Je hebt net een nieuwe game of een veeleisende videobewerker geïnstalleerd, maar echt lekker draait het niet. Zit de bottleneck in het geheugen, de processor, de grafische kaart of de schijf? Benchmarktools leggen je systeem op de testbank en vertellen je haarfijn hoe goed elke component presteert. We zetten de beste benchmark-software in de spotlight.

De term ‘benchmark’ betekent maatstaf of ijkpunt. Met het afgeleide begrip ‘benchmarking’ bedoelt men dan het systematisch meten van de prestaties van een bepaald product, waarna dat op basis van een referentiepunt met gelijkwaardige producten kan worden vergeleken. In de computerwereld maken we een onderscheid tussen synthetische en ‘real world’ benchmarking.

De eerste categorie tools voorziet in een reeks ingebouwde artificiële tests die de eigenschappen van bepaalde toepassingen tracht na te bootsen, waarop vervolgens een prestatiescore wordt berekend. De tweede categorie maakt effectief gebruik van bestaande apps om de prestaties in kaart te brengen. In dit artikel stellen we een uiteenlopende reeks populaire en overwegend gratis benchmarktools uit beide categorieën voor. Sommige tools combineren trouwens synthetische en real world-methoden.

UserBenchMark

We beginnen met een erg veelzijdige benchmarker die de prestaties van diverse systeemcomponenten meet: UserBenchMark (UBM). In het welkomstvenster van UBM lees je af welke onderdelen worden getest: Processor, Graphics, Fixed Drives, Memory en USB Drives. Bevestig met Run en laat je pc verder ongemoeid. Maak je firewall desgevraagd duidelijk dat het om bonafide software gaat. Een tweetal minuten later verschijnen de testresultaten in je browser.

Met plastische classificaties van Tree trunk en Yacht tot Nuclear submarine en zelfs UFO, maakt UBM duidelijk hoe je systeem presteert als Gaming pc, Desktop en Workstation. Voor elk type pc hanteert UBM namelijk een andere criteriamix. Voor Desktop bijvoorbeeld is dat 25%CPU+50%GPU+15%SSD+10%HDD.

©PXimport

Deze classificaties geven je al een aardig idee over de systeemprestaties, maar UBM verschaft je nog andere interessante informatie. Wat lager op de pagina krijg je detailgegevens over alle belangrijke systeemcomponenten en lees je af wat er zoal bij elk onderdeel werd getest. Bij Drives vind je bijvoorbeeld drie grote testonderdelen terug (Sequential, Random 4K en Deep queue 4K), telkens met de bijbehorende tests (zoals Read, Write en Mixed). Klik op het vraagteken naast zo’n testonderdeel voor extra feedback.

Nog lager op de pagina, bij Custom PC Builder, kun je op Explore upgrades for this PC klikken. Dat is vooral interessant als je bereid bent te investeren in krachtiger systeemcomponenten. Je ziet hier welke alternatieven zoal beschikbaar zijn, hoeveel prestatiewinst je daarvan mag verwachten en tegen welke kostprijs je dan aankijkt. Deze PC Build Comparison-pagina is opgebouwd uit twee delen: linksboven de initiële onderdelen van je eigen systeem, rechtsboven de onderdelen van een mogelijk alternatief.

Om een onderdeel te wijzigen, open je links eerst het gewenste tabblad (CPU, GPU, SSD, HDD, RAM en MDB), waarna je via Change […] aangeeft welke upgrade je eventueel voor je systeem overweegt

SiSoftware Sandra Lite

Voordat we overgaan tot de meer specifieke benchmarkers stellen we je ook graag nog SiSoftware Sandra Lite. Deze tool geniet al jaren grote populariteit en mikt vooral op de wat gevorderde gebruiker.

Naast een uitgebreide module voor systeeminformatie, met zowel hardwarematige als softwarematige feedback, tref je hier ook een indrukwekkende reeks benchmarktools. Die vind je netjes verzameld op het tabblad Benchmarks. In tegenstelling tot UBM beslis je hier zelf welke tools je wilt draaien.

©PXimport

Er zijn verschillende tests, opgedeeld in rubrieken als Processor, Video Adapter, Storage Devices, Memory Controller en Network. Helemaal bovenaan tref je echter de knop Overall Computer Score aan. Klik op het groene vinkje, plaats een vinkje bij I have read […] of verwijder het vinkje bij Enable certification […] en klik nogmaals op het groene vinkje. Het benchmarkproces start meteen.

Houd er rekening mee dat de hele procedure flink wat tijd in beslag kan nemen en dat je pc af en toe lijkt te bevriezen. Na afloop krijg je een score uitgedrukt in (de huiseigen eenheid) kPT, zowel globaal als per gemeten onderdeel. Op zich zegt deze indicatie weinig, maar het is dus wel de bedoeling dat je die score(s) vergelijkt met andere, gelijkwaardige systemen.

Cpu-benchmark met Cinebench en CPUID CPU-Z

Met een tool als Cinebench zijn we bij de specifieke benchmarkers aangekomen. Cinebench gaat de prestaties van je cpu na door een 3D-afbeelding in hoge kwaliteit te renderen. Dat doe je door de tool op te starten en op de knop Run bij CPU te klikken. De score volgt na de test en de prestaties van je cpu verschijnen in een vergelijkende tabel.

Je kunt nog iets gedetailleerder te werk gaan via File, Advanced Benchmark. Klik je bij CPU (Single Core) op de Run-knop, dan meet Cinebench de snelheid van de afzonderlijke cpu-kernen. Bij MP Ratio lees je de verhouding tussen single en multi core af.

©PXimport

CPUID CPU-Z is een andere bekende tool voor het benchmarken van je cpu, weliswaar op een andere leest geschoeid dan Cinebench. Zo krijg je hier erg gedetailleerde technische informatie over je processor – en trouwens ook over je moederbord, geheugen en gpu. De eigenlijke benchmarks vind je terug op het tabblad Bench. Met de knop Bench CPU start je de benchmark, zowel Single Thread als Multi Thread, waarbij je zelf het aantal simultane threads kunt instellen.

In het uitklapmenu bij Reference kun je een andere processor selecteren, waarvan de score dan naast je eigen resultaat wordt gezet. Let op de knop Stress CPU: die belast je processor maximaal, wat overigens wordt bevestigd vanuit het Windows-taakbeheer, dat je kunt oproepen met Ctrl+Shift+Esc.

Videokaart-benchmark met 3DMark en Unigine Heaven

3DMark is dan weer bedoeld voor het benchmarken van gpu’s, ofwel videokaarten. De Basic Edition kun je gratis inzetten voor het testen van DirectX10, 11 en 12. De tool detecteert je hardware en stelt zelf de aangewezen test voor, maar je kunt ook een andere test selecteren.

Ook de multiplatformtool Unigine Heaven is een populaire gpu-benchmarker, waarvan je de Basic-versie gratis kunt gebruiken. Die toont een paar tientallen grafisch veeleisende scènes die je met behulp van diverse parameters, zoals resolutie en anti-aliasing, nauwgezet kunt instellen. Het resultaat is een gemiddelde, minimale en maximale fps-waarde (frames per second), evenals een globale score die je met andere systemen kunt vergelijken.

We vermelden graag ook nog even Bandicam. Deze tool toont in realtime de fps terwijl je een willekeurige game aan het spelen bent.

©PXimport

RAM-benchmark met PassMark Performance Test

De hoeveelheid werkgeheugen speelt uiteraard vaak een belangrijke rol, maar ook de prestaties van dat geheugen hebben een invloed, en de ene ram-module is de andere niet. Er zijn echter enkele benchmarkers die specifiek het geheugen in het vizier hebben. Naast het al vermelde UBM en Sandra Lite is er bijvoorbeeld nog PassMark Performance Test (30 dagen gratis proef).

Start de geïnstalleerde tool op en druk bij Memory Mark op de knop. Hiermee start je een benchmarkmodule op die lees- en schrijftests op het geheugen uitvoert, evenals een latentiecheck en een paar intensieve database-operaties. Een minuut of wat later krijg je de uitslag en kun je door het aanklikken van enkele pictogrammen het resultaat afzetten tegen vergelijkbare ram-modules.

©PXimport

Hdd en ssd-benchmark met ATTO Disk Benchmark en AS SSD

Bij applicaties waar veel data worden ingelezen of weggeschreven, blijkt de schijf wel vaker een vervelende bottleneck. Hoe goed je harde schijf (hdd) of ssd presteert, kom je snel te weten met ATTO Disk Benchmark. Deze benchmarker kan met diverse soorten schijven overweg, zoals hdd’s, ssd’s en raid-arrays.

Na de installatie start je de tool op en druk je op de Start-knop. Stelselmatig vult het venster zich met de vastgestelde schrijf- en leessnelheden voor diverse blokgroottes (I/O Size genoemd).

©PXimport

Deze blokgroottes zijn echter instelbaar (tot 64 MB), evenals de grootte van het testbestand (tot 32 GB). Je kunt tevens de Queue Depth instellen, het maximumaantal lees- en schrijfcommando’s dat je op een gegeven moment kunt uitvoeren. Plaats een vinkje bij Direct I/O, dan maakt de benchmarker geen gebruik van systeembuffering of caching. De ingebouwde helpfunctie verschaft hierover meer uitleg.

Heb je specifiek ssd’s op het oog, al dan niet aangestuurd door het nvme-protocol, dan kun je ook de tool AS SSD overwegen. Aan de hand van enkele synthetische benchmarks brengt de tool mooi de sequentiële en random lees- en schrijfprestaties van je ssd in kaart.

Tabbladen zijn handig, maar kunnen al snel uitmonden in een onoverzichtelijke wirwar. Om dat probleem aan te pakken, introduceerde Google Chrome tabgroepen: een slimme manier om je openstaande tabs te ordenen en labelen.

Stap 1: Nieuwe groepen

Zorg eerst dat je de nieuwste versie van Chrome op je laptop hebt staan. Klik op de drie puntjes rechtsboven, kies Help / Over Google Chrome en installeer eventueel de update. Om tabbladgroepen in de vingers te krijgen, open je snel een paar tabbladen. Denk aan pagina's over hetzelfde onderwerp of project. Klik met de rechtermuisknop op een tabblad en kies Toevoegen aan een nieuwe groep.

Stap 2: Naam en kleur

Er verschijnt een venstertje waarin je de groep een naam en kleur kunt geven. Kies een korte, herkenbare naam die het onderwerp van de groep weergeeft, zoals 'Werk', 'Recepten' of 'Vakantieplanning'. Een kleur toewijzen helpt je om snel onderscheid te maken tussen verschillende groepen. De groep verschijnt vervolgens als een gekleurde knop tussen je tabbladen. Een groot voordeel: als je op de groepsnaam klikt, worden de bijbehorende tabbladen ingeklapt, dat bespaart ruimte.

Tabbladen kun je later eenvoudig toevoegen: klik met de rechtermuisknop op het gewenste tabblad en kies de gewenste groep.

Stap 3: Groep sluiten

Klik je met de rechtermuisknop op de naam van de tabbladgroep, dan krijg je andere mogelijkheden. Met de optie Nieuw tabblad in groep open je een leeg tabblad in de bestaande groep. Het is ook mogelijk om een bestaand tabblad gewoon in de groep te slepen. Kies je Groep verplaatsen naar een nieuw venster, dan opent Chrome een nieuw browservenster met daarin alle opgenomen tabbladen. Met de opdracht Groep sluiten verdwijnt de groep van je scherm. Dit doe je als je de hele groep niet meer nodig hebt en je de tabbladen niet langer wilt openhouden. Met Groep verwijderen (in sommige versies: Groep opheffen) blijven de tabbladen open, maar worden ze losgekoppeld van de groep. De kleur en de groepsnaam verdwijnen. Dit doe je als je de inhoud nog nodig hebt, maar je geen groepsindeling meer wilt.

5x Chromebooks

Zeg je Chrome, dan denk je ook al snel aan Chromebooks. Hieronder een selectie 5 fijne modellen.

Acer Chromebook Plus 514

Compacte 14-inch Chromebook met vlotte prestaties, lichte aluminium behuizing en degelijke accuduur.

HP Chromebook x360 14b‑cd0625nd

14″ touchscreen Chromebook met 8 GB RAM en 128 GB opslag; geschikt voor alle dagelijkse taken.

Acer Chromebook Plus 515 CB515-2H-32UH

Stevige 15,6″ Chromebook met Full HD-scherm, Intel Core-i3, 8 GB RAM en 128 GB SSD, geschikt voor werk, school, surfen en media.

Lenovo IdeaPad / Slim 3 Chrome / 83BN0038MH

Compacte 14″ Chromebook met Full HD-scherm en Intel Core i3, prima voor school, mail, web en licht werk.

HP Chromebook 14a-nf0050nd

Lichte 14″ Chromebook met Full HD-scherm, Intel N-processor, 4 GB RAM en 128 GB opslag; geschikt voor internet, mail, documenten en basisgebruik op school of werk.

Je staat in de parfumerie en ziet drie flacons die er bijna identiek uitzien. De naam is hetzelfde en het merk is hetzelfde, maar het prijsverschil tussen die drie is groot. Dat komt doordat er eigenlijk drie verschillende varianten zijn: parfum, eau de parfum en eau de toilette. Hoewel het verleidelijk is om simpelweg op het prijskaartje af te gaan, is het slim om te weten wat je precies koopt. De verschillen tussen die drie zijn namelijk groter dan je denkt. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Om de juiste keuze te maken, moet je eerst begrijpen hoe een geur eigenlijk in elkaar zit. In de basis bestaat elk luchtje uit een mengsel van alcohol, water en geurstoffen (ook wel parfumolie genoemd). De alcohol fungeert als de drager: zodra je sprayt, verdampt de alcohol en blijven de geurstoffen achter op je huid. Het grote onderscheid tussen de verschillende varianten zit hem puur in de concentratie van die parfumolie. De vuistregel is simpel: hoe hoger het percentage geurstoffen, hoe intenser de geur is en hoe langer je er plezier van hebt.

Parfum (extrait de parfum)

Als we het in de volksmond hebben over 'parfum', bedoelen we vaak gewoon een lekker luchtje. Maar in de officiële termen is parfum (of extrait de parfum) de meest pure en kostbare variant die je kunt kopen. Met een concentratie aan geurstoffen die meestal tussen de 20 en 40 procent ligt, is dit de absolute topklasse.

Omdat de concentratie zo hoog is, bevat deze variant relatief weinig alcohol. Dit maakt puur parfum vaak een uitstekende keuze voor mensen met een gevoelige huid, omdat alcohol de huid kan uitdrogen. De geur is vol, diep en blijft met gemak de hele dag - en vaak zelfs de volgende ochtend nog - hangen. Je hebt er extreem weinig van nodig; vaak wordt parfum daarom niet in een sprayfles verkocht, maar in een klein flesje waarmee je een paar druppels op de huid dept.

Eau de parfum (EDP)

Kijk je in het badkamerkastje van de gemiddelde Nederlander, dan is de kans groot dat je daar een eau de parfum aantreft. Met een geurconcentratie van 15 tot 20 procent biedt deze variant de gulden middenweg. Het is minder zwaar en olieachtig dan puur parfum, maar krachtig genoeg om een hele werkdag of een avond uit mee te gaan. Meestal blijft een eau de parfum zo'n zes tot acht uur goed waarneembaar.

Eau de parfum richt zich vaak op de zogenoemde 'hartnoten' van een geur. Dit zijn de geuren die tevoorschijn komen nadat de eerste alcohol is verdampt. Hierdoor is de geur vaak wat dieper en warmer, wat hem geschikt maakt voor zowel dagelijks gebruik als speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT)

De term 'eau de toilette' klinkt chique, maar betekent letterlijk 'toiletwater'. Dit stamt uit de tijd dat men deze geur gebruikte om zich in de ochtend mee op te frissen ('toilet maken'). Deze variant is met een percentage van 5 tot 15 procent geurstoffen een stuk lichter en vluchtiger dan (eau de) parfum.

Waar een eau de parfum de diepte in gaat, focust een eau de toilette zich meestal op de toptonen. Dit zijn vaak frisse citrus- of fruitgeuren die je direct ruikt bij het sprayen, maar die ook sneller vervliegen. Een eau de toilette blijft gemiddeld drie tot vijf uur hangen. Het is dan ook een goede keuze voor mensen die niet van zware, bedwelmende geuren houden, of voor gebruik op kantoor waar je je collega's niet wilt overweldigen. Houd er wel rekening mee dat je deze geur halverwege de dag waarschijnlijk even opnieuw moet aanbrengen.

Prijs versus kwaliteit: wat is nu echt goedkoper?

Het lijkt een simpele rekensom: een grote fles eau de toilette is aan de kassa vaak goedkoper dan een klein flesje eau de parfum. Toch kan die goedkopere fles op de lange termijn duurkoop zijn. Omdat eau de toilette sneller vervliegt, heb je de neiging om royaal te sprayen en dit gedurende de dag te herhalen. Hierdoor gaat de fles veel sneller leeg.

Bij een eau de parfum of puur parfum is de aanschafprijs hoger, maar heb je aan één keer een beetje aanbrengen in de ochtend vaak genoeg voor de hele dag. Je doet dus aanzienlijk langer met de flacon.

Wanneer draag je wat?

Als je twijfelt over welke variant je moet kopen, laat dit dan afhangen van het seizoen en de gelegenheid. Warmte versterkt namelijk geur. In de zomer, wanneer je huid warm is, kan een zwaar parfum al snel te overheersend en plakkerig aanvoelen. Een lichte, frisse eau de toilette is dan perfect. In de winter is het juist andersom: kou zorgt ervoor dat geuren minder goed vrijkomen en snel wegvallen. In die maanden, en zeker 's avonds tijdens een diner of feestje, komt een rijkere eau de parfum of parfum veel beter tot zijn recht.

Haal alles uit je geur

Heb je eenmaal je keuze gemaakt, dan wil je natuurlijk dat je zo lang mogelijk lekker ruikt. Een veelgemaakte fout is het wrijven van de polsen na het sprayen. Doe dit niet; door de wrijving creëer je warmte die de geurmoleculen kapotmaakt, waardoor vooral de frisse toptonen direct verdwijnen en de geur vlakker wordt.

Daarnaast hecht parfum slecht op een droge huid. Wil je dat je geur echt lang blijft hangen? Smeer je huid dan eerst in met een geurloze bodylotion of een crème uit dezelfde geurlijn voordat je gaat sprayen. De vetten in de crème houden de geurstoffen vast, zodat jij - of je nu kiest voor eau de toilette of parfum - de hele dag heerlijk ruikt.