De EISA (Expert Imaging and Sound Association) bestaat uit ruim vijftig gerenommeerde vakmedia uit Europa, Amerika, Azië en Australië. Nederland wordt vertegenwoordigd door Computer!Totaal. Al deze productexperts komen vrijwel dagelijks in aanraking met nieuwe techproducten. Sommige producten verdienen het om extra in het zonnetje te worden gezet, omdat ze de experts positief zijn opgevallen. Daarom reikt de EISA elk jaar de felbegeerde EISA Awards uit in verschillende productcategorieën. Dit zijn de winnaars van de EISA Awards 2025-2026.

De winnaars van de EISA Awards zijn onderverdeeld in verschillende categorieën, binnen verschillende productgroepen zoals smartphones, koptelefoons en camera's.

EISA SMARTPHONE 2025-2026
HONOR 400

Uitgerust met indrukwekkende specificaties levert de HONOR 400 uitzonderlijke prestaties voor een breed scala aan gebruikers. Het 6,55-inch AMOLED-scherm met 5000 nits helderheid en een resolutie van 2736 x 1264 pixels biedt scherpe beelden en een uitstekende zichtbaarheid onder fel licht, een nieuwe standaard in zijn klasse. Het AI-verbeterde camerasysteem van 200 MP maakt gedetailleerde foto's met geavanceerde verwerking, terwijl de 5300 mAh silicium-koolstofbatterij met 66 watt snelladen zorgt voor langdurige prestaties en snelle oplaadtijden. Een aantrekkelijke keuze voor gebruikers die op zoek zijn naar betrouwbare en krachtige technologie.

EISA FOLDABLE SMARTPHONE 2025-2026
Motorola Razr 60 Ultra

De 3 nm Snapdragon 8 Elite-chipset met 16 GB LPDDR5X RAM zorgt ervoor dat de Motorola Razr 60 Ultra moeiteloos zware taken zoals gamen en multitasking aankan, met 25 procent minder energieverbruik waardoor het toestel zowel in open- als dichtgevouwen toestand efficiënt zijn werk doet. Het vouwbare ontwerp bevat intern een 7inch-pOLED-scherm met een resolutie van 2992 x 1224 pixels en een verversingssnelheid van 165 Hz, gecombineerd met een volledig functioneel extern 4inch-pOLED-scherm dat dezelfde mogelijkheden biedt voor naadloos app-gebruik zonder uitvouwen. De 4700mAh-batterij met 68 watt TurboPower-opladen levert meer dan 36 uur gebruik en een volledige lading in ongeveer 40 minuten, waarmee de Razr 60 Ultra een uiterst praktisch toestel in compact formaat is.

EISA PHOTO & VIDEO SMARTPHONE 2025-2026
Xiaomi 15 Ultra

Dankzij een quad-camerasysteem dat onder andere een 50 megapixel 1-inch Sony LYT-900-sensor met een diafragma van f/1,63 bevat, maakt de Xiaomi 15 Ultra gedetailleerde beelden met een uitstekende dynamiek onder diverse lichtomstandigheden. De 200 megapixel periscoop-telelens met een equivalente brandpuntsafstand van 100 mm en f/2,6-diafragma levert duidelijke en gedetailleerde foto's van verre onderwerpen. Leica-gekalibreerde kleurprofielen, 4K-video-opname met 120 fps en 10-bit Log-ondersteuning voor verbeterde kleurcorrectie en AI-ondersteunde bewerkingstools maken dit toestel ideaal voor liefhebbers van hoogwaardige foto- en videografie.

EISA AI SMARTPHONE 2025–2026
Samsung Galaxy S25 Ultra

Aangedreven door de Snapdragon 8 Elite-chipset met een 40 procent krachtiger NPU biedt de Samsung Galaxy S25 Ultra geavanceerde AI-verwerking op het toestel zelf, met functies als natuurlijke taalzoekopdrachten en app-overstijgende automatisering. De 50 megapixel ultragroothoekcamera werkt samen met de ProVisual Engine om AI-gestuurde ruisonderdrukking en 10-bit HDR-opnamen te leveren, vooral bij weinig licht. De Personal Data Engine, beveiligd met Knox Vault, zorgt voor versleutelde, persoonlijke AI-functionaliteit op het toestel zelf, met de nadruk op privacy. Deze specificaties maken efficiënte, veilige en contextbewuste AI-interacties mogelijk en vormen daarmee een nieuwe norm voor smartphone-prestaties in 2025.

EISA SMARTWATCH 2025-2026
Huawei Watch 5

De uitzonderlijke batterijduur van de Huawei Watch 5 (tot 11 dagen in Ultra Long-modus voor het 46mm-model en 7 dagen voor het 42mm-model) maakt langdurig gebruik mogelijk, zelfs met functies zoals hartslagmeting, slaaptracking en meldingen ingeschakeld. Hoogwaardige materialen, waaronder titanium van luchtvaartkwaliteit en 904L roestvrij staal in een gepolijste of geborstelde afwerking, zorgen voor duurzaamheid en een verfijnde uitstraling die past in uiteenlopende omgevingen. De geavanceerde gezondheidsmonitoring, versterkt door de X-Tap-sensor voor nauwkeurige ECG- en SpO2-metingen, wordt gecombineerd met het levendige LTPO 2.0 AMOLED-display van de Watch 5, dat dankzij dynamische verversingssnelheden een vloeiende gebruikerservaring en optimale energie-efficiëntie biedt.

EISA TABLET 2025-2026
TCL NXTPAPER 11 Plus

Het 11,5-inch scherm met een 2,2K-resolutie en een verversingssnelheid van 120 Hz in de TCL NXTPAPER 11 Plus maakt gebruik van de NXTPAPER 4.0-technologie, waarbij nano-matrixlithografie wordt toegepast om scherpe, reflectievrije beelden te leveren met 100 procent dekking van het sRGB-kleurengamma voor een natuurgetrouwe kleurweergave. De AI-gestuurde Smart Eye Comfort Mode past helderheid, contrast en kleurtemperatuur aan op basis van het gebruiksscenario, wat vermoeide ogen vermindert tijdens langdurig lezen of werken. Dankzij de 8-core MediaTek Helio G100-processor, 8 of 12 GB RAM en een 8000 mAh-batterij met 33 watt-snelladen biedt de TCL NXTPAPER 11 Plus efficiënt multitasken en krachtige prestaties gedurende de hele dag voor zowel productiviteit als entertainment.

EISA NOISE CANCELLING HEADPHONES 2025-2026
Sony WH-1000XM6

De Sony WH-1000XM6-koptelefoon levert uitzonderlijke audioprestaties dankzij geavanceerde technische kenmerken. De HD Noise Cancelling Processor QN3 zorgt in combinatie met 12 microfoons voor realtime ruisonderdrukking over diverse frequenties, wat resulteert in een meeslepende luisterervaring. De hoogwaardige geluidskwaliteit wordt bereikt dankzij een 30mm-driver en ondersteuning voor de LDAC-codec, wat garant staat voor precieze audioweergave en helderheid. Daarnaast zorgen een bredere hoofdband en het opvouwbare ontwerp voor extra comfort, aangevuld met een batterijduur van 30 uur en snelladen waarmee je na drie minuten opladen al drie uur kunt luisteren. Deze specificaties maken van de WH-1000XM6 een uitstekende keuze voor wie waarde hecht aan hoogwaardige, storingsvrije audio.

EISA IN-EAR HEADPHONES 2025-2026
Technics EAH-AZ100

De Technics EAH-AZ100 maakt gebruik van door Technics zelf ontwikkelde drivers met magnetische vloeistof en een 10 mm aluminium diafragma, wat zorgt voor nauwkeurige audioweergave met heldere hoge tonen en diepe gecontroleerde bassen voor een gebalanceerd geluidsbeeld. Het adaptieve ruisonderdrukkingssysteem, met zowel feed-forward- als feedbackmicrofoons, past zich dynamisch aan het omgevingsgeluid aan en zorgt zo voor consistente prestaties in uiteenlopende situaties. De ondersteuning voor Dolby Atmos met hoofdtracking, in combinatie met Bluetooth 5.3 en LDAC-codeccompatibiliteit, biedt meeslepend ruimtelijk geluid en draadloze streaming in hoge resolutie. Het ergonomische concha-fit-ontwerp, aangevuld met vijf maten oordopjes, garandeert comfort en een stevige pasvorm gedurende de hele dag. Daarmee is de Technics EAH-AZ100 een betrouwbare keuze voor een superieure audiokwaliteit en gebruikservaring.

EISA PORTABLE LOUDSPEAKER 2025-2026
JBL Flip 7

Met zijn compacte formaat en een gewicht van slechts 560 gram is de JBL Flip 7 ontworpen om zonder gedoe mee te nemen, zonder in te leveren op duurzaamheid. Dankzij de IP68-classificatie is de speaker bestand tegen water, stof en vallen. De verbeterde akoestische architectuur omvat een vernieuwde tweeterkoepel en JBL's eigen AI Sound Boost, die in realtime de helderheid en basweergave dynamisch versterkt. Daarnaast ondersteunt de speaker verliesvrije audio via usb-c en biedt hij tot 16 uur afspeeltijd met de Playtime Boost-functie. Hiermee is het een ideale metgezel voor lange luistersessies, binnen of buiten. Deze verfijningen maken van de Flip 7 een veelzijdige, draagbare audiopartner die innovatie koppelt aan praktische bruikbaarheid.

EISA PORTABLE PROJECTOR 2025-2026
Yaber T1 Pro

De Yaber T1 Pro is een compacte smart-projector die groots beeld levert in een slank, cilindervormig ontwerp. Aangedreven door een LCD/LED-engine projecteert hij beeldformaten van 80 tot 120 inch – ideaal voor entertainment thuis of onderweg. De projector weegt slechts 1,25 kg en is voorzien van een stevige nylon draagband en een siliconen grip voor veilig en gemakkelijk verplaatsen. De 180 graden roterende gimbal-standaard maakt flexibele plaatsing op muur of plafond mogelijk. Gecertificeerde streaming-apps zoals Netflix, YouTube en Prime Video zijn ingebouwd, en de installatie wordt vereenvoudigd met functies als autofocus, keystone-correctie, schermuitlijning en obstakeldetectie. De geïntegreerde 8-watt speaker, versterkt met TurboSonic-technologie, levert een vol geluid zonder dat externe luidsprekers nodig zijn, waarmee de projector een compleet entertainmentpakket biedt dat altijd klaar is voor gebruik op elke locatie.

Shared with Home Theatre & Vision Expert Group

EISA OUTDOOR PROJECTOR 2025-2026
XGIMI MoGo 4

De compacte en cilindervormige MoGo 4 past moeiteloos in elke rugzak, maar tovert terrassen, campings en daken om tot levendige bioscopen. Dankzij een heldere DLP/LED-engine (1080p, 460 ISO-lumen) en dubbele 6 watt harman/kardon-speakers levert hij rijk beeld en meeslepend geluid, zelfs zonder volledige duisternis of extra apparatuur. Wat hem buiten echt onderscheidt, is de ingebouwde 360 graden draaibare standaard, waarmee je de projector moeiteloos richt op muren, plafonds, tentdoeken of schermen. Zijn veelzijdigheid komt ook tot uiting in functies zoals automatische keystone-correctie en een ingebouwde batterij met een gebruiksduur van 2,5 uur. Of het nu gaat om een zonsondergangvertoning, spontaan gamen onder de sterren of een sfeervolle lichtshow op muziek: de MoGo 4 past zich moeiteloos aan. Met Google TV, HDMI ARC, usb-c en RGB-verlichting is dit een festivalklare krachtpatser.

Hi-Fi Expert Group

EISA FLOORSTANDING LOUDSPEAKERS 2025-2026
Sonus faber Sonetto V G2

EISA STANDMOUNT LOUDSPEAKERS 2025-2026
KEF Q Concerto Meta

EISA PREMIUM STANDMOUNT LOUDSPEAKERS 2025-2026
Dynaudio Contour 20 Black Edition

EISA BEST VALUE BOOKSHELF LOUDSPEAKERS 2025-2026
Triangle Borea BR04

EISA BOOKSHELF LOUDSPEAKERS 2025-2026
Radiant Acoustics Clarity 4.2

EISA ACTIVE LOUDSPEAKERS 2025-2026
Dynaudio Confidence 20A

EISA HIGH-END STREAMING LOUDSPEAKERS 2025-2026
Focal DIVA UTOPIA

EISA LOUDSPEAKER SERIES 2025-2026
DALI RUBIKORE Series

EISA BEST VALUE INTEGRATED AMPLIFIER 2025-2026
Musical Fidelity B1xi

EISA HIGH-END INTEGRATED AMPLIFIER 2025-2026
Marantz MODEL 10

EISA BEST VALUE STREAMING AMPLIFIER 2025-2026
Eversolo Play

EISA PRE/POWER AMPLIFIER 2025-2026
Quad 33 & Quad 303

EISA STREAMING AMPLIFIER 2025-2026
Marantz MODEL 60n

EISA PHONO PREAMPLIFIER 2025-2026
Musical Fidelity M8x Vinyl

EISA HI-FI SYSTEM 2025-2026
Denon DP-3000NE, DCD-3000NE & PMA-3000NE

EISA DAC 2025-2026
Hegel D50

EISA MULTIROOM STREAMER 2025-2026
Bluesound NODE ICON

EISA STREAMER 2025-2026
FiiO S15

EISA PREMIUM STREAMER 2025-2026
Eversolo DMP-A10

EISA BEST VALUE TURNTABLE 2025-2026
Pro-Ject E1.2

EISA TURNTABLE 2025-2026
Technics SL-1300G

EISA PREMIUM TURNTABLE 2025-2026
European Audio Team F-Dur

EISA CARTRIDGE 2025-2026
Nagaoka MP-700

EISA BEST VALUE HEADPHONES 2025-2026
Sennheiser HD 550

EISA PREMIUM HEADPHONES 2025-2026
Meze Audio POET

EISA HI-FI WIRELESS HEADPHONES 2025-2026
Bowers & Wilkins Px7 S3

EISA HEADPHONE AMPLIFIER 2025-2026
FiiO K17

EISA MUSIC PLAYBACK SOFTWARE 2025-2026
Audirvāna Studio

Shared with HT&V

EISA SUBWOOFER 2025-2026
SVS SB17-Ultra R|Evolution

Photography Expert Group

EISA CAMERA OF THE YEAR 2025-2026
Sony Alpha 1 II

EISA PROFESSIONAL CAMERA 2025-2026
Canon EOS R1

EISA FULL-FRAME CAMERA 2025-2026
Canon EOS R5 Mark II

EISA BEST BUY CAMERA 2025-2026
Nikon Z5II

EISA APS-C CAMERA 2025-2026
Nikon Z50II

EISA COMPACT CAMERA 2025-2026
FUJIFILM GFX100RF

EISA PHOTO/VIDEO CAMERA 2025-2026
Panasonic LUMIX S1RII

EISA MICRO FOUR THIRDS CAMERA 2025-2026
OM System OM-3

EISA VLOGGING CAMERA 2025-2026
Canon PowerShot V1

EISA LENS OF THE YEAR 2025-2026
Sony FE 50-150mm F2 GM

EISA BEST BUY LENS 2025-2026
Nikon NIKKOR Z 50mm f/1.4

EISA STANDARD LENS 2025-2026
Canon RF 50mm F1.4L VCM

EISA STANDARD ZOOM LENS 2025-2026
Sony FE 28-70mm F2 GM

EISA PORTRAIT LENS 2025-2026
Sony FE 85mm F1.4 GM II

EISA MACRO LENS 2025-2026
TAMRON 90mm F/2.8 Di III MACRO VXD

EISA PHOTO/VIDEO LENS 2025-2026
Nikon NIKKOR Z 28-135mm f/4 PZ

EISA SUPERZOOM LENS 2025-2026 
TAMRON 28-300mm F/4-7.1 Di III VC VXD

EISA TELEPHOTO LENS 2025-2026
FUJIFILM Fujinon XF500mmF5.6 R LM OIS WR

EISA TELEPHOTO ZOOM LENS 2025-2026
Canon RF 70-200mm F2.8L IS USM Z

EISA ULTRA-TELEPHOTO ZOOM LENS 2025-2026
Sigma 300-600mm F4 DG OS | Sports

EISA ULTRA-WIDEANGLE LENS 2025-2026
Sony FE 16mm F1.8 G

EISA WIDE ANGLE LENS 2025-2026
Nikon NIKKOR Z 35mm f/1.2 S

EISA PHOTO ACCESSORY 2025-2026
Canon imagePROGRAF PRO-1100

EISA ANALOG PRODUCT 2025-2026
VALOI easy120 and easy35

EISA PHOTO SOFTWARE 2025-2026
Zoner Studio

Shared with Mobile
EISA PHOTO & VIDEO SMARTPHONE 2025-2026
Xiaomi 15 Ultra

Home Theatre & Vision Group

EISA BEST BUY OLED TV 2025-2026
Philips 55OLED810

EISA BEST BUY MINI LED TV 2025-2026
Hisense 65U7Q PRO

EISA BEST HOME THEATRE OLED TV 2025-2026
Philips 65OLED+950

EISA GAMING TV 2025-2026
TCL 55C6K

EISA GIANT TV 2025-2026
Hisense 100U7Q

EISA HOME THEATRE MINI LED TV 2025-2026
TCL 85C9K

EISA PREMIUM MINI LED TV 2025-2026
Hisense 65U8Q

EISA PREMIUM OLED TV 2025-2026
Loewe stellar 65 dr+

EISA STATEMENT TV 2025-2026
TCL 98C8K

EISA FAMILY TV 2025-2026
TCL 75C7K

EISA OLED TV 2025-2026
Samsung QE65S95F

EISA BEST BUY SOUNDBAR 2025-2026
TCL Q65H

EISA WIRELESS SURROUND SYSTEM 2025-2026
Hisense HT SATURN

EISA SOUNDBAR SYSTEM 2025-2026
Sharp Q HT-SBW55121 & HT-SPR52021 

EISA PREMIUM HOME THEATRE AMPLIFIER 2025-2026
Denon AVC-A10H
Denon AVR-A10H (in North America)

EISA FAMILY PROJECTOR 2025-2026
Hisense M2 Pro

EISA UST PROJECTOR 2025-2026
Hisense PX3-PRO

EISA HOME THEATRE DISC PLAYER 2025-2026
MAGNETAR UDP900 MKII

Shared with Hi-FiEISA SUBWOOFER 2025-2026
SVS SB17-Ultra R|Evolution

Shared with Mobile
EISA OUTDOOR PROJECTOR 2025-2026
XGIMI MoGo 4

Mobile Devices Expert Group

EISA SMARTPHONE 2025-2026
HONOR 400

EISA FOLDABLE SMARTPHONE 2025-2026
Motorola Razr 60 Ultra

EISA AI SMARTPHONE 2025-2026
Samsung Galaxy S25 Ultra

EISA SMARTWATCH 2025-2026
Huawei Watch 5

EISA TABLET 2025-2026
TCL NXTPAPER 11 Plus

EISA IN-EAR HEADPHONES 2025-2026
Technics EAH-AZ100

EISA PORTABLE LOUDSPEAKER 2025-2026
JBL Flip 7

EISA PORTABLE PROJECTOR 2025-2026
Yaber T1 Pro

EISA NOISE CANCELLING HEADPHONES 2025-2026
Sony WH-1000XM6

Shared with PhotoEISA PHOTO & VIDEO SMARTPHONE 2025-2026
Xiaomi 15 Ultra

Shared with HT&V
EISA OUTDOOR PROJECTOR 2025-2026
XGIMI MoGo 4

InCar Electronics Expert Group

EISA IN-CAR SOUND PROCESSOR 2025-2026
Ground Zero GZDSP 6-10SQ

EISA IN-CAR AMPLIFIER 2025-2026
STEG K4.01 II

EISA IN-CAR DSP AMPLIFIER 2025-2026
HELIX V EIGHT DSP ULTIMATE

EISA IN-CAR STREAMING AMPLIFIER 2025-2026
ESX QS-TWO-BT

EISA IN-CAR UPGRADE 2025-2026
Musway M6v4

EISA IN-CAR DSP SOFTWARE 2025-2026
DSP PC-Tool 6

EISA IN-CAR INTEGRATION 2025-2026
Musway myCON

EISA IN-CAR HIGH END COMPONENT 2025-2026
Morel Supremo 63 Special Edition

EISA IN-CAR OEM PREMIUM AUDIO SYSTEM 2025-2026
Bose on Mazda CX60/CX80

‘Weg met Amerikaanse tech!’ Onze afhankelijkheid van Amerikaanse technologische producten en -diensten stuit een groeiend aantal Europeanen steeds meer tegen de borst. Overstappen op Europese alternatieven lijkt daarom een logische keuze, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Europese chatbots zijn lastig te vinden, terwijl kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol in de maatschappij lijkt te gaan spelen.

ChatGPT van OpenAI, Gemini van Google, Copilot van Microsoft, Grok van xAI of Claude van Anthropic. Als je aan een AI-chatbot denkt, is de kans groot dat een van deze diensten als eerste bij je te binnen schiet. Dat is niet zo vreemd, want het zijn op dit moment de populairste chatbots. Een andere interessante overeenkomst is dat ze allemaal afkomstig zijn uit de Verenigde Staten.
Onlangs kwam er een scheurtje in die Amerikaanse AI-dominantie: de chatbot van het Chinese DeepSeek haalde ineens de voorpagina’s. Voor het eerst leek een niet-Amerikaanse chatbot het te kunnen opnemen tegen de gevestigde orde uit de VS. Dat was goed nieuws voor inwoners van China, aangezien Amerikaanse chatbots daar worden geblokkeerd. Met de komst van DeepSeek kregen Chinezen dus eindelijk toegang tot een geavanceerde AI-bot.
Wij Europeanen hebben wel gewoon toegang tot Amerikaanse AI-modellen. Dat is maar goed ook. Voor de meeste Amerikaanse onlinediensten, zoals WhatsApp, OneDrive of Gmail, zijn er prima Europese alternatieven te vinden. Alleen voor AI-chatbots is dat een stuk lastiger.

Afhankelijk van Amerika

Het verlangen naar de ‘Europeanisering’ van ons internetgebruik is de afgelopen maanden sterk gegroeid. Dat komt vooral door een daling in het vertrouwen in onze samenwerking met Amerika. De huidige Amerikaanse president ziet de EU meer als concurrent dan als partner. Het kan dus riskant zijn om een onvoorspelbaar land zo veel macht over ons (bedrijfs)leven te geven.
Niet alleen privé gebruiken we Amerikaanse diensten, ook op het werk zijn veel producten afkomstig uit de VS, zoals Microsoft Office, Gmail en Slack. In de meeste organisaties kun je AI-chatbots aan dat rijtje toevoegen. Volgens onderzoekers groeit onze AI-afhankelijkheid de komende jaren ook nog eens gestaag verder.

In een hoop werkvelden, waaronder de militaire sector, is kunstmatige intelligentie mogelijk binnen de kortste keren onmisbaar. Het baart experts dan ook zorgen dat wij als Europa momenteel geen enkele controle hebben over deze belangrijke technologie. Ze vrezen dat de VS op een dag besluit om Amerikaanse AI-diensten voor ons te blokkeren. Dan hebben tal van bedrijven ineens een groot probleem.

Zorgen om privacy

In het verleden is al meerdere keren gebleken dat buitenlandse AI-bedrijven het niet zo nauw nemen met de privacy van hun gebruikers. Zo zou OpenAI zonder toestemming de data van EU-gebruikers hebben gebruikt voor het trainen van ChatGPT. Ook is duidelijk dat AI-chatbots gevoelige gegevens van gebruikers lekken, doordat ze ingevoerde tekst als trainingsdata opslaan en later met andere gebruikers delen.

Daarnaast wordt er gevreesd dat overheden de gegevens die gebruikers met AI-modellen delen, kunnen opeisen. In het privacybeleid van DeepSeek staat bijvoorbeeld dat het persoonsgegevens (denk aan chat- en zoekgeschiedenis en zelfs de toetsaanslag) in China opslaat. Volgens de wetten van het land heeft de Chinese overheid het recht om gegevens op te eisen van binnenlandse bedrijven wanneer zij daarom vraagt. Veel regeringen hebben hun werknemers dan ook verboden om DeepSeek op hun werktelefoons te installeren.

Moeilijke markt

Er zijn dus genoeg redenen om over te willen stappen op Europese alternatieven voor AI-diensten, maar dan moeten die er dus wel zijn. De Amerikaanse techindustrie is een stuk groter dan de Europese. EU-bedrijven beginnen daardoor met een grote achterstand en moeten met veel minder middelen een gelijkwaardig product zien te ontwikkelen. We zijn natuurlijk gewend aan de kwaliteit van de Amerikaanse tegenhangers. Slechts weinig mensen en bedrijven zijn bereid om over te stappen op een inferieur alternatief.

Hoe ingewikkelder (en dus duurder) het is om een dienst op te zetten, hoe moeilijker het is om Europese varianten te vinden. En laat het nou net zo zijn dat specifiek het opzetten en trainen van AI-modellen ontzettend prijzig is. Je hebt gigantische datacenters nodig om de vele peperdure, specialistische hardware-installaties 24/7 te kunnen laten draaien. Het trainen van AI-modellen verbruikt bovendien enorme hoeveelheden elektriciteit en de hitte die daarbij vrijkomt, moet dagelijks met miljoenen liters water worden gekoeld.

Er zijn in Europa maar weinig bedrijven voorhanden die bereid zijn om zulke investeringen te doen. Dat komt deels doordat de grote investeerders in Amerika zitten, waardoor start-ups moeilijk aan startkapitaal kunnen komen. Verder zijn de lonen in de VS hoger en is de loonbelasting lager, waardoor ook veel van het toptalent op AI-gebied dáár te vinden is. Daar komt ook nog de strenge regelgeving van de EU bij, die bedrijven kan afschrikken om te innoveren.

Toch is er sinds kort voorzichtig beweging zichtbaar op de Europese AI-markt. Steeds meer bedrijven werken aan eigen taalmodellen en chatbots die binnen de Europese wetgeving opereren en beter aansluiten op onze privacywaarden. Het gaat vaak nog om kleinschalige initiatieven met beperkte rekenkracht, maar ze laten wel zien dat Europa niet stilzit. Zo verschenen er de afgelopen maanden eindelijk enkele concrete voorbeelden van Europese chatbots die de concurrentie durven aan te gaan met Amerika: het Franse Le Chat van Mistral AI en het Zwitserse Lumo van Proton. Hun aanpak verschilt, maar beide projecten tonen dat ook binnen Europa ruimte ontstaat voor kunstmatige intelligentie op eigen voorwaarden.

Le Chat: Concurrent uit Frankrijk

Het Franse Mistral AI bracht eerder dit jaar onder de toepasselijk genaamde chatbot Le Chat een directe concurrent voor de gevestigde orde uit. Deze bot, beschikbaar voor Android, iOS en webbrowsers, maakt gebruik van volledig zelfgetrainde AI-modellen en staat dus voor een groot deel los van de VS. De hardware wordt nog wel geleverd door Amerikaanse fabrikanten. De gegevens worden echter opgeslagen op Europese servers en moeten daarmee voldoen aan strenge Europese privacywetten. Zo mag Mistral volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) je gegevens niet buiten de EU beschikbaar maken. Er moet een juridisch zwaarwegende reden zijn om de gegevens met de overheid te mogen delen.

Hoe goed is Le Chat?

Voor de privacy is Le Chat dus een interessante keuze, maar hoe presteert Mistral in vergelijking met de concurrentie? Uit onze eigen tests blijkt dat Le Chat op de eerste plaats nog niet zo heel vaardig is in het Nederlands. Bij het schrijven van een Sinterklaasgedicht komt de chatbot met veel kromme zinnen, terwijl ChatGPT (naast wat rare rijmpjes) wel consequent kloppende zinnen aan elkaar rijgt. Datzelfde geldt voor zaken die de Nederlandse cultuur aangaan. Als we vragen om suggesties voor klassieke verjaardagshapjes, zegt Le Chat dat we miniquiches en sushi moeten serveren. ChatGPT begrijpt de opdracht beter en raadt ons oer-Hollandse blokjes kaas met mosterd, leverworst en haring op roggebrood aan.

Ook uit onafhankelijke benchmarks blijkt dat Le Chat het vaak moet afleggen tegen Amerikaanse en Chinese modellen. Benchmarks meten hoe chatbots presteren in een breed scala aan taken, bijvoorbeeld op het gebied van wereldkennis, wetenschappelijk redeneren, wiskunde en programmeren.

Mistral Large 2, het model dat momenteel voor Le Chat wordt gebruikt, krijgt van de grootste AI-vergelijkingssite, Artificial Analysis, een gemiddelde intelligentiescore van 38. Vrijwel alle andere AI-chatbots behalen hogere scores. Het huidige standaardmodel van ChatGPT, GPT-4o, verschilt met zijn score van 41 niet veel van Le Chat. Alleen OpenAI biedt ook een Pro-abonnement aan voor 24 dollar waarmee gebruikers toegang krijgen tot geavanceerdere modellen, zoals o3, die juist een topscore van 69 behaalt.

Mistral biedt ook een betaald abonnement (15 dollar), maar daarbij krijgen gebruikers alleen een hogere daglimiet bij het genereren van teksten en afbeeldingen. Ook kun je dan aangepaste chatbots te maken, bijvoorbeeld een bot die altijd antwoordt als een rapper. Betalende gebruikers krijgen dus geen geavanceerder AI-model.

Lumo: Protons privacygerichte alternatief

Sinds juli 2025 is Proton – bekend van Proton Mail en Proton VPN – met zijn eigen AI-chatbot Lumo op de markt gekomen. Daarmee voegt het bedrijf zich bij de kleine maar groeiende groep Europese spelers die een antwoord proberen te bieden op de Amerikaanse dominantie. Lumo profileert zich nadrukkelijk als een privacyvriendelijk alternatief dat de waarden van de Europese digitale soevereiniteit belichaamt.

De chatbot is gebouwd op open-sourcemodellen, waaronder Nemo, OpenHands, OLMO en Mistral Small, en draait volledig op Europese servers. Dat betekent dat alle gegevens binnen de grenzen van de EU blijven en dus onder de strenge AVG-regels vallen. Proton garandeert dat gesprekken niet worden gelogd en uitsluitend lokaal versleuteld worden opgeslagen, zodat zelfs het bedrijf zelf er geen toegang toe heeft. De dienst gebruikt geen enkele gebruikersinput om zijn modellen verder te trainen, iets wat bij Amerikaanse chatbots nog altijd de norm is.

©Proton

Wie wil, kan de webzoekfunctie inschakelen om actuele informatie op te vragen, maar standaard staat die uit. Daardoor werkt Lumo iets minder up-to-date dan ChatGPT of Gemini, maar het voorkomt dat de dienst ongezien data doorsluist naar externe bronnen. Ook kun je bestanden uploaden voor analyse, die vervolgens via Proton Drive worden verwerkt en net als e-mails en documenten volledig end-to-end-versleuteld blijven.

Lumo kent nog beperkingen. Zo kan de chatbot minder context onthouden dan de grote Amerikaanse modellen en ontbreken geavanceerde multimodale functies, zoals spraakinteractie of beeldherkenning. Toch is de komst van Lumo van grote symbolische waarde: eindelijk heeft Europa een concreet alternatief dat niet draait om schaal of winst, maar om vertrouwen, transparantie en privacy. Het laat zien dat innovatie ook kan ontstaan vanuit principes in plaats van marketingbudgetten – al zal de tijd moeten uitwijzen of dat genoeg is om het tegen de reuzen uit Silicon Valley op te nemen.

Kleine tekortkomingen

Een veelgehoorde klacht van AI-fanaten is dat Le Chat minder flexibel is dan de niet-EU-bots. Zo kan de chatbot minder context verwerken, waardoor de dienst niet geschikt is om een verslag van honderden pagina’s samen te vatten. Ook ontbreekt de mogelijkheid voor spraakgesprekken en kan de bot geen tekst lezen op afbeeldingen die je opstuurt. Je kunt Le Chat wel vragen om plaatjes te maken, maar daarvoor gebruikt de dienst het Flux Pro-model van een Duitse start-up. Dat model levert behoorlijke resultaten, al zijn de nieuwste beeldgeneratoren van ChatGPT en Google Gemini nog beter in het uitvoeren van complexe opdrachten en het leesbaar schrijven van tekst.

Ook Lumo is op dit vlak nog beperkt: de chatbot kan geen beelden genereren of analyseren en mist functies als spraakinteractie of uitgebreide contextherkenning. Proton richt zich voorlopig bewust op een veilige basisfunctionaliteit in plaats van op toeters en bellen. In vergelijking met Le Chat is Lumo dus minder veelzijdig, maar wel consistenter in zijn focus op privacy en databeveiliging.

AI-actieplan

Al met al kunnen Le Chat en Lumo op sommige punten aardig meekomen met hun Amerikaanse tegenhangers, maar op veel fronten blijven ze nog achter. De gemiddelde gebruiker kan er prima mee uit de voeten, al zullen bedrijven pas overstappen als Europese bots krachtiger worden en meer taken aankunnen. Om dat te bereiken zijn forse investeringen nodig. De Europese Unie beseft dat inmiddels ook. In april werd een actieplan gepresenteerd dat Europa moet helpen uit te groeien tot wereldleider op het gebied van kunstmatige intelligentie. Daarin belooft Brussel de bouw van vijf gigafabrieken voor de ontwikkeling van geavanceerde AI-modellen, investeringen in cloudcapaciteit en datacenters, en steun voor Europese start-ups. Na jaren van afwachten lijkt Europa zich dus eindelijk op te maken voor een inhaalslag. Met de komst van spelers als Mistral AI (Le Chat) en Proton (Lumo) krijgt het continent stap voor stap meer grip op zijn digitale toekomst. Misschien is dat bescheiden begin precies wat nodig is om ooit echt onafhankelijk te worden van Silicon Valley.

Op elke website, in elke app en zelfs in de supermarkt laat je digitale sporen achter. Deze worden door bedrijven verzameld en doorverkocht en helaas gebeurt dat vaak op een slecht beveiligde manier. Het gevolg? Datalekken die je privacy en je geld in gevaar brengen. Gelukkig kun je je gegevens met een paar gerichte maatregelen zelf beschermen.

Een goede bescherming van je gegevens begint met het vaststellen welke gegevens er al van je rondzwerven. Daarna beslis je wat écht bewaard moet blijven en vervolgens dicht je elk lek met slimme hulpmiddelen. In dit artikel leiden we door het hele proces. We starten met een snelle inventarisatie van je digitale voetafdruk. Denk aan ongebruikte accounts, verborgen toestemmingen en vergeten wachtwoorden.

Vervolgens gaan we aan de slag: van wachtwoordmanagers en tweestapsverificatie tot versleutelde bestandsdeling en VPN’s. Tot slot kijken we naar je wettelijke rechten onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en laten we zien hoe je die in je voordeel kunt inzetten. Zo groeit je beveiliging organisch mee met elke stap die je zet. Je minimaliseert de risico’s en pakt je regie terug!

Digitale voetafdruk

Elk beveiligingsplan begint met inzicht. Open daarom eerst op je computer Instellingen, kies Privacy en beveiliging en bekijk alle categorieën om te zien welke apps toegang hebben tot je locatie, camera en microfoon. Noteer wat je niet verwacht had.

Ga vervolgens naar je e-mail en zoek op trefwoorden als ‘registratie’, ‘bevestig je account’ en ‘privacyverklaring’. Zo spoor je vergeten accounts op, bijvoorbeeld de webshop waar je vijf jaar geleden een cadeautje bestelde. Bezoek tot slot de website Have I Been Pwned en vul je e-mailadres in. De dienst toont of je gegevens in bekende datalekken zitten.

Geef elke vondst een kleurcode: groen voor veilig, oranje voor opletten en rood voor directe actie. Met dit kleurenoverzicht zie je in een oogopslag waar het gevaar zit. Sla het bestand lokaal op, niet in de cloud, en bescherm het met een wachtwoord. Nu je precies weet welke gegevens rondzwerven, kun je gericht maatregelen nemen in plaats van schieten met hagel. Zo bespaar je tijd en mis je geen verborgen risico.

Onkraakbare wachtwoorden

Een uniek en lang wachtwoord voor elk account is de simpelste en beste bescherming. Installeer daarom een wachtwoordmanager zoals Bitwarden (https://bitwarden.com) of 1Password (https://1password.com). Maak eerst een hoofdwachtwoord van minstens zestien tekens dat geen bestaand woord bevat; combineer hoofdletters, leestekens en een zin die je alleen zelf begrijpt. Open daarna de manager en klik op Nieuwe login of Add Item, plak de url, vul gebruikersnaam in en laat de generator een wachtwoord van vijfentwintig willekeurige tekens maken.

Je kunt ook een volledige lijst met wachtwoorden importeren uit je browser. Sla het op en activeer Autofill in de browserextensie. Wis direct het oude, zwakke wachtwoord en gebruik de functie Password Health om overgebleven duplicaten op te sporen. Dankzij de versleutelde kluis verlaat geen enkel wachtwoord je apparaat onversleuteld; alleen jij bezit de sleutel. Vergeet niet regelmatig een back-up van de kluis te exporteren naar een versleuteld usb-station voor extra zekerheid. Zo voorkom je dat één lek al je accounts in gevaar brengt en kun je wachtwoorden probleemloos blijven vernieuwen.

Tweestapsverificatie

Helaas is zelfs een fantastisch wachtwoord kwetsbaar wanneer een bedrijf een datalek heeft. Activeer daarom altijd een tweestapsverificatie, ook wel multi-factor authentication genoemd. Veel diensten bieden deze optie aan. Ga naar de beveiligingsinstellingen van je account, bijvoorbeeld Account / Beveiliging / Tweestapsaanmelding, en kies voor een authenticator-app.

Installeer op je telefoon een gratis app als Google Authenticator. Klik op QR-code scannen, houd de camera boven het scherm en bevestig. De app toont nu elke dertig seconden een nieuwe zescijferige code. Voer die in op het webformulier en sla de herstelcodes op in een offline-document.

Voor kritieke accounts, zoals je cloudopslag of crypto-wallet, gebruik je bij voorkeur een hardware-sleutel als YubiKey. Steek de sleutel in de usb-poort, druk op het lampje en log in zonder een code over te typen. Dankzij de FIDO2-standaard wordt phishing onmogelijk, omdat de sleutel de url controleert voordat hij tekent. Zo combineer je gemak met een ijzersterke tweede factor die indringers buitenhoudt. Bewaar een reservesleutel op een andere locatie zodat verlies of diefstal je niet buitensluit.

Veilig en tijdelijk delen

Je wilt een scan van je paspoort opsturen naar een overheidsinstelling, of een map met familiefoto’s delen met oma. Gebruik dan nooit onbeveiligde e-mailbijlagen. Kies in plaats daarvan voor een end-to-end-versleutelde dienst als Wormhole.

Sleep het bestand naar het tabblad en beperk de download tot één keer. Kopieer de link, plak hem in een bericht en stuur het wachtwoord via een ander kanaal. Wie te laat klikt, krijgt een 404-fout, waardoor je geen nieuwsgierige meelezers meer hebt.

Werk je in Windows, open dan een willekeurige map, klik met rechts op een bestand, ga naar OneDrive / Delen, kies via de drie puntjes Instellingen voor delen en voeg een Wachtwoord en Vervaldatum toe. Door tijd, wachtwoord en versleuteling te combineren geef je kwaadwillenden geen kans. Bovendien bespaar je opslagruimte omdat het bestand niet in talloze inboxen blijft zweven.

Virtueel privénetwerk

Openbare hotspots in hotels en cafés zijn een paradijs voor datadieven. Zodra je onversleuteld verkeer verstuurt, kan iedereen in het netwerk meelezen. De eenvoudigste bescherming is het inschakelen van een virtueel privénetwerk. Installeer op je laptop en mobiel bijvoorbeeld de opensource-dienst Mullvad of het commerciële NordVPN.

Open de app, klik op Snel verbinden en verifieer dat het slot-pictogram in de menubalk verschijnt. Activeer daarnaast de optie Kill Switch zodat je verbinding blokkeert zodra de tunnel wegvalt. Voor extra zekerheid kun je in je browser de ingebouwde optie Altijd beveiligde verbindingen gebruiken activeren, die je vindt via Instellingen / Privacy en beveiliging. In Firefox heet de optie Alleen-HTTPS-modus. Test je opstelling via de site DNSLeakTest. Verschijnt je eigen provider niet, dan zit je goed. Zo browse je veilig, zelfs op een open wifinetwerk.

Monitoren én reageren

Beveiliging is geen eenmalige klus. Stel dus alerts in die automatisch waarschuwen wanneer jouw gegevens op straat liggen. Klik op Have I Been Pwned bovenaan op Notify me en vul je e-mailadres in. De dienst mailt je voortaan zodra je mailadres opduikt in een nieuw lek.

Voeg daarnaast domeinmonitoring toe voor je eigen website als je die hebt. Als er een waarschuwing verschijnt, open je direct de wachtwoordmanager, genereer je een nieuw wachtwoord en controleer je of tweestapsverificatie actief is. Noteer het incident in je kleurenoverzicht.

Reageer je snel, dan is de kans klein dat cybercriminelen al hebben toegeslagen. Zo bouw je een continue verdedigingslinie die meegroeit met het dreigingslandschap. Maak er een maandelijkse routine van. Dan zijn al je accounts, ook de oude, veilig.

Pak de regie over je data!

Datalekken horen bij het digitale leven, maar hun impact bepaal jij. Door eerst je voetafdruk in kaart te brengen, vervolgens unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie toe te passen en je apparaten te versleutelen, sluit je de belangrijkste toegangspoorten. Veilige bestandsdeling, een betrouwbare VPN en een periodieke schoonmaak dichten de resterende kiertjes. Met automatische monitoring en hulp van de AVG is er een goede basis. Geen enkele maatregel staat op zichzelf; samen vormen ze een flexibel schild dat meebeweegt met nieuwe dreigingen. Begin vandaag, ervaar morgen al meer gemoedsrust en bespaar geld en ongemak op de lange termijn.