Sinds de introductie van de smartphone kennen we amper nog verveling. In de wachtruimte bij de tandarts, in de trein en zelfs op het toilet staren we massaal naar het kleine schermpje. Kijk jij óók tientallen of misschien wel honderden keren per dag op het mobiele toestel? Breng dan je smartphonegebruik in kaart en tref passende maatregelen.

Tip 01: Schermtijd in iOS

Apple lanceerde in iOS 12 een nieuwe functie genaamd Schermtijd. Hiermee zien gebruikers precies hoeveel tijd ze aan welke apps besteden. Op die manier confronteert het Amerikaanse concern ‘verslaafden’ met veelvuldig smartphonegebruik. Ga op een iPhone of iPad naar Instellingen / Schermtijd om de functie te openen. Bovenaan zie je hoelang je het mobiele apparaat vandaag hebt gebruikt. Tik op iPhone van (jouw naam) of op iPad van (jouw naam). Er verschijnt een grafiek waarbij de schermtijd is opgedeeld in Lezen en naslag, Sociale netwerken en Anders. Verder bekijk je onderaan een overzicht van de meest gebruikte toepassingen. Veeg je een stukje omlaag, dan zie je hoe vaak je de smartphone of tablet elk uur oppakt en welke apps je het eerst opent. Verder bekijk je hoeveel meldingen je elk uur gemiddeld ontvangt. Ben je benieuwd naar de wekelijkse gemiddelden? Tik dan bovenaan op Afgelopen 7 dagen om het weektotaal te bewonderen. Via Toon categorieën zie je aan welke activiteiten je de meeste tijd spendeert.

©PXimport

Tip 02: Limieten

©PXimport

Wie urenlang sociale apps als WhatsApp of Facebook gebruikt, stelt op een iOS-toestel desgewenst limieten voor zichzelf in. Ga naar Instellingen / Schermtijd / Applimieten / Voeg limiet toe en bepaal voor welke categorieën je een limiet wilt inschakelen. Tik bijvoorbeeld Sociale netwerken en/of Games aan en kies voor Volgende. Bepaal onder Tijd hoeveel uren en minuten je maximaal aan de apps wilt besteden. Via Pas dagen aan wijzig je van bepaalde dagen eenvoudig de tijdslimiet. Dat is nuttig voor het geval je in het weekend iets vaker de smartphone wilt gebruiken. Bevestig met Voeg toe. Vijf minuten voordat je de limiet bereikt, ontvang je een melding. Is de tijdslimiet daadwerkelijk verstreken, dan verschijnt er een wit scherm met een zandloper in beeld. Via Negeer limiet en Herhaal over 15 minuten of Negeer limiet voor vandaag speel je eventueel vals, al is dat eigenlijk niet de bedoeling. Na middernacht begint de telling weer opnieuw.

Tip 03: Tijdelijke blokkade

Soms is het fijn als je niet continu berichten en meldingen ontvangt. Bijvoorbeeld wanneer je gaat slapen of als je druk aan het werk bent. Op een iPhone of iPad stel je aan de hand van een schema eenvoudig een tijdelijke blokkade in. Alleen inkomende oproepen laten zich dan nog horen. Daarnaast kun je onmisbare apps van de blokkade ontzien (zie tip 4). Ga naar Instellingen / Schermtijd / Apparaatvrije tijd en activeer de schakelaar achter Apparaatvrije tijd. Kies tot slot de gewenste start- en stoptijd voor de tijdelijke blokkade.

Tip 04: Uitzondering instellen

Als je een tijdlimiet of Apparaatvrije tijd op een iOS-toestel hebt ingesteld, maak je voor een specifieke app zo nodig een uitzondering. Handig als je bijvoorbeeld een categorie als Sociale netwerken hebt gelimiteerd, terwijl je WhatsApp veelvuldig voor werkgerelateerde zaken nodig hebt. Ga naar Instellingen / Schermtijd / Altijd toegestaan en tik voor de belangrijkste apps op het plusteken. De toepassingen Berichten, FaceTime en Kaarten zijn standaard uitgezonderd van limieten. Klik voor deze apps op het minteken wanneer je dat wilt aanpassen.

©PXimport

Wekelijks rapport

Digitaal welzijn

Tip 05: Moment

©PXimport

Voor veruit de meeste Android-apparaten heb je een alternatieve app nodig om je smartphonegebruik in kaart te brengen. In dat geval is de Engelstalige toepassing Moment – Screen Time Tracker een interessante optie. Overigens is deze app ook voor iOS beschikbaar. Open de Play of App Store en installeer Moment. Na een korte uitleg tik je op Next, waarna je diverse wensen aan de app kenbaar kunt maken. Voor het monitoren van het toestelgebruik tik je sowieso op Track screen time. Geef verder je doelstellingen aan. Wil je bijvoorbeeld minder tijd verspillen of beter slapen, dan kies je respectievelijk voor Stop wasting time en Sleep better. Via Next vraagt Moment naar je e-mailadres, waarbij je onderaan akkoord gaat met de voorwaarden. Bevestig met Done!. Moment wil graag toegang tot informatie over je toestelgebruik. In Android tik je op Allow, zodat Moment kan bijhouden welke andere apps je regelmatig opent. Gebruik nu een dag je smartphone zoals je altijd doet en open naderhand Moment. Je ziet bovenaan hoe vaak en hoelang je het toestel hebt gebruikt. Verder geeft de app aan hoeveel procent van de dag je met de smartphone in de weer bent. Tik op Insights om te zien aan welke apps je de meeste tijd besteedt.

Tip 06: Hulpcoach

Afhankelijk van de doelstellingen die je in Moment hebt gekozen (zie tip 5) helpt een digitale coach je om overmatig smartphonegebruik tegen te gaan. De app geeft je namelijk diverse simpele opdrachtjes. Tik in het hoofdscherm op Coach en All Courses om een lesprogramma te volgen. Kies bijvoorbeeld achtereenvolgens voor Better Sleep / Start Course / Next en vul je leeftijd in. Op basis hiervan beoordeelt Moment hoeveel slaap je ongeveer nodig hebt. Geef via Next aan hoelang je wilt slapen. Na weer een klik op Next start je een veertiendaagse training. Moment geeft elke dag middels een herinnering aan wanneer je de smartphone dient weg te leggen. Op die manier bouwt de app je slaaptijd langzaam op. Verder komt de toepassing dagelijks met verse opdrachtjes op de proppen, zoals het activeren van de nachtmodus in de instellingen, het verlagen van de kamertemperatuur en het afplakken van felle ledlampjes in de slaapkamer. Wil je het smartphonegebruik rigoureuzer aanpakken? Misschien is het lesprogramma Mini Detox dan iets voor jou. De uitdaging is om je toestel twee dagen lang volledig uitgeschakeld te laten.

©PXimport

Tip 07: Instagram

Sociale media vormen een belangrijk deel van ons tijdverdrijf. Sinds kort stel je in de Instagram-app een tijdlimiet in. Overigens is deze tijdlimiet vrijblijvend, dus je kunt de app daarna nog gewoon gebruiken. Tik rechtsonder op het poppetje om je profiel te openen en ga via de drie horizontale streepjes naar het menu. Tik op Je activiteit en bekijk hoeveel minuten je dagelijks op Instagram bivakkeert. Met Dagelijkse herinnering instellen geef je aan na hoeveel tijd je een melding wilt ontvangen. Bevestig als laatste met Herinnering instellen.

Tip 08: Facebook

Net als Instagram bevat Facebook een optie om een vrijblijvende tijdlimiet te activeren. Open de app en tik rechtsonder op de drie horizontale streepjes. Via Instellingen en privacy / Je tijd op Facebook verschijnt er een grafiek met de tijd die je op deze sociale-mediadienst besteedt. Tik op Dagelijkse herinnering instellen en kies de gewenste tijd. Druk daarna op Herinnering instellen. Verder is de optie Voorkeuren nieuwsoverzicht interessant. Hiermee geef je aan van welke personen je als eerste berichten in het nieuwsoverzicht wilt tonen. Daarnaast kun je ook personen ontvolgen die veelvuldig onzinberichten posten. Met deze maatregelen beperk je de tijd op Facebook. Maak een keuze en tik rechtsboven op Klaar. Gebruik verder de optie Meldingsinstellingen wijzigen om het aantal pushberichten terug te dringen, zoals verjaardagen, vriendschapsverzoeken en updates van vrienden.

©PXimport

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.