Het roer moest om bij Sony. De populariteit van de Xperia-smartphones liep al jaren terug. De nieuwste Sony Xperia XZ2 heeft een nieuw design en topspecificaties om Xperia weer uit het slop te trekken. Maar is Sony’s nieuwste topsmartphone daartoe in staat?

Sony staat garant voor hoge kwaliteit als het aankomt op beeld, geluid, cameralenzen en design, hoge kwaliteit waar je overigens wel voor betaalt, want het is bepaald geen budgetmerk. Aanvankelijk ging dit ook op voor Sony’s Xperia-smartphonelijn, maar langzamerhand begon Sony wat achter te lopen op de concurrentie van bijvoorbeeld Apple en Samsung. De camera’s konden kwalitatief niet meer meekomen (wat gek is, Sony is fabrikant van de cameralenzen van zowel iPhones als Galaxy-smartphones). De beeldkwaliteit raakte een tikje minder, en het ontwerp begon na enkele jaren van minimale verandering wat gedateerd te ogen. Terwijl de Xperia-smartphones wel hoog geprijsd bleven.

Daarom moest het roer om. De nieuwste Xperia topsmartphone, de Xperia XZ2, heeft een nieuw ontwerp. Wederom zijn de specificaties om de vingers bij af te likken en het prijskaartje pittig.

©PXimport

©PXimport

Design

Het ontwerp van de Xperia XZ2... Tsja, dat is natuurlijk persoonlijke smaak. Maar mij persoonlijk spreekt het niet aan. Het toestel oogt behoorlijk generiek, mede door de gebruikte materialen (glazen achterkant, metalen rand). Ook is de smartphone opvallend dik en doet het me door zijn ronde achterkant en -hoeken enorm denken aan de goedkopere Lumia’s van een paar jaar geleden. Kortom, het is voor mij niet het design waar Sony voor staat.

De vingerafdrukscanner zat altijd handig aan de rechterzijkant van het toestel. Deze is naar de achterkant verhuist. Waarom weet ik niet zo goed. De scannerknop is even rond als de camera, waardoor ik continue mijn vinger op de verkeerde plek leg. De sluiterknop voor de camera is gelukkig wél gebleven.

Kernwaardes

Eén van de andere kernwaardes van Sony is muziek. Van de walkman tot highres-audio, Sony stond decennia garant voor de beste audio-ervaring. Stond inderdaad, want met de Xperia XZ2 loopt Sony mee met de onbegrijpelijke trend om de koptelefoonpoort te verwijderen. Ondanks dat alle hoogste draadloze muziekstandaarden ondersteund worden, is het toestel gewoonweg incompleet voor wie de beste audiokwaliteit verkiest. Het feit dat er in de doos oordopjes zitten met een koptelefoonaansluiting, én een dongel onderstreept wat een miskleun deze keuze is, van een bedrijf dat graag ook dure draadloze koptelefoons verkoopt.

©PXimport

Hoe zit het dan met de andere kernwaardes als beeld en fotografie? Laten we beginnen bij de eerste.

Gelukkig maakt Sony hierbij wel stappen die het bedrijf waardig zijn. De Xperia XZ2 beschikt over een 5,7 inch Full HD-beeldscherm. Om het formaat binnen de perken te houden is er een alternatieve schermverhouding gebruikt, maar helaas zijn de randen rondom het scherm nog relatief dik. Er is geen afgekeken inkeping, maar wel een andere troef: HDR. Dit is geen speciale schermtechniek, maar houdt in dat het scherm in staat is om beelden volgens een hoge standaard in kleur en contrast weer te geven. Dat zie je wel, de weergavekwaliteit is erg hoog. Wat ook erg bijzonder is, is dat zwarte kleuren zo diepzwart zijn dat ze overlopen in de schermrand. Dit is normaal bij oled-schermpanelen, omdat die simpelweg ledjes uitschakelen om zwarte delen weer te geven. De XZ2 gebruikt echter een LCD-paneel. Dat kwalitatief dus tot veel in staat is.

©PXimport

©PXimport

De beeldkwaliteit van de Sony Xperia XZ2 is dik in orde.

Camera

Helaas weet Sony met de Xperia XZ2 op cameragebied nog altijd niet in te lopen. De smartphone is uitgerust met een enkele camera aan de achterzijde, wat voor topsmartphones tegenwoordig bijna een uitzondering is. Maar dat hoeft niet negatief te zijn. De camera van de Pixel 2 scoort in reviews erg goed en vorig jaar was de Samsung Galaxy S8 met z’n enkele camera zelfs nog de beste cameratelefoon.

Dat de XZ2 niet mee kan komen met fabrikanten als Apple en Samsung, die nota bene ook Sony-sensoren gebruiken, zie je eigenlijk al in de lenseigenschappen. Geen dubbele camera, dat schreef ik al. Maar ook het diafragma en de pixelgrootte zijn minder goed, waardoor de camera op papier in moeilijke lichtomstandigheden veel minder presteert. Softwarematig zou je dit nog iets op kunnen poetsen. Maar dat is een verloren race. Bij weinig licht is er op de foto ook niet veel te zien, is er ruis te zien en treedt bewegingsonscherpte op omdat de camera-app de sluitertijd omhoog gooit om meer licht binnen te laten komen.

Nu heeft Sony alleraardigste features toegevoegd aan de camera-app zoals superslowmotion filmen en objecttracering (waarbij het onderwerp waar je op focust bij beweging gevolgd wordt). Ook is er een 3D-maker, waarbij je mensen driedimensionaal kunt vastleggen. Wat voor een enkele camera overigens veel moeilijker is dan een dubbele. Leuke extraatjes, die eigenlijk ook gewoon een betere camera verdienen.

©PXimport

Software

Xperia’s hebben een aardige reputatie als het om software gaat. Android wordt redelijk in tact gelaten, waardoor het toestel efficiënt werkt. Bovendien draait de XZ2 de recentste Androidversie (8.0 Oreo), waarin dankzij Treble al de Android P betaversie geprobeerd kan worden. Dat voorspelt vast veel goeds voor wat betreft de updates die het toestel ontvangt.

©PXimport

Helaas heeft Sony wel wat vervelende bloatware toegevoegd, dat is kwalijk voor zo'n dure telefoon. Het ergst is de overbodige AVG-virusscanner, die je lastigvalt met meldingen en nota bene door Android zelf wordt aangemerkt als energieverspillend proces.

De energieduur hoef je je overigens verder geen zorgen om te maken. Op papier lijkt de accucapaciteit wat tegen te vallen: 3180 mAh. In praktijk gaat de accu prettig lang mee. Een dag of twee is haalbaar. Houdt er echter wel rekening mee dat er geen snellader is.

Specs

Qua specificaties heeft het toestel gelukkig wat je mag verwachten van een toptoestel: de nieuwste Snapdragon 845-processor met liefst 6GB aan werkgeheugen. 64GB uitbreidbare opslag. In combinatie met de goede afstelling van Android werkt het toestel zuinig en razendsnel wanneer het nodig is.

Alternatieven

Het toestel werkt gelukkig vrij vlot, het scherm is keurig en de accuduur is prima. Dat zijn betrouwbare pluspunten. Maar het laat de Xperia XZ2 er niet uit springen, vooral als je je bedenkt dat voor de vraagprijs smartphones te krijgen zijn die er wél uitspringen, qua compleetheid, ontwerp en camera’s. Of simpelweg een nog beter scherm of prijskaartje hebben. Denk aan de Nokia 7 Plus, die 400 euro kost en op veel punten beter scoort, de Samsung Galaxy S9 die intussen aardig in prijs verlaagd is en op cameragebied veel meer indruk maakt, of de onlangs aangekondigde OnePlus 6, een krachtpatser die je eveneens veel geld bespaart.

Conclusie

Begin dit jaar zei Kaz Hirai tegen The Guardian dat hij denkt dat smartphones niet de toekomst hebben en mettertijd vervangen gaan worden door een nieuwe, nog onbekende productgroep. Deze instelling sijpelt door in de Xperia XZ2. Voor een toestel dat het roer om moet gooien is er maar weinig nieuws onder de zon. De smartphone blinkt bovendien nergens écht in uit en laat sommige waardes van Sony links liggen, terwijl de prijs wel fors blijft. Voor minder geld koop je een Galaxy S9, welke de Xperia XZ2 op vrijwel alle gebieden overklast. Kies je voor een OnePlus 6, krijg je voor honderden euro's minder ook een beter toestel. Is de Xperia XZ2 een slecht toestel? Nee. Beveel ik hem aan? Ook niet.

De Motorola Edge 60 Fusion is deze Black Friday tijdelijk flink in prijs verlaagd: van 329,99 naar slechts 269,99 euro. Dankzij het gebogen oled-display, de sterke camera’s en de lange accuduur is dit één van de scherpste smartphone-deals van dit moment.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Motorola

Tijdens de Black Friday-week duikt de Motorola Edge 60 Fusion onder een prijsgrens die je eigenlijk nooit ziet bij smartphones met een schermkwaliteit, kleurweergave, prestaties en bouwkwaliteit van dit niveau. Normaal is het toestel met 329,99 euro al erg betaalbaar, maar je betaalt nu tijdelijk slechts 269,99 euro. Dat maakt deze stijlvolle en krachtige telefoon opeens nog aantrekkelijker. En omdat de Edge 60 Fusion niet aanvoelt als een typische middenklasser, maar als een toestel met een eigen smoel, springt deze deal er extra uit.

©Motorola

Lekker design

De Motorola Edge 60 Fusion overtuigt al bij het oppakken. Het 6,67-inch oledscherm loopt aan alle vier de randen door, waardoor de voorkant bijna randloos oogt en het toestel slank en modern aanvoelt. De achterzijde heeft een op leer geïnspireerde afwerking die warm en zacht in de hand ligt. Aan de voorkant zorgt Corning Gorilla Glass 7i voor stevigheid zonder extra gewicht. Met 178 gram en een dikte van 7,95 millimeter combineert het toestel een elegante behuizing met een stevige bouwkwaliteit.

Het Super HD-display (2712 × 1220 pixels) levert haarscherp beeld, diepe kleuren en nauwkeurige huidtinten dankzij 10-bits ondersteuning. De piekhelderheid van 4500 nits maakt het scherm uitstekend leesbaar in fel zonlicht, terwijl de 120Hz-verversing alles vloeiend toont. Water Touch zorgt ervoor dat het display ook reageert met natte vingers; handig tijdens het sporten of een wandeling in de regen.

©Motorola

Prima prestaties en camera's

De MediaTek Dimensity 7300-chipset met 8 GB RAM zorgt voor snelle reacties bij apps, multitasking en media. Android 15 draait soepel en overzichtelijk, met de vertrouwde Moto-functies en extra beveiliging via ThinkShield. Met 256 GB opslag heb je ruimte zat voor foto's, video's en apps.

De 50MP-Sony LYTIA 700C-hoofdcamera met optische beeldstabilisatie levert scherpe, kleurrijke beelden, zowel overdag als 's nachts. De 13MP-ultragroothoekcamera met 120 graden beeldhoek doet ook dienst als macrocamera dankzij autofocus. Aan de voorkant zorgt een 32MP-selfiecamera voor meer dan fatsoenlijke zelfportretten.

Accu met dapper uithoudingsvermogen

Dankzij de 5200mAh-accu haalt de Edge 60 Fusion tot ruim 52 uur gebruik op één lading. Met 68W-snelladen vul je in korte tijd weer genoeg juice aan om door te kunnen. De efficiënte chipset en optimalisaties in Android zorgen daarbij voor een merkbaar langer uithoudingsvermogen.

De stereospeakers zorgen voor een helder en ruimtelijk geluidsbeeld. In de doos zitten verder een beschermcase, een usb-c-kabel, een simtool en Motorola's kenmerkende geparfumeerde verpakking.

Pak deze deal nú!

De Edge 60 Fusion voelt niet aan als een toestel uit zijn prijsklasse. Het design, het scherm, de camera's en de accuprestaties doen denken aan een veel duurder segment. Zeker voor de tijdelijke prijs van nét geen 270 euro is dit een toestel dat opeens concurreert met modellen die normaal gesproken ruim boven deze prijsklasse zitten. En dat maakt deze aanbieding zo aantrekkelijk!

Op 14 oktober 2025 is de ondersteuning voor Windows 10 geëindigd. Kun je niet upgraden naar versie 11? Probeer dan het gratis alternatief Pop!_OS eens uit. Deze veelbelovende Linux-distributie heeft een gebruiksvriendelijke interface met veel functies. Bovendien lijkt de navigatiestructuur erg op die van Windows. In dit artikel leer je dit relatief jonge besturingssysteem beter kennen!

Heb je een pc of laptop van zo'n tien jaar oud, dan sta je voor een dilemma. De hardware voldoet vaak niet aan de eisen van Windows 11. En hoewel je computer waarschijnlijk nog prima draait op Windows 10, voelt dat misschien toch niet meer helemaal prettig nu de ondersteuning al een tijdje gestopt is. Dan rijst de vraag: koop je een nieuwe computer, of geef je de huidige een tweede leven met een alternatief besturingssysteem? In dat laatste geval is Pop!_OS een interessante keuze. Op de informatieve website distrowatch.com staat dit besturingssysteem de afgelopen jaren steevast in de top zes van populairste Linux-distributies.

Wat is Pop!_OS?

Pop!_OS komt uit de stal van System76. Dat is een Amerikaanse fabrikant waar geïnteresseerden rechtstreeks een pc of laptop kunnen aanschaffen. Het bedrijf voorziet ieder verkocht apparaat van een besturingssysteem, namelijk Ubuntu óf het zelfontwikkelde Pop!_OS. Gunstig is dat iedereen dit besturingssysteem gratis kan downloaden. Je gebruikt het dus net zo makkelijk voor een eigen pc of laptop.

Hoewel het besturingssysteem sinds 2017 bestaat, wint het pas de laatste jaren sterk aan populariteit. Deze jonge Linux-distributie biedt diverse voordelen. Allereerst heeft Pop!_OS een zeer toegankelijke vormgeving zonder onnodige poespas. Daarnaast is zo'n beetje alle hardware compatibel. Tot slot telt deze Linux-distributie van zichzelf al flink wat programma's, zoals een browser, tekstverwerker, rekentool en e-mailclient. 

Image downloaden

Als je Pop!_OS graag op jouw pc of laptop wilt uitproberen, heb je een zogeheten image nodig. Dit installatiebestand kun je naar een usb-stick wegschrijven. Vanaf dit opslagmedium voer je in de komende stappen de installatie uit.

Surf naar system76.com/pop/download/ en klik op de gele downloadknop om het iso-image op te slaan. Voor computers met een vrij recente Nvidia-videokaart is er een apart downloadbestand beschikbaar. De fabrikant ontwikkelt ook nog een versie voor de Raspberry Pi. Kies de juiste versie voor jouw systeem. Houd rekening met een downloadomvang van tussen de 2,5 en 3 GB.

Opstartbare usb-stick

Je hebt voor de installatie van Pop!_OS een lege usb-stick nodig. Maak van de opgeslagen gegevens op die stick zo nodig eerst een back-up, want anders raak je die kwijt. Steek de usb-stick nu in een willekeurige computer.

Je kunt met verschillende programma's een opstartbare usb-stick genereren. BalenaEtcher is bijvoorbeeld een goede keuze. Er zijn versies voor Windows, macOS en Linux beschikbaar. Surf naar etcher.balena.io om dit tooltje te downloaden en voer vervolgens de installatie uit. Start daarna BalenaEtcher op. Klik op Flash from file en dubbelklik op het iso-image van Pop!_OS. Via Select target kies je de beoogde usb-stick. Je plaatst voor dit opslagmedium een vinkje, waarna je bevestigt met Select 1. Klik nu op Flash!. Er verschijnt een voortgangsbalk. Na enkele minuten wachten is de opstartbare usb-stick gereed voor gebruik. Je kunt BalenaEtcher afsluiten. 

Opslagmedium laden

Het is nu tijd om de installatie te starten. Stop de zojuist geprepareerde usb-stick in de computer waarop je de Linux-distributie wilt installeren. Het is de bedoeling dat je het systeem vanaf dit opslagmedium opstart. Open hiervoor het BIOS of de UEFI. Meestal dien je hiervoor tijdens het opstartproces op een specifieke toets te drukken, bijvoorbeeld F2, F10 of Delete. Dat verschilt per systeem.

Zodra je het BIOS of de UEFI eenmaal hebt geopend, moet je een aantal zaken wijzigen. Zet indien nodig eerst de zogenoemde Secure Boot-functie uit. Doe je dat niet, dan start het installatieprogramma van Pop!_OS mogelijk niet op. Selecteer verder de opstartbare usb-stick als eerste opstartschijf. Meestal kun je bij Boot, Boot Menu of een soortgelijke benaming de opstartvolgorde van schijfstations wijzigen. Bewaar de wijzigingen en herstart het systeem. Op veel computers gebruik je hiervoor de toets F10. Binnen enkele ogenblikken verschijnt het logo van Pop!_OS. Wacht even totdat het installatiemenu opduikt. 

Installatie starten

Jammer genoeg is dit besturingssysteem niet in het Nederlands beschikbaar. Kies daarom United States en kies Select. In de volgende stap wijzig je eventueel de toetsenbordindeling, al voldoen de standaardinstellingen voor de meeste gebruikers prima. Klik tweemaal op Select.

De volgende stap is erg belangrijk. Ga je het huidige besturingssysteem (bijvoorbeeld Windows 10) niet meer gebruiken, dan ligt een schone installatie voor de hand. Klik in dat geval op Clean Install. Een alternatieve optie is om Pop!_OS naast het huidige besturingssysteem te installeren. Je creëert daarmee een dualboot-systeem. Kies dan Custom (Advanced). In de volgende stap kun je dan eventueel een nieuwe partitie aanmaken.

In dit artikel gaan we uit van een schone installatie, waarbij alle oude systeemdata van Windows 10 worden gewist. Bevestig rechtsonder met Clean Install. Klik op een bestaande partitie van de pc of laptop. Hierop bewaart Pop!_OS zijn systeembestanden. Kies daarna Erase and Install. 

Account aanmaken

Zonder account heb je geen toegang tot Pop!_OS. Je typt daarom een naam en een gebruikersnaam, waarna je klikt op Next. Vul daarna twee keer een wachtwoord van minimaal acht tekens in. Via Next krijg je de mogelijkheid om alle (gebruikers)gegevens op de harde schijf te versleutelen. Op die manier is het voor digitale indringers lastiger om de data (zoals documenten en foto's) te ontfutselen. Deze functie vereist daarentegen wel relatief veel systeemkracht. Zeker op een wat oudere pc of laptop resulteert dat mogelijk in vertraging. Maak jouw keuze, wij kiezen voor Don't Encrypt. Het besturingssysteem wordt nu op de computer geïnstalleerd.

Na een paar minuten wachten is de installatie voltooid. Pop!_OS vraagt nu om een herstart. Verwijder eerst de usb-stick uit het systeem. Als je dat niet doet, komt het installatiemenu mogelijk weer tevoorschijn. Kies daarna Restart Device. Na de herstart klik je in het aanmeldscherm op jouw naam. Typ het wachtwoord dat je zojuist gekozen hebt en het bureaublad verschijnt. 

Welkomstvenster

Je kunt met het welkomstvenster eerst wat instellingen naar je hand zetten. Wat de welbekende Taakbalk is voor Windows, is het zogeheten Dock voor Pop!_OS. Je kunt vanuit deze plek allerlei veelgebruikte programma's oproepen. Bepaal op welke wijze je het Dock wilt weergeven, namelijk met of zonder randen. Via Next beslis je of je de onderdelen Workspaces en Applications wilt tonen. Je leest in de volgende stappen welke functies dit veelzijdige besturingssysteem in petto heeft. Klik hiervoor meermaals op Next.

Je kunt in het welkomstvenster ook tussen een licht en donker thema kiezen. Bovendien zet je de locatievoorzieningen desgewenst uit. Op die manier zien programma's niet waar je bent. Kies de juiste tijdzone. Verder voeg je optioneel diverse accounts toe, bijvoorbeeld die van Google en Microsoft. Je hebt dan onder meer snel toegang tot je e-mailbox en agenda. Het is dan wel nodig om inloggegevens van de gekozen diensten op te geven. Vanzelfsprekend is daarvoor een internetverbinding vereist. Bij een bekabelde verbinding hoef je niets te doen, want die herkent het systeem al automatisch. Voor wifi kies je de juiste netwerknaam en typ je het bijbehorende wachtwoord. Zodra je alle stappen van het welkomstvenster hebt doorlopen, bevestig je met Start Using Pop!_OS. 

Belangrijke instellingen

De navigatiestructuur van Pop!_OS verschilt niet zo gek veel van die van Windows. Wel staan de systeempictogrammen op een andere plek, namelijk rechtsboven. Pas daarmee onder andere het volume en de netwerkverbinding aan. Met Lock vergrendel je het systeem, terwijl je met Power Off/Log Out / Power Off de computer helemaal uitzet.

Pop!_OS stemt normaal gesproken de resolutie af op de gebruikte monitor. Je kunt de resolutie desgewenst wijzigen. Klik ergens met de rechtermuisknop op het bureaublad en kies Display Settings. Je klikt nu op Resolution, waarna je naar eigen inzicht een andere waarde instelt. Je kunt eventueel ook de nachtmodus activeren. Het besturingssysteem heeft dan tijdelijk warmere kleuren, waardoor je ogen 's avonds niet zo gauw vermoeid raken. Klik bovenaan op Night Light en zet de schakelaar aan. Geef aan op welke tijden je de nachtmodus wilt gebruiken.

Het loont de moeite om ook de overige onderdelen van het getoonde Settings-venster door te nemen. Zo verbind je eventueel draadloze apparaten met bluetooth en pas je de vormgeving van Pop!_OS naar eigen smaak aan. Je kunt bijvoorbeeld een persoonlijke achtergrondfoto en een ander energieschema instellen. 

Programma's

De Linux-distributie bevat van zichzelf al een aantal bruikbare programma's. Zo zijn Firefox en LibreOffice al geïnstalleerd en met een beetje geluk kun je daarmee al je werkzaamheden uitvoeren. Deze programma's zijn tenslotte ook voor andere besturingssystemen beschikbaar, waaronder Windows en macOS. Klik op Applications of Show Applications om alle beschikbare programma's te tonen. De tooltjes zijn over verschillende categorieën verdeeld. Klik bijvoorbeeld op Office om een tekstverwerker, rekenprogramma of tekentool te openen. De tool Geary is ook de moeite waard. Heb je in een eerder stadium een account van Google of Microsoft toegevoegd? Dan vind je hier de e-mails van Gmail of Outlook.com. Daarnaast vind je onder andere een rekenmachine, agenda, fotoviewer en videospeler.

Software installeren

Uiteraard voeg je ook gewoon zelf nog andere programma's aan Pop!_OS toe. Klik in het Dock of Applications-menu op Pop!_Shop. Als het beginvenster niet tevoorschijn komt, kies je linksboven Home. Wie weet zie je al wat interessante suggesties. Gebruik bovenaan de zoekfunctie om een specifiek programma te vinden. Aanraders zijn bijvoorbeeld GNU Image Manipulation Program (fotobewerker), Kdenlive (videobewerker), Spotify (muziekdienst), Calibre (e-bookbeheerder), Steam (gamehub) en VLC (mediaspeler). Heb je iets op het oog? Klik dan bij het programma op Install. Na opgave van je wachtwoord belandt het programma in het Applications-menu.

Updates en upgrades

Pop!_OS heeft een actief ontwikkelteam dat regelmatig updates uitbrengt. Installeer die altijd, want zo blijft het besturingssysteem soepel en veilig werken. Waarschijnlijk verschijnt er vanzelf een updatemelding. Je kunt ook zelf kijken of er nieuwe updates beschikbaar zijn. Open hiervoor het programma Pop!_Shop vanuit het Dock of Applications-menu en klik rechtsboven op Settings (pictogram met drie streepjes). Via Updates & Installed Software gaat de Linux-distributie op zoek naar nieuwe updates. Misschien kun je ook diverse programma's bijwerken. Klik indien mogelijk op Update All. Na afloop moet je de computer wellicht herstarten.

Als je trouw alle updates installeert, kom je op den duur vanzelf in aanmerking voor een zogenoemde upgrade. Daarmee voorzie je de computer van een nieuwe versie van Pop!_OS. Klik in het Dock of Applications-menu op Settings, waarna je in het linkermenu onderaan naar OS Upgrade & Recovery navigeert. Je ziet meteen of je momenteel de nieuwste versie van het besturingssysteem gebruikt. Zo niet, dan bevindt zich onder OS Upgrade een downloadknop. Houd er rekening mee dat zo'n upgrade wel een uur kan duren. Ten slotte activeer je onderaan in het venster desgewenst automatische updates. Kies in dat geval wanneer (dag en tijdstip) het systeem zichzelf mag bijwerken.