Apple had als goedkoopste iPhone jarenlang de iPhone SE in het assortiment, maar die was door het ontbreken van usb-c echt niet meer bij de tijd. De plek van goedkoopste iPhone is overgenomen door de iPhone 16e. Het recept lijkt hetzelfde: Apple pakt een oudere behuizing en stopt daar moderne snellere hardware in. In hoeverre dat geslaagd is, lees je in deze review.

De iPhone 16e kun je beschouwen als opvolger van de derde generatie iPhone SE. Toch noemt Apple het nieuwe toestel geen SE en valt het duidelijk in de iPhone 16-reeks. Het toestel lijkt dan ook meer op de normale huidige iPhone dan de SE dat deed. Want waar de iPhone SE kleiner was dan andere iPhones waarnaast deze verkocht werd, geldt dat voor de 16e niet. De afmetingen zijn vrijwel identiek aan die van de normale iPhone 16. Gebruikers die voor een iPhone SE kozen omdat deze extra klein was, hebben dus pech. Al zouden we een 6,1 inch-toestel als deze iPhone 16e tegenwoordig als klein en compact aanmerken; de meeste smartphones zijn immers groter.

©Jeroen Boer - ID.nl

Het ontwerp is gebaseerd op de iPhone 14 uit 2022 met een tweetal wijzigingen om de smartphone aan te laten sluiten bij de rest van de huidige reeks. Zo heeft de iPhone 16e een usb-c-poort en een actieknop waar de iPhone 14 nog een Lightning-poort en belsignaal-schakelaar had. Ten opzichte van andere nieuwere iPhones mis je de aanraakgevoelige Camera-regelaar, maar dat is een knop die we zelf niet echt missen. Qua knoppen en aansluitingen is de 16e hiermee vergelijkbaar met de iPhone 15 die je ook nog in het assortiment van Apple vindt.

©Jeroen Boer - ID.nl

Een verschil met de overige duurdere iPhones is dat de iPhone 16e alleen in het zwart of wit verkrijgbaar is. De zwarte variant is geheel zwart, de witte variant heeft een buitenrand van normaal aluminium en aluminiumkleurige cameraring. De achterkant is van mat glas. De bouwkwaliteit is uitstekend; het toestel voelt net als andere iPhones bijzonder stevig aan. Wat kleur kun je natuurlijk toevoegen met een hoesje. Apples bijbehorende siliconen hoesje (45 euro) is in een paar kleuren verkrijgbaar.

©Jeroen Boer - ID.nl

Dat de goedkoopste iPhone meer dan ooit op de andere modellen lijkt, zie je (helaas) terug in de prijs. Want waar de iPhone SE vanaf 529 euro verkrijgbaar was, betaal je voor de iPhone 16e officieel minimaal 719 euro (hoewel hij te vinden is vanaf 669 euro). Al had die goedkoopste SE slechts 64 GB opslag, met 128 opslag kwam die telefoon op 599 euro. Maar instappen in het Apple-ecosysteem is alsnog duurder geworden. In de verpakking vind je naast de iPhone alleen een usb-c-laadsnoer, een oplader zul je zelf moeten verzorgen.

Snelle hardware

Net als de normale iPhone 16 bevat de iPhone 16e een Apple A18 SoC voorzien van een processor met 6 cores. Wel bevat de A18 in de 16e een gpu-core minder dan in de iPhone 16, maar daar zul je in de praktijk weinig en waarschijnlijk niks van merken. Het is vermoedelijk een manier om chips die net niet aan de eisen voldoen toch te gebruiken. Net als de andere recente iPhones bevat de 16e 8 GB RAM, de hoeveelheid die nodig is om Apple Intelligence te kunnen gebruiken. Apple Intelligence was op het moment van testen nog niet in het Nederlands beschikbaar, maar de krachtige processor en ruime hoeveelheid RAM zorgt bij alle taken voor een soepele ervaring. Ook als je veel apps hebt openstaan blijft iOS soepel reageren. De belangrijkste praktische verschillen ten opzichte van de iPhone 16 vind je in het scherm, de camera en draadloos opladen.

De iPhone 16e heeft nog een hardwarematige verandering waar je zelf niets van merkt, maar die voor Apple wel heel belangrijk is. Het is namelijk de eerste iPhone die voorzien is van een door Apple zelf ontworpen modem in de vorm van de C1. In andere recente iPhones waaronder de iPhone 16 is de modem afkomstig van Qualcomm. We hebben hier verder niks van gemerkt. Tijdens onze test hadden we gewoon een goede 5G-verbinding met het KPN-netwerk waarbij we geen verschil hebben gemerkt ten opzichte van andere smartphones. Vermoedelijk doet de iPhone 16e dienst als testcase voor deze modem en worden ook toekomstige iPhones hiermee uitgerust. De test is wat ons betreft geslaagd.

Goed oled-scherm

Het scherm is hetzelfde oled-scherm als op de iPhone 14 en heeft, in tegenstelling tot moderne iPhones, nog een inkeping voor de camera en voor Face ID benodigde overige sensors. De 16e mist dus het Dynamic Island dat je vindt op bijvoorbeeld de iPhone 15 of 16, inclusief de handige notificatiemogelijkheden die dat 'eilandje' biedt. Hierdoor oogt de 16e dus wat ouderwetser, maar met een oled-scherm voorzien van een hoge resolutie (2532 x 1170 pixels) wordt er wel een grote sprong gemaakt ten opzichte van de iPhone SE. Het oled-scherm op de normale iPhone 16 is wel helderder, maar ook de iPhone 16e is buiten goed af te lezen. Alleen in de echt felle zon zul je verschil merken. Iets wat de iPhone 16e net als de 16 mist ten opzichte van concurrerende Android-smartphones is een hogere verversingssnelheid van 90 of 120 Hz; het blijft op dit toestel 60 Hz. Dat is binnen het iPhone-speelveld begrijpelijk, maar wel een verschil met andere gelijk geprijsde of zelfs goedkopere Android-smartphones.

©Jeroen Boer - ID.nl

Slechts één camera

Achterop zie je direct dat dit een goedkopere iPhone is, want waar andere iPhones voorzien zijn van twee of zelfs drie camera's vind je er op de iPhone 16e slechts één in de vorm van een 48megapixel-exemplaar. Dat lijkt wellicht dezelfde camera als op de iPhone 16, maar het is een wat kleinere sensor met een minder geavanceerde beeldstabilisatie. Wat je mist ten opzichte van de normale iPhone 16 is de ultragroothoek-camera die eveneens de mogelijkheid biedt om macro-foto's te maken. Extra uitgezoomde foto's of macro-foto's maken is dus niet mogelijk. Afhankelijk van je wensen kan dat een dealbreaker zijn.

©Jeroen Boer - ID.nl

Apple noemt de wel aanwezige camera een 2-in-1-camera voorzien van een 2x telelens. Je kunt in de camera-app inderdaad 2x zoomen, maar dat is geen optische zoom. Er wordt simpelweg een 12megapixel-uitsnede van een grotere foto gemaakt. De normale foto's worden standaard verwerkt op 24 megapixel. Technisch krijg je een minder goede camera dan op andere moderne iPhones. Tegelijkertijd schiet je hier overdag gewoon prima plaatjes mee en dat is voor het gros van de gebruikers waarschijnlijk het belangrijkste. Foto's zijn scherp en ook de kleuren zijn goed.

©Jeroen Boer - ID.nl

©Jeroen Boer - ID.nl

In het donker zijn de foto's wel minder goed dan op andere vergelijkbaar geprijsde smartphones of een duurdere iPhone als de iPhone 16. Een prettige bijkomstigheid van de slechtere camera is wel dat deze minder ver uitsteekt. In combinatie met het hoesje ligt de telefoon plat op tafel en dat is wel prettig.

©Jeroen Boer - ID.nl

Lekker lange accuduur

De missende camera en Apples eigen energiezuinigere C1-modem vormen de basis van een verbetering waar je zeker wat van merkt. De iPhone 16e heeft namelijk een uitstekende accuduur en dat komt doordat er fysiek plek is voor een 12 procent grotere accu dan in de iPhone 16. De accuduur van iPhone 16e is dan ook gewoon uitstekend. Een dag overleven zonder bijladen is probleemloos mogelijk en als je de telefoon slechts een paar uurtjes actief per dag gebruikt, is twee dagen ook goed haalbaar. Opladen kan via usb-c of draadloos via Qi. Via usb-c wordt snelladen ondersteund en met een 20 watt-lader kun je de accu binnen 30 minuten met 50 procent opladen.

©Jeroen Boer - ID.nl

Mist 'luxe' mogelijkheden

Er is ook ondersteuning voor draadloos laden, maar enkel het normale Qi met een laadvermogen van maximaal 7,5 watt wordt ondersteund. De Qi2-standaard die met 15 watt laadvermogen werkt of MagSafe dat met 25 watt laadt, worden niet ondersteund. Jammer, zeker ook omdat de voor MagSafe benodigde magneten ontbreken. Hierdoor kun je geen MagSafe-accessoires gebruiken en helpt de telefoon je niet om hem goed op een draadloze lader te leggen. Eventueel kun je een MagSafe-hoesje van een derde partij met de benodigde magneten kopen zodat je de telefoon wel op MagSafe-accessoires kunt plakken, maar daarmee kun je alsnog alleen maar relatief langzaam draadloos laden. MagSafe en snel draadloos laden zijn voor Apple ondanks dat het al jarenlang gebruikt wordt kennelijk echt onderscheidende eigenschappen.

Iets dat vreemd genoeg ook mist, is ondersteuning voor ultra wideband. Hiermee kun je Apple AirTags en AirPods fijnmaziger lokaliseren. Je kunt dus wel AirTags gebruiken, maar de laatste meters zul weer ouderwets zelf goed moeten zoeken. Dat vinden we net als het gemis van MagSafe toch wel een vreemde beperking.

Conclusie

De iPhone 16e is geen heel spannende smartphone, maar wel gewoon een goed toestel voorzien van een snelle processor, prima scherm en goede camera. Vergeleken met de iPhone SE maakt de 16e echt een heel grote sprong, maar helaas wel tegen een significant hogere prijs. Vergeleken met Android-smartphones is de prijs hoog voor de mogelijkheden die je krijgt. Het is alsnog wel de goedkoopste iPhone in Apples huidige assortiment en de straatprijs ligt zo'n 100 euro onder die van de iPhone 16. Wil je een nieuwe iPhone, dan is dit simpelweg de goedkoopste optie. Afhankelijk van je wensen kunnen de duurdere iPhone 15 of 16 vanwege de camera's en MagSafe een betere keus zijn, al biedt de 16e ten opzichte van beide toestellen wel een betere accuduur. En ten opzichte van de 15 ook snellere hardware. Kun je leven met de missende features, dan haal je met de iPhone 16e een fijne smartphone in huis.

De Tapo Smart HomeBase H500 is een smarthomecontroller voor Tapo-smarthomeproducten. Hij doet voornamelijk dienst als centraal punt voor een beveiligingssysteem bestaande uit camera's en sensors. Wij hebben de H500 getest in combinatie met Tapo-camera's.

Tapo is het merk waaronder TP-Link smarthomeproducten zoals camera's en robotstofzuigers verkoopt. De Tapo Smart HomeBase H500 is gemaakt van wit kunststof en komt degelijk over. Alle aansluitingen vind je op de achterkant in de vorm van netwerk, HDMI, usb-a, usb-c en een voedingsaansluiting. De netwerkaansluiting kun je gebruiken om de HomeBase met je thuisnetwerk te verbinden, maar dat kan ook via wifi. De HDMI-poort is bedoeld om beelden van je camera's op je televisie te bekijken, terwijl je de usb-c-poort kunt gebruiken om een tablet op te laden. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Extra functies

De H500 is ontworpen om in het zicht in je woonkamer te zetten en heeft wat extra handigheidjes die dan van pas komen, zoals knoppen om te kunnen praten als iemand aanbelt. Ook vind je op de voorkant een klepje dat dienstdoet als tabletstandaard; handig als je een tablet gebruikt om je smarthome mee te bedienen. Je kunt de usb-c-poort, die maximaal 1,5 ampère levert, gebruiken om je tablet via de HomeBase op te laden.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Smart HomeBase H500 is voorzien van 16 GB ingebouwd geheugen. Dat is op zich genoeg voor een bescheiden systeem, omdat er alleen clips worden opgeslagen als er beweging gedetecteerd wordt. Bovendien loopt de opslag nooit echt vol omdat oudere opnames automatisch worden overschreven. Heb je meerdere camera's of wil je opnames langere tijd bewaren, dan kun je de opslag zelf uitbreiden. Op de zijkant vind je een klepje waarachter je een 2,5inch-uitbreidingslot vindt. Uitbreiden kan met een 2,5-inch SATA-schijf; dat kan ook een ssd zijn.

©Jeroen Boer - ID.nl

Verwarrende koppeling

De H500 moet aan je Tapo-camera's worden gekoppeld. Dat is enigszins verwarrend, want dat kan als je al camera's hebt op twee manieren. Onze camera's (de C410 en C460) stonden niet in de lijst die je ziet als je eerst op de H500 klikt, maar wel in de andere lijst. Begin je met de H500, dan speelt dat probleem niet en worden ondersteunde camera's automatisch gekoppeld.

Na koppeling worden video’s op de H500 opgeslagen. De H500 kan daarnaast tot zes camera's AI-herkenning geven voor personen, gezichten, voertuigen en huisdieren. Na het inschakelen hiervan wordt een database met herkende personen opgebouwd. Verwarrend is dat je om opnames op de H500 te bekijken op het pictogram 'microSD' moet klikken. Je kunt beelden downloaden om ze veilig te stellen.

Extra AI-functies

Behalve opnemen kan de Smart HomeBase H500 ook AI-functies toevoegen aan Tapo-camera's. De HomeBase kan maximaal zes camera's betere herkenningsmogelijkheden geven op basis van AI, maar dat wordt ook als je minder dan zes camera's hebt niet automatisch ingeschakeld. Je kunt dat zelf doen door in de app op de tegel AI Empowerment te klikken. De camera's kunnen dankzij AI personen, gezichten, voertuigen en huisdieren herkennen. Je kunt zelf bepalen welke herkenningsmogelijkheden actief zijn. Herkende personen verschijnen vervolgens automatisch in de app waarna je eventueel kunt aangeven wie die personen zijn.

Opnames terugkijken

In de Tapo-app kun je per camera zowel livebeelden bekijken als opgeslagen fragmenten vanaf de Smart HomeBase terugzien. Verwarrend is dat je daarvoor moet kiezen tussen de pictogrammen cloud en microSD. Ook al gebruik je de HomeBase, toch valt die onder het microSD-symbool. Logischer zou zijn als TP-Link een apart pictogram toevoegt voor de HomeBase. De door ons geteste batterijcamera's nemen korte clips op zodra beweging wordt gedetecteerd. Zodra de opslag vol raakt, worden automatisch de oudste opnames overschreven. Clips kun je desgewenst ook downloaden.

Beperkt nut HDMI

De Tapo Smart HomeBase H500 is voorzien van een HDMI-uitgang waarmee je de hub kunt aansluiten op een televisie of monitor. Je kunt in de app een dashboard configureren bestaande uit één of vier secties. Zo kun je maximaal vier camera's tegelijkertijd bekijken. Heb je minder dan vier camera's, dan kun je ook kiezen voor een klok. Dat klinkt op zich handig, maar met batterijgevoede camera's zoals wij tijdens de test hebben gebruikt, heb je daar niet zoveel aan. Je ziet in het dashboard alleen beeld als de camera op dat moment beweging detecteert. Het is dus niet mogelijk om naar wens live mee te kijken. Het is ook niet mogelijk om via de televisie oudere opnames te bekijken die op de Smart HomeBase staan. Deze functie heeft kortom alleen enigszins nut als je op netstroom gevoede camera's hebt.

Conclusie

De Tapo Smart HomeBase H500 is een praktisch basisstation voor gebruikers van Tapo-camera’s, zoals beveiligingscamera’s en de videodeurbel. Met dit kastje sla je opnames centraal op, zonder dat je een cloudabonnement nodig hebt. De ingebouwde opslag biedt ruimte voor enkele weken aan beeldmateriaal en kan eenvoudig worden uitgebreid als je meer capaciteit wilt. Toch zijn er nog wat kinderziektes. Zo kan de koppeling met camera’s verwarrend verlopen, afhankelijk van de volgorde waarin je apparaten installeert. Ook wekt het gebruik van een SD-kaartpictogram voor lokaal opgeslagen beelden snel verkeerde verwachtingen.

Wanneer je alle internetdiensten opsomt die je zelf gebruikt, van e-mail tot zoekmachines, is de kans groot dat het vrijwel allemaal Amerikaanse platformen zijn. Voor wie zich daar niet helemaal comfortabel bij voelt, zijn er ook (gratis) Europese alternatieven.

Steeds meer internetgebruikers in Europa stellen zich vragen bij de intensieve dataverzameling en dominante marktpositie van Amerikaanse techbedrijven, zeker in de huidige geopolitieke context. Daardoor groeit de interesse voor Europese alternatieven, die minder afhankelijk zijn van de Amerikaanse bedrijfswereld en overheid, beter aansluiten bij de strengere Europese privacywetgeving, en transparanter zijn over het gebruik van persoonsgegevens.

In dit artikel laten we je kort kennismaken met enkele Europese diensten die een privacyvriendelijker en vaak volwaardig alternatief bieden voor bekende Amerikaanse webdiensten en platformen. Dit gaat breed: van zoekmachines, e-mail en kantoortoepassingen tot cloudopslag, VPN, vertalingen, videosharing, AI-chat en sociale media. Wil je echt de-Amerikaniseren? Gebruik voor deze diensten dan geen Google-, Apple- of Facebook-account.

Zoekmachine

Het zal je niet verbazen dat een browser als Chrome standaard Google gebruikt als zoekmachine, maar je kunt zonder problemen een andere instellen. Open de instellingen van Chrome, ga naar Zoekmachine en klik op Wijzigen. Selecteer het gewenste alternatief. Europese, privacybewuste zoekmachines zijn onder meer het Duitse Ecosia (investeert advertentie-inkomsten in boomaanplant), het Franse Qwant en het Zwitserse SwissCows (dat overigens niet langer gratis is).

Je kunt ook handmatig een extra zoekmachine toevoegen. Neem bijvoorbeeld SwissCows in Chrome. Open opnieuw Zoekmachine en kies Zoekmachine en Site Search beheren. Klik op Toevoegen bij Site Search. Vul SwissCows in als naam, (bijvoorbeeld) sc als snelkoppeling en www.swisscows.com/web?query=%s als url. Bevestig met Toevoegen. Je kunt deze nu instellen als standaard of activeren via sc gevolgd door een druk op Tab in de adresbalk, waarna je de zoekterm ingeeft. Weet wel dat deze drie alternatieve zoekmachines deels gebruikmaken van de zoekindex van het (Amerikaanse) Bing.

Je kunt ook Europese, privacygerichte browsers gebruiken, zoals Ecosia en Ecosia (browser), de Zweedse Mullvad Browser en het Noorse Vivaldi. Hier kun je ook telkens je voorkeurzoekmachine instellen. Houd er wel rekening mee dat deze drie browsers de (Amerikaanse) Chromium- of Firefox-engine gebruiken voor het weergeven van webpagina's.

E-mail en agenda

Gmail en Outlook zijn twee zeer populaire webmaildiensten, vooral dankzij hun sterke integratie met respectievelijk het Google- en Microsoft-ecosysteem. Op het vlak van privacy zijn er wel enkele bedenkingen. Bij Gmail wordt de inhoud van je mails gescand voor gepersonaliseerde advertenties, en ook Microsoft toont advertenties. Beide versleutelen weliswaar je berichten, zowel tijdens de overdracht als in rust (op de mailservers), maar de diensten zelf bewaren de encryptiesleutels.

Diensten als het Duitse Tuta en het Zwitserse Proton Mail pakken dit beter aan. Ze zijn grotendeels opensource, ze gebruiken stevige end-to-end-versleuteling en bij Tuta geldt zelfs het zero knowledge-principe: de dienst heeft geen toegang tot je gegevens, wachtwoorden of metadata. Bij Proton Mail blijft beperkte metadata zoals de onderwerpsregel zichtbaar. Beide zijn beschikbaar via web en mobiele apps en bieden in de gratis versie 1 GB opslagruimte; bij Tuta zit daar ook een agenda bij.

We helpen je even op weg met de laatste. Klik op Gratis e-mailaccount aanmaken en daarna op Selecteren bij Free. Kies je e-mailadres (@tutamail.com) en stel een wachtwoord in. Je krijgt een herstelcode waarmee je weer toegang krijgt als je je wachtwoord (of tweede factor) kwijt zou raken. Na goedkeuring kun je meteen mails ontvangen en verzenden. In de webinterface vind je rechtsboven de knoppen Contacten en Agenda.

Kantoor

Als je denkt aan een cloudgebaseerde kantoorsuite, komen Google Documenten (en Workspace) en Microsoft 365 waarschijnlijk als eerste in je op. Toch zitten er vooral bij Google enkele privacyproblemen. Het verdienmodel draait rond advertenties, er is geen sluitende garantie dat je data binnen de EU blijven en in de gratis versie bewaart Google zelf de encryptiesleutels. Microsoft scoort iets beter, maar wie zeker wil zijn dat data de EU niet verlaten, kijkt beter naar het Letse OnlyOffice.

We stellen hier kort de gratis cloudservice voor, bereikbaar vanuit je browser en via mobiele apps. Registreer je via de website van OnlyOffice en bevestig je aanmelding via de ontvangen mail. Je krijgt dan een persoonlijke url (https://<accountnaam>.onlyoffice.com) die als centrale documentenhub fungeert, met 2 GB opslagruimte. Je kunt er 'kamers' aanmaken. Dit zijn virtuele ruimtes of projectmappen waarin je documenten creëert, bewerkt en eventueel deelt met rolgebaseerde toegangsrechten.

De suite bevat een tekstverwerker, spreadsheet, presentatietool en pdf-editor. Omdat de dienst standaard werkt met Microsofts OOXML-bestandsformaten, hoef je bij het importeren of exporteren nauwelijks compatibiliteitsproblemen te verwachten.

Cloudopslag

Bij cloudopslag springen Google Drive (15 GB gratis) en Microsoft OneDrive (5 GB gratis) er qua gebruikersaantallen uit, met Dropbox (2 GB gratis) als derde op het podium. Je data worden telkens op Amerikaanse servers opgeslagen en je hebt geen controle over de encryptiesleutels. Je kunt dit eventueel oplossen met end-to-end-encryptie via een gratis tool als Cryptomator.

Er bestaan gelukkig ook gratis Europese alternatieven die vergelijkbare opslagruimte bieden, je data gegarandeerd binnen de EU bewaren en je zelf de encryptiesleutels laten beheren. Een daarvan is het Zwitserse EdelCloud Basic (2 GB), van de makers van SwissCows. Bekendere opties zijn Proton Drive (5 GB) en pCloud (10 GB), beide eveneens uit Zwitserland.

We kijken naar pCloud. Je meldt je gratis aan via de website. Stel een wachtwoord in en kies bij Gegevensregio voor Europese Unie. Bevestig via de link in de ontvangen e-mail en klik op de website op Ga naar mijn account. Je kunt dan meteen aan de slag. Linksonder zie je dat standaard al 3 GB is ontgrendeld. Door acties uit te voeren zoals een bestand uploaden, pCloud Drive en de mobiele app installeren en enkele vrienden uitnodigen, kun je dit uitbreiden tot 10 GB.

Vertaling

Het begint wat eentonig te worden, maar ook voor geautomatiseerde vertalingen kom je al snel uit bij diensten van Google Translate of Microsoft Translator. Toch bestaat er een sterk en populair alternatief: het Duitse DeepL. De gratis versie kent wel enkele beperkingen: je kunt maximaal drie documenten per maand van maximaal 5 MB vertalen (niet bewerkbaar), en je teksten kunnen door DeepL worden gebruikt voor trainingsdoeleinden.

Minder bekend, maar volledig gratis, zijn Lingva Translate (meer dan honderd talen) uit Duitsland en het Spaanse Apertium (meer dan veertig talen, ook als app). Beide zijn opensource. Bij Apertium kun je documenten en webpagina's uploaden, maar de beschikbare doeltalen hangen af van je brontaal. Vanuit Nederlands bijvoorbeeld kun je helaas alleen naar Afrikaans vertalen. Lingva biedt een bredere keuze aan taalparen, al moet je de brontekst hier wel zelf invoeren of plakken. Je kunt de tekst ook laten voorlezen, al is de kwaliteit voor Nederlands voorlopig ondermaats. De vertalingen zijn bij beide diensten niet bewerkbaar op de site.

Videosharing

Videosites als Vimeo en vooral Googles YouTube hoeven we niet meer toe te lichten, maar kun je ook enkele Europese alternatieven noemen? Die bestaan wel degelijk, met als bekendste Dailymotion en PeerTube, beide van Franse oorsprong.

Dailymotion heeft dan misschien niet het uitgebreide aanbod van YouTube, maar bereikt wereldwijd toch zo'n 300 miljoen maandelijkse gebruikers. Je kunt er zonder account video's opzoeken via trefwoorden en daarna filteren op onder meer Playlists, Users en Hashtags. Met een account kun je ook video's uploaden en delen via je browser of mobiele apps. Het platform geeft aanbevelingen op basis van je kijkgedrag en is geïntegreerd met sociale media als Facebook en X.

Bij PeerTube draait eveneens alles rond video streaming en delen, maar dan binnen het zogeheten Fediverse (meer daarover verderop in dit artikel). Zoeken naar specifieke video's of kanalen kun je via deze link. Bij een geschikte video klik je op een knop die je naar de bijbehorende server brengt, waar je je eventueel kunt aanmelden om bijvoorbeeld op video's te reageren of zelf te publiceren op je kanaal.

Sociale media

Met sociale mediaplatformen bevinden we ons bijna volledig op Amerikaans grondgebied. Denk aan Facebook, Instagram, X, LinkedIn, Snapchat, Pinterest, Reddit, Threads en WhatsApp. Er bestaan wel – ook Europese – alternatieven, maar overstappen is vaak lastig. Je wilt immers voldoende aanbod, voldoende medegebruikers en het liefst ook een gebruiksvriendelijke omgeving.

Zo is er het Zwitserse Threema (circa 6 euro), een dienst die zich opwerpt als veilig en privacy-bewust alternatief voor WhatsApp, maar helaas is het niet mogelijk berichten tussen beide netwerken uit te wisselen – ook al ijvert de EU met initiatieven als de Digital Markets Act voor meer interoperabiliteit tussen (onder meer) berichtenapps.

Een andere relatief bekende, maar geheel gratis dienst is Mastodon, van Duitse oorsprong. Dit is een microbloggingdienst met tekstposts, reacties, boosts en volgers, die zich profileert als alternatief voor X. Mastodon maakt deel uit van het zogenaamde Fediverse, een samentrekking van 'FEDerated unIVERSE'. Dit is een gedecentraliseerd netwerk van onafhankelijk beheerde servers (zogeheten instances), die via gemeenschappelijke protocollen als ActivityPub wel met elkaar kunnen communiceren.

Andere Fediverse-diensten van Europese origine zijn het al vermelde PeerTube (videoplatform), het IJslandse Pleroma (microblogging), het Franse Funkwhale (audiosharing) en Lemmy (forum- en discussienetwerk, vergelijkbaar met Reddit).

AI-chat

Sinds de lancering van ChatGPT door het Amerikaanse OpenAI eind 2022 is AI, en in het bijzonder AI-chatbots, niet meer weg te denken uit bedrijven en uit ons dagelijks leven. China volgt als stevige tweede speler – denk aan het veelbesproken DeepSeek – maar ook Europa is bezig aan een fikse inhaalbeweging. Een opvallend initiatief komt van OpenEuroLLM, een alliantie van meer dan 20 Europese bedrijven, universiteiten en supercomputingcentra die een opensource-taalmodel (LLM, Large Language Model) ontwikkelen als alternatief voor Amerikaanse en Chinese AI-assistenten. OpenGPT-X dan weer is een Duits project dat grootschalige AI-taalmodellen bouwt, waaronder het opensource-model Teuken-7B, getraind in alle 24 officiële EU-talen.

Wil je zelf met een Europese AI-chatbot experimenteren, kijk dan eens op de site van het Franse bedrijf Mistral dat eigen taalmodellen ontwikkelde. Wil je ook beelden en code genereren, dan moet je je wel registreren. De bot reageert opvallend snel, maar wie meer functies wil – zoals een onbeperkt aantal prompts per dag en een krachtiger LLM – moet upgraden naar Pro (zo'n 18 euro per maand).

VPN

Een Virtual Private Network, kortweg VPN, is ideaal voor wie meer online privacy wil (je ip-adres blijft verborgen), veiliger wil surfen op openbare wifi (je data zijn volledig versleuteld) of geoblokkades wil omzeilen (je kiest een VPN-server in een niet-geblokkeerd land).

Veel populaire opties, zoals Hotspot Shield, zijn Amerikaans. Wie liever Europees gaat, vindt sterke alternatieven als het Zweedse Mullvad en het Zwitserse Proton VPN. Beide houden geen logboeken bij, ze bieden een wereldwijde keuze aan VPN-servers en gebruiken opensource-clientapps. Je vindt er ook functies als een killswitch (je verbinding wordt meteen verbroken als de VPN-server wegvalt) en split-tunneling (je kiest zelf welke apps via de VPN lopen). Proton VPN ondersteunt wel beter streamingdiensten als Netflix en Prime Video. Beide kosten zo'n 5 euro per maand.

Proton VPN biedt tevens een beperkte gratis versie, handig om mee te starten. Surf naar de site van Proton VPN, vul je e-mailadres in, klik op Begin met Proton VPN en stel een sterk wachtwoord in (twee keer). Je kunt meteen de client-app downloaden, bijvoorbeeld voor Windows. Installeer die (extra apps hoef je niet mee te nemen) en meld je aan met je Proton-account. Kies een VPN-server in een beschikbaar land (vijf in de gratis versie), klik op Verbinden en test de VPN-verbinding gerust via bijvoorbeeld www.whatismyip.com. Of nog beter (in het kader van dit artikel) www.watismijnip.nl/.