De tiende generatie Intel Core-processors voor desktop-pc’s is op de markt. Processors die meer cores en threads hebben en hogere kloksnelheden dan ooit tevoren. Tegelijkertijd gaat het inmiddels om de vijfde vernieuwing van de in 2015 gelanceerde Skylake-architectuur. Lukt het Intel om deze technologie nog één keer nieuw leven in te blazen? Omdat Intel het vooral van high-end-pc’s moet hebben, richten we ons in deze test specifiek op de Z490-moederborden die je nodig hebt om het maximale uit de processor te halen.

Na een gezapig decennium waarin Intel feitelijks niets hoefde te doen anders dan hun product elk jaar een klein beetje sneller te maken, kwam daar met de introductie van AMD’s Ryzen abrupt een einde aan. Intel moest eind 2017 afstappen van het in 2009 (!) geïntroduceerde concept dat een Core i7 een quadcore met hyperthreading is, een Core i5 een quadcore en een i3 een dualcore met hyperthreading. Intel voegde meer cores toe en wist door optimalisaties de prestaties per core nog wat hoger te houden dan AMD. Drie jaar later zien we Intel eigenlijk weer hetzelfde trucje toepassen: meer cores die iets sneller zijn. Opvallend is dat inmiddels alle Core-processors van de tiende generatie hyperthreading hebben (met uitzondering van de Celerons); hierdoor kunnen er kortgezegd twee taken per core worden uitgevoerd. Dat is overigens niet uniek, AMD biedt op veel van de Ryzen-processors met simultaneous multithreading een vergelijkbare technologie.

Stuk voor stuk krachtige processors

De combinatie van verbeteringen leidt er toe dat de rekenkracht van de Intel-cpu’s wel degelijk significant is toegenomen ten opzichte van een paar jaar geleden. Zelfs de Core i3 is tegenwoordig een quadcore met hyperthreading en sneller dan de quadcore Core i7-cpu’s uit 2016. Dat houdt in dat je zelfs met ‘slechts’ een Core i3 al prima uit de voeten kunt met videobewerking. De Core i5 is nu een 6-core-processor met hyperthreading. Ook dat is een belangrijke stap. Sommige games kwamen bij de vorige generatie Core i5 al een beetje in de knel dankzij een gebrek aan threads. Met 12 threads is de Core i5 weer een uitstekende processor voor gamen en algemeen gebruik. Wil je meer? De Core i7 heeft nu 8 cores en de nieuwe Core i9 bevat er zelfs 10. Met uitzondering van extreme niche-doeleinden kun je met een nieuwe i7 of i9 alles doen.

Productieprocedé

De tiende generatie Core-processors zijn dus beter dan de vorige generaties. Maar zodra we ze gaan vergelijken met AMD’s Ryzen 3000-cpu’s, krijgt Intel het toch lastig. AMD biedt tenslotte vaak meer cores voor hetzelfde geld. Een veel groter probleem voor Intel is dat AMD een efficiënter en moderner 7nm-productieprocedé tot zijn beschikking heeft. Intel gebruikt nog altijd de uit 2015 stammende 14nm-Skylake-technologie. Optimalisaties zijn mooi, maar een grote sprong in efficiëntie moet komen uit een nieuwe architectuur en verkleining van het productieprocedé. Iets waar Intel al tijden moeilijkheden mee heeft.

©PXimport

Onzuinig en warm

De toevoeging van extra cores en hogere snelheden op dezelfde oudere technologie heeft twee serieuze gevolgen: een hoger energieverbruik en hogere warmteproductie. Een hoger stroomverbruik is natuurlijk niet wenselijk, maar uiteindelijk vallen de verschillen in het totale energieverbruik tussen moderne pc’s wel mee. De extra warmte is wél een serieus probleem, zeker bij de Intel Core i9-10900K die 10 snelle cores op een relatief klein oppervlakte bevat. Zelfs middenklasse processorkoelers rond de 60 euro hebben moeite om dit beest te temmen. Idealiter combineer je deze processor met een luxe luchtkoeler zoals een Noctua NH-D15 of waterkoeling. Deze kost zo’n 100 euro, bovenop je 549 euro kostende Core i9. En dat terwijl de 439 euro kostende AMD Ryzen 9 3900X (12 cores) prima werkt met een middenklasse koeler van een paar tientjes.

©PXimport

Puur op naamsbekendheid?

Kortom, Intel staat onder enorme druk. En niet alleen voor de duurste Core i9: de Intel Core i5-10400 kost zo’n 200 euro en de overklokbare i5-10600K bijna 300 euro. AMD zet daar een maar iets tragere Ryzen 5 3600 tegenover, die slechts 169 euro kost. En de Intel Core i7-10700K (8 cores, 16 threads) kost je 399 euro, terwijl een AMD Ryzen 7 3700X (ook 8 cores, 16 threads) slechts 289 euro kost.

Dat zijn forse verschillen, waarbij Intel het dus ook moet afleggen op efficiëntie. Wat Intel nog wel in handen heeft zijn de prestaties per core en zijn naamsbekendheid. Dat laatste is eigenlijk een slecht verkoopargument, maar de realiteit is dat het voor sommige koper meeweegt. Is er nog een echt objectief argument te bedenken om voor Intel te kiezen? Dat is eigenlijk alleen het spelen van games. In de meeste games presteert een Intel-cpu simpelweg net wat beter dan een AMD-cpu. Maar het is een zware opgave voor Intel om te kunnen concurreren met AMD, dat in alle taken op gamen na beter presteert voor minder geld. Vermoedelijk komt Intel er gezien hun naamsbekendheid nog wel één jaartje mee weg, maar dan zul het bedrijf toch echt met iets nieuws moeten komen.

Nieuw in Z490?

Hoewel we veel theorieën hebben over de noodzaak of het nut van een nieuwe socket (waar de nieuwe processors nota bene zijn gebaseerd op bestaande techniek) is de bittere realiteit dat het simpelweg zo is. Een nieuwe generatie moederborden brengt normaliter ook wat nieuwe mogelijkheden met zich mee. Dat lijstje is deze keer kort en vooral netwerkgerelateerd: wifi 6 is op praktisch alle Z490-borden aanwezig en het gros van de moederborden biedt nu een multigigabit-netwerkaansluiting. De borden zijn in de regel wel duurder geworden ten opzichte van de vorige generatie. Voordat je dat afschrijft als een ordinaire prijsverhoging moeten we wel opmerken dat ze kwalitatief ook wel degelijk beter zijn geworden. Zo krijg je een betere stroomvoorziening en meer aansluitingen dan voorheen.

©PXimport

Stroomvoorziening

Het beste budget Z490-bord (tot 200 euro)

Slechts 3 van de 21 moederborden kosten minder dan 200 euro, alle drie van Gigabyte. MSI en ASUS richten zich kennelijk liever op de liefhebber die iets meer wil uitgeven. Het lagere prijspunt heeft uiteraard consequenties. Zo hebben deze borden geen interne usb-c-header voor behuizingen met usb-c, zijn er maar 4 of 5 fan-headers waar luxere borden er al snel 8 hebben, en ontbreken snellere netwerkaansluitingen en wifi 6.

De vraag is of je die zaken echt nodig hebt? Zo niet, dan is de 164 euro kostende Gigabyte Z490M Gaming X een mooi voorbeeld van een moederbord dat simpelweg voldoet zonder dat hij de hoofdprijs kost. De stroomvoorziening kan een Intel Core i9-10900K met een lichte overklok aan, iets wat bij de nog goedkopere Z490M net wat krap is, zeker als je behuizing niet bijzonder goed koelt. De iets duurdere Gigabyte Z490 Gaming X UD is een goed alternatief als je iets meer usb-poorten achterop wilt, maar voor die prijs (ca. 200 euro) komen betere borden in zicht.

©PXimport

Gigabyte Z490M Gaming X

Prijs
€ 164,-
Websitewww.gigabyte.com7Score70

Het beste middenklasse Z490-bord (200-275 euro)

Voor een ideaal middenklasse bord zoeken we een totaalplaatje: een usb-c-aansluiting voor op je behuizing, een stroomvoorziening om ook een Core i9 stevig mee te overklokken en veel fan- en rgb-aansluitingen. De MSI Z490 Tomahawk (204 euro) biedt dat totaalplaatje en heeft zelfs twee netwerkaansluitingen waarvan één 2,5 gigabit biedt. Voor veel gamesystemen en zelfs werkstations zien we weinig reden om meer uit te geven. Wil je per se wifi, dan is de ASUS TUF Gaming Z490-Plus WiFi met 224 euro de voordeligste optie, al is die op andere vlakken iets minder luxe dan de Tomahawk. De ASUS Z490-A is wel luxer en heeft betere software om de rgb-verlichting van je pc te beheren, maar daar betaal je een forse meerprijs voor (totaal 269 euro). Hardwarematige voordelen maken de Gigabyte Z490 Vision G een interessante keuze als je wat meer kunt uitgeven. Met 239 euro is dit bord nog redelijk betaalbaar, mar hij komt als enige in dit segment met extra veel usb-headers (10) en drie sloten voor m.2-ssd’s.

MSI MAG Z490 Tomahawk

Prijs
€ 204,-
Websitewww.msi.com8Score80

Het beste high-end Z490-bord (275-350 euro)

Omdat meer uitgeven dan de 204 euro die de Z490 Tomahawk kost zelden echt nodig is, zoeken we bij duurdere high-end borden vooral naar échte luxe of eigenschappen die specifieke wensen echt beter maken. Moederborden zoals de Gigabyte Z490 Aorus Pro AX zijn objectief gezien uitstekend, maar vallen tussen wal en schip wanneer goedkopere alternatieven al gewoon goed zijn, en iets duurdere alternatieven weer wat echte voordelen hebben.

De MSI MEG Z490 Unify is een positieve uitschieter omdat hij een extreme (en dure) stroomvoorziening heeft. Dat wordt aangevuld met veel extra opties die het overklokkers makkelijker maken om hun processors tot het uiterste te pushen. Met de MEG Z490 Unify blijft die combinatie met 329 euro bovendien redelijk betaalbaar.

De ASUS Z490-E Gaming (309 euro) heeft niet één specifieke eigenschap dat verklaart waarom dit moederbord zo’n honderd euro duurder is dan de Tomahawk. Maar het feit dat ASUS ook softwarematig de puntjes op de i weet te zetten (vooral de rgb-software van MSI moet echt beter) plus het feit dat de Z490-E Gaming in praktisch elk opzicht (fan-headers, wifi 6, usb-c, snelle lan-aansluiting, veel usb-poorten achterop) een heel compleet moederbord is, maakt hem wel interessant voor iedereen die liever iets meer betaald voor een ASUS.

©PXimport

MSI MEG Z490 Unify

Prijs
€ 329,-
Websitewww.msi.com9Score90

Het beste prosumer-klasse Z490-bord (375-500 euro)

Het zijn die puntjes op de i die in het voordeel van ASUS zijn zodra we naar duurdere moederborden kijken. Met zo’n hoge prijs komt de verwachting van perfectie en ook kleine softwarematige onvolkomenheden gaan dan wegen. ASUS zet juist vol in op zijn software, met nieuwe trucjes om je pc zichzelf slim te laten overklokken of een goede balans te vinden tussen koeling en geluidsproductie.

De ASUS ROG Maximus XII Hero (Wi-Fi) van 449 euro is het toppunt van een overcompleet en goed uitgewerkt moederbord voor de échte liefhebber. De stroomvoorziening kan extreem overklokken aan, de mogelijkheden zijn overcompleet met onder meer drie m.2-sloten, veel usb-poorten, veel interne headers en zelfs een 5gigabit-netwerkaansluiting. We vinden bijna 450 euro wel érg veel geld voor een moederbord, maar dan heb je wel alle toeters en bellen.

In deze prijsklasse verdient ook de ASUS ProArt Z490-Creator 10G aandacht: het goedkoopste Z490-bord met een 10Gbit-netwerkaansluiting en een thunderbolt-poort, mocht je dat zoeken. Let wel op dat je voor die 384 euro op andere fronten een iets minder luxe bord krijgt.

©PXimport

ASUS ROG Maximus XII Hero (Wi-Fi)

Prijs
€ 449,-
Websitewww.asus.com10Score100

Het beste itx-bord met Z490-chipset

Tegenwoordig zijn de zogenoemde small form factor (sff) of itx-computers populair. Compacte systemen die elegant op een bureau passen. Daarvoor is een compact itx-moederbord gewenst. De premiumpositie van deze minicomputers leidt ertoe dat fabrikanten deze moederborden ook duidelijk liefde geven. Zowel de modellen van Gigabyte als ASUS zijn uitstekend uitgevoerd, met een stevige stroomvoorziening die een Core i9 prima aankan en plek voor twee m.2-ssd’s wat in compacte systemen echt geen gegeven is. Het compacte formaat maakt van het itx-segment wel het segment van onvermijdelijke beperkingen, zo heb je nooit veel usb-poorten achterop en het valt niet mee om alle benodigde componenten op een klein bord te passen. Gigabyte heeft dat in onze optiek het best gedaan, door met slimme adapterkabeltjes nog net wat meer aansluitingen te bieden dan zijn concurrent. Ook het feit dat ASUS een kleine fan toevoegt aan de stroomvoorziening, terwijl Gigabyte even goed presteert zonder is een overweging. Hoe minder bewegende onderdelen hoe beter. De Gigabyte Z490i Aorus Ultra is ook nog eens ruim 50 euro voordeliger en dat alles maakt hem ons favoriete itx-model.

Schrijf de ASUS niet af, want deze koelt beide ssd’s, terwijl Gigabyte slechts één ssd koelt. Dit is wel een puntje als je voor extreem snelle ssd’s gaat. Daarnaast heeft ASUS wederom het voordeel van de betere rgb-software. Als de kleine verschillen in aansluitingen niet relevant zijn en je geen bezwaar hebt tegen een wat hogere prijs, dan is de ASUS Z490-I Strix Gaming ook gewoon een uitstekende keuze.

©PXimport

Gigabyte Z490i Aorus Ultra

Prijs
€ 264,-
Websitewww.gigabyte.com9Score90

Het ultieme Z490-bord?

Meer dan circa 300 euro uitgeven is zelden nodig, maar soms zijn er echt veeleisende gebruikers die prima kunnen beargumenteren waarom ze bereid zijn richting de 400 tot 500 euro uit te geven. De duurste Z490-moederborden naderen echter de 900 euro en dan zijn we echt door onze objectieve argumenten heen. We zien vier stuk voor stuk prachtige en echt uitstekende moederborden, maar die moeten het allemaal hebben van de koper die gewoon per se iets wil hebben waar anderen jaloers op zullen zijn.

Zo voegen de MSI MEG Z490 Godlike en de ASUS ROG Maximus XII Extreme oled-schermpjes toe voor meer informatie en animaties als je dat graag wilt. De ASUS ROG Maximus XII Apex biedt nog extremere overklokmogelijkheden en de ASUS ROG Maximus XII Formula heeft een waterblok op de stroomvoorziening zodat je daar wat water door ziet stromen met een waterloop. Louter voor koeling zou de Hero al voldoende zijn. De Extreme van ASUS (met inderdaad extreem veel aansluitingen) valt in de tabel het meest op. En de Gigabyte Z490 Aorus Xtreme valt visueel het meest op doordat veel metaal toegevoegd is en alle aansluitingen op de zijkant zijn gepositioneerd. Prachtige zaken als je niet weet wat je met je geld moet doen, maar om deze borden aan te bevelen gaat ons te ver.

Conclusie

De Z490-moederborden zijn over het algemeen duurder dan borden voor de vorige generatie processors. Het goede nieuws is daarbij wel dat alle fabrikanten de stroomvoorzieningen tegenwoordig heel serieus nemen. Op de allergoedkoopste optie na, is elk moederbord prima in staat om zelfs een Intel Core i9-10900K te overklokken, waardoor jij je voor je nieuwe pc simpelweg kan richten op welke mogelijkheden je echt nodig hebt. Onze eerdere aanbevelingen (zowel die met een keurmerk als de modellen die we in de tekst noemen) zijn de borden die in de bredere zin positief opvallen en we zouden als eerste die bekijken of ze bij jou passen. Maar elk van de borden kan in theorie een prima koop zijn als de mogelijkheden beter bij jou passen. Let daarbij ook op tijdelijke deals, zoals kortingsacties of gratis spellen, die voldoende kunnen zijn om je richting een alternatief te laten gaan.

©PXimport

En ASRock?

Inloggen met enkel een wachtwoord blijft riskant. Steeds vaker stappen diensten daarom over op tweestapsverificatie of op volledig wachtwoordloos inloggen. In combinatie met een fysieke beveiligingssleutel leveren beide een nog robuustere bescherming op. Hoe werkt dit precies en wat zijn enkele concrete mogelijkheden?

We hoeven je niet meer uit te leggen dat inloggen met alleen een wachtwoord niet veilig is, zeker niet als je hetzelfde eenvoudige wachtwoord bij meerdere diensten gebruikt. Een wachtwoordbeheerder als Bitwarden helpt je wel complexere en verschillende wachtwoorden te gebruiken, maar de zwakheden blijven: wachtwoorden kunnen via phishing worden onderschept, bij een datalek buitgemaakt of met brute-force achterhaald. Daarom winnen alternatieve loginmethodes aan populariteit. Denk aan tweestapsverificatie, waarbij je naast je wachtwoord nog een extra factor gebruikt, zoals een code of biometrie, en aan wachtwoordloos inloggen, een methode op basis van een cryptografisch sleutelpaar. Beide methoden verhogen de beveiliging, maar met een fysieke beveiligingssleutel kun je het nog veiliger maken.

Fysieke sleutel

Zo’n fysieke sleutel is een stukje hardware van doorgaans zo’n 4 cm lang en 2 cm breed, enkele mm dik en met een gewicht van circa 4 gram. Er bestaan ook wel kleinere sleutels in de vorm van een usb-c-dongel, die nauwelijks uitsteken uit de poort van een computer. Verderop bekijken we enkele concrete, uiteenlopende toepassingen, maar hoe werkt zo’n sleutel eigenlijk?

Wanneer je een sleutel voor het eerst koppelt aan een dienst of account, wordt er een cryptografisch sleutelpaar aangemaakt. De private sleutel blijft altijd veilig in een aparte chip van de beveiligingssleutel, terwijl de publieke sleutel naar de server van de betreffende dienst wordt doorgestuurd. Wanneer je vervolgens inlogt op de site, vraagt de server via je browser de sleutel om een cryptografische handtekening te zetten.

Veiligheid

De sleutel checkt daarbij welke domeinnaam in de browser actief is, bijvoorbeeld account.google.com, en zet de handtekening alleen als dit overeenkomt met het domein waarvoor je de sleutel eerder hebt geregistreerd. Daardoor is het systeem nagenoeg phishing-bestendig, in tegenstelling tot bijvoorbeeld sms- of OTP-codes. Zo’n code kun je immers ook op een valse site intypen, waarna een aanvaller deze meteen kan doorsturen naar de echte site. Bij wachtwoorden, sms en OTP bestaan bovendien gedeelde geheimen, zoals codes of hashes, die bij een datalek gestolen kunnen worden, terwijl er bij een fysieke sleutel zelfs bij een serverdatalek niets bruikbaars te halen valt. Een smartphone kan bovendien malware bevatten of gestolen worden, waardoor een aanvaller toegang kan forceren; een fysieke sleutel daarentegen bewaart de geheime sleutel veilig in een niet-uitleesbare chip.

Nadelen

Zo’n fysieke sleutel geldt dus als een van de veiligste methoden, al zijn er ook enkele praktische nadelen. Zo moet je de sleutel bij je hebben tijdens het inloggen en bij verlies of diefstal riskeer je buitengesloten te raken als je geen back-up hebt, bijvoorbeeld in de vorm van back-upcodes of een tweede, veilig bewaarde sleutel. Bovendien ondersteunen nog niet alle sites of diensten zo’n sleutel. Op onder meer www.kwikr.nl/f2sup en www.kwikr.nl/yubisup vind je wel lijsten met diensten die via een of ander protocol inloggen met een fysieke sleutel ondersteunen. Tot slot kost een sleutel ook wel iets: tussen de 30 en 80 euro, afhankelijk van de ondersteunde functies en standaarden.

Inloggen via 2FA

We weten nu hoe een sleutel eruitziet, hoe die werkt en waarom die zo veilig is. Dat volstaat om er zelf mee aan de slag te gaan, in verschillende scenario’s en met diverse protocollen. In dit artikel gebruiken we een YubiKey 5(C) NFC die ongeveer 65 euro kost, maar je kunt ook andere sleutels inzetten zolang ze de vereiste protocollen ondersteunen. Sleutels die enkel FIDO U2F en FIDO2 ondersteunen, zijn al verkrijgbaar vanaf 15 euro.

Laten we als voorbeeld starten met de sleutel als tweede factor bij een Facebook-account. Hiervoor volstaat een sleutel met FIDO U2F, al accepteren niet alle diensten U2F. Zo vereisen Apple en Microsoft in dit geval een FIDO2-sleutel.

Meld je aan bij je Facebook-account via https://accountscenter.facebook.com. Ga in Accountinstellingen naar Wachtwoord en beveiliging. Open Tweestapsverificatie en selecteer je Facebook-account. Na het invullen van een verificatiecode via mail kies je de gewenste methode. Klik op Beveiligingssleutels en bevestig met Doorgaan. Na de controle van de beveiligingscode klik je op Beveiligingssleutel registreren. Selecteer Beveiligingssleutel, druk op Volgende en OK. Plaats de sleutel, raak deze even aan en klik opnieuw op OK. Bevestig ten slotte met je wachtwoord zodat de sleutel als tweede factor wordt toegevoegd.

2FA in Bitwarden

Zolang je nog met wachtwoorden werkt, is een wachtwoordbeheerder sterk aan te raden. Een degelijke en gratis te gebruiken tool is Bitwarden. We gaan ervan uit dat je deze hebt gedownload en geïnstalleerd (via www.kwikr.nl/bwpers; beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en dat je een Bitwarden-account hebt aangemaakt. Handig is ook de Bitwarden-browserextensie, die automatisch invullen en opslaan van wachtwoorden in je browser veel eenvoudiger maakt, maar daar gaan we hier niet verder op in. We bekijken hier namelijk vooral het koppelen van je fysieke sleutel aan je Bitwarden-account.

Meld je aan op https://vault.bitwarden.com. Open Instellingen en kies Beveiliging. Ga naar het tabblad Tweestapsaanmelding en klik op Beheren bij FIDO2 WebAuthn. Vul je Bitwarden-hoofdwachtwoord in en voer bij Naam een korte beschrijving van de sleutel in. Plaats je sleutel (via usb of NFC) en klik op Sleutel lezen. Als de sleutel om een pincode vraagt, vul je die in en raak je de sleutel kort aan. Bevestig met OK en klik op Opslaan zodat de sleutel wordt toegevoegd. Op dezelfde manier kun je ook een andere sleutel als reserve koppelen (zie ook verderop ‘10 Voorzorgsmaatregelen’). Bij het inloggen, ook via de Bitwarden-app, moet je nu naast je wachtwoord ook je sleutel gebruiken.

Inloggen met passkey

Steeds meer diensten ondersteunen wachtwoordloze aanmeldingen via toegangssleutels, oftewel passkeys. Wil je hiervoor je fysieke sleutel gebruiken, dan moet deze FIDO2/WebAuthn ondersteunen, waarbij de private sleutel van het cryptografische sleutelpaar op de sleutel zelf wordt bewaard. Om in te loggen hoef je de sleutel enkel te plaatsen of via NFC op je smartphone te gebruiken, als dit wordt ondersteund, en daarna te bevestigen met pincode en aanraaksensor. Kortom, je sleutel wordt je loginmiddel. We tonen dit met een Google-account.

Log in via https://myaccount.google.com. Ga naar Beveiliging en klik bij Inloggen bij Google op Tweestapsverificatie. Klik indien nodig op Tweestapsverificatie aanzetten. Voeg desgewenst een telefoonnummer toe en klik bij Toegangssleutels en beveiligingssleutels op Beveiligingssleutel toevoegen. Klik vervolgens op + Toegangssleutel maken en kies Ander apparaat gebruiken. Selecteer in het pop-upvenster Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK. Plaats nu de sleutel en voer de pincode in, of maak een nieuwe aan als de sleutel nieuw of gereset is. Bevestig met OK en raak de sleutel kort aan. De sleutel staat nu in de lijst met toegangssleutels in je Google-account.

Wanneer je je daarna bij Google afmeldt en opnieuw aanmeldt, zul je merken dat je je wachtwoord – op ondersteunde browsers en platformen – niet meer hoeft in te geven en met de sleutel kunt aanmelden. Google acht deze methode namelijk veilig genoeg. Wil je dit toch niet, open dan opnieuw Beveiliging, klik bij Inloggen bij Google op Wachtwoord overslaan als dat mogelijk is en schakel deze optie uit. Je sleutel fungeert dan enkel nog als tweede factor, waarvoor in principe FIDO U2F volstaat.

Passkey bij Microsoft

Bij veel diensten werkt het koppelen vergelijkbaar als bij Google. We tonen je wel kort hoe je een beveiligingssleutel inzet in een wachtwoordloze oplossing bij Microsoft, die hiervoor een wat eigenzinnige werkwijze en terminologie hanteert.

Meld je aan via https://account.microsoft.comen open Beveiliging. Klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een methode voor aanmelden of verifiëren kiezen. Selecteer Gezicht, vingerafdruk, pincode of beveiligingssleutel en kies Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK, plaats de sleutel, voer desgevraagd de pincode in en raak de sleutel aan. Klik opnieuw op OK, geef de sleutel een naam en bevestig met Volgende en OK. De sleutel verschijnt nu in de lijst bij Een wachtwoordcode gebruiken (waar je hem ook kunt hernoemen of verwijderen). Je kunt de sleutel vanaf nu als tweede inlogfactor inzetten, ook op andere apparaten.

Wil je de sleutel volledig wachtwoordloos gebruiken, dan verplicht Microsoft je eerst de Microsoft Authenticator-app te installeren en hier via de plusknop je Microsoft-account toe te voegen. Klik daarna op je accountpagina in de rubriek Beveiliging op Inschakelen bij Account zonder wachtwoord en druk op Volgende. In de Authenticator-app verschijnt nu een melding die je bevestigt met Goedkeuren, waarna op de website wordt gemeld dat je wachtwoord is verwijderd. Voortaan kun je ook zonder wachtwoord inloggen, met je beveiligingssleutel.

Lokaal Windows-account

Het leek veelbelovend: open je in Windows de Instellingen en ga je naar Accounts / Aanmeldingsopties, dan zie je wellicht Beveiligingssleutel staan. Voor lokale of persoonlijke Microsoft-accounts werkt dit helaas niet. Dit blijkt enkel mogelijk bij zakelijke Active Directory- of Entra ID-accounts.

Heb je een compatibele Yubico-sleutel, zoals de YubiKey 5(C) NFC, dan kun je deze wel als tweede inlogfactor gebruiken voor een lokaal Windows-account. Hiervoor heb je de gratis tool Yubico Login for Windows nodig (www.kwikr.nl/yubilogin). Zorg wel dat je de gebruikersnaam en het wachtwoord van het lokale account kent. Installeer de tool en herstart Windows. Meld je daarna aan met je lokale account via de optie Yubico Login en start de app Login Configuration als administrator. Gemakshalve kun je Express configuration kiezen. Plaats de sleutel en volg de instructies (zie ook www.kwikr.nl/yubiwin). Bewaar de herstelcode zorgvuldig. Voor de gekozen gebruiker is voortaan naast gebruikersnaam en wachtwoord ook de beveiligingssleutel vereist.

Je kunt een YubiKey ook als tweede factor inzetten voor je Windows-login.

Inloggen met TOTP

Als je beveiligingssleutel ook OATH-TOTP ondersteunt (Initiative for Open AuTHentication - Time-based One-Time Password), kun je die gebruiken om een eenmalige code te genereren, net als met authenticator-apps van Google, Microsoft, Proton of Authy. Veel apps en diensten ondersteunen deze 2FA-methode.

We nemen Dropbox als voorbeeld. Meld je aan op www.dropbox.com, klik op je profielicoon rechtsboven, kies Instellingen en open het tabblad Beveiliging. Schakel Tweestapsverificatie in, selecteer Authenticatie-app en druk op Verzenden. Je ziet nu een QR-code en de bijbehorende geheime sleutel.

Download en installeer vervolgens de gratis app Yubico Authenticator (www.kwikr.nl/yubiauth). Start de app, plaats je beveiligingssleutel en open Accounts. Klik op Add account en kies Scan QR code als je een camera hebt, of voer de geheime code handmatig in bij Secret Key. Vul bij Issuer bijvoorbeeld Dropbox in en bij Account name het e-mailadres van je Dropbox-account. Bevestig met Save. In de app verschijnt een cijfercode die je op de Dropbox-site invult bij Bevestigingscode. Noteer de herstelcodes, bewaar ze goed en rond af met Voltooien.

Bij het aanmelden op Dropbox tik je eerst je wachtwoord in en daarna de actuele eenmalige code die je in Yubico Authenticator bij je Dropbox-account ziet.

Challenge/Response

Tot slot tonen we je nog de challenge-response-methode. Hierbij genereert een dienst of app een willekeurige wiskundige vraag (challenge) in de vorm van een bitreeks. Deze gaat naar je beveiligingssleutel, die de overeenkomstige cryptografische response berekent en terugstuurt. Als de codes overeenkomen, krijg je toegang. We lichten dit kort toe voor de gratis wachtwoordbeheerder KeePassXC (www.keepassxc.org; Windows, macOS, Linux) om een lokaal bewaarde wachtwoordkluis te openen.

Verschillende sleutels ondersteunen deze methode, waaronder de meeste YubiKeys. Download en installeer voor zo’n sleutel eerst de gratis YubiKey Manager (zie kader ‘Sleutelbeheer’). Start de app, ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response, klik op Generate voor de geheime sleutel, zet eventueel een vinkje bij Require touch voor extra veiligheid en sluit af met Finish.

Open vervolgens KeePassXC en laad je database. Ga naar Database / Database beveiliging, kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen, selecteer het juiste slot van je geplaatste sleutel en bevestig met OK. Voortaan is je wachtwoordkluis enkel toegankelijk met je wachtwoord en je beveiligingssleutel.

Sleutelbeheer

Beschik je over een beveiligingssleutel, dan zul je vroeg of laat de beheertool van de producent nodig hebben. Als voorbeeld nemen we de YubiKey Manager (www.kwikr.nl/yuman), die je het best als administrator opstart. Hiermee kun je functies of interfaces uitschakelen (OTP, FIDO U2F, FIDO2, OpenPGP, PIV en OATH), een pincode instellen of resetten voor FIDO2 of PIV, statische wachtwoorden of OTP-slots programmeren en certificaten beheren in PIV-modus (smartcardfunctie).

In de beheertool kun je ook specifieke protocollen uitschakelen, mocht je dat willen (hier: YubiKey Manager).

Voorzorgsmaatregelen

In het artikel hebben we al, ook tussen de regels door, enkele tips gegeven om (veiligheids)problemen te vermijden. We sommen ze kort nog even op.

Zo registreer je best altijd twee fysieke sleutels bij elke dienst, zodat je bij verlies of diefstal via de back-upsleutel toegang behoudt. Bewaar deze op een veilige plaats en test af en toe of de sleutel nog werkt. Activeer daarnaast bij elke dienst een alternatieve 2FA- of noodmethode, zoals TOTP-toegang via een authenticator-app, en druk back-upcodes af die je veilig bewaart. Zo kun je ook zonder sleutel nog aanmelden, al is dit wat minder robuust. Tot slot, ook al beschermt een beveiligingssleutel je technisch goed tegen phishing, blijf alert. Krijg je bijvoorbeeld een onverwachte vraag om de PIN-code van je sleutel in te voeren, wees dan op je hoede.

Tefal lanceert een compact model tosti-ijzer dat met allerlei extra platensets te gebruiken is voor allerlei gerechten: van panini's en wafels in allerlei vormen en maten tot aan donuts en madeleines. Is de Snack Collection echt zo veelzijdig? ID.nl ging ermee aan de slag.

Tafelgrills en tosti-apparaten zijn in bijna elk huishouden te vinden. Vaak gaat het om apparaten met een geribbelde grillplaat boven en onder, waar je je tosti tussen legt om die een paar minuten erna bruin en krokant uit te halen, met een lekker warme vulling. Het zijn eenvoudige apparaten die goed zijn in waarvoor ze ontwikkeld zijn. Meer dan je tosti erin maken kan vaak niet. Tefal komt nu met de compacte Snack Collection, een apparaat dat je koopt met twee bijgeleverde typen grillplaten en nog eens kunt uitbreiden door losse sets erbij te kopen.

©Saskia van Weert

Testexemplaar en meegeleverde platen

Ter review ontving de redactie een blauw testmodel, voorzien van twee grill/panini-platen (één boven, één onder in het apparaat) en twee platen om Brusselse wafels mee te maken. De Snack Collection is met zijn 28,5 centimeter breedte, 20,6 centimeter lengte en 34,5 centimeter hoogte een betrekkelijk klein apparaat dat makkelijk op te bergen is. Het snoer is aan de onderkant op te bergen, er zit een aan-uitknop aan de voorzijde, net als een vergrendeling om het ijzer op slot te zetten. Ook zit er een lampje aan de voorzijde dat groen oplicht als het apparaat is voorverwarmd. Hij heeft een vermogen van 700 watt en een maximale temperatuur van 230 graden. De temperatuur is niet handmatig in te stellen.

©Saskia van Weert

Inhoud van de doos en wisselen van platen

In de machine zit al een set grillplaten. Verder vind je in de doos twee verpakkingen die nog het meest doen denken aan videobandhoezen van vroeger. Ze zijn van harde kunststof en gaan wat lastig open. De ene doos is uiteraard leeg, want daar zaten de panini-platen in, maar we vinden er wel een receptenboekje in. In de andere doos zit de uitbreiding; in ons testexemplaar zijn dat de wafelplaten. De platen zijn los te halen uit de machine via een knopje boven en onder, en de platen kunnen er op maar één manier in vastklikken. Je kunt ze dus niet verkeerd bevestigen. Ze mogen in de vaatwasser; de machine zelf uiteraard niet.

©Saskia van Weert

Gebruik en bediening

Zoals wel vaker bij dit type apparaten is de werking enorm simpel. Je bevestigt de gewenste platen in de machine, doet de stekker in het stopcontact en zet hem aan. Dan wacht je tot het groene lampje aangaat, open je de machine, doe je je gerecht erin, sluit je alles weer netjes en wacht je tot je eten klaar is. Eet smakelijk!

©Saskia van Weert

Test: tosti's

De bijgeleverde grill/panini-plaat is net wat te klein voor een reguliere tosti van boterhammen uit de supermarkt; het korstje steekt net wat boven de plaat uit. Maar dat bleek voor het resultaat niet uit te maken: alle geteste tosti’s kwamen prima uit de Tefal. Opwarmen duurde wel wat lang, ongeveer 4 minuten.

Lees ook: Gezonde tosti’s om de hele middag op door te gaan

Test: panini

De test met een panini had wat voeten in de aarde. De supermarkten in onze woonplaats verkochten geen panini-broodjes, maar een XL-shop in een andere plaats wel. Panini-broodjes zijn hoger dan normale afbakbroodjes en standaard voorzien van grillstrepen. Het deksel van de Snack Collection moest wel wat worden aangedrukt om de machine te kunnen sluiten met de vergrendeling, maar ook dat verliep verder prima.

Schoonmaken en opbergen 

De platen komen weer brandschoon uit de vaatwasser en klikken makkelijk vast in het apparaat. Door de betrekkelijk kleine afmetingen van dit keukenapparaat is het makkelijk op te bergen.

©Tefal

Uitbreidingssets (assortiment)

Dan de uitbreidingssets. Deze hebben we niet kunnen testen, maar zijn uiteraard te bekijken via de site van Tefal. Er is een aantal platen voor tosti’s in bijzondere vormen, zoals een schelpvorm of juist meteen als driehoek. Verder zijn er onder meer vormen voor bagels te verkrijgen. Tefal mikt duidelijk op een internationaal publiek, want er is ook een vorm voor madeleines (Franse zoete cakejes) verkrijgbaar.

Conclusie

De Tefal Snack Collection is een compact tosti-apparaat met verwisselbare platen, bedoeld voor wie met één toestel meerdere snacks wil maken. In de test leverde het apparaat nette resultaten op: tosti's kwamen goed uit de grill en panini's lukten eveneens prima na het sluiten met de vergrendeling. De platen klikken stevig vast, zijn uitneembaar en kunnen in de vaatwasser. Dankzij het kleine formaat en het opbergsysteem voor het snoer is het toestel eenvoudig weg te zetten. Het apparaat heeft een vermogen van 700 watt, een maximale temperatuur van 230 graden en een indicatielampje dat aangeeft wanneer voorverwarmen is voltooid.

Aandachtspunten: het grillvlak is aan de krappe kant voor standaardboterhammen, de opwarmtijd ligt rond de 4 minuten en de temperatuur is niet handmatig regelbaar. De uitbreidingsmogelijkheden zijn groot (onder meer wafels, donuts, madeleines en bagels), maar deze extra platen zijn in deze test niet inhoudelijk beoordeeld.

Per saldo is de Snack Collection een praktisch en ruimtebesparend apparaat voor de liefhebbers van tosti's die ook graag eens experimenteren met andere bereidingen.