Naast Razer waagt ook Asus zich aan het concept game-smartphone. De Asus ROG Phone is een originele smartphone, bomvol features en gimmicks.

Het lukt Asus vooralsnog niet echt om met hun smartphones voet aan de grond te krijgen. De Zenfone-serie uit 2018, met onder andere de Zenfone 5 en Zenfone 5Z waren degelijke smartphones tegen een aantrekkelijke prijs. Maar ze vielen volkomen weg door hun ontwerp, dat wel heel erg afgekeken is van de iPhone X. Asus probeert het daarom nu over een andere boeg te gooien, met een krachtige smartphone voor een (voor Asus bekende) niche-doelgroep: gamers. Asus heeft al laten zien dat ze indrukwekkende apparaten kunnen maken, bijvoorbeeld met hun pc- en laptop-aanbod. Dat geldt ook voor hun Asus ROG (Republic of Gamers) smartphone. Helaas vervalt Asus wel in enkele misstappen die het ook met hun game-laptops en pc’s maakt.

©PXimport

Game-smartphone

Voordat ik daarop terugkom, eerst even over de Asus ROG Phone zelf. De smartphone heeft alles aan boord wat je van een krachtig toestel voor gamers verwacht: een groot full HD-scherm, de beste Snapdragon-processor, veel werkgeheugen en een forse batterij met een capaciteit van maarliefst 4.000 mAh.

Er zijn genoeg smartphones met vergelijkbare specs, zoals de onlangs geïntroduceerde OnePlus 6T. Maar als gamer heb je meer nodig, ook daar zorgt Asus voor: stereospeakers aan de voorzijde van het toestel en er is gewoon een koptelefoonpoort, cruciaal voor mobiele gamers. Opvallendst is dat Asus een schermpaneel in de ROG Phone heeft geplaatst met een hogere verversingssnelheid. Hierdoor loopt het beeld soepeler, en dat positieve verschil merk je in games, maar ook in gewoon gebruik, zoals bij scrollen en animaties. Ik zal daar eerlijk in zijn: wanneer je een smartphone met een scherm met hoge verversingssnelheid gebruikt, wil je niet meer anders. Knullig is wel dat je in de instellingen eerst handmatig de snelheid op 90 hertz moet zetten. Standaard staat hij namelijk ingesteld op 60hz, wat de gebruikelijke verversingssnelheid is voor smartphones in het algemeen.

Asus ROG Phone of Razer Phone 2

Asus is niet de enige die een scherm met hogere verversingssnelheid in zijn smartphone heeft geplaatst. Razer maakt ook smartphones voor dezelfde gaming-doelgroep: de Razer Phone en Razer Phone 2. Deze toestellen kunnen zelfs tot 120 hertz, maar hebben als nadeel dat het lcd-schermen zijn, en geen amoled-display. Dat is wél het geval bij de Asus ROG Phone, waardoor ik persoonlijk het scherm van de Asus-smartphone verkies boven die van de Razer Phone 2. De schermkwaliteit is dik in orde en kan bovendien in de instellingen van het toestel naar eigen wens ingesteld worden.

Het scherm van de Asus ROG Phone is 6 inch in diameter, omgerekend zo’n 15,2 centimeter. Dankzij een beeldverhouding van 1 bij 2 en dunne randen aan de zijkanten is de smartphone nog altijd fors, maar niet opvallend groot. Hoewel de speakers aan de boven en onderzijde natuurlijk wel hun ruimte opeisen. Het heeft voor het kijken van video en het spelen van games wel een extra voordeel, omdat het comfortabel vasthoudt aan deze boven- en onderrand.

Bouw

De bouwkwaliteit van de Asus ROG Phone is dik in orde en nog waterdicht ook. Toch lopen we hier tegen een van de misstappen aan, die ik net aanstipte. Gaming-hardware en afschuwelijk design gaan hand-in-hand, met de ROG Phone is dat niet anders. Waarom wordt de gaming-doelgroep nog altijd aangesproken met kinderlijk lelijk en pretentieus ontwerp, terwijl het prijskaartje van 900 euro bepaald niet kinderachtig is. Toegegeven, het design van de smartphone is een kwestie van smaak. Maar vorm gaat helaas ook boven functie aan de achterzijde van de Asus ROG Phone: de vingerafdrukscanner is onvindbaar en te klein, waardoor je lang met je vinger over de achterzijde van je smartphone veegt voordat je je toestel eindelijk ontgrendelt. Niet alleen is een pincode dan sneller, ook heb je een toestel dat binnen een mum van tijd vol met vette vingerafdrukken zit. Je raadt het dus al: ook de ROG Phone heeft een glazen achterzijde.

Aan deze achterzijde zit een ROG-logo dat je licht kunt laten geven in de kleur die je wilt. Net als de Razer Phone 2 overigens. Spreekt dit je aan, houd er dan wel rekening mee dat een hoesje dit enerzijds niet echt accentueert. Maar anderzijds wel aan te bevelen is als je kijkt naar de prijs van het toestel en het feit dat de glazen achterzijde vingerafdrukken aantrekt en breekbaar is.

©PXimport

Software

Het ontwerp van de smartphone zie je natuurlijk ook terug in de Android-skin die Asus gebruikt. Dat is minder storend, omdat je Android natuurlijk altijd naar wens kunt instellen, desnoods met Nova Launcher. Fijn is wel dat Asus je in de instellingen overal aan laat sleutelen en dat je met de (verschrikkelijk pretentieus ogende) app Game Center de prestaties en koeling afstelt. Tof!

Minder tof, en hier gaan we naar de tweede misstap van de Asus ROG Phone, is dat Asus het nodig vindt om slechte gewoontes van zijn Windows-systemen over te nemen voor smartphones. Dat je een smartphone van 900 euro vult met bloatware als eigen cloudopslag en alle apps van (het steeds dubieuzer wordende Facebook) is niet netjes. Dat Asus ervoor kiest bij Windows een antivirus bij te leveren, valt goed te praten omdat Windows immers antivirus nodig heeft. Dat is niet het geval voor Androids. Dat Asus ervoor kiest een onverwijderbare Mobiele Manager toe te voegen om overbodige antivirus en geheugenboosters op je toestel te krijgen is verwijtbaar. Het is niet alleen misleidend, maar ook zonde van je toestelcapaciteit. Hoe wil Asus zijn smartphones op de kaart zetten en Apple van de smartphone-gaming-troon stoten met dit soort streken en een design dat schreeuwt dat je je eigen gebruikers niet serieus neemt?

Een ander punt van verbetering voor de Asus ROG Phone is dat de smartphone nog niet over de recentste Androidversie beschikt. Hoewel Android 9 (Pie) al zo’n half jaar geleden uit is gekomen, draait de smartphone nog altijd op Android 8.1 (Oreo). Gelukkig wel met een redelijk recente veiligheidspatch: november 2018 (op het moment van schrijven is het eind december).

©PXimport

©PXimport

©CIDimport

©CIDimport

Gamen op de Asus ROG Phone

De Asus ROG Phone heeft meer dan genoeg rekenkracht aan boord, houdt comfortabel vast, heeft stereospeakers, een koptelefooningang en een forse accucapactiteit: alles aan boord dus dat je nodig hebt voor het spelen van games. Sterker nog Asus heeft meer uit de kast getrokken om te laten zien dat ze met de Asus ROG Phone beter is dan zijn concurrentie. Zo zijn de randen van het toestel aanraakgevoelig, wat extra controlls biedt bij het gamen. Handig! HTC en Google’s Pixel-smartphone beschikken ook over aanraakgevoelige randen, maar Asus is de eerste fabrikant die deze techniek daadwerkelijk handig maakt.

Ook zijn er accessoires voor de Asus ROG smartphone, zoals een koelingsysteem dat je op de smartphone klikt: er is een speciale aansluiting voor aan de linkerzijkant van de smartphone. Niet alleen houdt het je smartphone koeler, ook zorgt het ervoor dat je een koptelefoon- en usb-c-poort op een praktische plek hebt tijdens het gamen. Hoewel ook deze accessoire (net als de smartphone) bepaald niet oogstrelend is, is het wel ontzettend handig. Ook als je toestel bijvoorbeeld warm wordt in de zon.

De forse accu zorgt er natuurlijk voor dat je lang kunt gamen. Maar ook in normaal gebruik gaat het toestel lang mee: een dag of twee bij normaal gebruik. Fijn is ook dat er een snellader bijgeleverd wordt.

©PXimport

©CIDimport

©CIDimport

©CIDimport

Camera

Tussen al het benchmarken en gamen door zou je bijna nog vergeten de camera te testen. Asus heeft bij zijn andere Zenfones hard ingezet op de camera-prestaties. Wat tot zeer degelijke foto’s leidde. Bij de ROG Phone heeft de camera natuurlijk een iets lagere prioriteit. Ik merkte in praktijk dat de resultaten nogal wisselend zijn, maar bij kunstlicht zijn de resultaten magertjes. Foto’s zijn vaak flets en ik had veel lichtstrepen. Zonde! Ik heb echter het idee dat Asus hier nog veel aan kan verbeteren met een software-update.

De ROG Phone beschikt over een dualcam aan de achterzijde. Hierbij kun je kiezen tussen de hoofdlens en een groothoeklens. Die laatste lens is erg prettig als je net even wat meer op de foto probeert te krijgen.

©CIDimport

Concurrenten

Zoals ik al door liet schemeren in deze review en concludeerde in mijn review van de Razer Phone 2: de Asus ROG Phone is de beste game-smartphone die je kunt krijgen. Het toestel is completer en beschikt over slimmigheidjes (zoals touch op de randen) en accessoires. Hierdoor verkies ik hem ook boven bijvoorbeeld de iPhone XS, die welliswaar krachtiger is, maar op de eerder genoemde gebieden ook het onderspit delft. Helaas voor Asus is het aanbod van games op Android nog altijd niet gelijk aan die van de Apple’s iOS. Ook is de Samsung Galaxy Note 9 een te overwegen alternatief: deze smartphone valt in dezelfde prijsklasse en is ook indrukwekkend krachtig, maar beschikt wel over een goede camera en fraai design.

Conclusie: Asus ROG Phone kopen?

Of de niche-doelgroep van smartphone gamers wel of niet levensvatbaar is, dat zal blijken. Ben je er zelf voor in de markt, dan is de Asus ROG Phone de beste keuze. Het is een serieus krachtige en complete smartphone, verpakt in een kinderlijk uiterlijk. Hopelijk maakt Asus met een opvolger de gaming-smartphone volwassen.

Tijdens het persevent van Sony op het Europese hoofdkwartier in Weybrigde in het Verenigd Koninkrijk werden de nieuwe soundbars en tv's van 2025 aangekondigd. Het bedrijf zegt het misschien niet met zoveel woorden, maar de boodschap is duidelijk: minder frequente updates van alle modellen, en miniled blijft de technologie voor het topmodel.

 De 2023 A95L qd-oled-tv heeft twee jaar in het aanbod gestaan, ondanks het feit dat er vorig jaar wel degelijk een nieuw paneel beschikbaar was. In 2025 krijgt het model wel een update. De Bravia 8 II - te lezen als Bravia 8 Mark 2 - zal uitgerust zijn met het nieuwste (3e generatie) qd-oled-paneel van Samsung Display. Sony claimt dat dit paneel een 25% hogere piekhelderheid zal leveren ten opzichte van de A95L. Als we kijken naar wat Samsung Display (de panelfabrikant) claimde op CES, dan kan dit paneel tot 4.000 nits piekhelderheid leveren. We vermoeden dat Sony daar onder zal blijven, het merk is over het algemeen wat voorzichtiger en pusht zijn oled-panelen niet tot het uiterste op het gebied van piekhelderheid. Opmerkelijk genoeg vermeldde Sony expliciet dat de Bravia 8 II goedkoper zal zijn dan de A95L, maar concrete prijzen zijn er nog niet. De Bravia 8 II zal beschikbaar zijn in 55 en 65 inch.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De Bravia 5 en Bravia 3

Verder naar onder in de line-up worden de Bravia 5 en Bravia 3 aangekondigd, ze vervangen respectievelijk de X90L en de X75WL. De Bravia 5 wordt uitgerust met de XR-processor (ook te vinden op de hogere modellen) en een XR Backlight Master Drive, een miniled-achtergrondverlichting die zes keer meer zones zal gebruiken dan de X90L. Hij zal beschikbaar zijn in 55, 65, 75,85, en 98 inch. De Bravia 3 is een instap 4K-model met direct led-achtergrondverlichting en de X1-processor. Dit model zal beschikbaar zijn in 43, 50, 55, 65, 75, en 85 inch. Beide modellen ondersteunen Dolby Vision en Dolby Atmos.

Demo's van nieuwe modellen

Sony toonde een aantal demonstraties van de nieuwe modellen, in vergelijking met een aantal concurrenten (dat waren uiteraard 2024-modellen). De Bravia 8 II stond opgesteld naast de voorganger de A95L, een Sony referentie studiomonitor, en een LG G4 en Samsung S95D. Zowel in Vivid Mode als de Filmmaker Mode (of vergelijkbaar want Sony gebruikt geen Filmmaker Mode) liet de Bravia 8 II een sterke indruk na. Zijn beelden leunen erg dicht tegen de studioreferentie aan. Kleuren in zeer heldere accenten zijn beter, en donkere gradaties worden nauwkeuriger weergegeven.

De Bravia 5 stond opgesteld naast een X85L (wat overigens een ietwat vreemde vergelijking is, want het toestel vervangt de X90L) en een Samsung QN85D. De XR Backlight Master Drive geeft de Sony flink wat extra helderheid en een duidelijke verbetering in contrast. Sony toonde ook een nieuwe techniek voor ruisonderdrukking bij oude bronnen (SD-content zoals Friends). Dat presteerde in sommige gevallen goed, maar liet in andere gevallen meer ruis zien. Mogelijk verfijnt Sony dit nog voordat het model op de markt komt. Het feit dat de testen in Vivid beeldmode gedaan werden, maakt de vergelijking ook moeilijk, vermits fabrikanten daar vaak veel vrijheid nemen.

Audioverwerking, beeldverwerking en Studio Calibrated

Op het gebied van beeldverwerking liet Sony dit keer geen belangrijke nieuwigheden zien. Ons oordeel over het nieuwe ruisonderdrukkingsalgoritme dat tijdens de Bravia 5 demo getoond werd, laten we nog even achterwege totdat we het zelf kunnen testen. De Bravia 3 heeft een nieuw algoritme voor beeldkwaliteit, maar dat werd alleen in Vivid-mode getoond en dat is een test waaruit weinig op te maken valt.  

©Eric Beeckmans | ID.nl

Sony benadrukte verder nog de aanwezigheid van Voice Zoom 3 op de Bravia 8 II en Bravia 5. Daarmee kan de processor nauwkeurig stem of dialogen isoleren van de rest van de audio. Zo kun je die selectief versterken (voor film kijken ’s avonds) of verzwakken (om de commentator bij sport wat stiller te maken).

De tagline van Sony, ‘Cinema is coming home', wil de fabrikant garanderen met een aantal Studio Calibrated beeldmodes: Netflix Adaptive Calibrated Mode, Prime Video Calibrated Mode en Sony Pictures Core Calibrated Mode. Die modi zijn specifiek in samenwerking met de respectievelijke streamingdienst opgezet. Voor alle andere content is er de ‘Professional’-beeldmode.

Tweejaarlijkse cyclus en miniled als toptechnologie

Net als vorig jaar heeft Sony alleen een deel van line-up vernieuwd. Dat is een aanpak die we toejuichen, want het maakt de verbeteringen die een nieuw model krijgt veel duidelijker. Sony kan daar eventueel nog wel van afwijken, bijvoorbeeld als een model het slecht doet in de markt. Maar we hopen dat dit voorbeeld navolging krijgt.

De 2024 Bravia 9 - een miniled-model - geldt nog steeds als het topmodel, ondanks de vernieuwde Bravia 8 II QD-OLED. Sterker nog, Sony kondigde voor volgend jaar een RGB-miniled technologie aan die duidelijk voorbestemd is om het nieuwe topmodel te worden.

Wat is een rgb-miniled achtergrondverlichting?

De achtergrondverlichting is het onderdeel van een lcd-tv dat licht produceert. Dat kunnen witte leds zijn, maar een moderne premium lcd-tv gebruikt doorgaans talloze minileds die blauw licht produceren, dat via een quantum dot-folie wordt omgezet naar wit licht. De leds worden onderverdeeld in zones die de processor individueel kan aansturen om het contrast te verbeteren. In donkere zones dimt hij het licht, in heldere zones kan hij de leds sterker aansturen. Om kleur te produceren wordt elke pixel met behulp van een kleurfilter opgedeeld in een rode, groene en blauwe subpixel.

©Sony

RGB-miniled technologie vervangt dit systeem door trio's van rode, groene en blauwe minileds te gebruiken die samen wit licht creëren, waardoor de quantum dot-laag overbodig wordt. Omdat er nog steeds veel minder leds dan pixels zijn, blijft het kleurenfilter nodig om per pixel de juiste kleuren te creëren. Net zoals bij een huidige miniled-tv worden de leds onderverdeeld in zones om het contrast te verbeteren.

©Sony

Maar deze technologie kan nog een stapje verder gaan. Als de processor detecteert dat er in een bepaalde zone enkel groen licht nodig, dan kan hij de rode en blauwe leds uitschakelen. Dat is alvast veel efficiënter dan het overbodige licht weg te filteren.

Wachten tot 2026 voor nog rijkere, helderdere kleuren

Sony claimt dat dit soort achtergrondverlichting een piekhelderheid van 4.000 nits en kleurbereik van 99 % P3 kan bereiken en 90% Rec.2020. Dat is een flinke upgrade ten opzichte van de beste tv’s die momenteel wel 4000 nits halen, maar eerder 95% P3 en 75% Rec.2020 leveren. Concreet kan een rgb-miniled veel helderdere kleuren tonen, die toch erg intens zijn.

©Sony

Daarnaast zijn ook meer nauwkeurige kleurgradaties mogelijk, en dat zowel in heel donkere als heel heldere tinten. Een aangezien meer en meer filmmakers vaak erg donkere scènes gebruiken, zou dat een welkome verbetering zijn. De technologie heeft nog twee extra voordelen. Ze is schaalbaar naar grote tv-maten. En een rgb-miniled tv zou ook een betere kijkhoek hebben, al liet Sony niet weten hoe dat gerealiseerd wordt. Sony zal een eerste model vermoedelijk in 2026 lanceren.

Ook bij audio een beperkt aantal nieuwe modellen

Net als bij de televisies worden ook de audioproducten niet meer elk jaar vernieuwd zo blijkt. Vorig jaar kreeg de top van het aanbod een make-over, dit jaar is de onderste helft aan de beurt. De Bravia Theatre Bar 6 is een 3.1.2 soundbar met subwoofer. De Bravia Theatre System 6 is een 5.1 soundbar met bijgeleverde surroundluidsprekers en subwoofer. Beide ondersteunen Dolby Atmos, DTS:X, Voice Zoom 3. We kregen een korte demo van de vernieuwde Bravia Bar 6, die een duidelijk vollere en stevigere klank produceerde dan de voorganger.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Daarnaast zijn er ook twee optionele accessoires. De Bravia Theatre Rear 8 bestaat uit één paar draadloze surroundluidsprekers die je kunt gebruiken om de Bar 6 uit te breiden. De Bravia Theatre Sub 7 is een compacte draadloze subwoofer van 100W.

Bekijk andere Sony-tv's op Kieskeurig.nl:

Moet je regelmatig e-mail verzenden naar meerdere contacten, dan win je veel tijd door in Outlook met contactgroepen te werken. Hierdoor hoef je niet telkens de namen van de afzonderlijke ontvangers typen. Bovendien loop je op die manier nooit het risico dat je iemand per ongeluk vergeet.

Toevoegen aan contactpersonen

Met een e-mailgroep kun je bijvoorbeeld de volledige leesclub, de collega’s van de afdeling, of een vriendengroep bundelen. Zo’n mailgroep is ook superhandig voor wie regelmatig een nieuwsbrief verstuurt.

Zorg eerst dat de mensen die deel zullen uitmaken van de e-mailgroep in de lijst Contactpersonen van je mailprogramma staan. Dat kun je bijvoorbeeld doen door een e-mail te openen waarin het e-mailadres van deze persoon staat. Klik met de rechtermuisknop op dit e-mailadres. Hierdoor opent de fiche van deze persoon. Onder de naam van deze persoon klik je op de drie puntjes en dan selecteer je Toevoegen aan contactpersonen.

Voeg het e-mailadres toe aan de lijst met contactpersonen.

Groep samenstellen

Daarna kun je een groep maken. Klik op het pictogram Groepen in de linkerkolom van Outlook. Linksboven zie je de knop Nieuwe e-mail, maar als je op het pijltje daarnaast klikt, kun je Nieuwe groep selecteren. In de pop-up geef je deze groep een duidelijke naam. Bij Beschrijving vul je het doel van de groep in. De groepsleden zullen een e-mail ontvangen waarin dit aan hen wordt meegedeeld. Daarna klik je op de blauwe knop Maken. In de volgende stap kun je de leden van de groep toevoegen. Aan de linkerkant bij Groepen verschijnen alle groepen die je op die manier hebt aangemaakt. Om extra leden toe te voegen selecteer je eerst de groep en daarna klik je op Leden toevoegen. Dat kan door het e-mailadres in te typen.

Je kunt eindeloos veel leden aan een groep toevoegen.

E-mail sturen naar de groep

Om vanuit naar een groep in één keer een e-mail te versturen naar alle leden, selecteer je de betreffende groep aan de linkerkant en klik je rechtsboven op de knop E-mail verzenden. In het Aan-vak zal automatisch de naam van de groep verschijnen. Je kunt de muisaanwijzer boven de groepsnaam houden en even wachten; dan verschijnen de beschrijving van de groep en de namen van de leden.

Een groep verwijder je door met rechts op de naam van de mailgroep te klikken en te kiezen voor Verwijderen. Links in het menu onder Verwijderd staan alle verwijderde items. Hier kun je later de mailgroep nog uit terughalen.

Hou de muisaanwijzer boven de groepsnaam, dan verschijnen de details.