Nextcloud is begonnen als pure cloudopslagdienst op je eigen server, maar ondertussen doet het opensource-programma al veel meer. Als je geen voorstander bent van clouddiensten zoals Dropbox, Google Docs en Office 365, dan heeft Nextcloud sinds versie 15 heel wat te bieden. Je kunt samen met anderen aan officedocumenten werken met videogesprekken en chats ernaast, geüploade documenten naar pdf omzetten en automatisch scripts uitvoeren. In dit artikel gaan we met Nextcloud aan de slag.

De eerste versies van ownCloud, de voorloper van Nextcloud, focusten vooral op de implementatie van online opslag en bestandssynchronisatie op je eigen server. Het was dus opgezet als een opensource alternatief voor Dropbox. Maar in de recentste versies, zeker sinds Nextcloud zich afsplitste van ownCloud, is de nadruk meer en meer komen te liggen op samenwerken aan documenten. Door de integratie met Collabora Online kun je documenten op je Nextcloud-server met meerdere personen tegelijk bekijken én bewerken, en daarnaast met de anderen chatten en videobellen. En ook een privé sociaal netwerk behoort tot de mogelijkheden. Kortom, je hebt een eigen Google Docs of Office 365 op je server draaien, zonder dat je je gegevens aan een andere partij hoeft prijs te geven.

©PXimport

01 Alleen in je thuisnetwerk?

Allereerst dien je na te denken of je Nextcloud puur in je thuisnetwerk wilt gebruiken of ook online bereikbaar wilt maken. In het tweede geval dien je in extra beveiliging te voorzien, een certificaat zodat je website via https bereikbaar is, en afhankelijk van of je Nextcloud bij je thuis installeert of op een vps (virtual private server) dien je misschien ook nog een dynamische dns en port forwarding in je router te schakelen. In de rest van dit artikel gaan we uit van een installatie op een vps die van buitenaf bereikbaar is en gekoppeld is aan een domeinnaam.

02 Veel installatiemogelijkheden

De installatie van Nextcloud staat vrij goed uitgelegd in de online documentatie. Er zijn verschillende installatiemogelijkheden. Als je al een webserver hebt draaien, kun je het archiefbestand van Nextcloud in je /var/www uitpakken. Nextcloud zit ook in de repositories van de meeste Linux-distributies. En je kunt het ook als virtuele machine of Docker-image draaien. Nextcloud heeft ook een officiële snap. In Ubuntu installeer je het dan ook eenvoudig met sudo snap install nextcloud. Voor Collabora Online biedt Nextcloud een Docker-container aan met bijbehorende instructies voor de integratie met Nextcloud. De officiële instructies gebruiken de webserver Apache, maar er staat ook een link die nginx gebruikt.

©PXimport

03 Nextcloud installeren

Elke installatiemogelijkheid heeft zijn voor- en nadelen, maar het zou te ver leiden dat hier uit te diepen. In dit artikel gaan we Nextcloud en Collabora Online samen met de webserver Apache installeren, op dezelfde server en zonder Docker of een snap. We doen dat op een vps met Debian Stretch (9). Alle hierna volgende opdrachten voer je als de gebruiker root uit.

Eerst dien je een repository met Nextcloud toe te voegen:

echo "deb http://apt.jurisic.org/debian/stretch main contrib non-free" >> /etc/apt/sources.list.d/jurisic.listwget -q http://apt.jurisic.org/Release.key -O- | apt-key add -

Update daarna de pakketlijsten en installeer Nextcloud inclusief Apache:

apt updateapt install nextcloud-server

04 Let’s Encrypt installeren

We hebben ook nog de client van Let’s Encrypt nodig voor websitecertificaten. Installeer eerst enkele benodigde pakketten om de repository stretch-backports veilig toe te voegen:

apt install apt-transport-https ca-certificates

Voeg dan de repository met backports (nieuwere versies van pakketten) toe:

echo "deb https://deb.debian.org/debian stretch-backports main" >> /etc/apt/sources.list

Update dan de pakketlijsten en installeer certbot, de officiële client van Let’s Encrypt, uit de zojuist toegevoegde repository:

apt updateapt install certbot python-certbot-apache -t stretch-backports

Voer nu certbot uit en voer je domeinnaam in. Het programma vraagt een websitecertificaat aan bij Let’s Encrypt, en daarna kun je https://jedomeinnaam/nextcloud bezoeken.

©PXimport

05 Eerste configuratie

Als alles goed is, zie je nu een aanmeldvenster waar je gevraagd wordt om een beheerdersaccount aan te maken. Kies een gebruikersnaam en wachtwoord en klik op Installatie afronden. Je krijgt nu een welkomstintroductie van de mogelijkheden te zien, en daarna kom je in het hoofdvenster met enkele standaard al geïnstalleerde bestanden. Kijk hier even rond en probeer of alles werkt. Bestanden uploaden doe je op het plusteken te klikken en voor de rest navigeer je eenvoudig door alle mappen. De instellingen vind je onder het icoontje helemaal bovenaan rechts. Doorloop die ook zeker eens en voeg bijvoorbeeld je e-mailadres toe aan je profiel, wat nuttig is voor wachtwoordherstel en notificaties, en vul een e-mailserver in om je notificaties te sturen.

©PXimport

06 Collabora Online installeren

Je hebt nu Nextcloud op je server draaien, maar nog geen Collabora Online. Voeg daarvoor eerst weer een andere repository toe:

apt-key adv --keyserver keyserver.ubuntu.com --recv-keys 0C54D189F4BA284Decho 'deb https://www.collaboraoffice.com/repos/CollaboraOnline/CODE-debian9 ./' >> /etc/apt/sources.list.d/collabora.list

Update de pakketlijsten dan nog eens en installeer Collabora Online:

apt updateapt install loolwsd code-brand

07 Collabora Online configureren

Dan is er nu nog wat configuratie nodig om Nextcloud met Collabora Online te laten communiceren. Open het configuratiebestand van Collabora Online met:

nano /etc/loolwsd/loolwsd.xml

Zoek naar de sectie <storage desc="Backend storage"> en voeg daarin bij de andere host-regels de volgende regel toe:

<host desc="Allowed hostname" allow="true">nextcloud\.example\.com</host>

Uiteraard vul je daarin het domein van je Nextcloud-server in. Vergeet niet voor elke punt een backslash te plaatsen. Sla het bestand op met Ctrl+O en sluit nano af met Ctrl+X. Herstart daarna Collabora Online:

systemctl restart loolwsd

Volg daarna de instructies vanaf 2. Install the Apache reverse proxy en zet de code voor de VirtualHost in het bestand /etc/apache2/sites-available/001-domeinvanjecollabora-le-ssl.conf, maar verwijder de regels die naar de nog nietbestaande paden verwijzen. We volgen de goede raad van de instructies om een afzonderlijk subdomein te gebruiken voor je Collabora Online. Schakel daarna de website in:

a2ensite 001-domeinvanjecollabora-le-ssl

©PXimport

08 Certificaat voor Collabora Online

Voer nu certbot uit om een certificaat voor het domein aan te vragen en de juiste bestanden in je VirtualHost-bestand te plaatsen:

certbot --apache -d domeinvanjecollabora

Herstart daarna Apache:

systemctl restart apache2

Kopieer nu de bestanden cert.pem en privkey.pem van je Let’s Encrypt-certificaat voor het domein van je Collabora (in /etc/letsencrypt/live/domeinvanjecollabora) naar /etc/loolwsd/cert.pem respectievelijk /etc/loolwsd/key.pem en kopieer ook /etc/ssl/certs/ca-certificates.crt naar /etc/loolwsd/ca-chain.cert.pem. Herstart daarna loolwsd nog eens. Als er iets niet werkt, bekijk dan of je foutmeldingen in het logbestand ziet:

journalctl -u loolwsd

©PXimport

09 Collabora Online met Nextcloud koppelen

Collabora Online draait nu onder zijn eigen subdomein. Je dient nu in Nextcloud de bijbehorende app te installeren en te configureren om Nextcloud aan Collabora Online te koppelen.

Klik bovenaan rechts op het tandwiel en kies dan Apps. Klik links op de sectie Office & tekst en klik dan bij Collabora Online op Downloadeneninschakelen. Bevestig met je beheerderswachtwoord. Klik dan weer op het tandwiel bovenaan rechts, daarna op Instellingen en dan op Collabora Online. Vul hier de url in van je Collabora Online-server, te beginnen met https:// en daarna het domein dat je hiervoor gekozen hebt, zonder poortnummer.

©PXimport

10 Documenten openen en bewerken

Als je nu naar je bestanden in Nextcloud gaat en op een office-document klikt (bijvoorbeeld het voorbeelddocument About.odt in de map Documents), dan krijg je het document in een LibreOffice-achtige tekstverwerker in je webbrowser te zien. De gelijkenis met LibreOffice is niet toevallig: Collabora Online is feitelijk een webversie van LibreOffice.

Je kunt deze documenten nu ook in je webbrowser bewerken. Je hebt een groot deel van de mogelijkheden van LibreOffice tot je beschikking. Probeer maar eens wat uit en kijk in de menu’s maar eens wat de mogelijkheden zijn. In het menu Bewerken / Wijzigingen bijhouden / Bijhouden kun je ook de optie inschakelen om je wijzigingen te registreren als je met iemand aan een document wilt samenwerken en je opmerkingen op de tekst wilt tonen. Het document sluiten om terug te keren naar de hoofdpagina van Nextcloud doe je door op het kruisje rechts bovenaan te klikken.

©PXimport

11 Bestanden delen met anderen

Je kunt nu ook met meerdere gebruikers samenwerken aan documenten op je Nextcloud-server. Maak eerst gebruikers aan door op het icoontje bovenaan rechts te klikken en dan Gebruikers te kiezen. Klik links op Nieuwe gebruiker, voer de nodige gegevens in en klik dan op de blauwe knop met het vinkje rechts. Bevestig de actie door je beheerderswachtwoord in te voeren.

Als je nu met een andere gebruiker op je server wilt samenwerken aan een document, deel je eerst dat document met hem of haar. Ga daarvoor in de web-interface van Nextcloud naar de map waarin je document staat en klik op het delen-icoontje rechts van je document. Vul in het tekstveld daar de gebruiker in, na enkele letters vult Nextcloud de gebruikersnaam al aan. Klik erop om het document met de gebruiker te delen. Standaard krijgt de andere gebruiker de mogelijkheid om het bestand te bewerken.

©PXimport

12 Samenwerken met anderen

De andere gebruiker krijgt in zijn hoofdmap van Nextcloud nu je gedeelde bestand te zien. En als hij links op Shares klikt, krijgt hij alle met hem of door hem gedeelde bestanden te zien. Als hij nu op het bestand klikt, kan hij het net zoals jij bewerken. En als jullie tegelijk het document aan het bewerken zijn, zien jullie realtime elkaars aanpassingen.

Als je op een zeker moment wilt terugkeren naar een eerdere versie van het document omdat je het niet eens bent met de aanpassingen van de anderen, dan kan dat heel eenvoudig in het menu Bestand / Bekijk de wijzigingsgeschiedenis. Daar kun je alle versies eenvoudig bekijken en met een klik op het ronde pijltje herstellen.

©PXimport

13 Videobellen

Je kunt ook met anderen videobellen via je Nextcloud-server, volledig in je webbrowser via WebRTC, zonder dat een van jullie beiden daarvoor nog specifieke software dient te installeren. Zoek daarvoor in de categorie Sociaal & communicatie van de Nextcloud-apps naar de app Talk en installeer die. Daarna vind je de app bovenaan links onder het icoontje van de cirkel met het kleine streepje. Je kunt daar een groepsgesprek, openbaar gesprek of een gesprek met een specifieke gebruiker starten. De andere gebruiker krijgt dan in Nextcloud een melding dat je hem uitgenodigd hebt voor een gesprek. Klikt hij daarop, dan ziet hij de deelnemers.

Op het moment dat jullie allebei klaar zijn, klik je op Begin gesprek. Je webbrowser vraagt je om toegang tot de microfoon en camera toe te staan. En daarna kun je videobellen. In het miniatuurvenster waar je het beeld van jezelf ziet, kun je ook je scherm delen als je op het meest rechtse icoontje klikt (op Chrome krijg je dan de melding dat je nog een extensie dient te installeren). Je kunt ook op elk moment het geluid dempen of de video uitschakelen.

Het wordt nog leuker als je tijdens het samen bewerken van een document kunt bellen. Ook dat is mogelijk. Klik als je een document geopend hebt in Collabora Online op het menu Bestand / Delen…, waarna er rechts een zijbalk opent. Klik daarin op Chat en dan op Begin gesprek. Als de ander dat ook doet, krijg je nu in de zijbalk video te zien en kun je met elkaar jullie document bespreken. Overigens kun je ook gewoon chatten door in het tekstveld onderaan berichten in te typen. Ondertussen kunnen jullie gewoon het document blijven bewerken.

©PXimport

14 Bestanden taggen

Om wat meer orde in je bestanden te brengen, kun je ze taggen. Tags toevoegen aan bestanden is eenvoudig. Klik op de drie bolletjes naast een bestand, kies Details en klik op Markering. Er verschijnt dan een tekstveld waarin je tags kunt typen. Al bestaande tags worden automatisch aangevuld. Meerdere tags voeg je toe door na elke tag op Enter te drukken. Let op: de tags worden gedeeld door alle gebruikers op de Nextcloud-server. Zet dus geen gevoelige of delicate informatie in je tags.

15 Automatisch documenten taggen

Al je bestanden handmatig taggen is wat omslachtig. Gelukkig heeft Nextcloud ook een app die dat automatisch kan doen volgens vooraf ingestelde regels. Open het scherm met apps en zoek in het zoekveld bovenaan naar de app Files automated tagging. Na de installatie stel je regels in onder Instellingen / Workflows.

Klik daar onder Automatisch tagging op Groepsrol toevoegen. Geef je regelset in het eerste tekstveld een naam (bijvoorbeeld Tekstdocument odt) en in het tekstveld erna een tag (bijvoorbeeld text). Die tag moet wel al bestaan (en die kun je daarboven aanmaken).

Klik daarna op Voeg rol toe. Vul dan als regel in: Mimetype bestand isapplication/vnd.oasis.opendocument.text. Klik op Opslaan. Als je daarna een odt-bestand uploadt, zul je zien dat het automatisch de tag text krijgt. Maak nu nieuwe regelsets aan voor doc-bestanden en andere bestandstypes waaraan je de tag text automatisch wilt toekennen.

©PXimport

16 Automatisch naar pdf converteren

Nu je documenten automatisch tags toegekend krijgen, kun je ze ook automatisch naar pdf laten omzetten. Installeer daarvoor de app Automated PDF conversion. De app configureren doe je daarna in Instellingen / Document naar PDF converter.

Je maakt daar weer een regelset aan. Geef die een naam en kies een modus (het origineel bewaren of verwijderen, bestaande pdf’s bewaren of verwijderen). Als je het originele tekstbestand bijvoorbeeld wilt bewaren maar bij elke nieuwe versie een pdf van de nieuwste versie wilt maken die de vorige pdf’s overschrijft, kies je Bewaar origineel, overschrijf bestaande PDF’s. Klik dan op Voeg rol toe en vul als regel Bestandssysteem markering is gemarkeerd met text in. Klik tot slot op Opslaan.

Deze app heeft LibreOffice nodig om documenten naar pdf om te zetten, en helaas werkt die nog niet samen met de webgebaseerde LibreOffice-versie in Collabora Online. Als je documenten automatisch naar pdf wilt omzetten, zit er voorlopig dus niets anders op dan LibreOffice extra op je server te installeren, wat zo’n 500 MB schijfruimte kost:

apt install libreoffice

De ontwikkelaars werken er wel aan om in de toekomst Collabora Online te gebruiken voor de conversie als je dat al geïnstalleerd hebt, zodat je geen dubbele LibreOffice-installatie meer nodig hebt.

Je dient nu ook nog aan de app te zeggen waar LibreOffice zich bevindt. Dat doe je door op de terminal van je Linux-server het configuratiebestand van Nextcloud te openen:

nano /var/www/nextcloud/config/config.php

En voeg daar in de lijst met configuratie-opties de volgende regel toe:

'preview_libreoffice_path' => '/usr/bin/libreoffice',

Elke keer dat je nu een document met de tag text uploadt of opslaat, maakt Nextcloud er automatisch een pdf-versie van aan. Overigens kun je met de app Workflow external scripts je eigen scripts opstarten bij elke upload of wijziging van bestanden. Dat maakt de mogelijkheden onbegrensd!

©PXimport

Na 40 jaar heeft Kladblok eindelijk een opfrisbeurt gekregen. De eenvoudige, oerdegelijke tekstverwerker is ideaal voor het bewerken van platte tekst zonder toeters en bellen. In Windows 11 is het bescheiden onderdeel flink gegroeid. Wat ooit een sobere tool was voor snelle notities, heeft nu een interessante set nieuwe functies.

Terwijl we hier bekijken wat nieuw is, gaat ondertussen de make-over van Kladblok door. In de testversies binnen het Windows 11 Insider-kanaal duiken nu zelfs opties op voor tekstopmaak zoals vet, cursief, onderstrepen en lijsten. Die nieuwigheden worden later dit jaar uitgerold naar alle gebruikers van Windows 11. Liever een vogel in de hand dan tien in de lucht? Absoluut, want intussen kunnen we al profiteren van deze verbeteringen.

Tabbladen toevoegen en losmaken

Met Windows 11 heeft deze basis-app een frisse look & feel gekregen en een aantal kenmerken waar veel gebruikers al jaren om vragen. De opvallendste vernieuwing is de ondersteuning van de tabs (afbeelding 1). Je kunt nu verschillende pagina’s van Kladblok openen, elk in een eigen tabblad. Geen wirwar meer van losse pictogrammen in de taakbalk voor elk geopend tekstbestand. Een nieuw bestand starten is simpel: klik bovenaan op het plusteken. Wil je een tabblad loskoppelen en als apart venster gebruiken? Geen probleem: sleep het tabblad naar het bureaublad en het verschijnt automatisch als een nieuw .txt-bestand. Andersom werkt het ook. Sleep een bestaand .txt-bestand naar de tabbalk van Kladblok en het wordt netjes toegevoegd aan de open tabbladen.

Tabbladen configureren

Zolang er minstens één tabblad is opgeslagen, kun je de volledige Kladblok-sessie sluiten, inclusief andere niet-opgeslagen bestanden, zonder gegevens te verliezen. Wanneer je Kladblok weer opent, worden alle tabbladen hersteld, zelfs na een herstart van de pc. Je bepaalt zelf wat er gebeurt wanneer je Kladblok opent. Klik daarvoor op het tandwieltje in de rechterbovenhoek van het programma. Vervolgens ga je naar de instellingen voor Kladblok openen. In de optie Wanneer Kladblok wordt gestart heb je de keuze tussen Doorgaan met vorige sessie of Nieuwe sessie starten en niet-opgeslagen wijzigingen negeren (afbeelding 2). De eerste optie is de standaardinstelling.

Meervoudig herstel

Een belangrijke interne verbetering is de mogelijkheid om meerdere bewerkingen ongedaan te maken. In Windows 10 kon je in Kladblok met Ctrl+Z slechts de laatste bewerking terugdraaien (afbeelding 3). In Windows 11 kun je stapsgewijs wijzigingen ongedaan maken met Ctrl+Z. Ben je te ver teruggegaan, dan kun je je acties opnieuw uitvoeren met Ctrl+Y — net als in de meeste andere applicaties.

Uiterlijk

Onder het tandwieltje van de instellingen kies je het Uiterlijk van dit programma. Je hebt de keuze tussen de lichte en de donkere modus of je kiest voor de weergave om gewoon de systeeminstelling te volgen. Hier bepaal je ook het lettertype, de lettergrootte en de stijl (Regular, Italic, Bold, Bold italic) die je gebruikt voor de tekstbestanden. Onder het onderdeel Tekstopmaak zie je telkens een voorvertoning van de gekozen stijl (afbeelding 4). In de instellingen kun je tekstterugloop in- of uitschakelen. Dit zorgt ervoor dat tekst automatisch naar de volgende regel springt wanneer het einde van de regel is bereikt, in plaats van dat de tekst horizontaal verder loopt. Dat is onhandig, want dat betekent dat een tekstbestand soms als één hele lange regel wordt getoond.

Notepad++

Microsoft heeft Kladblok jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Door de beperkte functionaliteit gingen veel gebruikers op zoek naar een alternatief – en vonden dat in de open-sourcetoepassing Notepad++. Een van de grootste troeven van Notepad++ is de ondersteuning voor een brede waaier aan programmeertalen, waaronder JSON, Python, C++, C#, Cobol, html, css en SQL … Daarnaast biedt het programma handige functies zoals regelmarkeringen, macro’s en de mogelijkheid om bestanden met elkaar te vergelijken. Notepad++ is gratis, werkt in een gesplitst scherm en ondersteunt tabbladen, zoeken en vervangen, én het automatisch hervatten van je werk – zelfs bij niet-opgeslagen bestanden. Wat deze variant (nog) niet kan: tabbladen naar een ander venster slepen.

Spellingcontrole en autocorrectie

Kladblok kan voortaan spelfouten markeren terwijl je typt, en typfouten desgewenst automatisch corrigeren. Om de spellingcontrole in- of uit te schakelen, klik je op het tandwieltje in de rechterbovenhoek. In het vak Spelling kun je de opties Spellingcontrole en Automatische correctie activeren (afbeelding 6). Vanaf dat moment verschijnt er een rood golflijntje onder fout gespelde woorden. Klik je met de linkermuisknop op zo’n woord, dan krijg je suggesties te zien waaruit je een correcte versie kunt kiezen. Let wel: deze functies werken alleen bij gewone tekstbestanden, niet wanneer je in Kladblok code schrijft, zoals html of css.

Zoeken en vervangen

Een van de minst bekende, maar erg handige functies van Kladblok is de mogelijkheid om snel naar specifieke tekst te zoeken en die eventueel meteen te vervangen. Gebruik hiervoor het menu Bewerken / Zoeken of de sneltoets Ctrl+F. Met Ctrl+H open je direct de functie Zoeken en vervangen, die je ook via het menu Zoeken kunt oproepen. Voer in het zoekvak de tekst in die je wilt vinden. Je kunt op de vergrootglasknop klikken of gewoon op Enter drukken. Klik op het kleine pijltje links van het zoekvak om het vak Vervangen te openen. Zodra de gezochte tekst is gevonden, gebruik je de pijltjes rechts van het zoekvak om omhoog of omlaag door het document te navigeren. Met de knop Vervangen wijzig je telkens één match; met Alles vervangen worden alle overeenkomsten in één keer aangepast (afbeelding 7). Deze functie ondersteunt ook enkele basisjokertekens: het sterretje * staat voor een willekeurig aantal tekens, het vraagteken ? voor precies één teken. Klik je op de knop met de schuifregelaars, dan kun je instellen dat de zoekopdracht hoofdlettergevoelig is. De optie Inwikkelen is een ongelukkige vertaling van Wrap. Als je die aanvinkt, doorzoekt Kladblok het hele document – ongeacht waar de cursor zich bevindt.

Herschrijven, Samenvatten en Schrijven

Kladblok heeft nu een set AI-functies om tekst te verbeteren. Het gaat om Herschrijven, Samenvatten en Schrijven. Met behulp van GPT kun je de inhoud verfijnen. Klik met de rechtermuisknop op de tekst en kies de optie Schrijven. In een nieuw venster lees je een herwerkte tekst die je op basis van drie criteria verder aanpast. Met de knop Lengte kies je voor een vergelijkbare tekstlengte, een kortere of een langere versie. Bij Toon kies je tussen Standaard, Formeel, Informeel, Inspirerend, Humor en Overtuigend. En dan is er nog de knop Formatteren waarmee je bijvoorbeeld een stijl selecteert zoals Zakelijk, Academisch, Marketing, Poëzie en meer. Onderaan deze herwerkte tekst zie je een numerieke aanduiding zoals 1 van 3. Dit betekent dat Kladblok meteen al drie versies klaarhoudt. Door op het pijltje te klikken schakel je door de versies. Dezelfde mogelijkheden krijg je als je via de rechtermuisknop de optie Aangepast herschrijven en Samenvatten kiest (afbeelding 8). Als je deze AI-functies liever niet hebt, dan kun je die uitschakelen in de instellingen van Kladblok.

Voet- en kopteksten

In Kladblok kun je bovendien voet- en kopteksten toevoegen die je pas te zien krijgt als de pagina uit de printer komt. In deze ruimte is het mogelijk om aan de boven- en/of onderkant de bestandsnaam, het paginanummer of de huidige datum op te nemen. Daarvoor gebruik je het menu Bestand / Pagina-instelling. Daarna moet je wel de juiste variabele gebruiken om aan te duiden wat je in de koptekst of voettekst wilt zien. Dit zijn de belangrijkste variabelen:

De printer zal de acties uitvoeren die je in de voet- en koptekst hebt ingegeven. Houd er rekening mee dat Kladblok deze instellingen niet opslaat, je moet ze dus bij iedere afdruk opnieuw opgeven.

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Nu de avonden weer steeds vroeger donker worden en je vaker binnen zit, is lezen bij een leuke bezigheid. En met een mooie e-reader kan dat ook in kleur. Wij bekeken vijf betaalbare e-readers met kleurenscherm.

Kleuren‑e‑readers zijn relatief nieuw; ze combineren de batterijzuinigheid van elektronische inkt met een kleurenfilter dat magazines, strips en geïllustreerde kinderboeken tot leven brengt. Voor de Nederlandse markt zijn er nog niet heel veel modellen beschikbaar. Wij hebben vijf mooie exemplaren voor minder dan 250 euro op een rijtje gezet voor je.

Kobo Libra Colour - 7 inch

De Kobo Libra Colour is een 7 inch e‑reader met een E Ink Kaleido 3‑scherm. De zwart‑wit resolutie bedraagt 1264 × 1680 pixels en 300 ppi, terwijl kleuren worden weergegeven met 150 ppi. Je beschikt over 32 GB intern geheugen en een dual‑core processor van 2,0 GHz, waardoor pagina’s vlot worden ververst. Voor draadloze audioboeken of Bluetooth‑oortjes biedt de Libra Colour wifi (2,4 en 5 GHz) en Bluetooth 5.0, en bestanden worden geladen via USB‑C. Het apparaat is waterbestendig volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m diepte). De geïntegreerde ComfortLight PRO‑verlichting heeft instelbare helderheid en kleurtemperatuur.

Dankzij de fysieke bladerknoppen heb je maar één hand nodig om te lezen en met de instelbare lettertypes en paginamarges pas je het leescomfort aan. De accu van 2050 mAh levert volgens Kobo een leestijd van enkele weken per lading. Het toestel meet 144,6 × 161 × 8,3 mm en weegt 199,5 g. Dankzij het kleurenscherm is dit model aantrekkelijk voor strips, tijdschriften en kleurrijke kinderboeken, terwijl hij ook standaard ePub‑, PDF‑ en audiobookbestanden ondersteunt.

Kobo Clara Colour - 6 inch

Zoek je een compacte kleurene‑reader, dan is de Kobo Clara Colour met een 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm interessant. Het scherm biedt een resolutie van 1448 × 1072 pixels met 300 ppi voor zwart‑wit en 150 ppi voor kleuren. Dankzij een dual‑core processor (2,0 GHz) en 16 GB opslagruimte is er genoeg vermogen om romans of stripboeken te laden. De reader ondersteunt wifi (dual band) en Bluetooth zodat je audioboeken kunt streamen, en hij gebruikt USB‑C om op te laden. Kobo past ComfortLight PRO toe met instelbare kleurtemperatuur, en de reader is waterdicht volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m).

De accu heeft een capaciteit van 1 500 mAh en levert bij gemiddeld gebruik tot zes weken leestijd. Dankzij 13 lettertypen en verschillende lettergroottes pas je het scherm volledig aan. Met afmetingen van 112 × 160 × 9,2 mm en een gewicht van 174 g past de Clara Colour in een jaszak. Het apparaat ondersteunt onder meer EPUB, PDF, MOBI en CBZ/CBR en kan via Bluetooth naar audioboeken luisteren. Het kleurenscherm maakt hem geschikt voor geïllustreerde kinderboeken, kaarten en kookboeken terwijl het compacte formaat ideaal is voor onderweg.

PocketBook Verse Pro Color - 6 inch

PocketBook positioneert de Verse Pro Color als een robuuste kleuren‑e‑reader voor veel lezers. Het 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm beschikt over een grijstintenresolutie van 1072 × 1448 pixels en een kleurenlaag met 536 × 724 pixels. Daardoor krijgen stripillustraties en grafieken 4 096 kleuren te zien terwijl zwart‑wittekst scherp blijft met 300 ppi. De quad‑core processor (1,8 GHz) en 1 GB RAM zorgen voor soepele bladwisselingen, en met 16 GB opslagruimte kun je duizenden e‑books bewaren. Via de USB‑C‑poort en wifi en Bluetooth laad je gemakkelijk bestanden of luister je naar audioboeken.

PocketBook levert SMARTlight, een voorgrondverlichting waarmee je zowel helderheid als kleurtemperatuur aanpast. De reader draait op Linux en ondersteunt talloze formaten zoals ACSM, EPUB, PDF, DOCX en CBR/CBZ. Dankzij text‑to‑speech kun je boeken laten voorlezen. De 2100 mAh‑batterij biedt volgens PocketBook tot een maand leesplezier. De behuizing (108 × 156 × 7,6 mm, 182 g) is waterdicht volgens IPX8, zodat je bij het zwembad kunt lezen. Een G‑sensor draait pagina’s automatisch mee als je het apparaat kantelt. Kortom, de Verse Pro Color levert kleuren‑e‑ink in een handzaam formaat met brede bestands­ondersteuning.

PocketBook Era Color - 7 inch

Met een groter kleurenscherm en ingebouwde luidspreker richt de PocketBook Era Color zich op lezers die audioboeken willen luisteren zonder externe headset. Het 7 inch E Ink Kaleido 3‑display heeft een grijstintenresolutie van 1264 × 1680 pixels en een kleurresolutie van 632 × 840 pixels met 300/150 ppi. Dit zorgt voor scherpe tekst en kleurrijke afbeeldingen. De reader gebruikt een quad‑core processor (1,8 GHz) met 1 GB RAM en biedt 32 GB interne opslag. Het besturingssysteem is gebaseerd op Linux en ondersteunt een groot aantal ebook‑ en stripformaten.

Met dual‑band wifi, Bluetooth 5.4 en USB‑C met OTG‑functie koppel je eenvoudig draadloze hoofdtelefoons, luister je naar audioboeken of speel je muziek via de ingebouwde mono‑luidspreker. De SMARTlight‑voorgrondverlichting laat je zowel helderheid als kleurtemperatuur instellen. Dankzij de 2500 mAh accu en het efficiënte E‑Ink‑scherm is volgens PocketBook een maand gebruik mogelijk. Het apparaat is IPX8‑waterbestendig en uitgerust met een g‑sensor, coversensor en speakers. Met afmetingen van 134,3 × 155 × 7,8 mm en een gewicht van 235 g is de Era Color iets groter maar nog steeds draagbaar. De fysieke bladerknoppen zorgen voor comfortabel lezen, terwijl de ingebouwde spraakfunctie tekst kan voorlezen.

Tolino Vision Color - 7 inch

De Tolino Vision Color is een Duitse die dezelfde hardware heeft als de Kobo Libra Colour maar een eigen Android‑softwarelaag gebruikt. Volgens een productaankondiging biedt het apparaat een 7 inch E Ink Kaleido 3‑scherm met een zwart‑witresolutie van 1264 × 1680 pixels (300 ppi) en 150 ppi voor kleuren. De reader heeft fysieke bladerknoppen naast het aanraakscherm en gebruikt een MediaTek MT8113T‑dual‑core processor (2,0 GHz), 1 GB RAM en 32 GB interne opslag. Een 2050 mAh batterij voorziet de Vision Color van stroom, terwijl de ComfortLight PRO‑verlichting de kleurtemperatuur aanpast.

Het toestel biedt wifi en Bluetooth 5.0 zodat je audioboeken kunt streamen, en het is IPX8‑waterbestendig. Tolino gebruikt Android, waardoor je afhankelijk bent van de Tolino‑boekwinkel maar via de Tolino‑cloud kunt synchroniseren met diverse Duitse boekhandels. Een stylus is optioneel verkrijgbaar voor handschrift en aantekeningen. De Vision Color ondersteunt ePub, PDF en andere standaard‑e‑bookformaten en biedt toegang tot de HotSpots van Deutsche Telekom. Dit apparaat is in Nederland nog beperkt verkrijgbaar; een Duitse webwinkel verkoopt het voor ongeveer € 180,68 (incl. btw). Omdat Kieskeurig nog geen productpagina heeft, is het toestel alleen via buitenlandse winkels te vinden.