We maken er geen geheim van dat we een groot voorstander zijn van een ssd voor iedere pc. Maar de meerwaarde van echt snelle storage in je nas is voor de meeste consumenten erg beperkt en in grote capaciteiten is solidstate-opslag duur. Dus gingen wij op zoek naar de beste harde schijf van 4 TB voor in je nas.

In de basis is het de echt scherpe prijs per gigabyte waardoor harde schijven nog steeds zo populair zijn. Heel vreemd vinden we het dus niet dat op dit moment schijven met 4 TB opslag het populairst zijn in de prijsvergelijkers. Per gigabyte betaal je voor een 1TB-schijf, ongeacht het merk, bijna het dubbele als voor een 3TB- of 4TB-model. Het zal niemand verbazen dat dergelijke kleine schijven uit de gratie zijn geraakt.

In deze vergelijkende test richten we ons specifiek op schijven voor gebruik in een nas-systeem. Voor deze doelgroep heeft elk van de drie resterende hardeschijf-fabrikanten (Hitachi Global Storage Technologies is eigendom van Western Digital) specifieke series op de markt gebracht. Hoewel het allemaal standaard 3,5inch-sata-schijven zijn (dat is tenslotte de vormfactor voor het gros van alle nas-systemen) ontdekten we in de praktijk echter forse verschillen tussen de vijf geteste modellen.

Speciaal voor nas

Hoewel de technische verschillen tussen schijven voor computers en nas-systemen minimaal zijn – voor technici voer voor verhit debat – dienen we ze wel anders te behandelen. Zo staat een nas-schijf veelal 24/7 aan en dienen we stroomverbruik zwaarder te wegen dan bij een schijf in een computer die af en toe aan staat of die fungeert als externe opslag via usb. Ook de prestaties moeten anders gewogen worden: de data van je nas bereiken je computer, tablet of telefoon via het netwerk en de kans is zeer klein dat je op dit moment over een nas (laat staan over een thuisnetwerk) beschikt die sneller is dan 1 Gbit/s, en die nodig is om het maximale uit de schijven te halen. Elk van deze vijf schijven kan die maximale doorvoersnelheid ruim vullen, wat de meerwaarde van snellere harde schijven iets voor een kleine niche van nas-eigenaren maakt.

Geluid en energieverbruik

Drie elementen zijn bepalend voor de moderne harde schijf: snelheid, geluidsproductie en stroomverbruik. Omdat een nas ‘altijd aan’ is wegen wij het stroomverbruik zwaar in deze test, en dan specifiek het stroomverbruik in rust. De vuistregel die we hanteren is dat 1 watt het hele jaar door je op jaarbasis zo’n 2 euro aan stroom kost. Een 4bay-nas met de zuinigste schijven in de test scheelt 10 watt met de minst zuinige, dus dat scheelt 20 euro op jaarbasis.

In hoeverre geluidsproductie relevant is zal van persoon tot persoon verschillen. Voor een nas in de huiskamer is stilte een plus. De gebruiker die zijn nas in de meterkast of kelder heeft staan hecht er waarschijnlijk minder waarde aan. Overigens raden we zelfs met de stilste schijven een plek in een slaapkamer af.

Wij testen de geluidsproductie op tien centimeter afstand in drie scenario’s: in rust (idle), tijdens sequentiële belasting (het streamen van een videobestand) en tijdens een random-access-benchmark. Dat laatste is het ongunstigste scenario wat betreft geluidsproductie. Tot circa 37 decibel op die afstand noemen we de schijven stil en rond de 40 decibel spreken we over licht hoorbare schijven. De resultaten die richting de 50 decibel gaan noemen we nadrukkelijk aanwezig, ook in een gezellige huiskamer blijf je een nas met deze schijven horen.

©PXimport

Prestaties minder belangrijk

Zoals we al aangaven zijn de prestaties van een schijf vaak beperkt door de 1Gbit/s-netwerken die in praktisch elk huishouden of klein kantoor te vinden zijn. Desondanks vergelijken we ze voor situaties waarin hogere snelheden wel tot hun recht zouden komen, denk bijvoorbeeld aan een situatie waarin een 10Gbit/s-netwerk aanwezig is of bij een nas waarin twee netwerkaansluitingen tot één gecombineerd worden (trunking).

Maar ook in dat geval zul je de volle bandbreedte zelden echt benutten. Met toegang op je laptop via wifi of het streamen van media benut je de bandbreedte zeker niet. Mocht je met regelmaat grote bestanden moet inladen en heb je een nas met ondersteuning voor trunking of een 10 Gbit/s-netwerk, dan zouden we het pas meewegen. De toegangstijden die we meten zijn in theorie relevant voor typische nas-doeleinden, maar de praktische impact is zeer beperkt.

Betrouwbaarheid?

HGST Deskstar NAS 4 TB

HGST (Hitachi Global Storage Technologies) is inmiddels al enkele jaren onderdeel van WD (Western Digital). Desondanks blijven ze onder hun eigen naam harde schijven uitbrengen, zoals het 2017-model Deskstar NAS die wij onder de loep namen. Overigens geen vreemde keuze aangezien HGST in de regel een solide reputatie heeft.

Met 7200 rpm is de Deskstar NAS 4 TB één van de snelste schijven in de test, en van die snellere schijven is het ook de goedkoopste. Wel is hij al zachtjes hoorbaar in ruststand en hoewel hij tijdens het streamen van een film niet significant luider wordt, is dat wel het geval bij de random-access-test, op welk moment hij tot de luidste schijven behoort.

Het is vooral het hogere energieverbruik en het feit dat de goede prestaties in een 1Gbit/s-netwerk niet tot hun recht komen wat de HGST Deskstar NAS minder interessant maakt ten opzichte van onder meer de WD Red en de Seagate IronWolf. Als je die betere prestatie daadwerkelijk zou kunnen benutten en is geluidsproductie totaal irrelevant voor je, dan is de HGST Deskstar NAS zo gek nog niet, maar dat is dus enkel voor een wat beperkte doelgroep.

©PXimport

HGST Deskstar NAS 4 TB

Prijs
€ 124,95
Websitewww.hgst.com6Score60

Toshiba N300 4 TB

Toshiba zet met de N300 een directe concurrent neer voor het model van Hitachi. Ook Toshiba kiest voor een snellere 7200rpm-schijf en dat zien we ook in de prestaties. Maar we plaatsen wederom de kanttekening dat die prestaties voor de overgrote doelgroep niet tellen.

Onder zware belasting blijft de Toshiba iets stiller dan de HGST. Dat is uiteraard fijn, maar daarmee is echt evengoed geen stille schijf: onder belasting blijft ook dit model nadrukkelijk hoorbaar. Het verbruik is ondanks de snelheid iets beter binnen perken gehouden, en dat verschil tussen de N300 en de Deskstar NAS is wel relevant.

In theorie is de Toshiba N300 daarmee technisch iets interessanter dan de HGST Deskstar NAS voor die paar mensen met een sneller dan 1Gbit/s-netwerk en -nas en die geen boodschap hebben aan het geluid. Tenminste, als beide schijven hetzelfde zouden kosten. Hoewel een beperkt aantal winkels deze Toshiba N300 voor concurrerende prijzen aanbiedt, is de beschikbaarheid ervan op dit moment wat minder. En gemiddeld genomen betaal je een tientje tot vijftien euro per schijf meer voor de N300. Dat verdien je met een marginaal lager stroomverbruik niet snel genoeg terug. Toshiba moet dus zorgen dat hun producten beter beschikbaar worden en voor een betere prijs in de winkel komen te liggen.

©PXimport

Toshiba N300 4 TB

Prijs
€ 139,95
Websitewww.toshiba.nl7Score70

Seagate IronWolf 4 TB

De IronWolf is de nas-serie van veteraan Seagate en in tegenstelling tot de twee eerder besproken modellen richt Seagate zich met deze serie primair op een lagere geluidsproductie en een lager energieverbruik, dan op prestaties. Het verschil in geluidsproductie tussen deze Seagate IronWolf van 5900 rpm en de eerder genoemde 7200rpm-modellen is dan ook groot. De N300 en Deskstar waren in rust al iets hoorbaar, de IronWolf blijft nagenoeg stil, terwijl zelfs onder zware belasting de geluidsproductie zeer bescheiden blijft. Een wereld van verschil met de N300, Deskstar NAS en ook de WD Red Pro.

Het energieverbruik is ook significant lager, al moet Seagate daar zijn meerdere erkennen in de WD Red, die door de bank genomen ook nog marginaal stiller is. Seagate verliest wat snelheid betreft echter weinig ten opzichte van de snelste schijven en heeft daarbij ook de laagste aanschafsprijs van de vijf schijven in deze test. Dat maakt dat deze IronWolf drives dus erg interessant zijn als je een beperkt budget hebt, ook als je iets sneller wilt zonder al te veel qua geluid in te boeten. Seagate werkt ook nog samen met Synology en Asustor zodat de gebruiker iets meer informatie krijgt over de status van je harde schijven, al vinden wij de praktische voordelen daarvan niet zo groot.

©PXimport

Seagate IronWolf 4 TB

Prijs
€ 114,95
Websitewww.seagate.com9Score90

Western Digital Red 4 TB

De Western Digital Red is de directe concurrent van de IronWolf en heeft een nog sterkere focus op geluidsproductie en energieverbruik. Hierdoor is de WD Red de zuinigste schijf in de test. Hij is gemiddeld genomen wel een paar euro duurder dan de IronWolf en je bent een paar jaar verder voordat het lagere stroomverbruik dat terugverdient. Hoewel de Seagate IronWolf en WD Red concurreren wat betreft maximale geluidsproductie, beide zijn bescheiden, heeft WD zowel in rust als tijdens het streamen van media toch het voordeel boven Seagate.

In tegenstelling tot de Seagate IronWolf gaat het lage energieverbruik en de lage geluidsproductie hier wel ten koste van de maximale snelheid. Bij een normaal 1Gbit/s-netwerk maakt het prestatieverlies simpelweg niet uit. Ook deze schijf schrijft en leest nog zo’n vijftig procent sneller dan je netwerk aan kan en in de praktijk merken wij geen significant verschil. Bij trunking of 10 Gbit/s vinden we het wel een aandachtspuntje.

©PXimport

Western Digital Red 4 TB

Prijs
€ 124,95
Websitewww.wdc.com9Score90

Western Digital Red Pro 4 TB

De WD Red Pro is een compleet ander beestje. Deze snellere 7200rpm-schijf wint meer prestatiebenchmarks dan welke andere schijf, en is nipt zuiniger en stiller dan de andere 7200rpm-schijven in de test. Het lijkt daarmee de beste ‘snelle’ optie.

De WD Red Pro is echter ook ruim de duurste vanwege de grootzakelijke positionering van het product. Het enige voordeel voor de thuisgebruiker is de langere garantie van vijf jaar. Het product is technisch uitstekend, en heeft een goede balans tussen prestaties, geluid en verbruik voor in een serverrack, maar voor de consument is het overkill. De enkeling die in een 10Gbit/s-netwerk heeft geïnvesteerd zal van deze meerprijs ook niet opkijken.

©PXimport

Western Digital Red Pro 4 TB

Prijs
€ 179,99
Websitewww.wdc.com8Score80

Conclusie

We ontdekten forse verschillen tussen de 4TB-schijven waarbij we direct willen opmerken dat conclusies over deze 4TB-varianten niets zeggen over de andere capaciteiten! Niet zozeer de prestaties, maar de praktische impact van de verschillen in meetresultaten blijft redelijk beperkt, maar het verschil tussen de stilste en de luidste schijf is groot, zo ook het stroomverbruik.

Voor de typische consumenten-nas is het nek-aan-nek, maar geven we de winst en daarmee het Best Getest-keurmerk aan de WD Red. Hoewel hij op papier trager is, heeft het voor het gestelde gebruiksdoel geen invloed, terwijl hij is wel nipt zuiniger en stiller dan de Seagate IronWolf. Deze laatste heeft een wat lagere prijs en hogere snelheden, dus mocht je wel een extra snel netwerk hebben, dan zien we daar argument genoeg om deze te overwegen.

Voor consumenten vinden we de 7200rpm-schijven eigenlijk niet interessant. Ze zijn veel luider, minder zuinig en de prestatiewinst is nagenoeg niet te ervaren. Is pure snelheid echter wel een eis, dan biedt de WD Red Pro topprestaties, een lange garantie en een goede balans, maar dat gaat gepaard met een erg stevig prijskaartje dat vaak enkel voor zakelijke doeleinden te verantwoorden zal zijn. Zowel de Toshiba N300 en HGST Deskstar NAS zijn dan goedkopere alternatieven voor wanneer snelheid boven geluid en verbruik gaat, maar het aantal scenario’s waarin die een harde aanbeveling zouden krijgen is beperkt.

In de tabel hieronder vind je de testresultaten (.pdf) terug.

©PXimport

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.