Dit is de volledig elektrische Volvo EX30, de nieuwste aanwinst in het compacte EV-segment. In deze review pluist Irwin alle ins en outs uit van Volvo's kleine maar krachtige EV. Met een rijbereik tot 480 km, snellaadcapaciteiten tot 153 kW en een krachtige 272pk-motor lijkt de EX30 een competitief totaalpakket te bieden. Maar hoe verhouden de daadwerkelijke actieradius en het energieverbruik zich tot die van de concurrentie?

Het is alweer even geleden dat Irwin Versteegh van InstaAutoVlog voor de allereerste keer kennismaakte met Volvo’s benjamin: de Volvo EX30. De volledig elektrische cross-over opereert in de klasse van de Renault Captur. Hij neemt de strijd daarmee op tegen auto's als de Hyundai Kona Electric, de Kia Niro EV en de Peugeot e-2008, die er allemaal al langer zijn en dus alle kans hebben gehad hun bestaansrecht te verwerven. Volvo begeeft zich hiermee in een klasse waar het merk nog niet vertrouwd is.

Inmiddels is Volvo’s kleinste in Nederland leverbaar en voelde InstaAutoVlog de EX30 dik 1000 km stevig aan de tand. Dit is wat er zoal is opgevallen.

Goed aanbod

Met de EX30 is Volvo van plan om een absolute nummer 1-positie in Nederland te pakken. Het merk wil in zowel de zakelijke als particuliere markt een stevig potje meespelen. Hoe? Met onder meer een sterke prijsstrategie. Instappen in de EX30 doe je namelijk vanaf net geen 37.000 euro. Vlijmscherp voor een auto met een 51kWh-accu waarmee je al 344 km ver kunt komen. Je krijgt dan een potente elektromotor van 272 pk. Het opladen gaat vlot dankzij een 11kW-boordlader en een maximaal snellaadvermogen van 133 kW. Dat zorgt voor een 10-80%-lading in slechts 26 minuten. Vanaf de Ultra-uitvoering, die leverbaar is vanaf de Extended Range-variant (met 69kWh-accu) monteert Volvo zelfs een 22kW-boordlader.

Geen warmtepomp 

Een catch is er ook, want deze Single Motor kan niet worden uitgerust met een warmtepompinstallatie. Dat betekent dat het instappertje wat minder geschikt is om het hele jaar mee rond te rijden, want zeker gedurende de wintermaanden kan de range dan sneller teruglopen dan je lief is. Het is dan ook strategischer om minimaal voor de Single Motor Extended Range-variant te kiezen. Die komt met zijn 69kWh-accupakket maximaal 480 km ver en is wél standaard voorzien van een warmtepomp. De prijs? Die gaat omhoog naar minimaal 41.495 euro. Niettemin heb je dan nog steeds een behoorlijk goed totaalpakket met in dat geval ook nog eens 1400 kg trekvermogen.

Het kan nog gekker 

Vanuit Volvo Nederland kregen we de beschikking over een fraaie testauto: een in Cloud Blue uitgevoerde Single Motor Extended Range in Ultra-trim. Een auto die onderaan de streep – inclusief opties als het Breeze-interieur (1000 euro), extra getint glas (395 euro), 20-inch wielen (670 euro) en stoel- en stuurwielverwarming à 360 euro – 51.215 euro in totaal moet kosten. Een behoorlijk complete testauto dus. Nog niet compleet genoeg? Opteer dan voor de Twin Motor Performance. Dan krijg je een extra elektromotor op de vooras, waarmee de dan 428 pk sterke en vierwielaangedreven EX30 ook nog eens 1600 kg mag trekken. De meerprijs? 5000 euro.

Niet ruim, wel comfortabel 

Eenmaal aan boord van de EX30 merk je met name voorin dat het echt een heel comfortabele auto is. Niet de ruimste – zeker op de tweede zitrij is-ie ondermaats krap – maar voorin zit je echt als een vorst. Je geniet bovendien van voldoende leef- en opbergruimte. Vooral het zitcomfort blijkt een sterk punt van de Volvo, en dat wordt gecomplementeerd door een uitstekend gepositioneerde middenarmsteun en een fijne aflegruimte in het deurpaneel. Dat is dan ook goed bevallen gedurende de 1000 testkilometers. En dat voor een interieur dat is vervaardigd uit 100 procent gerecyclede materialen, want ook op dat vlak is de EX30 uiterst duurzaam.

Waar je niet omheen kunt, is Volvo’s aanpak wat betreft het infotainment-gedeelte. Een verticaal geplaatst 12,3-inch touchscreen dat draait op de allerlaatste Volvo/Google-software. Elke EX30 is ermee uitgerust en dus ook standaard voorzien van een internetverbinding, waardoor online EV-routeplanning mogelijk is (waarmee de auto zelf een route via snelladers uitstippelt), net als live-verkeersupdates.

Vreemde eerste laadstop 

Met name de EV-routeplanning heb ik uitgedaagd door met een niet volledig opgeladen batterij (70 procent resterende capaciteit) vanuit Brabant naar Groningen te rijden. Een rit van 320 km, en dat was niet haalbaar met de 211 km resterende range. Volvo’s advies? Een oplaadstop slechts 15 minuten na aanvang van de reis. Een aparte keuze gezien de laadcurve van een elektrische auto. Hoe lager het accupercentage, des te sneller hij oplaadt.

Na het verwijderen van deze vreemde optie berekende de software opnieuw een route en adviseerde het systeem een veel logischer optie in de buurt van Wezep. Een Fastned-locatie direct langs de route en de Volvo voorspelde een resterend accupercentage van 27 procent bij aankomst. Hierbij houdt de software rekening met de snelheid, weercondities en het verlies van energie in aanloop naar een snellaadsessie.

Hoe dat zo? Omdat de Volvo slim genoeg is om in aanloop naar een snellaadsessie de accutemperatuur – zeker gedurende koudere weersomstandigheden – tijdelijk te verhogen. Dan kan-ie namelijk het maximale DC-snellaadvermogen van in dit geval 153 kW tot zich nemen. Hoe werkte dat in de praktijk? Na een korte opstartfase van ongeveer een minuut nam de EX30 Extended Range Single Motor dik 156 kW tot zich bij een percentage van 10 procent. Een keurige prestatie, maar de EX blijkt ook nog eens een mooie laadcurve te hebben, want bij 33 procent nam-ie nog steeds dik 140 kW tot zich. Bij 64 procent bedroeg dat nog 73 kW, om uiteindelijk bij 80 procent rond de 60 kW uit te komen. De 10-80%-lading werd dan ook in de opgegeven 29 minuten behaald.

Wind mee 

Uiteindelijk verliep de trip richting het noorden dan ook vlekkeloos, met her en der een miscalculatie wat betreft het voorspelde accupercentage bij aankomst. Zeker op de terugweg had de Volvo het moeilijk. Zo had ik op de heenweg een prachtig scenario: wind mee, droog en dat in combinatie met een graad of 9 à 10 buitentemperatuur. Het gemiddelde energieverbruik bedroeg 20,2 kWh/100 km. Toch best een fors verbruik voor een auto in het elektrische B/cross-over-segment, en dat met een snelheid van 105 km/u op de cruisecontrol. De terugweg, met wind tegen en dezelfde gemiddelde snelheid? Dan schommelt het actuele verbruik van de EX30 rond de 24 kWh/100 km. De laatste 100 km reed ik uiteindelijk na het passeren van 19.00 uur, en dat betekent maximaal 130 km/u.

Het uiteindelijke gemiddelde verbruik gedurende de trip? Een veel te forse 23,5 kWh/100 km. Om dat in perspectief te plaatsen: dit verbruik scheelt niet veel met dat van een XC40, terwijl auto’s als een Tesla Model Y, Kia EV6 of Hyundai Ioniq 5 doorgaans een stuk efficiënter zijn, en dat zijn auto’s die soms wel twee klasses hoger opereren. Een directe concurrent in veel minder gunstige weersomstandigheden als een snijdende vrieskou: de Hyundai Kona Electric? Die schommelt rond de 19 kWh/100 km. Uiteindelijk sloot ik de testperiode van 1000 km af met een gemiddeld energieverbruik van 24 kWh/100 km. Veel te hoog en hopelijk weet Volvo dat middels soft- en firmware-updates enigszins te stabiliseren.

Status quo 

Het lijkt dan ook zo te zijn dat Volvo het stukje energieverbruik nog niet echt onder controle heeft. Dat geldt ook voor de XC en C40. Niettemin mogen we de meer dan uitstekende oplaadfaciliteiten beschouwen als een sterke eigenschap, maar dat is wel een klein doekje voor het bloeden. Waar je met een concurrerend model als de Hyundai Kona of Kia Niro minder vaak hoeft te laden, laadt de Volvo wel sneller bij, en dat zorgt onderaan de streep voor een status quo. Al dient wel elke kilowattuur te worden afgerekend, uiteraard.

De Tapo Smart HomeBase H500 is een smarthomecontroller voor Tapo-smarthomeproducten. Hij doet voornamelijk dienst als centraal punt voor een beveiligingssysteem bestaande uit camera's en sensors. Wij hebben de H500 getest in combinatie met Tapo-camera's.

Tapo is het merk waaronder TP-Link smarthomeproducten zoals camera's en robotstofzuigers verkoopt. De Tapo Smart HomeBase H500 is gemaakt van wit kunststof en komt degelijk over. Alle aansluitingen vind je op de achterkant in de vorm van netwerk, HDMI, usb-a, usb-c en een voedingsaansluiting. De netwerkaansluiting kun je gebruiken om de HomeBase met je thuisnetwerk te verbinden, maar dat kan ook via wifi. De HDMI-poort is bedoeld om beelden van je camera's op je televisie te bekijken, terwijl je de usb-c-poort kunt gebruiken om een tablet op te laden. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Extra functies

De H500 is ontworpen om in het zicht in je woonkamer te zetten en heeft wat extra handigheidjes die dan van pas komen, zoals knoppen om te kunnen praten als iemand aanbelt. Ook vind je op de voorkant een klepje dat dienstdoet als tabletstandaard; handig als je een tablet gebruikt om je smarthome mee te bedienen. Je kunt de usb-c-poort, die maximaal 1,5 ampère levert, gebruiken om je tablet via de HomeBase op te laden.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Smart HomeBase H500 is voorzien van 16 GB ingebouwd geheugen. Dat is op zich genoeg voor een bescheiden systeem, omdat er alleen clips worden opgeslagen als er beweging gedetecteerd wordt. Bovendien loopt de opslag nooit echt vol omdat oudere opnames automatisch worden overschreven. Heb je meerdere camera's of wil je opnames langere tijd bewaren, dan kun je de opslag zelf uitbreiden. Op de zijkant vind je een klepje waarachter je een 2,5inch-uitbreidingslot vindt. Uitbreiden kan met een 2,5-inch SATA-schijf; dat kan ook een ssd zijn.

©Jeroen Boer - ID.nl

Verwarrende koppeling

De H500 moet aan je Tapo-camera's worden gekoppeld. Dat is enigszins verwarrend, want dat kan als je al camera's hebt op twee manieren. Onze camera's (de C410 en C460) stonden niet in de lijst die je ziet als je eerst op de H500 klikt, maar wel in de andere lijst. Begin je met de H500, dan speelt dat probleem niet en worden ondersteunde camera's automatisch gekoppeld.

Na koppeling worden video’s op de H500 opgeslagen. De H500 kan daarnaast tot zes camera's AI-herkenning geven voor personen, gezichten, voertuigen en huisdieren. Na het inschakelen hiervan wordt een database met herkende personen opgebouwd. Verwarrend is dat je om opnames op de H500 te bekijken op het pictogram 'microSD' moet klikken. Je kunt beelden downloaden om ze veilig te stellen.

Extra AI-functies

Behalve opnemen kan de Smart HomeBase H500 ook AI-functies toevoegen aan Tapo-camera's. De HomeBase kan maximaal zes camera's betere herkenningsmogelijkheden geven op basis van AI, maar dat wordt ook als je minder dan zes camera's hebt niet automatisch ingeschakeld. Je kunt dat zelf doen door in de app op de tegel AI Empowerment te klikken. De camera's kunnen dankzij AI personen, gezichten, voertuigen en huisdieren herkennen. Je kunt zelf bepalen welke herkenningsmogelijkheden actief zijn. Herkende personen verschijnen vervolgens automatisch in de app waarna je eventueel kunt aangeven wie die personen zijn.

Opnames terugkijken

In de Tapo-app kun je per camera zowel livebeelden bekijken als opgeslagen fragmenten vanaf de Smart HomeBase terugzien. Verwarrend is dat je daarvoor moet kiezen tussen de pictogrammen cloud en microSD. Ook al gebruik je de HomeBase, toch valt die onder het microSD-symbool. Logischer zou zijn als TP-Link een apart pictogram toevoegt voor de HomeBase. De door ons geteste batterijcamera's nemen korte clips op zodra beweging wordt gedetecteerd. Zodra de opslag vol raakt, worden automatisch de oudste opnames overschreven. Clips kun je desgewenst ook downloaden.

Beperkt nut HDMI

De Tapo Smart HomeBase H500 is voorzien van een HDMI-uitgang waarmee je de hub kunt aansluiten op een televisie of monitor. Je kunt in de app een dashboard configureren bestaande uit één of vier secties. Zo kun je maximaal vier camera's tegelijkertijd bekijken. Heb je minder dan vier camera's, dan kun je ook kiezen voor een klok. Dat klinkt op zich handig, maar met batterijgevoede camera's zoals wij tijdens de test hebben gebruikt, heb je daar niet zoveel aan. Je ziet in het dashboard alleen beeld als de camera op dat moment beweging detecteert. Het is dus niet mogelijk om naar wens live mee te kijken. Het is ook niet mogelijk om via de televisie oudere opnames te bekijken die op de Smart HomeBase staan. Deze functie heeft kortom alleen enigszins nut als je op netstroom gevoede camera's hebt.

Conclusie

De Tapo Smart HomeBase H500 is een praktisch basisstation voor gebruikers van Tapo-camera’s, zoals beveiligingscamera’s en de videodeurbel. Met dit kastje sla je opnames centraal op, zonder dat je een cloudabonnement nodig hebt. De ingebouwde opslag biedt ruimte voor enkele weken aan beeldmateriaal en kan eenvoudig worden uitgebreid als je meer capaciteit wilt. Toch zijn er nog wat kinderziektes. Zo kan de koppeling met camera’s verwarrend verlopen, afhankelijk van de volgorde waarin je apparaten installeert. Ook wekt het gebruik van een SD-kaartpictogram voor lokaal opgeslagen beelden snel verkeerde verwachtingen.

Wanneer je alle internetdiensten opsomt die je zelf gebruikt, van e-mail tot zoekmachines, is de kans groot dat het vrijwel allemaal Amerikaanse platformen zijn. Voor wie zich daar niet helemaal comfortabel bij voelt, zijn er ook (gratis) Europese alternatieven.

Steeds meer internetgebruikers in Europa stellen zich vragen bij de intensieve dataverzameling en dominante marktpositie van Amerikaanse techbedrijven, zeker in de huidige geopolitieke context. Daardoor groeit de interesse voor Europese alternatieven, die minder afhankelijk zijn van de Amerikaanse bedrijfswereld en overheid, beter aansluiten bij de strengere Europese privacywetgeving, en transparanter zijn over het gebruik van persoonsgegevens.

In dit artikel laten we je kort kennismaken met enkele Europese diensten die een privacyvriendelijker en vaak volwaardig alternatief bieden voor bekende Amerikaanse webdiensten en platformen. Dit gaat breed: van zoekmachines, e-mail en kantoortoepassingen tot cloudopslag, VPN, vertalingen, videosharing, AI-chat en sociale media. Wil je echt de-Amerikaniseren? Gebruik voor deze diensten dan geen Google-, Apple- of Facebook-account.

Zoekmachine

Het zal je niet verbazen dat een browser als Chrome standaard Google gebruikt als zoekmachine, maar je kunt zonder problemen een andere instellen. Open de instellingen van Chrome, ga naar Zoekmachine en klik op Wijzigen. Selecteer het gewenste alternatief. Europese, privacybewuste zoekmachines zijn onder meer het Duitse Ecosia (investeert advertentie-inkomsten in boomaanplant), het Franse Qwant en het Zwitserse SwissCows (dat overigens niet langer gratis is).

Je kunt ook handmatig een extra zoekmachine toevoegen. Neem bijvoorbeeld SwissCows in Chrome. Open opnieuw Zoekmachine en kies Zoekmachine en Site Search beheren. Klik op Toevoegen bij Site Search. Vul SwissCows in als naam, (bijvoorbeeld) sc als snelkoppeling en www.swisscows.com/web?query=%s als url. Bevestig met Toevoegen. Je kunt deze nu instellen als standaard of activeren via sc gevolgd door een druk op Tab in de adresbalk, waarna je de zoekterm ingeeft. Weet wel dat deze drie alternatieve zoekmachines deels gebruikmaken van de zoekindex van het (Amerikaanse) Bing.

Je kunt ook Europese, privacygerichte browsers gebruiken, zoals Ecosia en Ecosia (browser), de Zweedse Mullvad Browser en het Noorse Vivaldi. Hier kun je ook telkens je voorkeurzoekmachine instellen. Houd er wel rekening mee dat deze drie browsers de (Amerikaanse) Chromium- of Firefox-engine gebruiken voor het weergeven van webpagina's.

E-mail en agenda

Gmail en Outlook zijn twee zeer populaire webmaildiensten, vooral dankzij hun sterke integratie met respectievelijk het Google- en Microsoft-ecosysteem. Op het vlak van privacy zijn er wel enkele bedenkingen. Bij Gmail wordt de inhoud van je mails gescand voor gepersonaliseerde advertenties, en ook Microsoft toont advertenties. Beide versleutelen weliswaar je berichten, zowel tijdens de overdracht als in rust (op de mailservers), maar de diensten zelf bewaren de encryptiesleutels.

Diensten als het Duitse Tuta en het Zwitserse Proton Mail pakken dit beter aan. Ze zijn grotendeels opensource, ze gebruiken stevige end-to-end-versleuteling en bij Tuta geldt zelfs het zero knowledge-principe: de dienst heeft geen toegang tot je gegevens, wachtwoorden of metadata. Bij Proton Mail blijft beperkte metadata zoals de onderwerpsregel zichtbaar. Beide zijn beschikbaar via web en mobiele apps en bieden in de gratis versie 1 GB opslagruimte; bij Tuta zit daar ook een agenda bij.

We helpen je even op weg met de laatste. Klik op Gratis e-mailaccount aanmaken en daarna op Selecteren bij Free. Kies je e-mailadres (@tutamail.com) en stel een wachtwoord in. Je krijgt een herstelcode waarmee je weer toegang krijgt als je je wachtwoord (of tweede factor) kwijt zou raken. Na goedkeuring kun je meteen mails ontvangen en verzenden. In de webinterface vind je rechtsboven de knoppen Contacten en Agenda.

Kantoor

Als je denkt aan een cloudgebaseerde kantoorsuite, komen Google Documenten (en Workspace) en Microsoft 365 waarschijnlijk als eerste in je op. Toch zitten er vooral bij Google enkele privacyproblemen. Het verdienmodel draait rond advertenties, er is geen sluitende garantie dat je data binnen de EU blijven en in de gratis versie bewaart Google zelf de encryptiesleutels. Microsoft scoort iets beter, maar wie zeker wil zijn dat data de EU niet verlaten, kijkt beter naar het Letse OnlyOffice.

We stellen hier kort de gratis cloudservice voor, bereikbaar vanuit je browser en via mobiele apps. Registreer je via de website van OnlyOffice en bevestig je aanmelding via de ontvangen mail. Je krijgt dan een persoonlijke url (https://<accountnaam>.onlyoffice.com) die als centrale documentenhub fungeert, met 2 GB opslagruimte. Je kunt er 'kamers' aanmaken. Dit zijn virtuele ruimtes of projectmappen waarin je documenten creëert, bewerkt en eventueel deelt met rolgebaseerde toegangsrechten.

De suite bevat een tekstverwerker, spreadsheet, presentatietool en pdf-editor. Omdat de dienst standaard werkt met Microsofts OOXML-bestandsformaten, hoef je bij het importeren of exporteren nauwelijks compatibiliteitsproblemen te verwachten.

Cloudopslag

Bij cloudopslag springen Google Drive (15 GB gratis) en Microsoft OneDrive (5 GB gratis) er qua gebruikersaantallen uit, met Dropbox (2 GB gratis) als derde op het podium. Je data worden telkens op Amerikaanse servers opgeslagen en je hebt geen controle over de encryptiesleutels. Je kunt dit eventueel oplossen met end-to-end-encryptie via een gratis tool als Cryptomator.

Er bestaan gelukkig ook gratis Europese alternatieven die vergelijkbare opslagruimte bieden, je data gegarandeerd binnen de EU bewaren en je zelf de encryptiesleutels laten beheren. Een daarvan is het Zwitserse EdelCloud Basic (2 GB), van de makers van SwissCows. Bekendere opties zijn Proton Drive (5 GB) en pCloud (10 GB), beide eveneens uit Zwitserland.

We kijken naar pCloud. Je meldt je gratis aan via de website. Stel een wachtwoord in en kies bij Gegevensregio voor Europese Unie. Bevestig via de link in de ontvangen e-mail en klik op de website op Ga naar mijn account. Je kunt dan meteen aan de slag. Linksonder zie je dat standaard al 3 GB is ontgrendeld. Door acties uit te voeren zoals een bestand uploaden, pCloud Drive en de mobiele app installeren en enkele vrienden uitnodigen, kun je dit uitbreiden tot 10 GB.

Vertaling

Het begint wat eentonig te worden, maar ook voor geautomatiseerde vertalingen kom je al snel uit bij diensten van Google Translate of Microsoft Translator. Toch bestaat er een sterk en populair alternatief: het Duitse DeepL. De gratis versie kent wel enkele beperkingen: je kunt maximaal drie documenten per maand van maximaal 5 MB vertalen (niet bewerkbaar), en je teksten kunnen door DeepL worden gebruikt voor trainingsdoeleinden.

Minder bekend, maar volledig gratis, zijn Lingva Translate (meer dan honderd talen) uit Duitsland en het Spaanse Apertium (meer dan veertig talen, ook als app). Beide zijn opensource. Bij Apertium kun je documenten en webpagina's uploaden, maar de beschikbare doeltalen hangen af van je brontaal. Vanuit Nederlands bijvoorbeeld kun je helaas alleen naar Afrikaans vertalen. Lingva biedt een bredere keuze aan taalparen, al moet je de brontekst hier wel zelf invoeren of plakken. Je kunt de tekst ook laten voorlezen, al is de kwaliteit voor Nederlands voorlopig ondermaats. De vertalingen zijn bij beide diensten niet bewerkbaar op de site.

Videosharing

Videosites als Vimeo en vooral Googles YouTube hoeven we niet meer toe te lichten, maar kun je ook enkele Europese alternatieven noemen? Die bestaan wel degelijk, met als bekendste Dailymotion en PeerTube, beide van Franse oorsprong.

Dailymotion heeft dan misschien niet het uitgebreide aanbod van YouTube, maar bereikt wereldwijd toch zo'n 300 miljoen maandelijkse gebruikers. Je kunt er zonder account video's opzoeken via trefwoorden en daarna filteren op onder meer Playlists, Users en Hashtags. Met een account kun je ook video's uploaden en delen via je browser of mobiele apps. Het platform geeft aanbevelingen op basis van je kijkgedrag en is geïntegreerd met sociale media als Facebook en X.

Bij PeerTube draait eveneens alles rond video streaming en delen, maar dan binnen het zogeheten Fediverse (meer daarover verderop in dit artikel). Zoeken naar specifieke video's of kanalen kun je via deze link. Bij een geschikte video klik je op een knop die je naar de bijbehorende server brengt, waar je je eventueel kunt aanmelden om bijvoorbeeld op video's te reageren of zelf te publiceren op je kanaal.

Sociale media

Met sociale mediaplatformen bevinden we ons bijna volledig op Amerikaans grondgebied. Denk aan Facebook, Instagram, X, LinkedIn, Snapchat, Pinterest, Reddit, Threads en WhatsApp. Er bestaan wel – ook Europese – alternatieven, maar overstappen is vaak lastig. Je wilt immers voldoende aanbod, voldoende medegebruikers en het liefst ook een gebruiksvriendelijke omgeving.

Zo is er het Zwitserse Threema (circa 6 euro), een dienst die zich opwerpt als veilig en privacy-bewust alternatief voor WhatsApp, maar helaas is het niet mogelijk berichten tussen beide netwerken uit te wisselen – ook al ijvert de EU met initiatieven als de Digital Markets Act voor meer interoperabiliteit tussen (onder meer) berichtenapps.

Een andere relatief bekende, maar geheel gratis dienst is Mastodon, van Duitse oorsprong. Dit is een microbloggingdienst met tekstposts, reacties, boosts en volgers, die zich profileert als alternatief voor X. Mastodon maakt deel uit van het zogenaamde Fediverse, een samentrekking van 'FEDerated unIVERSE'. Dit is een gedecentraliseerd netwerk van onafhankelijk beheerde servers (zogeheten instances), die via gemeenschappelijke protocollen als ActivityPub wel met elkaar kunnen communiceren.

Andere Fediverse-diensten van Europese origine zijn het al vermelde PeerTube (videoplatform), het IJslandse Pleroma (microblogging), het Franse Funkwhale (audiosharing) en Lemmy (forum- en discussienetwerk, vergelijkbaar met Reddit).

AI-chat

Sinds de lancering van ChatGPT door het Amerikaanse OpenAI eind 2022 is AI, en in het bijzonder AI-chatbots, niet meer weg te denken uit bedrijven en uit ons dagelijks leven. China volgt als stevige tweede speler – denk aan het veelbesproken DeepSeek – maar ook Europa is bezig aan een fikse inhaalbeweging. Een opvallend initiatief komt van OpenEuroLLM, een alliantie van meer dan 20 Europese bedrijven, universiteiten en supercomputingcentra die een opensource-taalmodel (LLM, Large Language Model) ontwikkelen als alternatief voor Amerikaanse en Chinese AI-assistenten. OpenGPT-X dan weer is een Duits project dat grootschalige AI-taalmodellen bouwt, waaronder het opensource-model Teuken-7B, getraind in alle 24 officiële EU-talen.

Wil je zelf met een Europese AI-chatbot experimenteren, kijk dan eens op de site van het Franse bedrijf Mistral dat eigen taalmodellen ontwikkelde. Wil je ook beelden en code genereren, dan moet je je wel registreren. De bot reageert opvallend snel, maar wie meer functies wil – zoals een onbeperkt aantal prompts per dag en een krachtiger LLM – moet upgraden naar Pro (zo'n 18 euro per maand).

VPN

Een Virtual Private Network, kortweg VPN, is ideaal voor wie meer online privacy wil (je ip-adres blijft verborgen), veiliger wil surfen op openbare wifi (je data zijn volledig versleuteld) of geoblokkades wil omzeilen (je kiest een VPN-server in een niet-geblokkeerd land).

Veel populaire opties, zoals Hotspot Shield, zijn Amerikaans. Wie liever Europees gaat, vindt sterke alternatieven als het Zweedse Mullvad en het Zwitserse Proton VPN. Beide houden geen logboeken bij, ze bieden een wereldwijde keuze aan VPN-servers en gebruiken opensource-clientapps. Je vindt er ook functies als een killswitch (je verbinding wordt meteen verbroken als de VPN-server wegvalt) en split-tunneling (je kiest zelf welke apps via de VPN lopen). Proton VPN ondersteunt wel beter streamingdiensten als Netflix en Prime Video. Beide kosten zo'n 5 euro per maand.

Proton VPN biedt tevens een beperkte gratis versie, handig om mee te starten. Surf naar de site van Proton VPN, vul je e-mailadres in, klik op Begin met Proton VPN en stel een sterk wachtwoord in (twee keer). Je kunt meteen de client-app downloaden, bijvoorbeeld voor Windows. Installeer die (extra apps hoef je niet mee te nemen) en meld je aan met je Proton-account. Kies een VPN-server in een beschikbaar land (vijf in de gratis versie), klik op Verbinden en test de VPN-verbinding gerust via bijvoorbeeld www.whatismyip.com. Of nog beter (in het kader van dit artikel) www.watismijnip.nl/.