DE PRIJSVERSCHILLEN TUSSEN DE AANBIEDERS ZIJN GROOT, MAAR IS DUUR OOK BETER? Muziek downloaden via p2p-programma's is niet altijd een goed idee: niet alleen is de kwaliteit vaak slecht, bovendien is het illegaal. Legaal downloaden dus! Musicmatch, Circuit- City.com, Napster, Rhapsody en ga zo maar door – in de VS zijn online muziekwinkels talrijk en heel gewoon. In Nederland begint het er – eindelijk – ook op te lijken, zeker nu marktleider iTunes Music Store de concurrentie met de rest aangaat. Wat bieden ze en wat kunnen we nog meer verwachten?

Jarenlang klaagden de platenmaatschappijen steen en been: online piraterij zou miljoenen dollars kosten. Maar een prettig werkend, legaal alternatief boden ze niet. Pas heel laat kwamen de grote maatschappijen met een soort online muziekverhuur in de VS: je kon een abonnement afsluiten om naar muziek te luisteren. Zodra je niet meer betaalde, kon je de muziek niet meer afspelen. Dat sloeg niet aan. Ondertussen werkte Apple aan een à la carte muziekwinkel, een concept dat wel bleek aan te slaan en dat leidde tot een groot aanbod van online muziekwinkels waar je gewoon digitale muziek kunt kopen en downloaden. Het is opmerkelijk dat die winkels vooral gemaakt zijn door de meest uiteenlopende bedrijven (van warenhuizen tot computerbouwers) en nauwelijks door de platenmaatschappijen zelf. MUZIEKPIONIER Computerfabrikant Apple heeft een klein marktaandeel wat betreft computers (nog geen 5 procent), maar met zijn iTunes Music Store voert Apple de boventoon, dankzij de visie van Apple-baas Steve Jobs. In januari 2001 verscheen versie 1 van iTunes en in oktober van dat jaar de eerste iPod. De meeste concurrenten lagen nog te slapen toen Apple eigenwijs verder ging, lange tijd met de muziekindustrie onderhandelde en in de loop van 2003 de Amerikaanse iTunes Music Store opende. Na ongeveer vijftien maanden verkocht die winkel het honderdmiljoenste liedje. Apple claimt een marktaandeel van zeventig procent – tientallen andere Amerikaanse online muziekwinkels moeten het met een veel kleiner stuk van de taart doen. RECHTEN Nederland moest langer wachten op de online muziekmarkt. Dat had vooral juridische redenen. Rechten die in Amerika zijn geregeld, gelden doorgaans niet voor de rest van de wereld. In elk Europees land moesten nieuwe afspraken worden gemaakt en bovendien zouden de afspraken ook vertraging hebben opgelopen omdat veel platenmaatschappijen hun zaakjes niet op orde hadden. Het aanbod is in Nederland ook niet direct even groot als in de VS. Ook dat heeft met rechten te maken. Overigens geven die verschillende rechtenkwesties wel eens kleine problemen voor de klant: zo zijn er bijvoorbeeld cd's die je helemaal kunt downloaden, behalve dan dat ene liedje, waarvan de rechten in handen zijn van een andere componist. GROEIEND AANBOD Niet alleen het aanbod van muziek groeit, ook het aantal winkels. Er zijn enkele buitenlandse sites die ereldwijd zaken doen. eMusic biedt alleen muziek van kleinere platenmaatschappijen, de zogenaamde independents, en richt zich op de 'underground' en de wat fanatiekere muziekfan. Weblisten (in Spanje) en Allofmp3 (in Rusland) bieden muziek tegen bodemprijzen. De muziekindustrie is er nog niet helemaal uit of beide diensten volledig legaal zijn. Winkels van eigen bodem zijn de Free Record Shop en Yeahronimo en vanaf oktober zou ook de Nederlandse versie van Apple's iTunes Music Store geopend moeten zijn. Verder bieden Ilse, Planet Internet, Chello, Tiscali en MTV online muziek te koop aan, alle via dezelfde winkel van OD2. OD2 gaat waarschijnlijk aan meer bedrijven leveren, waardoor het aanbod uit oogpunt van de consument nog verder zal toenemen. In de tabel vindt u welke aanbieders er nu in Nederland zijn, welke mogelijkheden ze hebben en wat de kosten daarvan zijn. BINNENKOMERS Het aanbod kan nog verder toenemen wanneer een aantal bekende muziekaanbieders ook in Nederland actief wordt. We hebben een aantal van deze muziekaanbieders benaderd met de vraag wanneer ze naar Nederland komen, maar de meeste willen er niet veel over loslaten. Een woordvoerder van Napster kon nog geen datum noemen, maar dat Napster naar Nederland zal komen met een abonnementensysteem, staat vast. Napster sloot in de VS al overeenkomsten met universiteiten en het leger: studenten en militairen kunnen er tegen gereduceerd tarief muziek aanschaffen. Een woordvoerder van Musicmatch zegt weinig met veel woorden, maar het klinkt alsof Musicmatch op den duur toch ook wel naar Nederland komt. Microsoft biedt samen met Noordzee FM een downloadservice maar had verder 'geen nieuws' te melden of er ook een MSN-muziekwinkel in Nederland zal komen. Verder is het niet onwaarschijnlijk dat SonyConnect ('geen commentaar') naar Nederland komt en dat RealNetworks haar Rhapsody-muziekwinkel ook buiten de VS zal gaan exploiteren. RUZIE Dat het niet allemaal koek en ei is in de online muziekhandels, blijkt uit de ruzie tussen RealNetworks en Apple. RealNetworks opende in augustus de Rhapsody-muziekwinkel en verkocht in een week tijd 1 miljoen beveiligde muziekdownloads. Het succes is mede te danken aan een openingsactie, waarbij alle muziek voor de halve prijs werd aangeboden. Bovendien is de muziek op meer dan honderd draagbare muziekspelers te beluisteren, waaronder Apple's iPod. RealNetworks ontleedde en gebruikte Apple's beveiligingstechniek zonder daarvoor toestemming te vragen. Apple betitelde het als de 'tactiek en ethiek van een hacker', maar volgens RealNetworks is het aan de consumenten en niet aan Apple wat ze op hun iPod willen hebben. Vervolgens verscheen er de site Freedom of Music Choice (www.freedomofmusicchoice. org), die zich voordoet als onafhankelijke consumentenhulp op het gebied van digitale muziek. De website zou slechts gesponsord zijn door RealNet- WAT WILT U BETALEN? Een tijdje geleden vroegen we u in onze poll wat u een redelijke prijs vindt voor een muzieknummer. Van de 1096 mensen is meer dan de helft bereid tot €0,25 te betalen voor een muzieknummer. WAT WILT U BETALEN? 0 100 200 300 400 500 600 tot 0.25 0,25-0,50 0,50-0,75 0,75-1,00 1,00-1,50 DRAAGBARE MUZIEK? Niet alle muziek uit online muziekwinkels speelt op alle draagbare spelers. Wma-bestanden spelen niet op een iPod, maar zijn wel weer te converteren met behulp van iTunes, zodat de iPod ze wel kan afspelen. Aac-bestanden uit de iTunes Music Store spelen op geen enkele andere draagbare speler dan de iPod. Beveiligde wma-bestanden spelen slechts op sommige portable players die de beveiliging van Microsofts DRM ondersteunen. Muziek uit een online winkel die op cd is gebrand, is op dat schijfje niet meer beveiligd, en is vervolgens weer te rippen en past dan weer op veel spelers, maar dat is wel omslachtig. Kortom: voordat u online muziek gaat kopen, moet u misschien even nadenken over welke draagbare speler u wilt hebben. En/of andersom. AANBIEDERS IN NEDERLAND Aanbieder Website Prijs per liedje Prijs per cd Aanbod Bestandsformaat (drm*) en bitrate Aantal computers om af te spelen Brandbaarheid Draagbare speler Betaalwijze Software Allofmp3 www.allofmp3.net Afhankelijk van bitrate/grootte van bestand: ca. $ 0,05 per liedje 1) In cd-kwaliteit ca. €1 per cd Ruim 225.000 liedjes Onbeveiligde mp3, Ogg Vorbis, mpeg4 aac en wma. 5) 128 tot 320 kbps Onbeperkt Onbeperkt op cd te branden 7) Afspeelbaar op een onbeperkt aantal players Creditcard, PayPal en WebMoney Geen eMusic www.emusic.com Afhankelijk van abonnement: €0,18 tot €0,21 per liedje 2) Afhankelijk van abonnement: ca. €1,80/cd 450.000 liedjes van onafhankelijke platenmaatschappijen Mp3 zonder drm 192 kbps Onbeperkt Onbeperkt op cd te branden Afspeelbaar op een onbeperkt aantal players Creditcard eMusic Download Manager Free Record Shop www.frs.nl €0,89 tot €1,19 €8,99 tot €12,99 250.000 liedjes, zou voor het eind van het jaar een half miljoen moeten zijn Wma-9 met Windows Media drm 192 kbps (enkele ook 128 kbps) Een (zal op korte termijn naar drie gaan) Verschilt per liedje/platenmaatschappij Verschilt per download 8) 0900 (telefoon), creditcard, automatische incasso, Tootz, Minitix en Way2Pay In ontwikkeling. iTunes Music Store www.apple. com/nl €0,99 €9,99 Meer dan 1 miljoen liedjes Aac met Fairplay-drm. 128 kbps Drie Zeven keer 6) Alleen op Apple iPod Creditcard iTunes, complete digitale jukebox OD2 (zie voetnoot 9) www.ondemanddistribution. com €0,99 tot €1,29, bij prepaid- pakket vanaf €0,50 €11,99 350.000 liedjes, moet aan het eind van het jaar 1,3 miljoen zijn Wma-9 met Windows Media drm 128 kbps Vier Verschilt per maatschappij van 1 tot 10 keer Onbeperkt aantal players, die wel het drm moeten ondersteunen Creditcard, Firstgate (www.firstgate.nl) en Bibit Eigen downloadmanager Weblisten www.weblisten.com Ca. €0,70 per liedje, met abonnement veel minder 3) Met voucher kost een cd ca. €7, met abonnement ca. €0,38 4) 300.000 liedjes Mp3 en wma, zonder drm 128 kbps (wma) en 192 kbps (mp3) Onbeperkt Onbeperkt 7) Afspeelbaar op onbeperkt aantal players Creditcard en bankoverschrijving via www.museekster.com Eigen downloadmanager Yeahronimo www.yeahronimo.nl €0,99 tot €1,50 Gemiddeld €12 300.000 liedjes, ook lokale muziek Wma-9 met Windows Media drm 192 kbps Drie Negen keer Afspeelbaar op 3 tot 5 players Creditcard, Rabobank Direct, Way-to-Pay (ING), Minitix, Softpay, Wallie Card, sms Downloadtool is in de maak works, maar blijkt volledig in handen van deze muziekaanbieder. RealNetworks zegt dan wel dat de consument moet kunnen kiezen, maar ondertussen is Harmony, de techniek achter Rhapsody, slechts beschikbaar voor één besturingssysteem: Windows, en niet voor Mac OS of Linux. Het zal Real- Networks dan ook niet te doen zijn om de vrije keuze van de consument, maar om het geld van die consument. Apple wil natuurlijk zijn marktaandeel niet uit handen geven. Voor Apple staat er meer dan een muziekwinkel op het spel: Apple's iPod zou goed zijn voor ongeveer dertig procent van het marktaandeel van draagbare spelers. De Music Store is hét middel om nog meer iPods te verkopen en een nog groter marktaandeel in handen te krijgen. En uiteindelijk zou dat ook weer kunnen leiden tot de verkoop van meer Macintosh computers. Apple zit domweg niet te wachten op een Rhapsody en meldde dat de Rhapsody- downloads in de toekomst niet meer afgespeeld kunnen worden op de iPod. De vraag is of Apple zijn iPod dicht kan houden voor de concurrentie: de muziekindustrie dringt al langer aan op uniforme distributie van digitale muziek. PCM CONCLUSIE Online muziekwinkels waar u legaal muziek kunt aanschaffen komen langzaam van de grond in Nederland. Struikelblokken zijn nog de compatibiliteit en de rechtenkwesties. Als dat is geregeld kan er meer concurrentie ontstaan, en dat is goed voor de consument. De consument zal uiteindelijk elf bepalen welke muziekwinkel beter is dan de rest, en beter dan een p2p-netwerk.

Dit is het moment waar gamers en binge-kijkers heel 2025 stiekem op hebben gewacht. Niet Black Friday zelf, maar de vrijdag ervóór, door Coolblue vanaf nu omgedoopt tot 'Fake Friday'. De PlayStation 5 gaat nu voor tijdelijk voor slechts 349 euro over de digitale toonbank. Wees er snel bij, want op is op!

Partnerbijdrage - in samenwerking met Coolblue

De PS5 is inmiddels stevig ingeburgerd. De console combineert snelle laadtijden met stabiele 4K-weergave en een controller die zo nauwkeurig reageert dat games tastbaarder aanvoelen dan op oudere systemen. Ook als streamingapparaat doet hij het trouwens uitstekend: apps openen snel, films draaien zonder haperingen. Nou ja, dat wist je natuurlijk allemaal al, maar we bevestigen nog maar even waarom je dit apparaat ook alweer in huis wilt hebben.

©PlayStation

Fake Friday trapt het feest al af

De vraag naar de PS5 was lange tijd groter dan het aanbod, waardoor de prijs stevig bleef. Nu de markt eindelijk is afgekoeld, ontstaat er ruimte voor een actie die verder gaat dan een symbolische korting. Coolblue gebruikt Fake Friday om die ruimte maximaal te benutten, zodat je niet hoeft te wachten op Black Friday zelf om al een scherpe deal te pakken.

Coolblue biedt een aantal PlayStation 5-bundels aan die duidelijk onder de gebruikelijke adviesprijzen liggen. De PlayStation 5 Slim Digital Edition + FC 26-bundel is daarom nu tijdelijk verkrijgbaar voor 349 euro.

Wie liever fysieke schijfjes gebruikt, kiest voor de PlayStation 5 Slim Disc Edition + FC 26-bundel, die deze periode geprijsd is op 449 euro. Beide bundels bevatten dezelfde compacte console en de volledige game FC 26, waardoor je direct kunt beginnen zonder aanvullende aankopen.

En let op: de prijzen kunnen vandaag zelfs nog iets gaan zakken, want er is een heuse prijzenoorlog gaande!

©PlayStation

Voor wie een upgrade nu wél logisch is

Deze Fake Friday-deal is niet alleen interessant voor early adopters, maar vooral voor iedereen die de afgelopen jaren bewust heeft gewacht op een betere prijs. Voor spelers die merken dat hun oude console moeite krijgt met nieuwe titels, voor gezinnen die hun thuissentertainment willen upgraden, of voor kopers die op zoek zijn naar een écht lekker cadeau voor de feestdagen.

Andere interessante deals

Mocht je geen voetballiefhebber zijn en is de game FC 26 daarom niet interessant voor jou, dan kun je ook voor andere bundels kiezen. Een PlayStation 5 Slim Digital Edition met een extra controller (zodat je dus meteen met z'n tweeën kunt gamen) kost nu bijvoorbeeld slechts 409 euro. Heb je liever de uitvoering waarin je fysieke games speelt: de PlayStation 5 Slim Disc Edition met een tweede controller heb je nu al in huis voor 499. Of wat dacht je van een extreem krachtige PlayStation Pro Digital Editionmet 2 TB opslag voor 699 euro?

Check alle andere geweldige PlayStation 5-deals bij Coolblue hieronder!

Bij ID.nl zijn we gek op producten voor een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Dit keer kijken we naar 55 inch smart-tv's voor minder dan 600 euro.

Op zoek naar een grote(re) televisie? Dan is een 55 inch-model een goede keuze, niet al te groot maar toch voldoende voor de gemiddelde woonkamer. Het zijn modellen van Samsung, Philips, Hisense en LG die uiteraard allemaal een 4K‑beeldresolutie bieden. Hieronder lees je per toestel wat je kunt verwachten van de techniek, de aansluitingen en de slimme functies, zonder dat er een oordeel wordt geveld.

Samsung QE55Q68D - QLED

De Samsung QE55Q68D is een 55‑inch tv uit 2024 die werkt met QLED‑technologie en een 4K‑resolutie. Volgens de specificaties beschikt het toestel over Quantum Dot‑kleurweergave, waarbij een miljard kleurtinten worden getoond. De televisie heeft drie HDMI‑aansluitingen en twee USB‑poorten, waardoor je meerdere apparaten tegelijk kunt aansluiten. De 50 Hz‑paneelverversing en de 4K‑AI‑upscaler zorgen ervoor dat beelden die niet in 4K beschikbaar zijn toch naar een hogere resolutie worden opgewaardeerd.

In het slimme Tizen‑besturingssysteem vind je apps zoals Netflix en YouTube en dankzij spraakbesturing via Bixby of Google Assistant kun je de tv bedienen zonder afstandsbediening. Het relatief platte ontwerp maakt het toestel geschikt voor wandmontage. Het apparaat ondersteunt HDR‑formaten zoals HDR10+ en HLG, wat hogere contrasten mogelijk maakt. Wie gameconsoles aansluit, heeft een lage input‑latency door de Game Mode. De ingebouwde luidsprekers leveren basismogelijkheden, maar het toestel kan geluid uitsturen via een optische aansluiting naar een externe soundbar.

Philips The One 55PUS8909/12 - LED

Philips noemt de 55PUS8909/12 “The One” omdat het toestel een allround-tv is. Het 55‑inch LED‑scherm heeft een 4K‑resolutie en ondersteunt verschillende HDR‑formaten, zoals HDR10+, Dolby Vision en HLG. Volgens de specificaties kan het scherm een variabele verversingssnelheid tussen 48 en 144 Hz aan, waardoor het beeld vloeiend blijft bij sport of games. De televisie gebruikt het Philips Pixel Precise Ultra HD‑beeldverwerkings­systeem en beschikt over drie HDMI‑2.1‑poorten die geschikt zijn voor gameconsoles en eARC‑audio.

Een kenmerk van veel Philips‑tv’s is Ambilight: leds aan de achterkant projecteren licht op de muur voor extra sfeer. Het apparaat draait op Titan OS, een nieuw smartplatform waarop je streaming‑apps en live‑televisie kunt combineren. Voor geluid gebruikt Philips twee luidsprekers met ondersteuning voor Dolby Atmos; via HDMI eARC kun je een soundbar aansluiten voor meer vermogen. Dankzij ondersteuning voor variabele refresh‑rates en lage input‑lag is de tv geschikt om te gamen. De televisie heeft ingebouwde wifi en Bluetooth zodat je draadloos content kunt delen vanaf je smartphone of tablet.

Philips 55PUS7609/12 - LED

De Philips 55PUS7609/12 uit 2024 biedt een 55‑inch 4K‑LED‑scherm. Het toestel gebruikt de Pixel Precise Ultra HD‑processor om standaardbeelden op te schalen naar hogere resolutie. Volgens de specificaties ondersteunt het toestel HDR10+ en Dolby Vision voor betere kleuren en contrasten. Met drie HDMI‑2.1‑poorten en twee USB‑poorten kun je eenvoudig consoles, een mediaspeler of een harde schijf aansluiten. Philips levert deze tv met Titan OS, een platform waarop streamingdiensten, apps en tv‑zenders overzichtelijk bij elkaar staan. De Audio uit het apparaat komt uit twee luidsprekers en wordt aangevuld met Dolby Atmos‑technologie.

Via HDMI eARC of de optische uitgang kun je het geluid naar een externe soundbar sturen. Voor gamers is de variabele refresh‑rate en lage input‑lag interessant; dat helpt om snelle beeldwisselingen vloeiend te houden. De tv heeft ingebouwde wifi en Bluetooth zodat je draadloos verbinding kunt maken met internet of accessoires. Tot slot is er ondersteuning voor spraakbesturing via Google Assistant. Het ontwerp is relatief dun, waardoor de tv goed past op een kast of aan de muur.

Hisense 55U6NQ - Mini‑LED

Hisense combineert in de 55U6NQ mini‑LED‑achtergrondverlichting met quantum‑dot‑technologie. Het 55‑inch scherm bevat meer dan zestig dimming‑zones en heeft een piekhelderheid tot 600 nits. Deze techniek zorgt voor diepe zwarttinten en een hoog contrast. De tv ondersteunt meerdere HDR‑formaten, waaronder Dolby Vision, HDR10+ en HLG. Voor het geluid is er Dolby Atmos‑ondersteuning zodat je omgevingsgeluid ervaart via de ingebouwde luidsprekers. De AI‑chip zorgt voor dynamische toonmapping, ruisonderdrukking en upscaling van 2K naar 4K.

Dankzij Smooth Motion en AI Sports Mode blijven snelle beelden vloeiend, wat prettig is bij sportwedstrijden of actiefilms. De tv heeft drie HDMI‑ingangen en twee USB‑poorten en draait op het VIDAA U7.6‑besturingssysteem, waarop je apps zoals Netflix en YouTube kunt installeren. Ook zijn er ingebouwde wifi, Bluetooth en een LAN‑poort aanwezig voor netwerkaansluitingen. Het toestel kan via CI+ omgaan met digitale televisie en biedt een CI‑slot voor module. Met de eARC‑aansluiting stuur je het geluid naar een soundbar. De afmetingen met voet bedragen 123,2 × 78 × 31 cm en het gewicht is ongeveer 13 kg.

LG 55UR78006LK - LED

De LG 55UR78006LK is een 55‑inch Ultra‑HD‑televisie uit 2023. Dit model gebruikt direct‑LED‑achtergrondverlichting en een resolutie van 3840 × 2160 pixels. Binnenin werkt de α5 Gen6 AI‑processor 4K die beelden opschaalt en samen met de AI Brightness Control de helderheid aanpast aan het omgevingslicht. De tv ondersteunt HDR10 en HLG en gebruikt Active HDR voor dynamische contrastverbetering. Voor geluid zorgt AI Sound Pro voor virtuele 5.1‑kanaalsweergave en een totaal vermogen van 20 watt.

Het toestel draait op webOS met ThinQ‑technologie; dit geeft toegang tot streaming-apps en biedt spraakbesturing via Amazon Alexa. Er zijn drie HDMI‑2.0‑poorten met eARC‑ondersteuning en twee USB‑2.0‑poorten. Verder heeft de tv ingebouwde wifi en Bluetooth 5.0, waardoor draadloze streaming mogelijk is, en een ethernetpoort voor vaste verbinding. Voor tv‑ontvangst zijn tuners voor DVB‑T2, DVB‑C en DVB‑S2 aanwezig. Het toestel weegt ongeveer 14 kg zonder voet.