EV opladen via stopcontact gevaarlijk? Let hier op!

Een elektrische auto opladen met een zogenoemde 'granny charger' of 230V-lader: is dat veilig of niet? Deze ouderwetse oplaadmethode heeft zowel voor- als nadelen. Lees meer over de risico's, voorzorgsmaatregelen en alternatieven voor traag laden via het stopcontact. Ontdek of het verstandig is om deze noodlader gewoon te gebruiken of dat een wallbox of laadpaal toch een betere keuze is.

Het is een apparaat dat veel eigenaren van een elektrische auto zullen kennen: de 230V-oplader, ook wel noodlader of ‘granny charger’ genoemd. Dat laatste vanwege de zeer lage oplaadsnelheid, want soms is er wel meer dan een etmaal nodig om een auto vol te laden. En er zijn meer nadelen, want het stopcontact en de elektrische installatie krijgen het bij gebruik van zo’n lader flink te verduren. Toch is zo’n lader niet per definitie onveilig. We zetten voor je uiteen wat er kan, waar je op moet letten en wat de voor- en nadelen zijn.

Veilige installatie

Voordat we kijken naar de benodigde spullen, beginnen we bij de basis: veiligheid. Want hoewel het opladen van een elektrische auto via het stopcontact technisch prima mogelijk is, moet zo'n stopcontact wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo is het belangrijk dat je een nieuw, modern en uiteraard geaard stopcontact gebruikt. Oudere, meer versleten stopcontacten klemmen de stekker vaak iets minder stevig vast, waardoor overgangsweerstanden kunnen ontstaan. Zo’n overgangsweerstand zorgt ervoor dat stroom wordt omgezet in warmte, soms zelfs zo veel dat hierdoor brand kan ontstaan. Een stopcontact dat bij normaal gebruik prima presteert, hoeft niet te voldoen voor het laden van een elektrische auto. Deze warmteontwikkeling treedt op bij grotere stroomsterktes.

Het voorkomen van zulke overgangsweerstanden is dus van groot belang. Een nieuw, hoogwaardig en goed aangesloten stopcontact kan dat helpen voorkomen. Als je helemaal zeker wilt zijn, laat je het stopcontact aanleggen door een elektricien. Ook als je redelijk zeker van je zaak bent, is het alsnog aan te raden om het stopcontact door een professional te laten controleren. Het gebruik van een verlengsnoer is af te raden, want met meer connecties loop je meer risico op overgangsweerstanden en bij het risico op brand geldt altijd: better safe than sorry!

Een manier om overgangsweerstanden te voorkomen, is de granny charger installeren als vaste lader. Als je daarvoor kiest, kun je de stekker en het stopcontact vervangen door een directe verbinding met je meterkast, waardoor je een extra factor die warmteontwikkeling kan veroorzaken uitsluit. Het heeft ook een nadeel: nu kun je de lader niet meer meenemen op vakantie. 

©Halfpoint

Eigen groep

De stroomvraag van een granny charger kan behoorlijk oplopen. Doorgaans leveren ze 10 tot 12 ampère, maar er zijn ook exemplaren die tot 16A gaan. Dat is ook de maximale belastbaarheid van een standaard groep in huis. Schakel je dus tijdens het laden van je auto een andere stroomverbruiker op deze groep in, dan raakt deze overbelast en zal de stop eruit slaan. Om dat te voorkomen, zijn veel van deze laders instelbaar en standaard afgesteld op 10 ampère. 

Je zult begrijpen dat deze instelling het laden aanzienlijk vertraagt. Wil je toch op maximaal 16A laden, dan kun je het stopcontact van je oplader het best op een eigen groep aansluiten. Ook dat heeft een grens, namelijk de maximale aansluitwaarde van jouw huis, die bij Nederlandse woningen doorgaans 25 ampère is. Zet je hierbij de wasdroger aan, die ook algauw 8 tot 10A aan stroom vraagt, dan zit je al aan de max. Conclusie: als je elektrisch rijdt, ontkom je eigenlijk niet aan een driefase-huisaansluiting.

Ook lezen: 3-fase of 1-fase? En hoe zit het met de meterkast?

Wat heb je nodig?

Nu weet je aan welke voorwaarden het veilig laden met de granny charger voldoet. Tijd om eens te kijken naar het apparaat zelf. Dat bestaat doorgaans uit een kunststof behuizing met aan de ene kant een (meestal) Mennekes-stekker, die in de laadpoort van je auto past, en aan de andere kant een geaarde 230V-huisstekker (Schuko).

In de beginfase van het elektrisch rijden werd deze lader vaak standaard meegeleverd met de auto. Inmiddels is dat niet altijd meer het geval. Let erop als je een nieuwe of gebruikte elektrische auto aanschaft. Mocht deze er niet bij zitten, dan kun je hem er misschien wel bij onderhandelen.

Heb je al een elektrische auto, maar nog geen ‘granny’, dan kun je die voor om en nabij de 200 euro nieuw aanschaffen. Ook worden ze zo nu en dan tweedehands aangeboden. Overweeg je de aanschaf van een gebruikte lader, controleer de kabels en behuizing dan wel goed op beschadigingen en zo mogelijk op werking. Kies in elk geval altijd voor een lader waarvan je het ampèrage zelf kunt instellen op bijvoorbeeld 10 in plaats van 16 ampère. De reden daarvoor hebben we hierboven al uitgebreid behandeld.

Hoe traag is laden via het stopcontact?

Goed, we hebben de granny charger in huis. Nu eens kijken naar de laadsnelheid, wat we doen aan de hand van de populaire Volvo EX30 Single Motor met een netto batterijcapaciteit van 49 kWh. Als we deze opladen met onze thuislader ingesteld op 10 ampère, komen we tot een laadsnelheid van (230 volt x 10 ampère) 2,3 kW. Het duurt daarmee ruim 21 uur om deze Volvo van helemaal leeg naar 100 procent vol te laden. Een situatie die in de praktijk niet vaak voorkomt, maar die wel een indicatie geeft van de laadduur. Ter indicatie: gebruik je een driefasige 11kW-wallbox, dan is de Volvo in zo’n vijf uur tijd helemaal opgeladen.

Gaan we uit van een praktijksituatie, waarbij de auto om 18.00 uur aan de lader wordt gehangen en om 7.30 uur wordt afgekoppeld, dan kan er in die tijd zo’n 31 kWh worden bijgeladen. In het geval van de Volvo betekent het dat je dagelijks 218 kilometer rijbereik kan bijladen, uitgaande van het WLTP-normverbruik van 14,2 kWh/100 km.

Langzamer laden niet voordeliger

Een belangrijke overweging voor het kiezen van de juiste laadoplossing zijn de kosten. Een granny charger laadt in de meeste gevallen weliswaar flink langzamer dan een wallbox of laadpaal, maar hij is in aanschaf ook al snel een factor 3 tot 5 goedkoper – en dan is die paal of box nog niet eens geïnstalleerd en heb je de netaansluiting nog niet laten verzwaren. Wel zal een vaste lader zich op termijn waarschijnlijk terugverdienen, want de laadverliezen bij het gebruik van de granny charger zijn vrij fors.

Recent onderzoek van de ADAC, de Duitse ANWB, toonde aan dat je bij een vaste aansluiting (wallbox) op een laadverlies van zo’n 10 procent kunt rekenen. Bij een ‘granny’ kan echter tot wel 30 procent aan energie verloren gaan. In de regel geldt: hoe hoger het vermogen waarmee je laadt, hoe minder stroom je verliest. 

Stel dat je jaarlijks 15.000 kilometer rijdt met de Volvo EX30, dan verbruikt de auto daarbij 1056 kWh aan elektriciteit. Wanneer je hem oplaadt via het stopcontact kan het totale verbruik oplopen tot wel 1372 kWh, terwijl het verlies bij gebruik van een driefase-wallbox beperkt blijft tot zo’n 105 kWh. Dat is een verschil van maar liefst 211 kWh, wat bij een stroomprijs van 35 cent per kWh een jaarlijks verschil van bijna 75 euro betekent.

EV laden via het stopcontact een goed idee?

De conclusie luidt dat een elektrische auto opladen via het stopcontact weliswaar kan, maar dat er risico’s en nadelen aan kleven. Gebruik je de lader met verstand, op een eigen groep en in combinatie met een professioneel getest stopcontact, dan is de kans dat er ongelukken gebeuren klein. Wel heb je altijd te maken met een relatief langzame lader en aanzienlijke laadverliezen. Het laten installeren van een wallbox of laadpaal is op de lange termijn prijstechnisch gunstiger. Maar zet je granny charger niet meteen te koop: voor noodgevallen is het altijd handig om er eentje achter de hand te hebben.

Toch een echte paal of wallbox? Check dan de deals hieronder!