Het gebeurt gelukkig vrijwel nooit, maar er kán ook op een Mac best iets ernstig mis gaan. Bijvoorbeeld omdat een stuk software zich ernstig misdraagt, of omdat je harde schijf/ssd de geest geeft. Je hoeft dan niet bij de pakken neer te gaan zitten: herstel je Mac én je software zonder veel nadenkwerk.

In zeldzame gevallen kan het beter zijn om je bij de feiten neer te leggen: je Mac heeft een dusdanig groot softwarematig probleem opgelopen dat het eigenlijk beter is om een ‘schone’ installatie van macOSuit te voeren. Dat komt gelukkig heel zelden voor. Tegelijkertijd geldt dat deze operatie verrassend goed te doen is, dankzij Time Machine. Vaak kun je het hele systeem terugzetten door je Mac uit te schakelen. Zet ‘m dan – na even wachten – weer aan en houd de toetscombinatie Command-Ringedrukt tot het Apple-logo verschijnt. Dan kun je ze loslaten.

In het herstelscherm dat vervolgens na even wachten verschijnt kun je ervoor kiezen om een eerder gemaakte Time Machine-kopie terug te zetten. Echter: dat werkt lang niet altijd goed, zeker niet als er iets geks in systeembestanden is gebeurd. Rampscenario? Welnee! Je kunt nog steeds alles terugzetten, maar nu eerst een schone installatie doen en dan via de migratie-assistent aan de slag.

Het eindresultaat is hetzelfde (of eigenlijk vaak zelfs beter): een schone installatie van de allernieuwste versie van macOS, én al je programma’s, documenten en instellingen terug. Uiteindelijk zit er qua tijd weinig verschil in het pogen een Time Machine-systeemkopie terug te zetten, of een nieuwe installatie van macOS gevolgd door de migratie-assistent. Om te beginnen schakel je de Mac weer uit.

Kies uit laatst geïnstalleerde of meest recente versie

Lees nu eerst even alvorens te doen. Zet je Mac aan. Om precies dezelfde versie van macOS te herinstalleren die al op je systeem stond, houd je Command-R ingedrukt tijdens het starten tot de appel verschijnt. Om de nieuwste voor je Mac beschikbare macOS te installeren, houd je Command-Option-R ingedrukt. In dit voorbeeld gaan we voor de laatste mogelijkheid. Op de door een dwarsliggende virusscanner instabiel geworden Mac (en geen zin/tijd om de oorzaak daarvan te achterhalen c.q. op een trage oplossing van de fabrikant te wachten) draait oorspronkelijk nog Catalina. Nu Big Sur dan toch klaar staat en geen al te grote bugs lijkt te bevatten na een paar weken in het wild te zijn losgelaten, willen we die versie meteen installeren. Scheelt straks weer een upgrade immers!

Kortom, in dit voorbeeld gebruiken we Command-Option-R. Je ziet dan een wereldbol met daaronder een voortgangsindicator in beeld, waarna een herstelomgeving vers van internet wordt gedownload, even wachten dus. Overigens: als je computer alleen via wifi verbonden is, wordt mogelijk gevraagd om een netwerk te kiezen en het wachtwoord daarvan in te voeren. Hou dat dus vast bij de hand.

©PXimport

Schijf wissen

Ben je eenmaal in het herstelmenu aanbeland, dan is het zaak om de harddisk/ssd van je Mac te wissen. Daarvoor start je Schijfhulpprogramma in het menu. Selecteer in het geopende venster in de kolom links Macintosh HD en klik vervolgens in de knoppenbalk op Wis. Klik in het geopende dialoogvenster op Wis volumegroep, vul – als daar om gevraagd wordt – het wachtwoord van je Apple ID in en wacht even tot het klusje geklaard is. Sluit het venster van Schijfhulpprogramma en klik in het hoofdmenu van de herstelomgeving op Installeer macOS opnieuw. Vervolgens wordt – via een wizard – de meest recente versie van macOS die beschikbaar is voor jouw Mac geïnstalleerd.

In een enkel geval kan dat op moment van schrijven nog Catalina zijn, waarna je handmatig moet upgraden naar Big Sur achteraf op een moment dat het jou uitkomt. In ons geval stond Big Sur meteen klaar. Omdat het een schone installatie betreft verloopt deze hele procedure vrij snel (enigszins afhankelijk van je internetverbinding, want het hele installatiepakket moet wel gedownload worden).

©PXimport

Time Machine en Migratie-assistent

Na een tijdje wachten begint aan het eind van de installatie de echte magie. Nadat de vers geïnstalleerde macOS voor het eerst is opgestart, begint een wizard. Hierin kies je zaken als land, wifi-netwerk enzovoort. Een belangrijke stap is die, waarin de migratie-assistent je vraagt of je gegevens van een ‘andere’ computer wilt kopiëren. Selecteer hier de optie om gegevens over te zetten vanaf een Mac. Klik op Ga door en sluit je Time Machine drive aan (als dat niet al gebeurd was). Kies deze drive zodra hij gevonden wordt en klik op Ga door. Klik op > voor het blok met de Time Machine-kopie; je ziet nu een overzicht van alle beschikbare kopieën. Je kiest nu de meest recente datum waarvan je weet dat je Mac nog goed werkte. Bedenk wel, dat je daardoor mogelijk op een latere datum geback-upte documenten kwijt raakt. Maar omdat Time Machine ieder uur een kopie draait heb je – lijkt ons – meer dan genoeg om uit te kiezen. Met de datum geselecteerd klik je op Ga door.

©PXimport

Selecteer alle opties

Kies vervolgens alle aangeboden onderdelen (Apps, je gebruikersnaam (en daaronder vallende documenten), Andere bestanden en mappen en Systeem en netwerk. Wacht tot alle bestanden verzameld zijn en klik weer op Ga door. Klik op Stel wachtwoord in en – wel – stel een wachtwoord in, gevolgd door een klik op Ga door. Vervolgens begint het terugzetproces; tijd om koffie te drinken. Als je heel veel gegevens op je Mac had staan, kan dit een flinke tijd kosten. Maar je hoeft er niet bij na te denken, dus geen stress. Als het proces voltooid is, verschijnt het venster Migratie voltooid, klik hierin op de knop Herstart nu (of wacht tot dit vanzelf gebeurt). Vervolgens doorloop je nog wat vragen van de installatiewizard, waarna je op het bureaublad belandt. Inderdaad: met al je apps, instellingen, documenten en meer weer net zoals ze waren. Maar dan nu op een vers geïnstalleerd (en in dit voorbeeld gloednieuwe versie van) macOS.

©PXimport

Gebruik altijd Time Machine!

Enige vereiste om dit alles daadwerkelijk zo soepel te laten werken is een Time Machine die z’n werk kan doen. Laat de Time Machine back-up-schijf dus liefst altijd aangesloten of doe dat op een laptop minstens een keer per week (liever nog minstens een keer per dag, bijvoorbeeld aan het eind van je werkdag). Op die manier hoef je nooit bang te zijn voor dataverlies. Ook niet als je harddisk of ssd eens defect raakt. Doorloop dan deze procedure als een nieuwe schijf/ssd ingebouwd is en je hebt snel weer een werkend en compleet geïnstalleerd systeem voor je neus staan. Een laatste tip tot slot: zorg zeker op een werk-Mac voor zo min mogelijk geïnstalleerde software, maar installeer alleen de dingen die je écht gebruikt. Bewaar je gegevens altijd op een nas of desnoods externe harddisk. Gaat er dan iets mis, dan verloopt de hele hier uitgelegde werkwijze lekker vlot en ben je binnen anderhalf uur weer aan de slag. Best een geruststellende gedachte toch?

Gouden tip tot slot: houd een klassieke bedrade muis bij de hand. De draadloze Mac-muis werkt soms niet in de herstelomgeving. Ook het toetsenbord niet, maar dat is eenvoudig op te lossen door dit simpelweg met een usb-lightning-kabel te koppelen. Bij de muis kan dat niet, maar elke standaard usb-muis (ook die voor de pc) werken prima!

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!