De winter is altijd een goed moment om eens kritisch je huisbeveiliging onder de loep te nemen. Tijdens de donkerste dagen van het jaar slaan inbrekers namelijk traditiegetrouw het vaakst toe. Maar wil je dan bijvoorbeeld simpele huisbeveiliging, waarbij je zelf volledige controle hebt of kies je liever een geavanceerd alarmsysteem dat verbonden is met een centrale meldkamer? In dit artikel zetten we de verschillende mogelijkheden op een rij.

Bij huisbeveiliging denken de meeste mensen in eerste instantie aan bewakingscamera’s. Begrijpelijk, want zichtbare videowaakhonden hebben een afschrikwekkend effect en leggen beelden van ongenode gasten vast. Voor inbraakpreventie bestaan er echter nog veel meer handige oplossingen. Denk onder meer aan bewegingsmelders, raam-deurcontacten en sirenes. Soms kun je ook nog slimme rookmelders en deursloten koppelen. De betere alarmsystemen communiceren daarnaast met smarthome-platformen, zodat diverse slimme apparaten soepel met elkaar samenwerken.

01 Merk huisbeveiliging

Hoewel sommige merken van alles beloven, is onderlinge compatibiliteit geen zekerheidje bij beveiligingsapparatuur. Koop om die reden bij voorkeur apparatuur van één merk. Wees hierbij kieskeurig en bepaal vooraf zoveel mogelijk hoe je de huisbeveiliging wilt inrichten. Je bent tenslotte afhankelijk van het beschikbare productaanbod van de desbetreffende fabrikant. Zo hebben veel producenten van bewakingscamera’s geen andere beveiligingsproducten in hun gamma; die vallen daarom al op voorhand af.

Een groot pluspunt is het als de fabrikant van een alarmsysteem functies van verschillende apparaten met elkaar combineert. Wanneer een bewegingssensor of camera bijvoorbeeld een ongenode gast detecteert, gaat automatisch de gekoppelde sirene af. Met producten van verschillende merken kan dat bij ondersteuning voor de universele automatiseringsdienst IFTTT misschien ook wel, maar het is een heel karwei om dat op correcte wijze in te stellen.

Bij verschillende apparaten van dezelfde fabrikant is de configuratie doorgaans gebruiksvriendelijk. Bovendien heb je maar één app op een smartphone nodig. Ga daarom het liefst in zee met een bekend merk dat op brede schaal beveiligingsproducten produceert. Onder meer Somfy, Bosch, WoonVeilig, Ring en Gigaset zijn merken met een goede reputatie.

02 Alarmberichten

Belangrijk is op welke wijze een alarmsysteem bij onraad bewoners informeert. Dat verschilt namelijk per fabrikant. Er bestaan grofweg vier opties. Alle slimme alarmsystemen ondersteunen pushnotificaties. Zodra een bewegingsmelder, raam-deurcontact of camera een verdachte activiteit detecteert, ontvang je een pushbericht op de smartphone. Afhankelijk van het gekozen alarmsysteem kun je wellicht ook alarmberichten via e-mail, telefoon en sms ontvangen.

Een pluspunt is wanneer er in het alarmbericht staat in welke binnen- of buitenruimte er gevaar dreigt. Zo kun je namelijk gericht actie ondernemen. Vaak kun je meerdere e-mailadressen en telefoonnummers toevoegen, zodat het alarmsysteem bijvoorbeeld ook buren, familieleden of vrienden kan waarschuwen.

03 Meldkamerfunctie

Sommige uitgebreide alarmsystemen werken samen met een bemande beveiligingsdienst, zoals producten van Verisure, SmartAlarm, Feenstra en WoonVeilig. Gaat het alarm af, dan stuurt het systeem direct een seintje naar de betreffende meldkamer. Bestudeer vooraf goed hoe deze meldkamer alarmmeldingen afhandelt. De bekende aanbieder Verisure belt bijvoorbeeld meteen naar een klant of opgegeven contactpersoon om de binnengekomen melding te verifiëren. Andere mogelijkheden zijn het bekijken van (live-)opnames of afluisteren. Bij de betere alarmsystemen is het zelfs mogelijk om beelden rechtstreeks naar de politie door te schakelen.

De beveiligingsdienst neemt zo nodig contact op met politie, brandweer of ambulance. Daarnaast neemt een surveillant mogelijk ter plekke poolshoogte. Houd bij een alarmsysteem met een meldkamerfunctie rekening met maandelijkse abonnementskosten. Bij SmartAlarm kost dat bijvoorbeeld 12,50 euro per maand, terwijl je bij WoonVeilig 8,95 euro afrekent. Ben je altijd en overal bereikbaar? In dat geval is een betrouwbaar alarmsysteem zonder meldkamerfunctie een stuk goedkoper.

04 Bridge

Alle alarmsystemen werken met een draadloos netwerk. Fabrikanten gebruiken hiervoor meestal een bridge (ook wel huiscentrale of basisstation genoemd). Je koppelt dit apparaat via een netwerkkabel aan een router of switch, waarna de bridge een eigen draadloos netwerk uitzendt. Dat werkt vrijwel altijd via de 868MHz-frequentieband. Het is in dat geval dus niet nodig om beveiligingsapparatuur op het bestaande wifi-netwerk aan te melden. Het voordeel hiervan is dat het alarmsysteem minder gevoelig is voor interferentie van naburige netwerken. De 2,4GHz- en 5GHz-frequentieband zijn zeker in stedelijke gebieden drukbezet.

De bridge communiceert draadloos met alle beveiligingsapparaten. Hiervoor geldt een maximum van bijvoorbeeld 50, 100 of zelfs 150 apparaten. Houd in grote huizen daarnaast rekening met het bereik. Bij meerdere woonlagen met een ruime oppervlakte kun je een signaalversterker overwegen.

Uitgebreide bridges hebben een geïntegreerde noodaccu en simkaartslot. Valt de stroom plotsklaps uit, dan blijft het alarmsysteem actief. Verder bevat een bridge ook vaak een sirene. De meeste fabrikanten ontwikkelen starterspakketten met diverse beveiligingsapparaten. Naast het benodigde basisstation bevat zo’n pakket bijvoorbeeld enkele bewegingsmelders, een beveiligingscamera en raam-deurcontacten.

©Andrey Popov

05 Bewakingscamera

Is de bridge eenmaal op het thuisnetwerk aangesloten, dan voeg je eenvoudig ondersteunde apparaten aan het alarmsysteem toe. Met één of meerdere bewakingscamera’s houd je altijd en overal de woning in de gaten. Kijk in de app van het alarmsysteem naar livebeelden en opnames. Handig voor het geval je tijdens de vakantie graag een oogje in het zeil houdt. Bovendien kun je verdachte activiteiten op elk moment terugkijken. Als je de camera buiten wilt ophangen, heb je een exemplaar met een weerbestendige behuizing nodig. Hang het apparaatje bij voorkeur hoog aan de gevel of schuur, zodat insluipers de videowaakhond moeilijker kunnen saboteren.

Bewakingscamera’s zijn er in allerlei soorten en maten. Let daarbij goed op de videoresolutie. Bij scherp beeld zijn personen namelijk makkelijker te identificeren. Daarnaast is een ruime diagonale kijkhoek prettig, zodat de cameralens een groot gebied vastlegt. Verder zijn zogeheten pan- en tilt-camera’s het vermelden waard. Deze kunnen op afstand draaien en kantelen, waardoor ze bijvoorbeeld een bewegend object in de tuin of woonkamer kunnen volgen. Sommige modellen hebben een geïntegreerde sirene en schijnwerper. Hiermee schrikken ze ongenode gasten af.

06 Bewegingsmelder

Het is behoorlijk duur om alle ruimtes met een bewakingscamera te monitoren. Fabrikanten van alarmsystemen rekenen voor hun beveiligingscamera’s namelijk stevige prijzen. Bewegingsmelders zijn dan een goedkoper alternatief. Het werkt simpel. Wanneer de infraroodsensor beweging detecteert, stuurt dit apparaat een seintje naar het gekoppelde alarmsysteem, waarna je bijvoorbeeld een sirene hoort en een pushbericht op je smartphone ontvangt. Bij gebruik van een meldkamerfunctie ontvangt deze instantie eveneens een melding.

Een goede bewegingsmelder maakt onderscheid tussen personen en huisdieren om valse meldingen te voorkomen. Het model van WoonVeilig laat bijvoorbeeld huisdieren tot één meter hoogte en maximaal 38 kilo links liggen. Een bewegingsmelder heeft altijd een maximaal bereik. Ga hierbij uit van ongeveer tien meter. Houd voor de montage rekening met het detectieveld en kies een centrale plek. Fabrikanten drukken deze waarde uit in graden. Hoe hoger deze waarde, hoe groter de ruimte die de sensor kan monitoren. Naast het alarmsysteem kunnen bewegingsmelders vaak ook slimme lampen activeren.

©rh2010 - stock.adobe.com

07 Sirene

Een luide sirene heeft een afschrikwekkend effect. Zo hebben sommige bewakingscamera’s een geïntegreerde sirene. Detecteert de cameralens bijvoorbeeld ‘s nachts een persoon, dan gaat er een alarmsignaal af. De meeste fabrikanten ontwikkelen daarnaast losse sirenes. Zoals eerder genoemd, is deze functie ook vaak in een bridge verwerkt. Zet het apparaat op een onopvallende plek en jaag insluipers de stuipen op het lijf. Een sirene gaat bij verdachte activiteiten af, zoals het ‘s nachts openmaken van de deur, het forceren van een raam of na bewegingsdetectie. Een raam-deurcontact, bewegingsmelder of camera stuurt hiervoor eerst een seintje naar het alarmsysteem, waarna de sirene loeit.

Wil je de tuin beveiligen? Kies dan voor een weerbestendige buitensirene. De kans is groot dat je daarmee een inbreker al voortijdig wegjaagt. Let goed op het maximale volumeniveau van de sirene. Hoe luider, hoe beter. Bepaalde modellen produceren een oorverdovend geluid van meer dan 110 decibel! Duurdere sirenes laten bij verschillende situaties een ander geluid horen, zoals in het geval van inbraak of brand. Verder bevat de behuizing ook meestal verlichting.

08 Raam-/deurcontacten

Een raam-deurcontact (ook wel magneetcontact) bestaat doorgaans uit twee delen. Je bevestigt een deel in het kozijn, terwijl je het andere deel op de deur of het raam monteert. Tussen beide delen ontstaat er vervolgens een magnetisch veld. Bij onderbreking van dit veld stuurt een raam-deurcontact een seintje naar het alarmsysteem. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer een inbreker een deur forceert of raam breekt. Goede raam-deurcontacten slaan bij schokken of trillingen al direct alarm. Voor de voeding werken deze apparaatjes veelal op batterijen.

©Виктория Котлярчук - stock.adobe.com

09 Slimme deurbel

Sommige fabrikanten van alarmsystemen ontwikkelen eveneens slimme deurbellen, zoals Ring en Gigaset. Een voordeel is dat zo’n apparaatje ook als bewakingscamera fungeert. Signaleert de camera bijvoorbeeld ‘s nachts beweging in de voortuin, dan is het mogelijk om het gekoppelde alarmsysteem te activeren. Belt er iemand aan? Ontvang dan een pushnotificatie op een smartphone en zie in de app wie er voor de deur staat. Dankzij ondersteuning voor tweewegaudio begin je desgewenst op afstand een gesprek.

Houd er rekening mee dat aansluiting op de bestaande bedrading en gong enige technische kennis vereist. Er bestaan ook slimme deurbellen met een oplaadbare accu. De montage van dergelijke producten is eenvoudiger.

10 Overige melders

Naast apparaten voor inbraakpreventie ondersteunen veel alarmsystemen ook andere accessoires om de veiligheid van de woning te verbeteren. Met name een slimme rookmelder is een zinvolle toevoeging. Verbind dit apparaat met het alarmsysteem, zodat je bij rookontwikkeling direct wordt gewaarschuwd. Afhankelijk van het gekozen alarmsysteem gebeurt dat via een pushbericht, e-mail, telefoonoproep en/of sms. Andere mogelijkheden zijn het inschakelen van een sirene en noodverlichting. Als het alarmsysteem is verbonden met een capabele meldkamer, dan schakelen zij direct de brandweer in. Sinds 1 juli is het verplicht om op elke verdieping een gecertificeerde rookmelder op te hangen.

Naast een rookmelder breid je het alarmsysteem eventueel uit met een koolmonoxidemelder. Monteer dit apparaat in slaapkamers en in de buurt van de verwarming of een ander verbrandingstoestel. Afhankelijk van het beschikbare productaanbod van het gekozen merk kun je wellicht ook een lekkage- en glasbreukmelder installeren.

©Loocid GmbH - stock.adobe.com

11 Alarmsysteem bedienen

Slimme huisbeveiliging stuur je aan met een app op een smartphone. Zet hiermee onder meer het alarm aan of uit. Maar een smartphone is niet altijd direct voorhanden, bijvoorbeeld wanneer het mobiele toestel op de lader is aangesloten, en daarnaast hebben wellicht niet alle gezinsleden de app op hun smartphone geïnstalleerd. Om die reden leveren merken bij een bridge veelal een of meerdere afstandsbedieningen mee. Je schakelt daarmee het alarmsysteem snel in of uit. Afhankelijk van het gekozen product bevat de afstandsbediening wellicht een noodknop; schakel hiermee direct hulp in.

Naast een afstandsbediening leveren de meeste fabrikanten ook een bedieningspaneel. Bevestig dit apparaat op een centrale plek aan de wand, zodat je het alarmsysteem hiermee kunt bedienen. In de meeste gevallen is het bedieningspaneel vergrendeld met een pincode.

©Daniel Jędzura - stock.adobe.com

Met de Philips Hue Secure Video Doorbell hebben we de eerste slimme deurbel te pakken van het merk voor slimme lampen. Met een prijskaartje van 169,99 euro is-ie niet goedkoop, en de vraag is of de unieke gimmick de bel kan redden.

Met het submerk Secure biedt Philips Hue verschillende producten aan die buiten de strekking van slimme lampen en aanverwante accessoires vallen. Op ID.nl hebben we eerder de slimme binnencamera getest en nu is het de beurt aan de eerste deurbel van het merk: de Philips Hue Secure Video Doorbell. Zo op het eerste gezicht lijkt dit apparaat (voorzien van een IP54-certificaat) op een generiek model uit China: camera boven, belknop onder.

Unieke functie

Op technisch vlak doet de Philips Hue Secure Video Doorbell het in elk geval goed. Het systeem ondersteunt zowel 2,4 als 5 GHz en laat zich aansluiten aan de Hue Bridge (via het Zigbee-protocol). Je hebt die bridge niet nodig om de deurbel te kunnen gebruiken, maar als je dat doet (bijvoorbeeld met het nieuwe Pro-model van de Bridge) kun je een slimme koppeling realiseren met je bestaande netwerk van slimme lampen van dezelfde fabrikant.

©Wesley Akkerman

Na het installeren binnen de (nog altijd overzichtelijke) applicatie en het koppelen van de lampen, kan de verlichting in huis aanspringen op het moment dat iemand aanbelt. Dat gebeurt razendsnel (binnen een seconde), waardoor je snel doorhebt dat er iemand voor de deur staat. Verder kun je een Chime aan de Philips Hue Secure Video Doorbell koppelen, wat dan weer handig is voor plekken waar geen Hue-lampen hangen of waar je het deurbelgeluid niet hoort.

Producten installeren

De Chime is met 59,99 euro vrij prijzig. Gelukkig kun je voor 199,99 euro ook een pakket kopen waar beide producten in zitten. Dan krijg je dus zo'n 30 euro korting. Goed om te weten: je kunt die chime gewoon in een stopcontact plaatsen. Ook is het zo dat de Philips Hue Secure Video Doorbell niet werkt met de bestaande bel (wat sowieso meestal niet het geval is). Daarnaast hoor je heel snel geluid uit die chime komen wanneer iemand op de knop drukt. 

©Wesley Akkerman

De fysieke installatie van de Philips Hue Secure Video Doorbell kan wat meer tijd kosten dan je wellicht gewend bent van slimme deurbellen. Dit is namelijk een bedrade variant die niet op een batterij werkt. De deurbel werkt alleen met 12V-aansluiting, waardoor je mogelijk een transformator moet installeren en aan de slag moet met kabels en kroonsteentjes. Bovendien lijken de meegeleverde stroomkabels onvoldoende geïsoleerd tegen schade (zoals droogte of vocht).

Beeldkwaliteit en basisfuncties

De beeldkwaliteit laat dan weer weinig te wensen over. De Philips Hue Secure Video Doorbell beschikt over een 2K-resolutie. Dat is hoger dan het beeld van de twee bedrade Ring-deurbellen, die het moeten doen met 1080p of 1536p. De kleurweergave is meer dan redelijk, maar de lens lijkt minder goed overweg te kunnen met helderheid. Als de achtergrond lichter is dan de voorgrond, dan kan die laatste wat donkerder zijn dan we zouden willen op dit soort camera's.

Het gezichtsveld van 180 graden in zowel de lengte als breedte is meer dan welkom. Daardoor zullen weinig dingen je ontgaan. Als je de deurbel niet te hoog ophangt, kun je ook kleinere pakketjes in de tuin of op de mat zien liggen. Verder is er infrarood-nachtzicht en nachtzicht in kleur en kun je rekenen op allerlei basisfuncties van een slimme deurbel. Zo kun je met iemand voor de deur praten en kun je meldingen op basis van beweging ontvangen. Wel zo handig.

Gratis opslag, maar…

Waar Philips Hue je ook mee hoopt te overtuigen, is de gratis videogeschiedenis van de afgelopen 24 uur. Als je dus nog snel iets wilt opzoeken van de afgelopen dag, dan kan dat. Je bent dan niet verplicht een abonnement af te nemen. Lokaal video's opslaan is helaas niet mogelijk, zoals dat wel vaak bij de Eufy's van deze wereld kan, waardoor je voor verdere bewaarbehoeften toch afhankelijk bent van een redelijk prijzig abonnement van 40 tot 100 euro per jaar. 

©Wesley Akkerman

Zaken die wij als standaard ervaren, zoals het instellen van activiteitenzones en de herkenning van personen, pakketten en voertuigen, zitten ook allemaal achter een betaalmuur. Dat je uitgebreide videogeschiedenis (30 tot 60 dagen) en het detecteren van rookalarmen (waar een AI-systeem achter zit) geld kosten, willen we nog best accepteren. Tot slot kan de deurbel nog geen automatische reacties ten gehore brengen of geactiveerd worden via geo-fencing.

Philips Hue Secure Video Doorbell kopen?

Ondanks de minpunten zijn we toch behoorlijk enthousiast over de Philips Hue Secure Video Doorbell. Ja, sommige functies kosten extra geld, aansluiten zal voor een hoop mensen onnodig veel gedoe opleveren en het apparaat is vrij prijzig. Maar het feit dat je het product toevoegt aan je bestaande Hue-netwerk en daarmee nieuwe integratiemogelijkheden ontgrendelt (voor lampen en bewegingssensoren), rechtvaardigt wat ons betreft de straffe aanschafprijs.

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.