Een nieuwe tv kopen gaat gepaard met het leren van tientallen nieuwe termen. De laatste tijd zie je bijvoorbeeld 4K, dvb-t2 en qled voorbijkomen. De hoogste tijd om even uit te leggen wat al deze dingen betekenen en waar je op moet letten als je je gaat vergapen aan een nieuwe hd-televisie. Voor welke televisie ga jij?

Tip 01: FullHD of niet?

Eigenlijk hadden we dit artikel ook gewoon 'Checklist: televisies’ kunnen noemen, want een televisie die niet hd is, kom je maar heel zelden tegen. Dikke beeldschermen hebben we tien jaar geleden al vaarwel gezegd en het aantal pixels en de beeldkwaliteit van je nieuwe televisie is sowieso erg goed; echt slechte modellen zijn simpelweg niet meer verkrijgbaar. De prijzen van een flatscreen-televisie zijn de afgelopen jaren enorm gedaald en voor een paar honderd euro heb je een geweldige hd-televisie die je op je blu-ray-speler, PlayStation, pc of Apple TV kunt aansluiten. De ene fullHD-televisie is echter de andere niet en er zijn veel dingen waar je op moet letten bij de aanschaf van je nieuwe breedbeeld-tv. Vooral wat betreft aansluitingen, want als je er bijvoorbeeld een satelliet-tuner of oude videoconsole op wilt aansluiten, heb je een beperktere keuze.

©PXimport

Tip 02: Beelddiagonaal

Voordat je naar de winkel rent, is het belangrijk dat je precies weet hoe groot je tv mag zijn. Pak het meetlint er dus bij en kijk wat de maximale grootte voor je wand kan zijn. De televisie moet natuurlijk niet te klein zijn, want dan lees je de ondertiteling niet meer. Te groot is ook niet goed, want dan krijg je nekpijn van het heen en weer bewegen van je hoofd. Het is ook handig om te kijken hoe ver je van je nieuwe televisie af gaat zitten. Kun je maximaal twee meter van de wand zitten, dan is een kleinere televisie natuurlijk veel handiger dan wanneer je zes of zeven meter van het apparaat gaat zitten. De grootte wordt aangegeven in inch. De standaardgrootte van een televisie is tegenwoordig 32 inch: dit betekent dat het van de hoek linksonder tot de hoek rechtsboven precies 32 inch is. Dit komt neer op zo’n 80 centimeter. De uiteindelijke grootte van de televisie is een beetje meer, omdat er nog een rand om de tv zit. Naast de beelddiagonaal is het formaat ook belangrijk. Eigenlijk hebben de meeste televisies een verhouding van 16:9, dit betekent dat de hoogte 9/16e van de breedte is. Sommige beeldschermen zijn ultra wide en hebben bijvoorbeeld een verhouding van 21:9.

Hoeveel inch?

Tip 03: Beeldresolutie

Als je weet hoe groot de televisie mag zijn, is het tijd om te kijken naar de beeldresolutie. De resolutie wordt uitgedrukt in pixels, net als bij je pc-monitor. Des te meer pixels je televisie heeft, des te gedetailleerder je beeld zal zijn. Je beeldresolutie hangt ook samen met de beelddiagonaal. Een kleinere televisie van 32 inch met een resolutie van 1280 x 720 pixels kijkt misschien wel beter dan een grote tv van 50 inch met een resolutie van 1920 x 1080 pixels. De meeste televisies hebben tegenwoordig een beeldresolutie van 1920 x 1080 pixels, dit wordt ook wel full hd genoemd. Staat er op een tv dat het full hd is, dan heeft het scherm dus minstens dit aantal pixels. Een stapje kleiner is hd ready: voor deze optie moet een televisie minstens een resolutie van 1280 x 720 pixels hebben. Veel kleinere televisies zijn hd ready. Een andere term voor hd ready is ook wel 720p, genoemd naar het aantal verticale pixels. Voor een full-hd-televisie is dit 1080 pixels; dit wordt ook wel 1080p genoemd.

©PXimport

Tip 04: 4K en 5K

Full hd was een aantal jaren geleden nog het summum, maar tegenwoordig moet je voor een briljante kijkervaring naar de termen 4K of 5K kijken. Officieel betekent 4K dat er minstens 4096 horizontale pixels op het scherm moeten zitten, maar voor televisies komt dit vaak neer op 3840 pixels. 4K kan ook uhd or ultra high definition heten. Wil je helemaal een perfecte resolutie en heb je net een zak geld gekregen, ga dan voor een 5K-televisie. Dergelijke toestellen, met een resolutie van ten minste 5120 horizontale pixels, zijn nog wel zeldzaam. En duur: reken al snel op enkele duizenden euro’s.

©PXimport

Tip 05: Led, oled, qled

Een standaard televisie werkt met led, precies gezegd kleine led-lampjes die het beeldscherm van achteren verlichten. Zonder led-lampjes zou je geen beeld zien. Niet elke pixel heeft zijn eigen ledverlichting: meerdere pixels worden door één led-lampje verlicht. In een standaard televisie zitten een paar honderd leds. Bij een oled-televisie is dit anders. Oled staat voor organic led en dat betekent dat elke pixel individueel licht geeft. De zwartwaarden zijn daarom een stuk beter, omdat elke pixel afzonderlijk uitgezet kan worden. Omdat er zoveel led-lampjes in een oled-tv zitten, zijn deze apparaten een stuk duurder dan normale led-televisies. Een oled-televisie kan wel een stuk minder diep zijn dan een normale led-televisie omdat er geen led-lampjes achter het beeldscherm hoeven worden geplaatst. Ook het energieverbruik kan lager liggen dan bij een normale led-tv. Een qled-televisie werkt met zogenaamde quantom dots. Kort gezegd kan één pixel alle kleuren van de regenboog individueel weergeven. Dit zorgt voor extreem realistische kleuren. Een nadeel ten opzichte van oled is dat pixels niet aan- of uitgezet kunnen worden; daardoor zijn de zwartwaarden iets minder dan bij een oled-televisie.

©PXimport

Gebogen schermen

©PXimport

Tip 06: Hdmi

Het is tegenwoordig vrij normaal dat je apparatuur over hdmi beschikt. Daarom is hdmi ook een aansluiting die je op alle televisies terugvindt. Alleen enkele kleine en goedkope televisies hebben nog een oude analoge scart-aansluiting. Je settopbox van je televisieprovider, je PlayStation, je pc, je Apple TV: allemaal hebben ze een hdmi-aansluiting. Een hdmi-kabel is goedkoop en het aansluiten van je apparaat op je televisie moet dan ook een fluitje van een cent zijn. Mocht je apparaat geen hdmi-aansluiting hebben (zoals bijvoorbeeld de nieuwste MacBook Pro’s), dan kun je in de meeste gevallen een adapter gebruiken.

©PXimport

Tip 07: Nog meer video

Naast een hdmi-aansluiting vind je op de meeste televisies nog allerlei andere connectoren. Een composiet-aansluiting komt regelmatig voor, net als een componentingang. De eerste is een analoge gecombineerde video- en audioaansluiting, die meestal gebruikt wordt voor oudere apparatuur, zoals de eerste Nintendo Wii uit 2006. De aansluiting bestaat uit drie tulp-ingangen: een gele voor het videosignaal en een rode en witte voor de twee audiokanalen (rechts en links). De componentingang is bijna hetzelfde, maar bestaat uit vijf tulp-aansluitingen: drie voor video en twee voor audio. In de meeste televisies kun je composietkabels aansluiten op drie van de vijf tulp-aansluitingen van de component-ingang.

©PXimport

Tip 08: Audio

Je kunt natuurlijk de interne luidsprekers van je televisie gebruiken, maar voor een goede thuisbioscoopervaring sluit je je televisie aan op je audioversterker. Dit kan op twee manieren. De beste manier is digitaal, via een optische kabel. Je versterker moet dan wel een digitale optische ingang hebben. Je herkent dit aan de vierkante aansluiting met het rode lampje binnenin. In tegenstelling tot wat veel mensen denken is dit geen laser, maar een led-lampje. Via een glasvezelkabel wordt het geluid digitaal naar je versterker gestuurd. Een andere optie is via de analoge aansluiting. Dit zijn twee tulp-aansluitingen: wit voor links en rood voor rechts. De optische audio-aansluiting kan ook toslink heten of digital audio out. Sommige televisies kun je ook op je versterker aansluiten met een hdmi-kabel. Denk er dan wel om dat je de hdmi-uitgang van je televisie met de hdmi-ingang van je versterker verbindt. Als er slechts één of twee hdmi-poorten op je televisie zitten, is de kans groot dat dit ingangen zijn. Deze kun je dus niet gebruiken om audio uit je televisie te sturen.

©PXimport

Tip 09: Tuners

Een hd-televisie heeft ook een paar aansluitingen voor tuners. Een tuner, soms ook wel encoder of decoder genoemd, is een apparaat dat je gebruikt om een tv-signaal om te zetten naar een videosignaal dat door je televisie begrepen wordt. Elke tuner-standaard begint met dvb (digital video broadcasting), maar het belangrijkste is wat er achter die letters dvb staat. Een dvb-t-tuner is een apparaat waarmee je digitaal tv-zenders kunt ontvangen via de lucht. NPO 1, 2 en 3 kun je gratis ontvangen met een dvb-tuner; via een aanbieder als KPN, CanalDigitaal of Telfort kun je tegen betaling meer zenders ontvangen. De nieuwste standaard is dvb-t2: hiermee is hd-televisie via de ether mogelijk. In Duitsland is het hele dvb-t-netwerk al overgezet naar dvb-t2. De twee systemen zijn niet compatibel met elkaar: met een dvb-t-tuner kun je dus geen dvb-t2-zenders ontvangen. In Nederland kun je vooralsnog gewoon je dvb-t-tuner gebruiken. Een andere dvb-standaard is s, dit staat voor satelliet. Hier kun je meteen je schotel op aansluiten via een F-stekker, ook wel lnb genoemd. De nieuwste versie van dvb-s is dvb-s2. Je kunt nu alleen de gratis satellietzenders ontvangen; wil je al je zenders uit je CanalDigitaal-abonnement kunnen kijken zonder tussenkomst van een satelliettuner, dan heb je een televisie met ci+-sleuf nodig. Hier stop je dan je CanalDigitaal ci-kaart in. Dvb-c staat voor cable en hier kun je gewoon je kabeltelevisie op aansluiten zonder tussenkomst van een kastje. Of jouw tv-aanbieder dit ondersteunt, moet je eerst even navragen. Sommige providers bieden ook een mogelijkheid om een tweede ci+-kaartje (of SmartCard) voor weinig geld aan te schaffen. Deze stop je dan in de ci+-sleuf; de kabel gaat in de dvb-c-aansluiting.

©PXimport

Wat is er met 3D gebeurd?

Tip 10: Slimme televisie

Bijna elke televisie is tegenwoordig slim. Dit betekent dat je er niet alleen tv mee kunt kijken, maar dat je er via een ingebouwde internetverbinding apps op kunt draaien, inhoud van een netwerkschijf of nas kunt afspelen en je smartphone of tablet gemakkelijk met je televisie kunt verbinden. Elke tv-fabrikant heeft een ander systeem, maar er zijn een paar bekende opties. Samsung heeft op al zijn televisies Tizen geïnstalleerd, terwijl Sony en Philips een aangepaste versie van Android draaien. Panasonic heeft een speciale versie van Firefox OS en op een LG-televisie vind je WebOS. Je kunt in de meeste gevallen zelf apps zoals Netflix of NPO op je televisie installeren en meteen je favoriete film of documentaire kijken.

©PXimport

Chromecast en Apple TV

©PXimport

Kooptips

Van de duizenden beschikbare hd-televisies hebben we drie prima keuzes voor je uitgezocht. De eerste is een budget-televisie met goede specificaties, de tweede is een hd-tv van hoge kwaliteit voor een goede prijs. En als je echt helemaal los wilt gaan, kun je voor de derde optie kiezen.

SAMSUNG UE32J5200A

©PXimport

SONY Bravia KD-55XD7005

©PXimport

LG OLED55C6V

©PXimport

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.