Zoek je het begrip ‘virtualisatie’ op, dan is de kans groot dat je met heel wat uiteenlopende definities te maken krijgt. Dat is niet zo verwonderlijk want er zijn diverse types virtualisatie – afhankelijk van de bron wel tot 10 verschillende. In dit artikel focussen wij ons op de twee bekendste types systeemvirtualisatie en komt ook applicatievirtualisatie aan bod.

Wanneer we een poging wagen tot een overkoepelende definitie voor virtualisatie, dan komen we uit op iets als ‘het emuleren of simuleren van een object of een bron in software op zo’n manier dat die op precies dezelfde manier functioneert als het overeenkomstige fysieke object’. Er wordt dus op een of andere manier van abstractie gebruik gemaakt, zodat software zich als hardware gedraagt. Deze objecten of bronnen kunnen overigens zeer divers zijn, zoals computerhardware, opslagapparaten en netwerkbronnen, maar bijvoorbeeld ook desktops – of vdi (virtual desktop infrastructure) in een meer geavanceerde vorm – en applicaties.

Hoewel, bij deze laatste categorie (applicatievirtualisatie) gaat het doorgaans om het isoleren van individuele apps van het onderliggende besturingsysteem en van andere toepassingen in een zogenoemde sandbox. Ook al beschouwen sommige experts (zoals Wilders Security) dit niet als virtualisatie in strikte zin, hebben we hier er toch de nodige aandacht aan besteed.

Virtualisatie van vroeger en nu

De eerste vormen van virtualisatie vinden we al terug in de jaren 60 van de vorige eeuw, toen systeembronnen, zoals beschikbaar gesteld door mainframes, logisch werden opgesplitst tussen verschillende applicaties. Intussen is het begrip virtualisatie ook op andere manieren doorgedrongen tot in allerlei populaire applicaties, frameworks en besturingssystemen.

Zo maken de meeste moderne browsers gebruik van een of andere vorm van sandboxing: bij Chrome bijvoorbeeld wordt zowat elk proces en elke extensie gesandboxt. Ook in html5 tref je een vorm van sandboxing aan: dat voorziet in een sandbox-attribuut voor gebruik met iframes, bijvoorbeeld om het doorsturen van data of het uitvoeren van een script te blokkeren. Je kunt hier zelf mee experimenteren. Voer het script in het linkerpaneel uit, waarbij je ook een keer de waarde ="allow-scripts" aan het sandbox-attribuut toevoegt; alleen dan zal de functie Get date and time werken.

©PXimport

Het zal je weinig verbazen dat ook steeds meer security suites sandboxing aanwenden voor een nog betere beveiliging, waaronder die van Kaspersky, Comodo en Avast. Deze laatste voorziet tevens in een autosandbox-functionaliteit, waarbij verdachte bestanden automatisch in een sandbox belanden. Je legt hierbij zelf de criteria vast en je kunt ook uitzonderingen definiëren.

Windows Defender Application Guard

Ook Microsoft zet meer en meer in op diverse vormen van virtualisatie en sandboxing. Zo kun je (sinds Windows 10 versie 1803 ook voor Windows Pro 64 bit) de ingebouwde Windows Defender Application Guard activeren voor gebruik in Edge. Hierbij wordt de browser met behulp van Hyper-V in een eigen virtuele machine (vm) opgesloten, waarbij uitsluitend nog een sterk uitgeklede Windows-versie actief is.

Deze vm heeft bijvoorbeeld geen toegang tot de printer, het klembord of externe bestanden. Je moet WDAG dan wel eerst even inschakelen via Windows Configuratiescherm / Programma’s / Windows-onderdelen in- of uitschakelen. Vervolgens klik je in Edge het knopje met de drie puntjes aan en kies je Nieuw Application Guard-venster.

De functie Virtualization Based Security (VBS) van Microsoft is nog dieper verankerd in Windows en maakt gebruik van hardwarevirtualisatie. In essentie gebruikt Microsoft hiervoor Hyper-V om het OS te booten, waarna deze hypervisor als een compleet afgeschermd geheugengebied wordt gebruikt voor het bewaren van allerlei privacygevoelige informatie, zoals toegangsgegevens. Je kunt VBS onder meer activeren vanuit de groepsbeleidseditor (gpedit.msc), via Computerconfiguratie / Beheersjablonen / Systeem / Device Guard / Beveiliging op basis van virtualisatie inschakelen. Neem hier wel grondig de verschillende opties door.

Overigens heeft Microsoft voor de komende versie van Windows 10 Enterprise – Pro volgt ongetwijfeld later – de sandboxfunctie InPrivate Desktop aangekondigd. Dat is een vorm van containertechnologie die een beheerder toelaat om snel een soort van vm op te starten om daarin een niet-vertrouwde app te draaien.

©PXimport

Systeemvereisten voor virtualisatie

De tendens lijkt ons in elk geval onmiskenbaar: virtualisatie wordt steeds meer toegepast, ook in producten die niet op bedrijfsomgevingen zijn gericht.

Bij geavanceerde thuisgebruikers is echter vooral het concept van systeemvirtualisatie doorgedrongen. Hierbij zorgt een virtuele machine manager – oftewel hypervisor – ervoor dat er meerdere besturingssystemen naast elkaar kunnen draaien op een enkele computer, doordat er voor elk OS de nodige hardware wordt geëmuleerd.

De voordelen zijn duidelijk. Naast een duidelijke kostenbesparing (er is slechts één fysieke machine nodig) en de relatieve gebruiksvriendelijkheid (minder lastig dan multiboot-operaties) draaien vm’s ook veilig geïsoleerd van elkaar en zo nodig zelfs van het onderliggende OS. Verder zorgt encapsulatie ervoor dat een complete vm zich als een enkel bestand laat opslaan, wat handig is bij migratie- en back-up-scenario’s.

We onderscheiden twee hoofdtypes bij hypervisors: type 1, ook wel native of ‘bare metal’ genoemd, en type 2 oftewel hosted hypervisors. Bare-metal-hypervisors, zoals Microsoft Hyper-V, Citrix XenServer en VMware vSphere/ESXi) draaien rechtstreeks op de hardware van de machine, zonder onderliggend OS. Hosted hypervisors, zoals Oracle VM VirtualBox, VMware Workstation en Parallels Desktop, draaien bovenop een conventioneel OS. Type 1-hypervisors zijn doorgaans stabieler en presteren beter, maar type 2-hypervisors laten zich wel makkelijker installeren en ondersteunen doorgaans meer hardware doordat die ondersteuning door het onderliggende OS wordt afgehandeld.

De meeste hypervisors stellen tot slot duidelijke eisen aan de hardware, vooral wat betreft de cpu. Doorgaans heb je een 64bit-processor nodig die overweg kan met SLAT (second level address translation) en vooral ook virtualisatie ondersteunt. Dat is het geval bij de meeste moderne cpu’s van AMD (AMD-V) en Intel (Intel VT). Controleer in je bios of deze functie wel is ingeschakeld. Je vindt die in een menu als Chipset, Advanced CPU Configuration of Northbridge.

Wie een iPhone 12 of nieuwer heeft met daarop iOS 18 of nieuwer, kan voortaan frequenties in muziek voelen. We ervaren sowieso diepe bassen via ons lichaam, maar deze trillingen gaan nog een stapje verder en zijn zeker niet alleen bedoeld voor mensen met een auditieve beperking.

Ook interessant: Apple Intelligence spreekt eindelijk Nederlands

Stap 1: Muzieksignalen

Eigenlijk gaat het om zogeheten haptische waarneming. Een technologie die door middel van beweging communiceert met de gebruiker. Wie een Apple Watch heeft, weet hoe zo’n horloge door middel van trillingen aangeeft of je onderweg met de app Kaarten links of rechts moet afslaan.

Ook in de iPhone zit een trilmotor die de maat van de muziek volgt en nuances in de zang aangeeft. De trilfunctie werkt alleen met nummers uit de Apple Music-bibliotheek. Het is mogelijk dat een bepaald nummer de functie nog niet ondersteunt, maar volgens Apple werkt het ondertussen wel al met miljoenen nummers. Om de functie in te schakelen open je de Instellingen en navigeer je naar Toegankelijkheid. Onder het kopje Horen tik je op de knop Voelbare muzieksignalen. Zet de schakelaar aan en je kunt meteen een voorbeeld afspelen om deze functie te ervaren.

Stap 2: Bedieningspaneel

Het is ook mogelijk om de voelbare muzieksignalen snel in en uit te schakelen via het Bedieningspaneel. Open het Bedieningspaneel, tik op een lege plek en hou deze ingedrukt. Onderaan tik je op de optie Voeg een regelaar toe. Typ in de zoekbalk muziek en vervolgens kun je de knop voor Voelbare muzieksignalen selecteren.

Als een nummer de trilfunctie niet ondersteunt, verschijnt er bij de knop een driehoekje met een uitroepteken.

Stap 3: Dynamic Island

Recente iPhones hebben ook een Dynamic Island. Dat is een balkje bovenaan het scherm om de huidige activiteiten te bekijken, zoals de muziek die wordt afgespeeld, een audio-opname of een routebeschrijving van Kaarten. Met het Dynamic Island kun je ook de Voelbare muzieksignalen pauzeren en activeren. Terwijl het nummer afspeelt, hou je Dynamic Island lang ingedrukt, tot er meer bedieningsknoppen verschijnen. Hier zul je ook de schakelaar voor Voelbare muzieksignalen zien. Tik hierop om de functie aan en uit te zetten.

De Logitech MX Master 4 is de nieuwste telg in de populaire MX-serie. De muis belooft meer controle, precisie en comfort dan ooit, met haptische feedback en een 8K-sensor die zelfs op glas moeiteloos werkt. Maar is hij de stevige prijs van 129,99 euro waard?

De MX Master 3S was al een dikke publieksfavoriet, maar met de MX Master 4 legt Logitech de lat opnieuw een tikkie hoger. Dit is een echte powerhouse voor wie dagelijks veel met tekst, beeld of code bezig is. Of gewoon voor wie een heel lekkere muis wil. Alles draait om controle, snelheid en comfort. Daar betaal je met een krappe 130 euro weliswaar een premiumprijs voor, maar deze muis is dan ook duidelijk bedoeld voor mensen die hun werk serieus nemen. De MX Master 4 is verkrijgbaar in Graphite en Pale Gray, en wordt standaard geleverd met een Logi Bolt-ontvanger. Wij hebben voor de test de Pale Gray-variant voor de Mac mogen bepotelen.

©ER | ID.nl

Muizen met gevoel

Het opvallendste snufje is de toevoeging van haptische feedback. Elke klik, sneltoets of melding voel je subtiel onder je vingers trillen. Niet als gimmick, maar als tastbare feedback: je voelt letterlijk wat je doet. En dat werkt echt prettig, vooral omdat je iets dergelijks ook gewend bent van bijvoorbeeld je smartphone. Via Logi Options+ bepaal je zelf hoe intens die feedback is en kun je verschillende acties aan specifieke apps knopen. Dat geeft de muis een persoonlijk tintje. Zeker bij precisiewerk (foto- en tekstbewerking of het schrijven van code) merk je hoe natuurlijk dat aanvoelt.

De grote toets onder de duim, waarmee je het Haptic Sense-paneel oproept, is wel vrij gevoelig. Tijdens de paar weken dat we de muis hebben getest, drukten we die knop af en toe per ongeluk in, wat even storend kan zijn. Toch is dat gelukkig een kwestie van gewenning, want het idee achter de functie is sterk.

Snelheid zonder haast

De befaamde MagSpeed-scroll is gelukkig gebleven en is zelfs nog iets verfijnd. Eén draai aan het stalen wiel en je schiet door lange documenten of spreadsheets. Nieuw is de Actions Ring, een rond menu dat rond je cursor verschijnt. Daarmee open je favoriete tools of snelkoppelingen zonder je toetsenbord aan te raken. Logitech beweert dat je hierdoor tot 63 procent minder muisbewegingen maakt. Dat is misschien wat optimistisch, maar het systeem werkt verrassend intuïtief en snel. Hieronder een overzichtje van de mogelijkheden.

Werkt zelfs op glas

De Darkfield-sensor met 8000 dpi is extreem nauwkeurig en werkt op vrijwel elk oppervlak, zelfs op glas of gelakt hout. Je kunt de gevoeligheid aanpassen in stappen van 50 dpi, maar de meeste mensen zullen vermoedelijk gewoon de standaard afstelling gebruiken: hij voelt van nature al prima aan. Dankzij een nieuwe radiochip en antenne is de verbinding bovendien rotsvast. Je kunt de muis gebruiken via bluetooth low energy of de meegeleverde Logi Bolt-ontvanger, die een bereik van zo'n 10 meter garandeert.

©ER | ID.nl

Comfortabel stil

Qua vorm blijft Logitech dicht bij zijn succesformule. De muis ligt daarom nog altijd als gegoten in de hand, met een lichte hellingshoek, een vertrouwde duimpositie en een extra horizontaal scrolwiel. De klikgeluiden zijn nu 90 procent stiller dan bij de vorige generatie, meldt Logitech. En met 150 gram voelt de MX Master 4 solide aan zonder zwaar te worden.

Kleine kanttekening: de twee navigatieknoppen voor browsergebruik (vooruit en terug) zijn iets naar achteren verplaatst om ruimte te maken voor de Gesture Button (zie kader hieronder). Dat zorgt er soms voor dat je per ongeluk op de verkeerde knop drukt, vooral als je gewend bent aan een van de MX Master-voorgangers. Misschien een detail, maar wel merkbaar bij dagelijks gebruik.

Via Logi Options+ stel je sneltoetsen, app-profielen en automatiseringen in. De software werkt het best binnen Windows en macOS, maar ook in Linux, ChromeOS, Android en iPadOS doet de muis wat hij moet doen, al zijn daar minder functies beschikbaar.

©Logitech

Batterij die blijft gaan

Logitech zegt dat de ingebouwde 650 mAh-accu het tot 70 dagen op één lading moet kunnen volhouden. Dat hebben we nog niet kunnen testen, maar we kregen de muis met 55 procent van de lading binnen en daar is na een weekje driftig muizen slechts 2 procent van af. Bovendien levert één minuut snelladen drie uur gebruik op, mocht je haast hebben. Opladen gebeurt via usb-c, al levert Logitech geen kabeltje mee. Jammer, maar je hebt er vast nog eentje rondslingeren thuis.

Al met al

De Logitech MX Master 4 is een muis die wat ons betreft zijn eigen categorie verdient. Hij is snel, stil, precies en slimmer dan ooit. De paar kleine schoonheidsfoutjes doen daar weinig aan af. Voor ontwerpers, programmeurs, schrijvers en andere intensieve gebruikers is dit een investering die zich op den duur terugbetaalt in comfort en efficiëntie. Casual gebruikers zullen hem misschien een beetje overkill vinden, maar wie hem eenmaal in de hand heeft, wil niets anders meer.