Android is ongekend populair op mobiele apparaten. Het is het gratis besturingssysteem dat gemaakt wordt door Google. Dat het gratis wordt weggegeven is niet zomaar; Google verdient geld aan z’n services. En met services bedoelen we voornamelijk advertenties. Niet zo'n gek idee dus, om Android zonder Google te gebruiken. Hoe doe je dat?

Waarom zonder Google?

Tip 01: Ingebouwde apps

Een aantal van de apps zijn al ‘dubbel’ uitgevoerd als je een apparaat hebt van een fabrikant als Samsung, LG of HTC. Je krijgt dan bijvoorbeeld een aparte e-mailapp, maar ook een muziekspeler, een eigen foto-app en meer. Gebruik je liever geen app van je fabrikant, dan zijn er veel handige alternatieven. Voor e-mail kun je bijvoorbeeld denken aan BlueMail, die alle grote e-mailproviders ondersteunt, zoals Gmail en Hotmail. Je kunt natuurlijk ook kiezen voor Microsoft Outlook voor Android, die eveneens overweg kan met de bekendste e-maildiensten, evenals met IMAP. De Outlook-app synchroniseert echter niet de contactpersonen en agenda van Android. Ook voor veel andere standaardapps vind je veel goede alternatieven in de Play Store. Een aantal zullen we hier apart als tip behandelen.

Tip 02: Apps uitschakelen

Om te voorkomen dat je toch Google-apps gebruikt op je smartphone of tablet (en dat je ze nog moet updaten en ermee lastiggevallen wordt), kun je de Google-apps uitschakelen. Je doet dat door de app Instellingen te openen en dan naar Apps te gaan. Blader aandachtig door de lijst, Google zet lang niet overal z’n merknaam voor, zo heten Google Chrome en Google Maps gewoon Chrome en Maps. Je schakelt een app uit door erop te tikken en daarna te kiezen voor Uitschakelen / App uitschakelen. Let op dat je niet alles van Google uitschakelt, zoals Google Play Services en Google Play zelf. Waarom niet? Dat lees je in tip 3 en in het kader ‘Play Services’. Om zeker te weten of een app van Google afkomstig is of niet, moet je even in de Google Play Store duiken. Bij Mijn apps en games zie je onder de naam van de app de naam van de fabrikant.

©PXimport

Tip 03: Play Store

Vanuit de Google Play Store installeer je alle apps voor Android. Er zijn echter alternatieven. Een van die alternatieven is F-Droid. Dat is een speciale opensource-applicatiewinkel. F-Droid maakt gebruik van repository’s, net als Linux. Op die manier is er niet één centrale instantie die de toegang tot de appstore beheert, maar is het decentraal. Je installeert F-Droid vanaf de website www.f-droid.org. Tik op Download F-Droid en haal de betreffende apk binnen. Voer het gedownloade bestand uit. Standaard worden apps uit onbekende bronnen geblokkeerd. Verschijnt er een melding, tik dan op Instellingen en zet bij Beveiliging / Apparaatbeheer de schakelaar om bij Onbekende bronnen en tik op OK. Je kunt de apk opnieuw openen vanuit je Downloads. Tik dan op Installeren. Naast F-Droid kun je ook kiezen voor Amazon Appstore, of voor de Microsoft Apps-app. De laatste is een mini-appwinkel met apps van Microsoft. Houd er wel rekening mee dat het aanbod van deze alternatieve applicatiewinkels karig is, veel van de bekendste apps zul je er helaas niet terugvinden.

©PXimport

Zin en onzin van custom rom’s

Tip 04: F-Droid

Zodra je F-Droid opent, kan het even duren voordat de lijst met apps is geladen. Bovenaan bij Wat is nieuw kun je een categorie kiezen, bijvoorbeeld Internet. Je kunt gewoon een app openen en dan tikken op Installeren om de app te installeren. Helaas is het zo dat je als je geen rootrechten hebt op je Android, je onbekende bronnen aan moet laten staan. Let op dat je niet zomaar onbekende apk’s vanaf het internet installeert, deze kunnen onveilig zijn! Ga overigens in F-Droid nog even naar Instellingen via het menu en zet een vinkje bij Download automatisch updates. Vink eventueel ook Alleen via Wi-Fi aan om updates alleen over wifi te downloaden. Naast de menuknop vind je de optie om je bronnen (repository’s) te beheren. Als je daarop tikt, zie je de actieve bronnen. Je vindt meer bronnen voor andere apps hier. Om een nieuwe bron toe te voegen, tik je op Nieuwe bron. Voer dan het bronadres (oftewel de url) in en tik op Toevoegen.

Tip 05: Google Chrome

Als je af wilt van Google Chrome, heb je veel om te kiezen. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan Mozilla Firefox. De Android-versie synchroniseert met de desktopvariant en ondersteunt zelfs extensies. Daarmee kun je bijvoorbeeld eenvoudig advertenties blokkeren. Een andere optie is om te kiezen voor bijvoorbeeld Dolphin Browser, die browser bestaat al erg lang op Android en wordt nog steeds regelmatig bijgewerkt en verbeterd. Op bepaalde apparaten die root hebben, is het mogelijk om de AOSP-browser te installeren. Dat is de standaard opensourcebrowser voor Android. Deze vind je hier. Het aantal ondersteunde apparaten is echter wel beperkt. In F-Droid vind je eveneens een opensourcebrowser genaamd simpelweg genaamd Browser.

©PXimport

Tip 06: Zoeken

Je kunt andere zoekapps installeren in Android, zoals DuckDuckGo, Yahoo Zoeken, Startpage of Bing Search. Bij de meeste zoek-apps kun je een widget aan je startscherm toevoegen om er snel en eenvoudig mee te zoeken. Mocht je toch graag Google Chrome blijven gebruiken, dan kun je daarin wel een andere standaardzoekmachine instellen. Daarvoor open je Chrome en tik je op de menuknop rechts van de adresbalk en ga je naar Instellingen. Tik dan op Zoekmachine en kies een andere zoekmachine uit de lijst. Helaas missen daar wel een aantal populaire opties. De mobiele browser Mozilla Firefox biedt voor zoeken een stuk meer instellingen dan Chrome. Je kunt hierbij zelf bepalen welke zoekmachines je toevoegt en welke je als standaard wilt instellen. Ook kun je die gekozen standaardzoekmachine van Firefox in sommige Android-versies automatisch laten starten als je lang op de thuisknop drukt.

Tip 07: Google-instellingen

©PXimport

Google maakt het lastig om de datadrift in Android te verminderen. Google Now, de app die je continu contextuele informatie geeft en daarvoor heel wat permissies gebruikt, zet je als volgt uit. Ga naar Instellingen / Google en dan naar Zoeken en Now. Ga dan naar Je feed en zet de schakelaar bij Feed om. Als je de optie Ook je feedvoorkeuren aanvinkt, wordt Google Now op al je apparaten uitgeschakeld. Voor optimale privacy, vink je die optie aan. Tik dan op Uitschakelen. Om te voorkomen dat Google nog data verzamelt van je apparaat, ga je naar Accounts en privacy. Tik dan op Google-activiteitopties en zet daar per onderdeel de gegevens uit. Doe dat dus bij Web- en app-activiteit, Apparaatgegevens, Spraak- en audioactiviteit, YouTube-zoekgeschiedenis, YouTube-kijkgeschiedenis en Locatiegeschiedenis van Google. Zet de schakelaar van elk onderdeel om en tik op Onderbreken. Ga daarna nog even twee keer terug totdat je weer bij Google bent in de Instellingen. Tik dan op Advertenties en selecteer Afmelden voor personalisatie van advertenties om te voorkomen dat advertenties op basis van je Google-gegevens gepersonaliseerd worden.

©PXimport

Play Services

©PXimport

Tip 08: Google Maps

Als je wilt navigeren zonder dat Google weet waar je heengaat, heb je een aantal opties. Een van de betere opties is HERE WeGo, de navigatie-app die vroeger van Nokia was, maar tegenwoordig in handen is van Audi en BMW. De app bevat veel functies van Google Maps, zoals navigatie met het openbaar vervoer en fietsroutes. Wil je liever een meer open alternatief, dan moet je op zoek naar een app die gebruikmaakt van OpenStreetMaps. Een van die apps is bijvoorbeeld Kaarten & Navigatie van OsmAnd.

Tip 09: Google Foto’s

Google Foto’s is een heel erg handige dienst. We vinden het erg fijn dat je gratis onbeperkte opslag krijgt voor al je foto’s, die je vervolgens ook op elk apparaat kunt bekijken. Natuurlijk moet die gratis dienst ergens van ‘betaald’ worden. Google scant je foto’s continu om zijn algoritmes te verbeteren. Een gratis alternatief dat precies hetzelfde kan als Google Foto’s kennen wij niet. Natuurlijk heb je wel andere apps waarmee je je Android-foto’s kunt beheren. Vaak levert de telefoonfabrikant een eigen foto-app mee, maar deze is meestal wat te beperkt. Een gratis alternatief is bijvoorbeeld Piktures. In de galerij staan al je foto’s, maar de app heeft een aantal leuke extra’s. Zo kun je de agendaweergave openen en zie je per dag je gemaakte foto’s. Ook kun je foto’s inzien via Dropbox en bepaalde foto’s achter slot en grendel zetten met een pincode. Een betaalde oplossing die wij prettig vinden werken is Focus Picture Gallery. In F-Droid vind je overigens A Photo Manager, een opensource fotobeheerder met geofuncties geïntegreerd.

©PXimport

Tip 10: Office-documenten

Het beste alternatief voor Google Documenten is Microsoft Office. Die suite is vandaag de dag in zijn geheel beschikbaar voor Android. Je hebt de beschikking over Word, PowerPoint, Excel, Outlook en OneNote. Helaas kun je in de gratis versie alleen documenten bekijken, voor het bewerken ervan moet je een abonnement op Office 365 nemen. Wil je alleen documenten bekijken op je mobiele apparaat, dan kun je overigens ook kiezen voor LibreOffice Viewer, of het Indiase bedrijf Zoho. Die laatste heeft ook zijn eigen Android-suite met de mogelijkheid om documenten direct op je smartphone of tablet te bewerken. Daarvoor hoef je geen account aan te maken en je kunt met anderen samenwerken aan een document. Je kunt ook kijken naar Dropbox Paper, waarmee je documenten kunt bewerken die zich in je Dropbox bevinden. Je kunt ook hier eenvoudig samenwerken met anderen, maar je kunt er geen spreadsheets of presentaties mee bewerken.

©PXimport

Tip 11: Telefoon

De telefoon-app op alle niet-Google-telefoons is van de fabrikant, dus van bijvoorbeeld LG, Samsung of HTC. Heb je een Nexus- of Pixel-telefoon, dan is de telefoonapp wel van Google. Als je daar vanaf wilt, zijn er mogelijkheden. Een daarvan is Drupe. Deze app voegt ook nog een aantal extra handigheidjes toe. Zo kun je contacten met een veeg vanaf je hoofdscherm bellen. Handig is dat Drupe ook telefoontjes kan plegen met andere apps, zoals WhatsApp, Skype en Facebook Messenger, zodat je een compleet overzicht van je belgeschiedenis hebt. Wil je liever iets eenvoudigers, dan kun je kijken naar de Zero Dialer. Zoals de naam al doet vermoeden, richt deze app zich op de basis. Dat betekent een goeie zoekfunctie, de optie om telefoontjes te blokkeren en snel bij je contactpersonen te komen. Je kunt in Android de standaard belapp instellen via Instellingen / Apps / Standaardapplicaties en kies dan voor Oproep-app.

Tip 12: Toetsenbord

Het toetsenbord van Android kun je eenvoudig vervangen door een alternatief. Vaak is dit niet nodig, omdat je fabrikant al een eigen toetsenbord meelevert. Wat betreft toetsenborden is er bovendien erg veel concurrentie, dus je hebt veel te kiezen, zowel gratis als betaald. Een paar voorbeelden zijn SwiftKey, Swype, Chrooma, TouchPal en Minuum. Elk toetsenbord heeft wel een aantal extra handigheidjes, zoals thema’s, snelkoppelingen om te knippen en plakken, zoeken en emoji-integratie. Wil je een opensource-toetsenbord, kijk dan eens naar AnySoftKeyboard.

©PXimport

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.