Apple had als goedkoopste iPhone jarenlang de iPhone SE in het assortiment, maar die was door het ontbreken van usb-c echt niet meer bij de tijd. De plek van goedkoopste iPhone is overgenomen door de iPhone 16e. Het recept lijkt hetzelfde: Apple pakt een oudere behuizing en stopt daar moderne snellere hardware in. In hoeverre dat geslaagd is, lees je in deze review.

De iPhone 16e kun je beschouwen als opvolger van de derde generatie iPhone SE. Toch noemt Apple het nieuwe toestel geen SE en valt het duidelijk in de iPhone 16-reeks. Het toestel lijkt dan ook meer op de normale huidige iPhone dan de SE dat deed. Want waar de iPhone SE kleiner was dan andere iPhones waarnaast deze verkocht werd, geldt dat voor de 16e niet. De afmetingen zijn vrijwel identiek aan die van de normale iPhone 16. Gebruikers die voor een iPhone SE kozen omdat deze extra klein was, hebben dus pech. Al zouden we een 6,1 inch-toestel als deze iPhone 16e tegenwoordig als klein en compact aanmerken; de meeste smartphones zijn immers groter.

©Jeroen Boer - ID.nl

De iPhone 16e heeft een 6,1 inch-scherm en is hierdoor net niet volledig met één hand te bedienen.

Het ontwerp is gebaseerd op de iPhone 14 uit 2022 met een tweetal wijzigingen om de smartphone aan te laten sluiten bij de rest van de huidige reeks. Zo heeft de iPhone 16e een usb-c-poort en een actieknop waar de iPhone 14 nog een Lightning-poort en belsignaal-schakelaar had. Ten opzichte van andere nieuwere iPhones mis je de aanraakgevoelige Camera-regelaar, maar dat is een knop die we zelf niet echt missen. Qua knoppen en aansluitingen is de 16e hiermee vergelijkbaar met de iPhone 15 die je ook nog in het assortiment van Apple vindt.

©Jeroen Boer - ID.nl

De randen zijn van aluminium terwijl de achterkant is gemaakt van mat glas.

Een verschil met de overige duurdere iPhones is dat de iPhone 16e alleen in het zwart of wit verkrijgbaar is. De zwarte variant is geheel zwart, de witte variant heeft een buitenrand van normaal aluminium en aluminiumkleurige cameraring. De achterkant is van mat glas. De bouwkwaliteit is uitstekend; het toestel voelt net als andere iPhones bijzonder stevig aan. Wat kleur kun je natuurlijk toevoegen met een hoesje. Apples bijbehorende siliconen hoesje (45 euro) is in een paar kleuren verkrijgbaar.

©Jeroen Boer - ID.nl

De iPhone 16e is er alleen in zwart of wit, maar met een hoesje kun je wat kleur toevoegen.

Dat de goedkoopste iPhone meer dan ooit op de andere modellen lijkt, zie je (helaas) terug in de prijs. Want waar de iPhone SE vanaf 529 euro verkrijgbaar was, betaal je voor de iPhone 16e officieel minimaal 719 euro (hoewel hij te vinden is vanaf 669 euro). Al had die goedkoopste SE slechts 64 GB opslag, met 128 opslag kwam die telefoon op 599 euro. Maar instappen in het Apple-ecosysteem is alsnog duurder geworden. In de verpakking vind je naast de iPhone alleen een usb-c-laadsnoer, een oplader zul je zelf moeten verzorgen.

Snelle hardware

Net als de normale iPhone 16 bevat de iPhone 16e een Apple A18 SoC voorzien van een processor met 6 cores. Wel bevat de A18 in de 16e een gpu-core minder dan in de iPhone 16, maar daar zul je in de praktijk weinig en waarschijnlijk niks van merken. Het is vermoedelijk een manier om chips die net niet aan de eisen voldoen toch te gebruiken. Net als de andere recente iPhones bevat de 16e 8 GB RAM, de hoeveelheid die nodig is om Apple Intelligence te kunnen gebruiken. Apple Intelligence was op het moment van testen nog niet in het Nederlands beschikbaar, maar de krachtige processor en ruime hoeveelheid RAM zorgt bij alle taken voor een soepele ervaring. Ook als je veel apps hebt openstaan blijft iOS soepel reageren. De belangrijkste praktische verschillen ten opzichte van de iPhone 16 vind je in het scherm, de camera en draadloos opladen.

De iPhone 16e heeft nog een hardwarematige verandering waar je zelf niets van merkt, maar die voor Apple wel heel belangrijk is. Het is namelijk de eerste iPhone die voorzien is van een door Apple zelf ontworpen modem in de vorm van de C1. In andere recente iPhones waaronder de iPhone 16 is de modem afkomstig van Qualcomm. We hebben hier verder niks van gemerkt. Tijdens onze test hadden we gewoon een goede 5G-verbinding met het KPN-netwerk waarbij we geen verschil hebben gemerkt ten opzichte van andere smartphones. Vermoedelijk doet de iPhone 16e dienst als testcase voor deze modem en worden ook toekomstige iPhones hiermee uitgerust. De test is wat ons betreft geslaagd.

Goed oled-scherm

Het scherm is hetzelfde oled-scherm als op de iPhone 14 en heeft, in tegenstelling tot moderne iPhones, nog een inkeping voor de camera en voor Face ID benodigde overige sensors. De 16e mist dus het Dynamic Island dat je vindt op bijvoorbeeld de iPhone 15 of 16, inclusief de handige notificatiemogelijkheden die dat 'eilandje' biedt. Hierdoor oogt de 16e dus wat ouderwetser, maar met een oled-scherm voorzien van een hoge resolutie (2532 x 1170 pixels) wordt er wel een grote sprong gemaakt ten opzichte van de iPhone SE. Het oled-scherm op de normale iPhone 16 is wel helderder, maar ook de iPhone 16e is buiten goed af te lezen. Alleen in de echt felle zon zul je verschil merken. Iets wat de iPhone 16e net als de 16 mist ten opzichte van concurrerende Android-smartphones is een hogere verversingssnelheid van 90 of 120 Hz; het blijft op dit toestel 60 Hz. Dat is binnen het iPhone-speelveld begrijpelijk, maar wel een verschil met andere gelijk geprijsde of zelfs goedkopere Android-smartphones.

©Jeroen Boer - ID.nl

Het oled-scherm heeft in tegenstelling tot andere moderne iPhones nog een inkeping.

Slechts één camera

Achterop zie je direct dat dit een goedkopere iPhone is, want waar andere iPhones voorzien zijn van twee of zelfs drie camera's vind je er op de iPhone 16e slechts één in de vorm van een 48megapixel-exemplaar. Dat lijkt wellicht dezelfde camera als op de iPhone 16, maar het is een wat kleinere sensor met een minder geavanceerde beeldstabilisatie. Wat je mist ten opzichte van de normale iPhone 16 is de ultragroothoek-camera die eveneens de mogelijkheid biedt om macro-foto's te maken. Extra uitgezoomde foto's of macro-foto's maken is dus niet mogelijk. Afhankelijk van je wensen kan dat een dealbreaker zijn.

©Jeroen Boer - ID.nl

De iPhone 16e heeft achterop slechts één camera.

Apple noemt de wel aanwezige camera een 2-in-1-camera voorzien van een 2x telelens. Je kunt in de camera-app inderdaad 2x zoomen, maar dat is geen optische zoom. Er wordt simpelweg een 12megapixel-uitsnede van een grotere foto gemaakt. De normale foto's worden standaard verwerkt op 24 megapixel. Technisch krijg je een minder goede camera dan op andere moderne iPhones. Tegelijkertijd schiet je hier overdag gewoon prima plaatjes mee en dat is voor het gros van de gebruikers waarschijnlijk het belangrijkste. Foto's zijn scherp en ook de kleuren zijn goed.

©Jeroen Boer - ID.nl

Je kunt met de camera buiten prima foto's schieten.

©Jeroen Boer - ID.nl

Soms zou een tweede camera met een bredere beeldhoek wel van pas komen.

In het donker zijn de foto's wel minder goed dan op andere vergelijkbaar geprijsde smartphones of een duurdere iPhone als de iPhone 16. Een prettige bijkomstigheid van de slechtere camera is wel dat deze minder ver uitsteekt. In combinatie met het hoesje ligt de telefoon plat op tafel en dat is wel prettig.

©Jeroen Boer - ID.nl

In minder goede lichtomstandigheden zouden de foto's beter kunnen.

Lekker lange accuduur

De missende camera en Apples eigen energiezuinigere C1-modem vormen de basis van een verbetering waar je zeker wat van merkt. De iPhone 16e heeft namelijk een uitstekende accuduur en dat komt doordat er fysiek plek is voor een 12 procent grotere accu dan in de iPhone 16. De accuduur van iPhone 16e is dan ook gewoon uitstekend. Een dag overleven zonder bijladen is probleemloos mogelijk en als je de telefoon slechts een paar uurtjes actief per dag gebruikt, is twee dagen ook goed haalbaar. Opladen kan via usb-c of draadloos via Qi. Via usb-c wordt snelladen ondersteund en met een 20 watt-lader kun je de accu binnen 30 minuten met 50 procent opladen.

©Jeroen Boer - ID.nl

Je laadt de iPhone 16e op via de usb-c-poort.

Mist 'luxe' mogelijkheden

Er is ook ondersteuning voor draadloos laden, maar enkel het normale Qi met een laadvermogen van maximaal 7,5 watt wordt ondersteund. De Qi2-standaard die met 15 watt laadvermogen werkt of MagSafe dat met 25 watt laadt, worden niet ondersteund. Jammer, zeker ook omdat de voor MagSafe benodigde magneten ontbreken. Hierdoor kun je geen MagSafe-accessoires gebruiken en helpt de telefoon je niet om hem goed op een draadloze lader te leggen. Eventueel kun je een MagSafe-hoesje van een derde partij met de benodigde magneten kopen zodat je de telefoon wel op MagSafe-accessoires kunt plakken, maar daarmee kun je alsnog alleen maar relatief langzaam draadloos laden. MagSafe en snel draadloos laden zijn voor Apple ondanks dat het al jarenlang gebruikt wordt kennelijk echt onderscheidende eigenschappen.

Iets dat vreemd genoeg ook mist, is ondersteuning voor ultra wideband. Hiermee kun je Apple AirTags en AirPods fijnmaziger lokaliseren. Je kunt dus wel AirTags gebruiken, maar de laatste meters zul weer ouderwets zelf goed moeten zoeken. Dat vinden we net als het gemis van MagSafe toch wel een vreemde beperking.

Conclusie

De iPhone 16e is geen heel spannende smartphone, maar wel gewoon een goed toestel voorzien van een snelle processor, prima scherm en goede camera. Vergeleken met de iPhone SE maakt de 16e echt een heel grote sprong, maar helaas wel tegen een significant hogere prijs. Vergeleken met Android-smartphones is de prijs hoog voor de mogelijkheden die je krijgt. Het is alsnog wel de goedkoopste iPhone in Apples huidige assortiment en de straatprijs ligt zo'n 100 euro onder die van de iPhone 16. Wil je een nieuwe iPhone, dan is dit simpelweg de goedkoopste optie. Afhankelijk van je wensen kunnen de duurdere iPhone 15 of 16 vanwege de camera's en MagSafe een betere keus zijn, al biedt de 16e ten opzichte van beide toestellen wel een betere accuduur. En ten opzichte van de 15 ook snellere hardware. Kun je leven met de missende features, dan haal je met de iPhone 16e een fijne smartphone in huis.

Een gazon is meer dan een stukje groen. Het kan een speelplek zijn voor kinderen of juist vooral de blikvanger zijn in een strak aangelegde tuin. Soms ligt het vol in de zon, soms grotendeels in de schaduw. Voor elke situatie is er een passend graszaadmengsel. Wat past het best bij jouw tuin?

Lees ook: Groener gras? Maaien en onderhouden doe je zo

Wat voor graszaad je nodig hebt, hangt helemaal af van het soort grasveld dat je wilt. Voor een veldje waarop je kinderen lekker kunnen ravotten en een balletje trappen heb je ander gras nodig dan voor een gazon dat vooral bedoeld is voor de sier. Hieronder lees je per toepassing welke grassoorten het meest geschikt zijn.

Speelveld: stevig en snel herstellend

Een gazon waarop gespeeld, gelopen of gevoetbald wordt, moet vooral sterk zijn. Het gras moet tegen een stootje kunnen én zich snel herstellen. Daarvoor heb je een mengsel nodig met veel Engels raaigras (Lolium perenne). Dit gras kiemt snel en vormt stevige sprieten. Het is goed bestand tegen intensief gebruik en groeit snel terug als het beschadigd raakt. Vaak wordt het aangevuld met veldbeemdgras (Poa pratensis), dat ondergronds uitlopers vormt en zo kale plekken opvult. Samen zorgen deze soorten voor een duurzaam speelgazon dat veel belasting aankan.

Siergazon: fijn, traag groeiend en egaal

Voor een siergazon gelden weer andere zaken. Het moet vooral fijn van structuur zijn, gelijkmatig groeien en een egaal, verzorgd beeld geven. Voor dit type gazon zijn roodzwenkgras (Festuca rubra) en struisgras (Agrostis capillaris) geschikt. Deze grassoorten groeien langzaam en blijven laag, waardoor je minder vaak hoeft te maaien. Ze vormen een dichte mat van fijne sprietjes die er netjes uitziet, vooral bij regelmatig onderhoud. Een siergazon vergt wel iets meer zorg, want het is minder sterk en herstelt trager bij schade.

Schaduwgazon: licht nodig, maar minder zon

In tuinen met veel schaduw, bijvoorbeeld door bomen, heeft gras het moeilijk. De meeste grassoorten groeien slecht zonder zon, wat ruimte geeft aan mos. Een schaduwgazon moet daarom vooral weinig licht nodig hebben en toch stevig genoeg zijn om een dichte mat te vormen. Mengsels voor schaduw bevatten vaak fijne vormen van roodzwenkgras en soms bosgras (Festuca heterophylla), een soort die beter groeit bij weinig licht. Een kleine hoeveelheid Engels raaigras zorgt voor stevigheid, maar alleen als er dagelijks toch wat zonlicht aanwezig is. Let op: ook schaduwgazon heeft minimaal 2 tot 4 uur daglicht nodig om goed te blijven groeien.

Droge (zand)grond: diep wortelend en hittebestendig

Op lichte zandgrond of op plekken waar je weinig sproeit, heb je gras nodig dat tegen droogte kan. Dit soort gras moet diep kunnen wortelen en niet te snel verdrogen. Mengsels voor droge omstandigheden bevatten vaak een aangepaste selectie van veldbeemdgras en speciaal geselecteerde varianten van Engels raaigras die minder water nodig hebben. Soms wordt er ook hard zwenkgras aan toegevoegd, dat goed bestand is tegen droogte en hitte. Deze soorten wortelen dieper dan gemiddeld, waardoor ze vocht uit lagere lagen kunnen opnemen. Zo blijft je gazon ook bij warme zomers langer groen.

©Elena Elisseeva | Elenathewise

Wanneer en hoe zaai je gras?

De ideale periode om gras te zaaien is in het voorjaar (maart tot mei) of het najaar (september tot half oktober). Dan is de bodem warm genoeg en valt er meestal voldoende regen. Ook tussentijds bijzaaien is mogelijk – bijvoorbeeld als je last hebt van kale plekken of na het verwijderen van mos – zolang de bodemtemperatuur boven de 10 °C ligt en de grond vochtig blijft.

Begin altijd met een goede voorbereiding. Maai het bestaande gras kort, en verwijder mos en dood materiaal door het gazon te verticuteren. Dat kan met een verticuteerhark of een verticuteermachine.

Bij het herstellen van kale plekken hark je de grond los, zodat het zaad goed contact maakt met de aarde. Zaai vervolgens het juiste graszaadmengsel voor jouw situatie. Druk het zaad licht aan, bijvoorbeeld met een plank of de achterkant van een hark. Belangrijk: houd de bodem vochtig tot het gras begint te kiemen. Dat duurt gemiddeld 7 tot 14 dagen, afhankelijk van de soort en temperatuur. Wil je extra bescherming bieden? Strooi dan een dun laagje potgrond of compost over het zaad. Dat helpt tegen uitdroging en beschermt tegen vogels.

Wacht met maaien tot het gras minstens 8 cm hoog is, en gebruik dan een hoge maaihoogte bij de eerste maaibeurt. Zo geef je jonge sprietjes de kans om zich goed te wortelen.

Lees ook: Gras vol mos? Dit wil je weten over het verticuteren van je gazon

Tabel: deze grassoorten heb je nodig

De markt voor koffiemachines is breed en beweegt snel. Veel apparaten bieden steeds meer functies, van eenvoudige espresso’s tot uitgebreide melk- en cold brew-specialiteiten. De Ninja Café Luxe-serie belooft precies dat: barista-kwaliteit, eindeloze mogelijkheden en gebruiksgemak in één apparaat. Maar maakt dit model die belofte waar in de praktijk?

De Ninja Café Luxe combineert een espressomachine, filterkoffiezetter en cold brew-maker in één apparaat. Met de geïntegreerde koffiemolen (25 maalstanden) en tamper stel je de koffie volledig naar wens af.

De machine biedt vijf espresso-opties, vier koffiestijlen en vier melkopschuimstanden – geschikt voor zowel dierlijke als plantaardige melk. Je kiest uit zeven drankformaten, van espresso tot cold brew-specialiteiten zoals iced latte of espresso martini.

Er zijn twee uitvoeringen:

De Essential kost 449,99 euro, de Premier 549,99 euro. De machine is groot en zwaar (34,4 x 33,6 x 37,2 cm) en weegt 16,65 kilo.

©Ninja

Eerste indruk: wat veel!

Wat fijn is aan huishoudelijke apparaten van Ninja, is dat ze doorgaans gebruiksvriendelijk en intuïtief te bedienen zijn, zo bleek uit eerdere ervaringen. Gebruiksvriendelijk blijkt – na enige tijd – zeker waar, maar intuïtief kunnen we dit apparaat zeker niet noemen direct na het uitpakken. De uitgebreide handleiding, verkorte snelstartgids en een inspiratiegids met allerlei recepten voor de verschillende koffievarianten komen dan ook direct van pas.

©Saskia van Weert

Uit de doos oogt de Ninja Café Luxe direct stevig en professioneel. De afwerking is netjes en het apparaat maakt een solide indruk op het aanrecht. Bij het uitpakken valt op hoeveel accessoires en onderdelen erbij zitten: van filterhouders en melkopschuimer tot een geïntegreerde molen.

Voordat er überhaupt koffie kan worden gezet, dient er een stapsgewijze kalibratie en watermeting te worden gedaan om te bepalen hoe hard het kraanwater is in de eigen regio. De stappen staan duidelijk beschreven in de gids, alle benodigdheden (behalve koffiebonen) zitten bijgesloten in de doos. Dat alles neemt een halfuurtje in beslag, daarna is de machine klaar voor het eerste gebruik.

©Ninja

De functies op een rij

De koffiemachine heeft allerlei onderdelen die een eigen plekje hebben in of op de machine. Er zitten drie filterbakjes bij om de gemalen koffie in te doen: eentje voor een enkele hoeveelheid, een wat grotere voor een dubbele hoeveelheid drank en een grote mand voor filterkoffie.

Dan is er het portafilter, oftewel het gedeelte waarin de gemalen koffie plus het gewenste filterbakje gaan, en dat je vastklikt onder de wateruitlaat.

Er is een losse trechter die je gebruikt tijdens het malen van de koffie, en een stamper om de koffie in het bakje samen te drukken. Tot slot is er nog het melkkannetje.

©Saskia van Weert

Links van de machine kun je de trechter en de stamper bewaren, het portafilter kan onder de koffiemaler en het kannetje heeft een vaste plek rechts onder het melktuitje.

Het bedieningspaneel verdient ook wat aandacht. Aan de linkerzijde zit een draaischijf waarmee je de maalgraad van de koffiebonen instelt. Dan is er nog het display met allerlei opties en een draai-/drukknop, en een gedeelte om het soort melkschuim in te stellen. Het bedieningspaneel is duidelijk vormgegeven, maar door het grote aantal opties is het niet direct intuïtief.

Boven op het apparaat is er een warmhoudplaat voor koffiebekers. Aan de achterzijde zit het waterreservoir, bovenin zit een dekseltje om toegang te krijgen tot het bonenreservoir, en geheel rechts zit een klein deurtje waar je de metalen filterbakjes in kunt opbergen.

Kortom: een hoop opties en een hoop uitzoekwerk!

©Saskia van Weert

In gebruik: goed resultaat (na even oefenen)

Bij het apparaat zit een dikke zwart-witte gebruikshandleiding. Het is aan te raden die goed door te nemen en bij de hand te hebben tijdens het leren kennen van het apparaat en de mogelijkheden. Na enige keren wat proberen wordt duidelijk dat de basishandelingen vrij overzichtelijk zijn. Een doorgewinterde thuisbarista zal deze machine vermoedelijk sneller weten te doorgronden.

Allereerst moet het gewenste filterbakje in het portafilter. Je zet de trechter op het filterbakje en zet de machine aan. Je kiest het gewenste programma, bijvoorbeeld espresso. De standaardinstelling is een dubbele shot; dat is eventueel aan te passen in het menu.

Vervolgens hang je het portafilter onder de koffiemaler. Er verschijnen twee getallen in beeld: de ideale maalgraad en de huidige instelling. Via de draaischijf links aan de machine zorg je dat de twee getallen identiek zijn. Je start de maler en neemt het portafilter met gemalen koffie uit de machine. Je stampt de boel aan met de stamper, verwijdert de trechter en bevestigt het portafilter onder de wateruitlaat. Dat doe je door de oranje stip op het filter gelijk te houden met de stip op de machine en het filter stevig naar rechts te bewegen om het te vergrendelen. Dat gaat vrij zwaar.

©Ninja

Dan is het tijd om het koffiezetten te starten met een druk op de draai-/drukknop. Vergeet niet om een passende kop of mok onder het filter te zetten. Er komt een beetje geconcentreerde koffie uit de machine, die wordt aangevuld met heet water om de gewenste sterkte te verkrijgen. Deze stappen zijn gelijk voor vrijwel alle koffiebereidingen – alleen filterkoffie gaat iets anders.

Melkschuim maken

Mocht je cappuccino willen maken, dan doe je dierlijke of plantaardige melk in de melkkan tot aan de streep, kies je de gewenste dikte en laat je de melk warm worden en opschuimen tot een pieptoon aangeeft dat de melk klaar is. Je hoort het kleine mixertje onder in de kan flink tekeergaan en dat levert een prima resultaat op. Na het leeggieten van de kan start een automatisch schoonmaakprogramma.

De smaak van de geteste koffievarianten is prima. De exacte uitkomst hangt uiteraard af van de gebruikte bonen.

©Saskia van Weert

Schoonmaken en onderhoud

Een deel van de accessoires en onderdelen mag gewoon in de vaatwasser. Zoals wel vaker is het vaak beter voor de duurzaamheid om alles op de hand af te wassen. Metalen onderdelen blijven daardoor langer glanzend. De melkopschuimer heeft een eigen reinigingsprogramma voor het binnenwerk en het tuitje, al moet het kannetje natuurlijk wel goed afgewassen worden.

Ninja Café Luxe kopen?

De Ninja Café Luxe is een krachtige en veelzijdige koffiemachine die de serieuze thuisbarista veel te bieden heeft. Met uitgebreide instellingen voor koffie, melk en formaat, en de mogelijkheid om zowel espresso als filterkoffie en cold brews te zetten, is dit apparaat een echte allrounder. De bouwkwaliteit is stevig en professioneel, en het apparaat wordt geleverd met handige accessoires en een eigen reinigingsprogramma voor de melkopschuimer.

Tegelijk vraagt de machine om tijd en aandacht. Het is geen instapmodel voor wie snel en zonder nadenken een kopje koffie wil zetten. De bediening is uitgebreid en vergt oefening, vooral in het begin. Ook neemt het apparaat de nodige ruimte in beslag en zijn er veel onderdelen om mee te werken.

De Ninja Café Luxe is vooral geschikt voor koffieliefhebbers die graag zelf de controle houden over het volledige zetproces, bereid zijn om het apparaat goed te leren kennen en de ruimte hebben voor een grotere machine. Wie dat ziet als een leuke uitdaging, haalt met de Ninja Café Luxe een complete koffie-oplossing in huis.