computerbouwers) en nauwelijks door de platenmaatschappijen zelf. MUZIEKPIONIER Computerfabrikant Apple heeft een klein marktaandeel wat betreft computers (nog geen 5 procent), maar met zijn iTunes Music Store voert Apple de boventoon, dankzij de visie van Apple-baas Steve Jobs. In januari 2001 verscheen versie 1 van iTunes en in oktober van dat jaar de eerste iPod. De meeste concurrenten lagen nog te slapen toen Apple eigenwijs verder ging, lange tijd met de muziekindustrie onderhandelde en in de loop van 2003 de Amerikaanse iTunes Music Store opende. Na ongeveer vijftien maanden verkocht die winkel het honderdmiljoenste liedje. Apple claimt een marktaandeel van zeventig procent – tientallen andere Amerikaanse online muziekwinkels moeten het met een veel kleiner stuk van de taart doen. RECHTEN Nederland moest langer wachten op de online muziekmarkt. Dat had vooral juridische redenen. Rechten die in Amerika zijn geregeld, gelden doorgaans niet voor de rest van de wereld. In elk Europees land moesten nieuwe afspraken worden gemaakt en bovendien zouden de afspraken ook vertraging hebben opgelopen omdat veel platenmaatschappijen hun zaakjes niet op orde hadden. Het aanbod is in Nederland ook niet direct even groot als in de VS. Ook dat heeft met rechten te maken. Overigens geven die verschillende rechtenkwesties wel eens kleine problemen voor de klant: zo zijn er bijvoorbeeld cd's die je helemaal kunt downloaden, behalve dan dat ene liedje, waarvan de rechten in handen zijn van een andere componist. GROEIEND AANBOD Niet alleen het aanbod van muziek groeit, ook het aantal winkels. Er zijn enkele buitenlandse sites die ereldwijd zaken doen. eMusic biedt alleen muziek van kleinere platenmaatschappijen, de zogenaamde independents, en richt zich op de 'underground' en de wat fanatiekere muziekfan. Weblisten (in Spanje) en Allofmp3 (in Rusland) bieden muziek tegen bodemprijzen. De muziekindustrie is er nog niet helemaal uit of beide diensten volledig legaal zijn. Winkels van eigen bodem zijn de Free Record Shop en Yeahronimo en vanaf oktober zou ook de Nederlandse versie van Apple's iTunes Music Store geopend moeten zijn. Verder bieden Ilse, Planet Internet, Chello, Tiscali en MTV online muziek te koop aan, alle via dezelfde winkel van OD2. OD2 gaat waarschijnlijk aan meer bedrijven leveren, waardoor het aanbod uit oogpunt van de consument nog verder zal toenemen. In de tabel vindt u welke aanbieders er nu in Nederland zijn, welke mogelijkheden ze hebben en wat de kosten daarvan zijn. BINNENKOMERS Het aanbod kan nog verder toenemen wanneer een aantal bekende muziekaanbieders ook in Nederland actief wordt. We hebben een aantal van deze muziekaanbieders benaderd met de vraag wanneer ze naar Nederland komen, maar de meeste willen er niet veel over loslaten. Een woordvoerder van Napster kon nog geen datum noemen, maar dat Napster naar Nederland zal komen met een abonnementensysteem, staat vast. Napster sloot in de VS al overeenkomsten met universiteiten en het leger: studenten en militairen kunnen er tegen gereduceerd tarief muziek aanschaffen. Een woordvoerder van Musicmatch zegt weinig met veel woorden, maar het klinkt alsof Musicmatch op den duur toch ook wel naar Nederland komt. Microsoft biedt samen met Noordzee FM een downloadservice maar had verder 'geen nieuws' te melden of er ook een MSN-muziekwinkel in Nederland zal komen. Verder is het niet onwaarschijnlijk dat SonyConnect ('geen commentaar') naar Nederland komt en dat RealNetworks haar Rhapsody-muziekwinkel ook buiten de VS zal gaan exploiteren. RUZIE Dat het niet allemaal koek en ei is in de online muziekhandels, blijkt uit de ruzie tussen RealNetworks en Apple. RealNetworks opende in augustus de Rhapsody-muziekwinkel en verkocht in een week tijd 1 miljoen beveiligde muziekdownloads. Het succes is mede te danken aan een openingsactie, waarbij alle muziek voor de halve prijs werd aangeboden. Bovendien is de muziek op meer dan honderd draagbare muziekspelers te beluisteren, waaronder Apple's iPod. RealNetworks ontleedde en gebruikte Apple's beveiligingstechniek zonder daarvoor toestemming te vragen. Apple betitelde het als de 'tactiek en ethiek van een hacker', maar volgens RealNetworks is het aan de consumenten en niet aan Apple wat ze op hun iPod willen hebben. Vervolgens verscheen er de site Freedom of Music Choice (www.freedomofmusicchoice. org), die zich voordoet als onafhankelijke consumentenhulp op het gebied van digitale muziek. De website zou slechts gesponsord zijn door RealNet- WAT WILT U BETALEN? Een tijdje geleden vroegen we u in onze poll wat u een redelijke prijs vindt voor een muzieknummer. Van de 1096 mensen is meer dan de helft bereid tot €0,25 te betalen voor een muzieknummer. WAT WILT U BETALEN? 0 100 200 300 400 500 600 tot 0.25 0,25-0,50 0,50-0,75 0,75-1,00 1,00-1,50 DRAAGBARE MUZIEK? Niet alle muziek uit online muziekwinkels speelt op alle draagbare spelers. Wma-bestanden spelen niet op een iPod, maar zijn wel weer te converteren met behulp van iTunes, zodat de iPod ze wel kan afspelen. Aac-bestanden uit de iTunes Music Store spelen op geen enkele andere draagbare speler dan de iPod. Beveiligde wma-bestanden spelen slechts op sommige portable players die de beveiliging van Microsofts DRM ondersteunen. Muziek uit een online winkel die op cd is gebrand, is op dat schijfje niet meer beveiligd, en is vervolgens weer te rippen en past dan weer op veel spelers, maar dat is wel omslachtig. Kortom: voordat u online muziek gaat kopen, moet u misschien even nadenken over welke draagbare speler u wilt hebben. En/of andersom. AANBIEDERS IN NEDERLAND Aanbieder Website Prijs per liedje Prijs per cd Aanbod Bestandsformaat (drm*) en bitrate Aantal computers om af te spelen Brandbaarheid Draagbare speler Betaalwijze Software Allofmp3 www.allofmp3.net Afhankelijk van bitrate/grootte van bestand: ca. $ 0,05 per liedje 1) In cd-kwaliteit ca. €1 per cd Ruim 225.000 liedjes Onbeveiligde mp3, Ogg Vorbis, mpeg4 aac en wma. 5) 128 tot 320 kbps Onbeperkt Onbeperkt op cd te branden 7) Afspeelbaar op een onbeperkt aantal players Creditcard, PayPal en WebMoney Geen eMusic www.emusic.com Afhankelijk van abonnement: €0,18 tot €0,21 per liedje 2) Afhankelijk van abonnement: ca. €1,80/cd 450.000 liedjes van onafhankelijke platenmaatschappijen Mp3 zonder drm 192 kbps Onbeperkt Onbeperkt op cd te branden Afspeelbaar op een onbeperkt aantal players Creditcard eMusic Download Manager Free Record Shop www.frs.nl €0,89 tot €1,19 €8,99 tot €12,99 250.000 liedjes, zou voor het eind van het jaar een half miljoen moeten zijn Wma-9 met Windows Media drm 192 kbps (enkele ook 128 kbps) Een (zal op korte termijn naar drie gaan) Verschilt per liedje/platenmaatschappij Verschilt per download 8) 0900 (telefoon), creditcard, automatische incasso, Tootz, Minitix en Way2Pay In ontwikkeling. iTunes Music Store www.apple. com/nl €0,99 €9,99 Meer dan 1 miljoen liedjes Aac met Fairplay-drm. 128 kbps Drie Zeven keer 6) Alleen op Apple iPod Creditcard iTunes, complete digitale jukebox OD2 (zie voetnoot 9) www.ondemanddistribution. com €0,99 tot €1,29, bij prepaid- pakket vanaf €0,50 €11,99 350.000 liedjes, moet aan het eind van het jaar 1,3 miljoen zijn Wma-9 met Windows Media drm 128 kbps Vier Verschilt per maatschappij van 1 tot 10 keer Onbeperkt aantal players, die wel het drm moeten ondersteunen Creditcard, Firstgate (www.firstgate.nl) en Bibit Eigen downloadmanager Weblisten www.weblisten.com Ca. €0,70 per liedje, met abonnement veel minder 3) Met voucher kost een cd ca. €7, met abonnement ca. €0,38 4) 300.000 liedjes Mp3 en wma, zonder drm 128 kbps (wma) en 192 kbps (mp3) Onbeperkt Onbeperkt 7) Afspeelbaar op onbeperkt aantal players Creditcard en bankoverschrijving via www.museekster.com Eigen downloadmanager Yeahronimo www.yeahronimo.nl €0,99 tot €1,50 Gemiddeld €12 300.000 liedjes, ook lokale muziek Wma-9 met Windows Media drm 192 kbps Drie Negen keer Afspeelbaar op 3 tot 5 players Creditcard, Rabobank Direct, Way-to-Pay (ING), Minitix, Softpay, Wallie Card, sms Downloadtool is in de maak works, maar blijkt volledig in handen van deze muziekaanbieder. RealNetworks zegt dan wel dat de consument moet kunnen kiezen, maar ondertussen is Harmony, de techniek achter Rhapsody, slechts beschikbaar voor één besturingssysteem: Windows, en niet voor Mac OS of Linux. Het zal Real- Networks dan ook niet te doen zijn om de vrije keuze van de consument, maar om het geld van die consument. Apple wil natuurlijk zijn marktaandeel niet uit handen geven. Voor Apple staat er meer dan een muziekwinkel op het spel: Apple's iPod zou goed zijn voor ongeveer dertig procent van het marktaandeel van draagbare spelers. De Music Store is hét middel om nog meer iPods te verkopen en een nog groter marktaandeel in handen te krijgen. En uiteindelijk zou dat ook weer kunnen leiden tot de verkoop van meer Macintosh computers. Apple zit domweg niet te wachten op een Rhapsody en meldde dat de Rhapsody- downloads in de toekomst niet meer afgespeeld kunnen worden op de iPod. De vraag is of Apple zijn iPod dicht kan houden voor de concurrentie: de muziekindustrie dringt al langer aan op uniforme distributie van digitale muziek. PCM CONCLUSIE Online muziekwinkels waar u legaal muziek kunt aanschaffen komen langzaam van de grond in Nederland. Struikelblokken zijn nog de compatibiliteit en de rechtenkwesties. Als dat is geregeld kan er meer concurrentie ontstaan, en dat is goed voor de consument. De consument zal uiteindelijk elf bepalen welke muziekwinkel beter is dan de rest, en beter dan een p2p-netwerk.

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar bijzondere producten voor een mooie prijs. Vinyl is de laatste jaren weer helemaal terug, maar die kun je natuurlijk alleen afspelen op een platenspeler. Wij vonden vijf interessante modellen voorzien van een stofklep, voor minder dan 275 euro.

Platenspelers worden steeds vaker aangeboden, en ook op Kieskeurig.nl zien we ze meer en meer in de verschillende aangesloten webshops. Wij vonden vijf mooie exemplaren voor je die ook nog eens zijn voorzien van een klep om het mechanisme en je platen te beschermen tegen stof.

Sony PS-LX310BT

De Sony PS-LX310BT is een volautomatische platenspeler. Dit betekent dat je met een druk op de knop de arm naar de plaat kunt bewegen om het afspelen te starten. Aan het einde van de plaat keert de arm automatisch terug naar zijn beginpositie. De speler is aangedreven met een snaar. Een kenmerkende functie is de ingebouwde Bluetooth-zender, waarmee je het geluid van je vinyl draadloos kunt doorsturen naar een Bluetooth-speaker, -soundbar of -hoofdtelefoon.

Mocht je de voorkeur geven aan een bekabelde opstelling, dan kan dat ook via de RCA-uitgang. De platenspeler heeft een ingebouwde phono-voorversterker. Dit maakt het mogelijk om de speler direct aan te sluiten op een versterker of actieve luidsprekers die geen speciale phono-ingang hebben. De aluminium draaischijf is ontworpen om trillingen te minimaliseren en een stabiele rotatie te waarborgen. De meegeleverde stofkap beschermt de plaat en de naald tegen stof.

Lenco L-3808

Bij de Lenco L-3808 heb je te maken met een direct aangedreven platenspeler, wat inhoudt dat de motor de draaischijf direct aandrijft zonder tussenkomst van een snaar. Dit zorgt voor een snelle start- en stoptijd. Een bijzondere eigenschap is de USB-aansluiting. Hiermee kun je de platenspeler verbinden met een computer om je vinylplaten te digitaliseren.

Verder beschikt dit model over een ingebouwde phono-voorversterker, die je naar wens kunt in- of uitschakelen. Hierdoor kun je hem aansluiten op een breed scala aan audiosystemen, zowel met als zonder specifieke phono-ingang. De arm is S-vormig en voorzien van een afneembare headshell, wat het wisselen van het element vereenvoudigt. De aanwezigheid van pitch control geeft je de mogelijkheid om de afspeelsnelheid handmatig fijn te stellen. Een doorzichtige stofkap houdt stof op afstand.

Audio-Technica AT-LP60XBT

De Audio-Technica AT-LP60XBT functioneert als een volautomatische, snaaraangedreven platenspeler. Het bedieningsgemak staat hierbij centraal: met knoppen voor start en stop kun je het afspeelproces eenvoudig beheren. De arm plaatst zichzelf op de groef en keert na afloop van de plaat vanzelf weer terug. Net als de Sony beschikt dit model over een geïntegreerde Bluetooth-functionaliteit. Dit maakt het mogelijk om draadloos verbinding te maken met maximaal acht verschillende Bluetooth-apparaten, zoals luidsprekers of een koptelefoon.

Voor een standaard opstelling is er een RCA-uitgang beschikbaar. De ingebouwde phono-voorversterker is uitschakelbaar, waardoor je de keuze hebt tussen aansluiting op een phono- of een lijningang van je versterker. De draaischijf is vervaardigd uit gegoten aluminium. Het meegeleverde element is een Dual Magnet-cartridge met een vervangbare naald. De stofkap is scharnierend en afneembaar.

Denon DP-29F

Dit model, de Denon DP-29F, is een snaaraangedreven en volautomatische platenspeler. Je bedient de speler met de start- en stopknoppen, waarna de toonarm automatisch naar het begin van de plaat beweegt en aan het einde weer terugkeert. Een belangrijk kenmerk is de ingebouwde, inschakelbare RIAA phono-equalizer. Dankzij deze voorversterker kun je de DP-29F direct aansluiten op een versterker of receiver via een standaard AUX- of lijningang, zonder dat een aparte phono-ingang nodig is.

De draaischijf is gemaakt van gegoten aluminium en de platenspeler wordt geleverd met een MM-element (Moving Magnet), zodat je na het aansluiten direct kunt beginnen met luisteren. Het geheel wordt beschermd door een stofkap die het mechanisme en je platen vrijhoudt van stof en vuil.

Lenco LBT-188

Ook deze Lencois uitgerust met een snaaraandrijving. Een opvallende functie van dit model is de ingebouwde Bluetooth-zender. Hiermee heb je de mogelijkheid om het geluid van je vinylplaten draadloos te streamen naar een compatibele Bluetooth-luidspreker of -hoofdtelefoon. Daarnaast is de platenspeler voorzien van een USB-aansluiting, waarmee je hem aan een computer kunt koppelen. Dit stelt je in staat om je platencollectie te digitaliseren.

De Lenco LBT-188 beschikt over een geïntegreerde phono-voorversterker, wat betekent dat je hem direct kunt aansluiten op de aux-ingang van vrijwel elke versterker of set actieve speakers. De toonarm is voorzien van een instelbaar contragewicht voor een nauwkeurige naalddruk. Het geheel wordt geleverd met een afneembare, doorzichtige stofkap die de draaitafel en de plaat beschermt.

Europese consumenten geven duidelijk de voorkeur aan routers die binnen Europa worden ontwikkeld. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van marktonderzoeksbureau YouGov. De resultaten sluiten aan bij de vandaag gehouden European Summit on Digital Sovereignty 2025, waar de controle over digitale infrastructuur centraal staat.

Het onderzoek, uitgevoerd in augustus onder ruim 5.000 consumenten in vijf Europese landen, laat zien dat routers van Europese merken als het meest betrouwbaar worden gezien. In Nederland zegt bijna de helft van de respondenten weinig vertrouwen te hebben in apparaten uit China of Rusland, terwijl Europese merken juist als veilig worden ingeschat. Betrouwbaarheid, snelheid en beveiliging zijn voor vrijwel alle deelnemers de belangrijkste aankoopcriteria. De Nederlandse steekproef, goed voor 1.030 respondenten, sluit aan bij de trend in andere landen.

©YouGov

Fritz!Box populair

In alle onderzochte landen komt FRITZ!Box naar voren als het merk met de hoogste aanbevelingsscore. In Nederland is de Net Promoter Score +18, terwijl veel andere merken negatief scoren. Een derde van de FRITZ!Box-gebruikers noemt zichzelf zeer tevreden over de router.