Qubes OS gaat heel ver met het beveiligen van software op je computer. Maar ook als je op internet surft, zijn er heel wat risico’s. In combinatie met Whonix surf je in Qubes OS anoniem op het Tor-netwerk.

Lees eerst:Qubes OS installeren en werken met het veilige besturingssysteem

Whonix is een Linux-distributie die met twee virtuele machines werkt, een gateway en een werkstation. De gateway leidt alle netwerkverkeer om via het anonimiserende Tor-netwerk, terwijl je het werkstation gebruikt als distributie voor je dagelijks werk. Onderliggend maakt het werkstation verbinding met de gateway. Deze architectuur is uiteraard ideaal voor Qubes OS: je baseert dan je qubes/AppVM’s voor je privacygevoelige activiteiten op het werkstation van Whonix.

Whonix installeren

Standaard installeert Qubes OS al Whonix, maar als je die optie hebt uitgeschakeld in de laatste stap van de installatie, kun je dat alsnog doen. Open een Terminalvenster in dom0 en voer de volgende opdracht in om sjablonen voor de Whonix gateway en werkstation te installeren:
sudo qubes-dom0-update --enablerepo=qubes-templates-community qubes-template-whonix-gw qubes-template-whonix-ws
Na de installatie van Whonix zie je twee sjablonen in de Qubes VM Manager (klik op het pictogram Show/Hide inactive VMs bovenaan rechts om ook inactieve qubes te zien): whonix-gw is het sjabloon voor de gateway en whonix-ws voor het werkstation.

Gateway en werkstation

Standaard creëert Qubes OS bij de installatie al een ProxyVM (een speciaal soort qube) met de naam sys-whonix, gebaseerd op het sjabloon whonix-gw. Heb je die optie uitgeschakeld, maak dan een nieuwe virtuele machine door in Qubes VM Manager linksboven op het groene plusteken te klikken. Geef de virtuele machine de naam sys-whonix, kies als sjabloon whonix-gw en selecteer als type ProxyVM. Zorg dat Allow networking aangevinkt staat en dat er als netwerkverbinding sys-firewall geselecteerd is. Klik op OK om de virtuele machine aan te maken.

Daarna maak je een qube aan voor je werkstation, waarin je via Tor gaat surfen. Maak dus een nieuwe virtuele machine in Qubes VM Manager, geef die de naam anon-whonix, gebruik als sjabloon whonix-ws, kies als type AppVM en laat het netwerk toe via sys-whonix. Klik op OK om de virtuele machine aan te maken. Rechtsklik daarna op whonix-gw, kies VM settings en zet bij NetVM sys-whonix.

Tor en Qubes OS

Daarna moeten we Tor nog inschakelen in de gateway. Open in het submenu ServiceVM: sys-whonix van het applicatiemenu de optie Whonix Setup - Whonix connection wizard. Kies I am ready to enable Tor en klik op Next, nog eens Next en Finish. Daarna controleert het programma WhonixCheck je Tor-verbinding, wat overigens wel enkele minuten kan duren. Bij ons gaf die controle overigens aan dat er een probleem was, terwijl we wel probleemloos via Tor konden surfen in het Whonix-werkstation.

©PXimport

Je kunt nu in het submenu van het domein anon-whonix in het applicatiemenu surfen, chatten of andere taken uitvoeren over het Tor-netwerk. Standaard heeft het installatieprogramma van Qubes OS dit submenu al gevuld met enkele snelkoppelingen. Voer bijvoorbeeld Tor Browser uit en controleer op https://check.torproject.org of je via Tor surft. Als je dezelfde website in Firefox in een andere qube bezoekt, krijg je te zien dat je niet via Tor surft.

Als je je Tor-verbinding wilt monitoren, start dan in het submenu ServiceVM: sys-whonix de opdracht Arm - Tor Controller. Dit start een commandline-programma in een terminalvenster. Je krijgt hier onder andere staafgrafiekjes van het download- en uploadverkeer te zien. Met een druk op n krijg je een nieuwe identiteit: Tor verbindt dan met een ander willekeurig circuit van onionrouters. Met m open je een menu waar je nog allerlei taken kunt uitvoeren. En met q en nog eens q sluit je het programma Arm af.

Virtuele machines up-to-date houden

Uiteraard is het voor de veiligheid van je anonieme surfsessies belangrijk dat je de virtuele machines van Whonix up-to-date houdt. Dat geldt trouwens ook voor de andere qubes van Qubes OS. Daarom tonen we je hier hoe je sjablonen updatet, in het bijzonder whonix-w en whonix-ws. Open voor beide sjablonen een terminalvenster (Konsole) via het applicatiemenu. Voer dan in beide vensters de opdracht sudo apt-get update in om de pakketbronnen te verversen en sudo apt-get dist-upgrade om het systeem te upgraden naar de nieuwste pakketversies. 

©PXimport

Na het upgraden schakel je beide virtuele machines uit. Dat doe je door in beide Konsole-vensters de opdracht sudo poweroff in te voeren. Schakel daarna anon-whonix uit. Rechtsklik daarvoor op de juiste virtuele machine in Qubes VM Manager en kies Shutdown VM. Doe daarna hetzelfde met sys-whonix. Als je daarna weer een toepassing in anon-whonix start, worden de updates van je sjablonen ook in de erop gebaseerde virtuele machines toegepast.

Tor veilig gebruiken

Al het netwerkverkeer in de qube anon-whonix wordt via Tor omgeleid, maar dat betekent niet dat je rustig kunt gaan slapen. Als je surft, doe je dat bijvoorbeeld het best met de Tor Browser, waarnaar standaard al een snelkoppeling is gemaakt in het submenu anon-whonix in het applicatiemenu. De Tor Browser draait NoScript en schakelt standaard JavaScript uit, omdat scripts op allerlei manieren informatie over je lekken. Ook HTTPS Everywhere staat standaard ingeschakeld, zodat je automatisch via https surft op websites waar dat beschikbaar is.

Wil je echt anoniem surfen, dan moet je ook met een aantal regels rekening houden. Vermijd Flash en Java, want dat is niet goed voor je privacy. En log uiteraard niet in op Facebook, je webmail of andere websites waaraan een afluisterende Tor-node je kan identificeren. Werk vooral niet met Google-diensten wanneer je via Tor surft, want dat bedrijf verzamelt een heel profiel over je. Gebruik in de plaats een zoekmachine als DuckDuckGo, die je privacy respecteert. Kortom, Qubes OS maakt het je met Whonix wel heel gemakkelijk om anoniem te surfen, maar uiteindelijk blijft het een grote inspanning en bovenal jouw verantwoordelijkheid.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.