Talloze acties in een slim huis kunnen afhangen van je aanwezigheid. Laat je verlichting bijvoorbeeld automatisch uitschakelen wanneer je de kamer verlaat. Of stuur een waarschuwing wanneer het dakraam nog open staat terwijl er al vijf minuten niemand meer op zolder is. Met Home Assistant en ESPresense zijn deze scenario’s eenvoudig te realiseren, via bluetooth of door extra sensors toe te voegen.

Een smarthome is niet zo nuttig als het alleen maar allerlei apparaten aan elkaar knoopt, maar je nog zelf alles handmatig moet aansturen via een app of webinterface. In het ideale geval gebeurt er zoveel mogelijk automatisch. Nu bestaan er ook allerlei manieren om beweging of aanwezigheid van personen te detecteren. Op basis daarvan kan je smarthome dan actie ondernemen.

In dit artikel realiseren we dit met Home Assistant. We gaan ervan uit dat je dit opensourcesysteem voor een smarthome al hebt geïnstalleerd. Heb je nog geen Home Assistant draaien? Lees dan dit artikel: Eén apparaat om heel je slimme huis mee aan te sturen? Het kan!

We koppelen Home Assistant vervolgens aan één of meer ESP32-ontwikkelbordjes waarop ESPresense draait: firmware die specifiek is ontwikkeld om de aanwezigheid van personen (of apparaten) te detecteren.

1 MQTT-broker installeren

ESPresense stuurt boodschappen via MQTT wanneer het aanwezigheid detecteert. Je hebt dus een MQTT-broker nodig. Die installeer je eenvoudig in de vorm van een add-on voor Home Assistant. Klik in de webinterface van Home Assistant op Instellingen / Add-ons en dan rechts onderaan op Add-on winkel. Kies bij de officiële add-ons Mosquitto broker. Klik op Installeer en wacht even tot de installatie is voltooid.

Open daarna het tabblad Configuratie. Vul bij Logins een gebruikersnaam en wachtwoord in waarmee ESPresense op de MQTT-broker kan aanmelden. Dat moet in de volgende vorm:

Klik daarna op Opslaan en op Herstart. In het tabblad Logboek zie je de add-on opstarten.

2 MQTT-integratie

Je hebt nu een MQTT-broker draaien, maar die draait los van Home Assistant. Om Home Assistant met de broker te laten spreken, moet je nog een integratie toevoegen. Ga daarvoor naar Instellingen / Apparaten & diensten, klik rechts onderaan op Integratie toevoegen en kies MQTT. Je ziet nu meerdere beschikbare integraties, maar eentje ervan staat afzonderlijk onder Ontdekt met de naam MQTT. Klik hierop en bevestig met Opslaan dat je verbinding wilt maken met de MQTT-broker van de add-on die je eerder hebt geïnstalleerd.

Daarna zie je in je lijst met integraties Mosquitto broker staan van het type MQTT. Klik op Configureer. Test nu of de verbinding correct werkt. Vul daarvoor onderaan bij het kopje Luisteren naar ‘onderwerp’ in het tekstveld voor het onderwerp test in en klik ernaast op Begin met luisteren. Vul bovenaan bij Publiceer een bericht bij het onderwerp eveneens test in en bij het bericht testbericht. Klik op Publiceer. Als onderaan je testbericht verschijnt, weet je dat de verbinding met de MQTT-broker werkt.

3 ESPresense installeren

ESPresense installeer je op een ESP32-ontwikkelbordje, dat je plaatst in de buurt van waar je je aanwezigheid wilt detecteren. De eenvoudigste manier van aanwezigheidsdetectie is via bluetooth: het bordje detecteert dan de bluetooth-signalen die je telefoon, smartwatch of een andere bluetooth-beacon verstuurt. Dit werkt met de meeste dualcore-ESP32-bordjes. Zie de pagina Base Stations van ESPresense voor meer informatie over de compatibiliteit.

Open de pagina Firmware installation in Google Chrome of Microsoft Edge. Sluit je ESP32-bordje via usb op je computer aan en kies bij Flavor de variant van de firmware die je wilt installeren. Standard werkt voor de meeste ontwikkelbordjes. Heb je een van de M5Atom-bordjes van M5Stack, dan kies je M5Atom. Bij Version laat je de standaardkeuze staan. Klik daarna op Connect. De browser vraagt je dan om een seriële poort te kiezen. Zie je er geen verschijnen, terwijl je bordje wel via usb is aangesloten, dan krijg je na een tijdje een dialoogvenster te zien met links naar drivers. Installeer die en probeer het opnieuw. Kies Install ESPresense en vink daarna ook Erase device aan.

4 Configuratie

Nadat de installatie is voltooid, vul je het SSID en wachtwoord van je wifi-netwerk in, en klik je op Connect. Wanneer je ESP-bordje met je wifi-netwerk is verbonden, kun je in je browser met een klik op Visit device de configuratiepagina op de ingebouwde webserver van ESPresense bezoeken. Dit is een heel lange pagina, maar de meeste opties hoef je niet in te stellen.

Je kunt de taal bovenaan op Nederlands instellen, maar het grootste deel van de configuratie is nog niet vertaald. De belangrijkste instelling is Room. Dit is de naam van de kamer waarin je het ESP32-bordje plaatst. Het is ook de locatie die Home Assistant toont als ESPresense je aanwezigheid detecteert. Daarna vul je onder MQTT bij Server het ip-adres van je MQTT-broker in, en daaronder de gebruikersnaam en het wachtwoord die je in paragraaf 1 hebt ingesteld. De poort houd je op 1883. Klik onderaan op Opslaan en bovenaan op Herstarten.

5 MQTT-berichten

Nadat je ESPresense op ESP32-bordjes in meerdere kamers hebt geïnstalleerd, kun je je aanwezigheid in al die kamers detecteren. Maar controleer eerst of je ESPresense-bordjes hun informatie naar de MQTT-broker doorsturen. Open daarvoor in Home Assistant Instellingen / Apparaten & diensten en klik op MQTT. Klik naast Mosquitto broker op Configureren, vul onder Luisteren naar ‘onderwerp’ bij Onderwerp om op te abonneren het onderwerp espresense/# in, schakel Opmaken JSON inhoud in en klik op Begin met luisteren.

Als alles goed gaat, krijg je nu voor elk bluetooth-apparaat dat een van je ESPresense-bordjes detecteert een bericht binnen. Achter "mac" staat het bluetooth-adres van het gedetecteerde apparaat en achter "distance" de geschatte afstand in aantal meters van het apparaat tot het ESP32-bordje. Achter "id" komt de unieke naam waarmee ESPresense het apparaatje identificeert. Klik op Stop met luisteren wanneer dit werkt.

6 Apparaten identificeren

Nu is het belangrijk dat je kunt identificeren welk apparaat welk ID heeft. Dat doe je het best in een mobiele app als nRF Connect for Mobile, die op Android en iOS werkt. Open de app, scan naar bluetooth-apparaten en druk dan in de lijst van gevonden apparaten op het apparaat dat je interesseert, zodat je meer informatie te zien krijgt. Het belangrijkste is het MAC-adres, van de vorm FB:AE:ED:8B:7F:7F.

We gaan er hier overigens van uit dat het om een bluetooth-beacon gaat. Op de pagina Beacons van ESPresense vind je een lijst met ondersteunde apparaten. Zie ook het kader ‘Je smartphone volgen’ als je je aanwezigheid op basis van je smartphone wilt detecteren. Zoek nu in de MQTT-onderwerpen naar een apparaat met het opgegeven MAC-adres (maar dan in de vorm fbaeed8b7f7f) en noteer het bijbehorende ID, zoals sd:0xfcd2.

7 Home Assistant configureren

Nu moet je in Home Assistant nog configureren dat de MQTT-berichten van ESPresense waarin je geïnteresseerd bent aan het juiste apparaat worden gekoppeld. Installeer daarvoor via Instellingen / Add-ons de File editor en schakel na de installatie de optie Weergeven in zijbalk in. Daarna klik je in de linkerzijbalk van Home Assistant op File editor. Dit opent het configuratiebestand config/configuration.yaml van Home Assistant. Voeg hieraan de volgende regels toe:

Bij device_id vul je het ID in dat je in paragraaf 6 hebt gevonden en bij name een naam waaronder je het apparaat in Home Assistant wilt zien. Voor elk apparaat waarvan je zo de aanwezigheid wilt detecteren, voeg je bovenstaande regels toe, behalve sensor:, dat maar één keer hoeft. Sla het bestand op met een klik op het icoontje van de diskette bovenaan rechts. Open Instellingen / Systeem en klik op het icoontje bovenaan om Home Assistant te herstarten.

8 Aanwezigheid in Home Assistant

Als je nu in Instellingen / Apparaten & diensten op het tabblad Entiteiten klikt en zoekt naar de naam die je in de vorige stap voor je apparaat hebt gedefinieerd, vind je een sensor voor de aanwezigheid van je apparaat. Is het apparaat niet gevonden, dan heeft de sensor de status not_home.

Als het apparaat wel gevonden is, dan krijgt de sensor als status de naam van het dichtstbijzijnde ESPresense-bordje, zoals woonkamer of bureau. Je krijgt ook een attribuut te zien met de afstand. Je kunt deze sensor nu op je dashboard tonen en gebruiken in automatiseringen.

9 Personen detecteren via radar

Bluetooth is handig om personen te detecteren, maar dit heeft één groot nadeel: het werkt alleen als die personen een bluetooth-apparaat daadwerkelijk bij zich hebben. Als het je niet uitmaakt wie er is, maar je gewoon wilt weten óf er een persoon aanwezig is, zijn er andere technologieën, zoals mmWave-sensors (zie ook het kader ‘Bewegings- en aanwezigheidssensors’).

Een populair product is de mmWave-sensor LD2410, die radiogolven op een frequentie van 24 GHz verstuurt en op basis van de gereflecteerde golven personen kan detecteren. Dit werkt zowel voor bewegende als voor stilstaande personen, wat dus ideaal is voor thuisautomatisering. De sensor bestrijkt een gebied in een hoek van ongeveer zestig graden met een bereik tot 5 meter. ESPresense heeft ondersteuning voor de LD2410 ingebouwd.

10 LD2410 aansluiten

De LD2410 komt op een bordje met vijf aansluitingen in 1,27mm-pitch. Dat is helaas de helft van de afmetingen van de normale 2,54mm-pitch van jumperdraden die in een breadboard of op de pinnen van een ESP32-ontwikkelbordje passen. In dat geval zul je de aansluitdraden moeten solderen. Het bordje komt zoals op de foto ook in een variant met een header (de witte aansluiting rechts op de foto) waarin een meegeleverde 1,27mm-stekker past met aan de andere kant jumperdraden met 2,54mm-stekker.

De aansluitingen worden in de oriëntatie op de foto van boven naar beneden gebruikt voor OUT, UART_Tx, UART_Rx, GND en 5 V. ESPresense heeft alleen OUT, GND en 5 V nodig. Op de pin OUT komt een hoog signaal (3,3 V) als de sensor een persoon detecteert en een laag signaal (GND) indien niet. Sluit 5 V van de LD2410 op 5 V van de ESP32 aan, GND op GND en OUT op GPIO13 van de ESP32.

11 LD2410 configureren

Sluit je ESP32-bordje op stroom aan en wacht even tot het is opgestart en verbonden is met wifi. Log dan op de webinterface in en scrol naar GPIO Sensors. De instellingen voor de LD2410 staan onder het kopje Radar. Verander Radar motion pin type naar Pulldown en vul bij Radar motion pin de GPIO-pin in waarop je de OUT van de sensor hebt aangesloten, in ons geval dus 13. Klik op Save en dan Restart device.

Kijk nu in Home Assistant bij Instellingen / Apparaten & diensten en klik op het tabblad Entiteiten. Zoek dan naar de naam van je ESPresense-apparaat waarop je de LD2410 hebt aangesloten. De entiteit voor de aanwezigheidsdetectie heet ESPresense [Naam apparaat] Motion. Zolang er iemand binnen het bereik van de sensor is, of die nu beweegt of niet, heeft die entiteit in Home Assistant de status Gedetecteerd.

12 Beweging detecteren via een PIR-sensor

Een ander type sensor is een PIR-sensor. Die meet het infraroodlicht dat door voorwerpen of personen in zijn gezichtsveld wordt uitgestraald. Als de sensor een plotselinge verandering in het infraroodlicht detecteert, betekent dit dat er beweging is.

Een voorbeeld van zo’n PIR-sensor is de AM312, die drie pinnen heeft. De VIN van de sensor sluit je op 3,3 V van de ESP32 aan, GND op GND en OUT op GPIO13. Sluit je ESP32-bordje op stroom aan en wacht even tot het is opgestart en met verbonden is wifi. Log dan op de webinterface in en scrol naar GPIO Sensors. De instellingen voor de PIR-sensor staan onder het kopje PIR. Verander PIR motion pin type naar Pulldown en vul bij PIR motion pin de GPIO-pin waarop je de OUT van de sensor hebt aangesloten, in ons geval dus 13.

Vergeet ook niet de radarsensor uit te schakelen als je die eerder op dit bordje had aangesloten. Dat doe je door bij Radar motion pin de waarde -1 in te vullen. Klik op Save / Restart device, waarna je bewegingssensor ook bij de entiteiten binnen Home Assistant te zien is.

13 En verder

ESPresense ondersteunt ook nog de HX711. Dit is een versterker voor gewichtssensors. Je verbindt dan een of meer gewichtssensors met de HX711 en die geeft een signaal aan je ESP32 wanneer die een gewicht detecteert. Zo’n gewichtssensor plaats je dan bijvoorbeeld onder de matras van je bed of onder het zitvlak van je stoel. Zo automatiseer je eenvoudig taken die moeten gebeuren als je in bed ligt of op je stoel zit. Bekijk tot slot ook de pagina Troubleshooting op de website van ESPresense. Daarin vind je tips voor als je tegen problemen aanloopt. 

QNED, het antwoord van LG op quantum dots, wordt toegepast in deze miniled lcd-tv. Dit type televisie is inmiddels erg populair geworden, ook in het subtop- en middensegment van het tv-aanbod. Heeft deze LG 65QNED91T6A genoeg in huis om de concurrentie de baas te blijven?

Deze LG-televisie past perfect in het rijtje van moderne, prima afgewerkte televisies die we dit jaar al vaker voorbij zagen komen. Het toestel is vrij slank dankzij het profiel van slechts 45mm, heeft een mooie metaalkleurige rand rondom en een vlakke rug. Aan de zijdes is de rug zoals bij de meeste toestellen wat afgeschuind. De centrale voet biedt geen verschillende draaiposities, maar het scherm staat desondanks toch 7cm hoog boven het tv-meubel, zodat een soundbar goed onder het scherm past. Het enige echt opvallende kenmerk? Het toestel is relatief zwaar, namelijk 35kg inclusief voet.

De tv beschikt over vier HDMI-poorten die allemaal de maximale HDMI 2.1-bandbreedte van 48Gbps bieden. Dat is nog steeds vrij zeldzaam, maar is wel goed nieuws voor gamers met meerdere high-end gaming-bronnen. Er is ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync) en op één poort kun je ARC/eARC gebruiken. De input-lag is iets hoger dan bij de oled-modellen, maar blijft zeer goed, 17,0ms (4K60) en 7,6ms (2K120). Wie de tv wil uitbreiden met draadloze luidsprekers, kan gebruik maken van het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association). Je bent wel beperkt tot 2.1-configuraties, een WiSA surround-opstelling is dan helaas niet mogelijk.

Niet alle minileds zijn gelijk

Het gebruik van minileds voor de achtergrondverlichting is iets waar fabrikanten graag mee uitpakken, maar het resultaat per merk en model kan sterk uiteenlopen. Minileds verdelen de achtergrondverlichting in meer segmenten dan wanneer er gewone leds worden toegepast. Het aantal zones kan sterk verschillen, van 100 tot meer dan 1.000. Dat heeft uiteraard impact op de prestaties wat betreft contrast en helderheid.

Deze LG heeft een achtergrondverlichting met 16x10 (160) zones, en dat is vandaag de dag toch redelijk weinig. Concurrenten zitten in dit segment al op 1.500 zones. Het eigen contrast van het VA-paneel is goed, 4.800:1, maar met dat beperkt aantal zones stijgt dat nauwelijks naar 5.000:1, en dat is vooral ook omdat LG erg voorzichtig is met de dimming. Op eenvoudigere testen kan dit wel naar 35.000:1 stijgen. Naar een reden hoeven we niet ver te zoeken, agressief dimmen met zo weinig zones maakt de zonegrenzen zichtbaar, ook omdat ze soms wat traag reageren. Dat stoort erg en hierdoor is een vage halo rond heldere voorwerpen op een donkere achtergrond dan ook onvermijdelijk.

©LG Electronics

Ook op het vlak van helderheid doet de LG op veel vlakken onder voor de concurrentie. Op een 10% venster meten we in de goed gekalibreerde HDR Filmmaker mode 1.099 nits, en op het volledig wit beeld haalt hij nog 644 nits. Dat was twee jaar geleden weliswaar nog acceptabel, maar nu concurrenten vlot over de 2.000 nits gaan, is dat toch wat te beperkt. Het kleurbereik scoort wel uitstekend, daar meten we 95% P3.

Toch heeft LG nog een sterke troef in handen, namelijk de uitstekende kalibratie af fabriek. De Filmmaker mode is zowel in SDR als HDR bijzonder goed gekalibreerd. Dat betekent dat je kunt rekenen op veel schaduwnuances, een neutrale grijsschaal en mooie, natuurlijke kleurweergave. Met HDR10-beeld kan LG’s dynamische tone mapping prachtige resultaten opleveren en daarmee maakt de tv het beste van zijn kleurbereik en helderheid. Witnuances en intense kleuren worden uitstekend bewaard. Alleen heel donkere HDR10-scènes lijden wat onder het beperkte aantal zones, die beelden worden iets té donker. De QNED91 ondersteunt ook Dolby Vision, maar geen Dolby Vision IQ zoals bij de oled-modellen.

Uitstekende beeldverwerking

Naast een uitstekende kalibratie toont deze LG ook sterke prestaties voor beeldverwerking. Dat dankt de tv aan zijn Alpha 8-processor die verbeterd werd met eigenschappen en functies die vorig jaar nog exclusief voor de Alpha 9-processor waren. We kunnen zelfs zeggen dat de LG geen echte zwakke plekken meer heeft. Deinterlacen van 1080i-beelden zoals die van live tv, doet hij prima zodat je zelden nog een gekartelde rand ziet. Upscaling en ruisonderdrukking maken van oudere content mooie 4K-beelden, al kun je van oudere videocontent zoals dvd’s geen wonderen verwachten. Via een superresolutie-bewerking kan de tv wat fijn extra detail toevoegen, dat werkt goed voor HD-materiaal, maar kan bij dvd’s bijvoorbeeld wel voor een wat overbewerkt resultaat zorgen. De ruisonderdrukking kan ook kleurstroken in zachte gradiënten wegnemen.

©LG Electronics

Een lcd-paneel heeft minder bewegingsscherpte dan een oled-paneel, en dus maskeert het fijn detail in snelle actiescènes. Bewegende voorwerpen hebben soms een wazige rand of tonen een beperkt sleepspoor. LG biedt met Motion Pro verschillende opties om dat te elimineren, maar introduceren op hun beurt juist weer andere problemen, dus deze functie kun je beter uit laten staan. Heb je een hekel aan schokken in het beeld wanneer de camera snel beweegt, activeer dan de Trumotion-functie. Zeker voor sport is dat prettig, maar voor film blijft het vaak een kwestie van smaak.

Degelijke audio

De QNED91 is uitgerust met een 2.2-systeem van 40 watt, en ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X. Onze filmfragmenten klonken prima met een aangename warme klank en een vleugje ruimtelijkheid. Die echte surround sound-ervaring kan je uit dit soort systeem niet halen, zelfs niet met ondersteuning voor de modernste audioformaten. Dat AI niet altijd de juiste resultaten geeft, werd hier bevestigd. De tv heeft een AI-Pro mode voor geluid, maar die klonk erg slecht, zeker voor muziek. In de muziek audiomode konden we het resultaat wél waarderingen, als loop je daar wel tegen beperkingen aan wanneer je voor hardere muziekgenres zoals metal kiest. Met het volume op ongeveer driekwart hoor je de woofer trillen in het chassis en gaat de bas uit de bocht. Al bij al een degelijk resultaat, in lijn met deze categorie. 

WebOS 24, helaas met reclame

De smart tv-omgeving van LG, WebOS, heeft veel goede punten. Zo vind je nagenoeg alle streaming-apps op dit platform, zowel internationaal als lokaal. Daarnaast heeft LG op de 2024-versie van webOS naast Airplay 2 ook Google Cast geïmplementeerd zodat je vanaf je smartphone, Android of iOS, moeiteloos content naar de tv kunt streamen. Apps en andere functies zijn gegroepeerd in zogeheten Quick Cards, zodat je gemakkelijk bepaalde functies kunt terugvinden.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Er zijn Quick Cards voor Thuis-hub, Sport, Thuiskantoor, Games, Muziek, Toegankelijkheid en sinds kort ook voor Leren en Groeien. De lay-out van WebOS zelf is vrij eenvoudig en ook redelijk compact zodat je niet nodeloos hoeft te scrollen om iets te vinden. De Magic Remote van LG waarmee je een cursor bestuurt door naar het scherm te wijzen blijft ook een belangrijke factor in het gebruiksgemak. Aangezien smart tv-platformen nog steeds evolueren is het ook erg fijn om te weten dat LG nu vijf jaar lang de nieuwste versie van WebOS op je tv belooft te plaatsen. In dit overzichtsartikel vind je alle info over webOS.

Toch heeft LG wat ons betreft een foute beslissing genomen. De fabrikant toont namelijk nu reclame op het Home-scherm, en die reclame is in tegenstelling tot bij andere fabrikanten niet beperkt tot content, maar kan bijvoorbeeld ook een sportwinkel of automerk tonen. Dat is echt wel het laatste wat we willen. Zelfs de screensaver kan reclame tonen (al zagen daar gelukkig alleen LG’s eigen LG Channel-dienst). Je kunt de reclame uitschakelen via de instellingen, iets dat we dan ook van harte aanraden.

Conclusie

De 65QNED91T6A kan zijn miniled-beloftes niet echt waarmaken. Het aantal zones in de achtergrondverlichting is vrij laag, waardoor er maar een beperkte verbetering van het contrast is. Ook op het gebied van piekhelderheid scoort hij niet overdreven goed. Als we naar concurrenten in deze categorie kijken, zoals Hisense of TCL, dan bieden die meer zones, beter contrast en meer piekhelderheid. LG slaat de plank verder ook mis door reclame op het Home-scherm toe te laten, dat zetten we onverbiddelijk uit.

Ondanks die beperking levert de tv nog voldoende contrast en piekhelderheid, en gecombineerd met een ruim kleurbereik en zeer goede beeldverwerking levert dat alsnog erg mooie beelden. De tv is op zijn best in verlichtte woonkamer. Hij ondersteunt Dolby Vision, maar geen HDR10+. LG vangt dat uitstekend op door zijn eigen dynamische tone mapping. Dat illustreert dat goede beeldverwerking net zo belangrijk als puur contrast of piekhelderheid. WebOS is een prima smart tv-systeem met ruim aanbod apps en functies en nu ook met de garantie voor vijf jaar nieuwe versies voor het OS. De prijs is wat ons betreft echter nog iets te hoog.

Je bent aan het videobellen, maar de achtergrond ziet er slordig uit. Of misschien wil je tussendoor een kort filmpje tonen, het beeld optimaliseren of opfleuren met enkele effecten. Software die je als virtuele webcam gebruikt, maakt dit en nog veel meer mogelijk.

Er zijn al langer applicaties beschikbaar waarmee je filters, effecten en virtuele achtergronden aan je videogesprek toevoegt. De populaire mobiele app Snapchat was een van de eerste. Met uitgebreide filters en lenzen kun je in realtime beelden aanpassen. Je geeft jezelf bijvoorbeeld kattenoren of verandert de omgeving. Snapchat gebruikt Augmented Reality (AR) om digitale elementen over echte beelden te plaatsen.

Inmiddels heeft ook Artificiële Intelligentie (AI) zijn intrede gedaan om effecten nauwkeurig op bewegende gebruikers toe te passen. Videoconferentietools zoals Teams en Zoom, gebruiken AI. Denk aan machinelearning-technologieën en convolutionele neurale netwerken. Daarmee is de gebruiker van zijn achtergrond te scheiden en kan er een virtuele achtergrond worden getoond. Een green screen is niet meer nodig.

In het gratis Microsoft Teams start je bijvoorbeeld een videogesprek via Nu vergaderen / Vergadering starten. Als je op Meer en Achtergrondeffecten klikt, kun je uit tientallen achtergronden kiezen of je achtergrond vervagen. Via Nieuwe toevoegen importeer je een specifieke achtergrond, bijvoorbeeld ontworpen door een AI-beeldgenerator.

Mogelijkheden

Virtuele webcams kun je gebruiken om speciale effecten, filters en grafische overlays aan je live-video toe te voegen, of om de achtergrond te vervagen of te vervangen. Als de gebruikte software dit toelaat, kun je ook afbeeldingen of andere video’s als webcam-uitvoer gebruiken. Zo kun je bijvoorbeeld je computerscherm delen. Tijdens je live-gesprek of -stream wissel je dan tussen video’s, afbeeldingen en zelfs verschillende camera’s, zoals een HDMI-camera die je gebruikelijke videoconferentietool mogelijk niet als (web)camera herkent.

Dit alles maakt dat virtuele webcam-software niet alleen leuk is voor persoonlijk gebruik, maar ook efficiëntere videoconferenties in een zakelijke context, of professionelere videostreams naar platforms als YouTube Live en Twitch mogelijk maakt. Je kunt zelfs de camera van je smartphone als webcam gebruiken. Dat is handig als je een optimaal beeld wilt hebben of als je computer niet over een webcam beschikt.

Applicaties

Er zijn verschillende programma’s voor virtuele webcams. In dit artikel focussen we ons op software die onder Windows draait en ook beschikbaar is als mobiele app. Op die manier kun je je smartphone of tablet als webcam gebruiken. Populaire applicaties zijn onder meer FineCam en ManyCam, die we beide kort voorstellen. Daarnaast besteden we aandacht aan een gratis opensource-alternatief: OBS Studio. Met deze tool combineer je meerdere videobronnen en creëer je scènes en overgangen. Dit maakt het bij uitstek geschikt voor live-streaming en schermopnames. OBS Studio ondersteunt bovendien een virtuele webcamfunctie, waardoor je OBS-uitvoer in videoconferentie-apps kunt gebruiken.

FineCam: set-up

Download FineCam. Met een druk op Install zet je de software op je pc. De gratis versie heeft een watermerk in de video. Wil je deze weg hebben? Dan heb je de betaalde Pro-versie nodig. Deze kost eenmalig zo’n 60 euro en ondersteunt ook resoluties van 1080p en hoger.

Na het opstarten kun je via het pijlknopje linksboven je aangesloten webcam selecteren. Een andere optie is om een mobiel Apple- of Android-apparaat te kiezen. Je moet dan wel de mobiele app van FineCam op dit apparaat draaien. Als het apparaat met hetzelfde netwerk is verbonden, druk je op de mobiele app op Connect en bevestig je met Agree in de desktop-app om een verbinding te maken. Het camerabeeld verschijnt dan direct in het applicatievenster.

FineCam: configuratie

FineCam kun je op verschillende manieren aansturen. We beperken ons tot de opties die ook in de gratis versie beschikbaar zijn. Zo kun je bijvoorbeeld het camerabeeld verplaatsen over de achtergrond, maar niet schalen. Bovenaan vind je knoppen om in- en uit te zoomen, het beeld te keren of te roteren en de vorm in te stellen, zoals Rectangle of Circle. Met Adjustment onderaan optimaliseer je de licht- en kleurinstellingen met schuifregelaars, zoals Brightness, Contrast, Saturation en White Balance.

Je kunt ook op Filter klikken om een van de ruim dertig vooraf ingestelde beeldweergaves te selecteren. Is je eigen fysieke achtergrond niet geschikt voor videobellen? Kies dan via Background uit twintig virtuele achtergronden. Of ontwerp je eigen achtergrond door bij AI Generated Background een prompt voor de AI-beeldgenerator in te voeren.

Kies je via Theme een lay-out waarbij je eigen webcambeeld niet het volledige scherm bedekt, dan kun je met Content tegelijkertijd andere inhoud tonen. Denk aan een webpagina, applicatievenster, video (ook via een YouTube-url), iPhone-beeld, PowerPoint-presentatie, tekst of eigen foto. In je videoconferentietool selecteer je FineShare FineCam om de virtuele camera te gebruiken. Mogelijk moet je nog bevestigen met de blauwe knop Virtual Camera rechtsonder in FineCam.

ManyCam: set-up

FineCam bevat ook de knop Multi-scenes waarmee je meerdere virtuele opzetten klaarzet en snel schakelt. Helaas is deze functie alleen beschikbaar in de Pro-versie. Een goed alternatief is dan ManyCam voor Windows en macOS. De betaalde versies zijn er vanaf ongeveer 45 euro per jaar. Je hebt dan geen watermerk en meer effecten, hogere resoluties (full HD tot 4K) en meerdere simultane videobronnen.

We beperken ons hier tot de gratis versie mét watermerk. Start de tool en klik op de plusknop in het hoofdvenster. In het uitklapvenster bij Camera’s selecteer je de gewenste (web)cam. In het rechtervenster kun je allerlei beeldinstellingen aanpassen, zoals Zoomen, Corner Radius, Ondoorzichtigheid en diverse opties bij Color Adjustment.

ManyCam: configuratie

In de gratis versie van ManyCam kun je maximaal twee presets klaarzetten, elk met verschillende beelden en instellingen. Klik op de plusknop in het tweede vakje onderaan het camerabeeld. Je kunt nu een andere camera selecteren of kiezen uit diverse opties, zoals Afbeeldingen en video’s, PowerPoint, PDF, YouTube URL en Desktop. Bij meerdere beeldschermen kun je zelf aangeven welk scherm je live wilt tonen. Andere opties zijn hier onder meer Gebied onder cursors (handig voor het volgen van je muisbewegingen) en App-venster. Net als bij FineCam kun je hier ook een mobiel apparaat gebruiken, waarmee je smartphone of tablet als webcam werkt.

Een preset verwijder je eenvoudig via het prullenbakicoon. Met het knopje met de drie puntjes stel je een visueel overgangseffect in bij het schakelen tussen presets. Er zijn nog vele andere effecten beschikbaar via de toverstaf bovenaan. Kies uit verschillende rubrieken, zoals GIFS (druk op het plusknopje om eigen afbeeldingen te gebruiken), Animals, Emojis en Face Accessories. Via Asset Store download je extra items.

OBS Studio: set-up

Zowel FineCam als ManyCam zijn gebruiksvriendelijke programma’s, maar helaas zijn de mogelijkheden in de gratis versies beperkt en wordt je video ontsierd door een watermerk. Een volledig gratis alternatief is OBS Studio. Download de tool (beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en installeer deze. Bij de opstart merk je al snel dat er veel functies zijn. We beperken ons hier tot enkele leuke opties voor het gebruik van een virtuele camera.

Allereerst controleer je de videoresolutie. Klik rechtsonder op Instellingen en open de rubriek Video. Stel de Basisresolutie bij voorkeur in op die van je monitor (bijvoorbeeld 1920x1080 en 16:9). De Uitvoerresolutie stel je normaal gesproken op dezelfde waarden in, tenzij je videoconferentietool andere waarden voorstelt. Bevestig met OK.

Linksonder in het hoofdvenster merk je dat OBS Studio al één scène heeft aangemaakt. Rechtsklik op deze scène en noem deze bijvoorbeeld Virtuele webcam. Nu moet je natuurlijk nog de gewenste bronnen aan je virtuele webcambeeld toevoegen.

OBS Studio: bronnen

Standaard heeft OBS Studio al één bron toegevoegd: Vensteropname. Je mag deze selecteren en met het prullenbakicoon verwijderen. Druk vervolgens op de plusknop en kies Video opname-apparaat om je fysieke webcam toe te voegen. Kies Nieuwe maken en geef deze als naam bijvoorbeeld Mijn webcam. Bevestig met OK en kies de juiste webcam bij Apparaat. Resolutie/FPS Type staat standaard op die van het apparaat, maar je kunt hier ook Aangepast kiezen. Klik op Video Instellen om allerlei beeldinstellingen te optimaliseren.

Na je bevestiging met OK verschijnt het webcambeeld op je canvas en kun je dit met de muis verplaatsen, roteren en schalen. Dit is vooral interessant als je nog andere content (bronnen) wilt toevoegen. Klik op (De)activeren om de video in één keer zichtbaar of onzichtbaar te maken.

Voor extra content klik je op het plusknopje bij Bronnen en voeg je onderdelen toe zoals Afbeelding, Beeldschermopname, Browser, Diashow, Vensteropname (van een nader te bepalen app) of Mediabron (om bijvoorbeeld een eigen videobestand te tonen). Elk van de toegevoegde bronnen kun je vervolgens positioneren en schalen op je canvas.

Wil je snel kunnen afwisselen tussen een beeld waarin je zelf prominent op de voorgrond staat met een applicatievenster verkleind op de achtergrond, en andersom? Maak dan twee scènes aan. Klik met rechts op je eerste scène, kies Dupliceren en noem deze bijvoorbeeld Applicatie (webcam). Vervolgens schaal je de objecten (bronnen) van de andere scène naar wens. Klik ook met rechts op zo’n object, want er zijn nog veel meer opties. Zo kun je bijvoorbeeld via Volgorde / Naar boven verplaatsen een object in één keer naar de voorgrond halen.

OBS Studio: camera

Vanuit ditzelfde contextmenu kun je nog veel andere bewerkingen uitvoeren. Bij Transformeren bijvoorbeeld vind je opties om het geselecteerde beeld te spiegelen of te draaien, en bij Filters kun je via de plusknop allerlei beeldeffecten toepassen.

Hoe krijg je de klaargemaakte scènes uit OBS Studio in je videoconferentie-app? Dit is wellicht eenvoudiger dan je denkt. Druk rechtsonder in OBS Studio op Start virtuele camera en selecteer in de videoconferentie-app OBS Virtual Camera (bij Skype bijvoorbeeld via Instellingen / Audio en Video, in het uitklapmenu bij Camera). De scène die op dat moment binnen OBS Studio actief is, komt nu in beeld. Een scène-wissel is niet moeilijker dan in OBS Studio de gewenste scène te selecteren.

Onder het camerabeeld bij Scène-overgangen kun je bovendien een transitie-effect instellen dat bij een scène-wissel ook binnen je videoconferentie-app te zien zal zijn. Je kunt op elk moment op Stop virtuele camera drukken om de videostream vanuit OBS Studio te onderbreken.