Qubes OS gaat heel ver met het beveiligen van software op je computer. Maar ook als je op internet surft, zijn er heel wat risico’s. In combinatie met Whonix surf je in Qubes OS anoniem op het Tor-netwerk.

Lees eerst:Qubes OS installeren en werken met het veilige besturingssysteem

Whonix is een Linux-distributie die met twee virtuele machines werkt, een gateway en een werkstation. De gateway leidt alle netwerkverkeer om via het anonimiserende Tor-netwerk, terwijl je het werkstation gebruikt als distributie voor je dagelijks werk. Onderliggend maakt het werkstation verbinding met de gateway. Deze architectuur is uiteraard ideaal voor Qubes OS: je baseert dan je qubes/AppVM’s voor je privacygevoelige activiteiten op het werkstation van Whonix.

Whonix installeren

Standaard installeert Qubes OS al Whonix, maar als je die optie hebt uitgeschakeld in de laatste stap van de installatie, kun je dat alsnog doen. Open een Terminalvenster in dom0 en voer de volgende opdracht in om sjablonen voor de Whonix gateway en werkstation te installeren:
sudo qubes-dom0-update --enablerepo=qubes-templates-community qubes-template-whonix-gw qubes-template-whonix-ws
Na de installatie van Whonix zie je twee sjablonen in de Qubes VM Manager (klik op het pictogram Show/Hide inactive VMs bovenaan rechts om ook inactieve qubes te zien): whonix-gw is het sjabloon voor de gateway en whonix-ws voor het werkstation.

Gateway en werkstation

Standaard creëert Qubes OS bij de installatie al een ProxyVM (een speciaal soort qube) met de naam sys-whonix, gebaseerd op het sjabloon whonix-gw. Heb je die optie uitgeschakeld, maak dan een nieuwe virtuele machine door in Qubes VM Manager linksboven op het groene plusteken te klikken. Geef de virtuele machine de naam sys-whonix, kies als sjabloon whonix-gw en selecteer als type ProxyVM. Zorg dat Allow networking aangevinkt staat en dat er als netwerkverbinding sys-firewall geselecteerd is. Klik op OK om de virtuele machine aan te maken.

Daarna maak je een qube aan voor je werkstation, waarin je via Tor gaat surfen. Maak dus een nieuwe virtuele machine in Qubes VM Manager, geef die de naam anon-whonix, gebruik als sjabloon whonix-ws, kies als type AppVM en laat het netwerk toe via sys-whonix. Klik op OK om de virtuele machine aan te maken. Rechtsklik daarna op whonix-gw, kies VM settings en zet bij NetVM sys-whonix.

Tor en Qubes OS

Daarna moeten we Tor nog inschakelen in de gateway. Open in het submenu ServiceVM: sys-whonix van het applicatiemenu de optie Whonix Setup - Whonix connection wizard. Kies I am ready to enable Tor en klik op Next, nog eens Next en Finish. Daarna controleert het programma WhonixCheck je Tor-verbinding, wat overigens wel enkele minuten kan duren. Bij ons gaf die controle overigens aan dat er een probleem was, terwijl we wel probleemloos via Tor konden surfen in het Whonix-werkstation.

©PXimport

Je kunt nu in het submenu van het domein anon-whonix in het applicatiemenu surfen, chatten of andere taken uitvoeren over het Tor-netwerk. Standaard heeft het installatieprogramma van Qubes OS dit submenu al gevuld met enkele snelkoppelingen. Voer bijvoorbeeld Tor Browser uit en controleer op https://check.torproject.org of je via Tor surft. Als je dezelfde website in Firefox in een andere qube bezoekt, krijg je te zien dat je niet via Tor surft.

Als je je Tor-verbinding wilt monitoren, start dan in het submenu ServiceVM: sys-whonix de opdracht Arm - Tor Controller. Dit start een commandline-programma in een terminalvenster. Je krijgt hier onder andere staafgrafiekjes van het download- en uploadverkeer te zien. Met een druk op n krijg je een nieuwe identiteit: Tor verbindt dan met een ander willekeurig circuit van onionrouters. Met m open je een menu waar je nog allerlei taken kunt uitvoeren. En met q en nog eens q sluit je het programma Arm af.

Virtuele machines up-to-date houden

Uiteraard is het voor de veiligheid van je anonieme surfsessies belangrijk dat je de virtuele machines van Whonix up-to-date houdt. Dat geldt trouwens ook voor de andere qubes van Qubes OS. Daarom tonen we je hier hoe je sjablonen updatet, in het bijzonder whonix-w en whonix-ws. Open voor beide sjablonen een terminalvenster (Konsole) via het applicatiemenu. Voer dan in beide vensters de opdracht sudo apt-get update in om de pakketbronnen te verversen en sudo apt-get dist-upgrade om het systeem te upgraden naar de nieuwste pakketversies. 

©PXimport

Na het upgraden schakel je beide virtuele machines uit. Dat doe je door in beide Konsole-vensters de opdracht sudo poweroff in te voeren. Schakel daarna anon-whonix uit. Rechtsklik daarvoor op de juiste virtuele machine in Qubes VM Manager en kies Shutdown VM. Doe daarna hetzelfde met sys-whonix. Als je daarna weer een toepassing in anon-whonix start, worden de updates van je sjablonen ook in de erop gebaseerde virtuele machines toegepast.

Tor veilig gebruiken

Al het netwerkverkeer in de qube anon-whonix wordt via Tor omgeleid, maar dat betekent niet dat je rustig kunt gaan slapen. Als je surft, doe je dat bijvoorbeeld het best met de Tor Browser, waarnaar standaard al een snelkoppeling is gemaakt in het submenu anon-whonix in het applicatiemenu. De Tor Browser draait NoScript en schakelt standaard JavaScript uit, omdat scripts op allerlei manieren informatie over je lekken. Ook HTTPS Everywhere staat standaard ingeschakeld, zodat je automatisch via https surft op websites waar dat beschikbaar is.

Wil je echt anoniem surfen, dan moet je ook met een aantal regels rekening houden. Vermijd Flash en Java, want dat is niet goed voor je privacy. En log uiteraard niet in op Facebook, je webmail of andere websites waaraan een afluisterende Tor-node je kan identificeren. Werk vooral niet met Google-diensten wanneer je via Tor surft, want dat bedrijf verzamelt een heel profiel over je. Gebruik in de plaats een zoekmachine als DuckDuckGo, die je privacy respecteert. Kortom, Qubes OS maakt het je met Whonix wel heel gemakkelijk om anoniem te surfen, maar uiteindelijk blijft het een grote inspanning en bovenal jouw verantwoordelijkheid.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.