ID.nl logo
Vette koffiebonen: wat zijn dat en wat doen die met mijn koffie?
© Seth Michael - stock.adobe.com
Huis

Vette koffiebonen: wat zijn dat en wat doen die met mijn koffie?

Vet is de duivel, zeggen ze weleens. Voor koffiebonen geldt dat gelukkig niet. Elke koffieboon bevat namelijk oliën. Door de bonen te verhitten of te branden, komt dat vet naar buiten. Na lange branding oftewel ‘dark roasts’ zie je soms zelfs een olieachtig laagje op de bonen. Wat zijn vette koffiebonen precies en zijn er voor- of nadelen?

Dit artikel in het kort:

  • Hoe langer een koffieboon wordt gebrand, hoe meer olie erop komt te staan. Vette koffiebonen zijn dan ook meestal ‘dark roast’.

  • Als bonen lang blijven liggen voordat er koffie van wordt gezet, of als ze niet goed worden bewaard, worden ze ook vet.

  • Het vet in vette bonen zit in feite in elke boon. Alleen komt het er in sommige bonen óp te liggen.

  • Meer weten over de branding van koffiebonen? Lees dan Light roast, medium roast en dark roast: dit doet de branding voor de smaak van je koffie

Wat zijn vette koffiebonen?

Vette koffiebonen onderscheiden zich door een glanzend olielaagje op het oppervlak. Als dit olielaagje niet slechts op enkele, maar op veel bonen in een zak aanwezig is, spreek je van 'vette koffiebonen'. Vaak zijn vette koffiebonen donker van kleur.

Elke koffieboon bevat olie. In een koffieboon zitten twee natuurlijke oliën: cafestol en kahweol. Tijdens het branden komen die oliën vrij, vooral bij donker gebrande koffiebonen. Hoe langer de branding, hoe meer olie er op het oppervlak ontstaat. Je ziet dat de bonen dan bedekt zijn met een soort vettig laagje, waardoor ze glimmen.

Dat vettige laagje op de koffiebonen ontstaat door een chemische reactie tussen de binnenkant van de bonen en zuurstof. Als een boon lang wordt gebrand, waarbij het inwendige omhulsel barst en CO₂ vrijkomt, dat vrijwel meteen reageert met zuurstof. Daarbij ontstaat er een olielaagje. Dat is een proces van oxidatie, en dat proces blijft lang doorgaan, zelfs nadat de bonen zijn verpakt. ‘Oude’ bonen zijn dan ook vaak vetter.

©PHICHAK LIMPRASUTR

Hoe worden koffiebonen vet?

In principe hebben vettige koffiebonen drie oorzaken. De eerste is vaak met opzet, de laatste twee zijn minder gewenst.

  • Branding (het brandproces): Tijdens het branden van koffiebonen nemen ze in omvang toe en worden de bonen enigszins sponsachtig. Bij de zogenaamde ‘tweede kraak’ komen de oliën naar buiten. Hierdoor gaan de bonen licht glanzen en ontstaat er een vettig laagje op de boon. Bij dit proces kunnen de bonen (te) vet worden. Dat gebeurt vooral bij donkere brandingen, zoals bij dark roast-koffie.

  • Tijd tussen het branden en koffiezetten: Een andere belangrijke factor is de tijd tussen het branden en het zetten van je kopje koffie. Hoe langer het duurt voordat je de donker gebrande bonen gebruikt, des te vetter de bonen worden door oxidatie. Dat zorgt ook nog eens voor verlies van smaak. Dat is vaak het geval bij koffie die je in de supermarkt koopt, waar het enige tijd kan duren voordat de koffie in de schappen belandt. Vers gebrande koffie heeft aanzienlijk minder last van overmatige vetheid.

  • Temperatuur: Hoewel je weinig controle hebt over de eerstgenoemde factoren, kun je wel de temperatuur beheersen waarbij de koffiebonen worden bewaard. Bewaar de bonen in een donkere en luchtdichte omgeving. Bewaar ze bovendien op een koele, donkere plek (niet in de koelkast), want als koffiebonen te lang op een warme plaats liggen, gaan ze nog meer 'zweten', waardoor de aroma's letterlijk verdwijnen.

Verpakking met ventieltje Na het branden stoten bonen vaak nog wat CO₂ uit. Als dat in de verpakking blijft, oxideren de bonen sneller en kunnen ze sneller vettig worden. Daarom worden verpakkingen soms uitgerust met een ventieltje. De CO₂ kan er dan uit, maar er kan geen zuurstof in. Koffiebonen kopen in plaats van gemalen koffie maakt het CO₂-probleem ook minder (in koffie dan). En wist je dat je ook best thuis koffiebonen kunt branden?

De voordelen van meer vet in je boon

In principe zit er eigenlijk niet per se meer vet in de olieachtige koffieboon. Alle bonen hebben min of meer even vet. Wel komt er meer vet vrij. Hoe langer de branding, hoe meer vet. Veel mensen vinden dark roast-koffie enorm lekker. De smaak kan dus een voordeel zijn, maar dat is voor iedereen persoonlijk. Als de bonen vet zijn doordat ze niet meer kraakvers zijn of niet bij de juiste temperatuur zijn bewaard, is dat meestal geen voordeel. De smaak wordt er in elk geval niet beter van.

Vette koffiebonen hebben ook nadelen

Als bonen vet zijn geworden doordat ze slecht zijn bewaard zijn, gaat dat ten koste van de kwaliteit en de smaak. Ook als ze lang zijn gebrand, is dat niet per se een pluspunt. De smaak wordt dan minder complex. Of anders gezegd: een beetje saai. Sommige koffiekenners zeggen dat het lekkerste van de smaak van koffie in de olie zit. Die zou je dus in de boon willen houden.

Vette bonen hebben nog een nadeel: je koffiemachine of bonenmaler kan er niet altijd goed tegen. Het vet blijft aan de snijbladen plakken en in het piston van de espressomachine kan zich vet ophopen. Extra schoonmaken helpt natuurlijk, maar dan moet je wel weten dat je vette bonen hebt.

©Nitiphol

Zijn vette koffiebonen schadelijk voor de machine?

Het vet uit de bonen kan in je koffiemachine achterblijven. De bonenmaler heeft hier de meeste kans op. In principe kunnen vette bonen geen kwaad mits je goed schoonmaakt. Dat geldt voor alle koffiemachines. Liever geen vette bonen? Vermijd dan vooral dark roasts. Medium en lichte brandingen zijn over het algemeen niet of veel minder vet.

Ben je op zoek naar een koffiemachine? Vraag dan de (gratis!) Kieskeurig.nl Koffiewijzer 2023 aan: 16 koffiemachines, uitgebreid getest door consumenten. Van gebruiksgemak tot onderhoud, van koffievariëteiten tot smaak: lees de onafhankelijke en eerlijke reviews van meer dan 100 testers.

De Kieskeurig.nl Koffiewijzer

16 koffiemachines getest door consumenten
▼ Volgende artikel
Hoor het verschil met de nieuwe Fresh 'n Rebel Clam Ace 2
© Fresh ’n Rebel
Huis

Hoor het verschil met de nieuwe Fresh 'n Rebel Clam Ace 2

Fresh 'n Rebel introduceert de Clam Ace 2, een draadloze over-ear koptelefoon die technologie en comfort slim samenbrengt. Hij klinkt niet alleen goed, maar past zich ook aan jou aan. Met gepersonaliseerd geluid, intelligente noise cancelling en een batterij die het moeiteloos meerdere dagen volhoudt is dit een koptelefoon die meebeweegt met jouw dag.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Fresh 'n Rebel

Stilte wanneer jij dat wilt

Of je nu werkt, reist of ontspant: de Clam Ace 2 helpt je de juiste focus te vinden. Dankzij Adaptive Hybrid Active Noise Cancelling bepaal je zelf hoeveel van de wereld je hoort. De technologie filtert storend geluid weg, en jij bepaalt zelf hoeveel daarvan je wilt dempen. In de My Sound App stel je het niveau eenvoudig bij, afhankelijk van waar je bent – op kantoor, in de trein of thuis op de bank. Zo houd je zelf de controle over wat je wel en niet hoort.

Met de Ambient Sound Mode blijf je alert op wat er om je heen gebeurt. Het omgevingsgeluid wordt subtiel versterkt, zodat je bijvoorbeeld het verkeer hoort of iemand kort kunt aanspreken. De Quick Access-functie maakt het extra handig: houd kort de linkeroorschelp ingedrukt en je schakelt direct over naar hear-through, zonder instellingen te veranderen.

©Fresh ’n Rebel

Geluid dat zich aan jou aanpast

Iedereen hoort anders, en dat merk je pas echt met Personal Sound by Audiodo. Deze technologie, geïntegreerd in de My Sound App, meet met een gehoortest hoe goed jij verschillende frequenties waarneemt. Op basis daarvan wordt een geluidsprofiel aangemaakt dat de muziek afstemt op jouw gehoor. De lage tonen worden iets krachtiger waar nodig, de hoge juist helderder. Zo klinkt elke noot precies goed!

De app geeft bovendien volledige controle over je instellingen. Je kunt de equalizer aanpassen, knoppen een eigen functie geven, het volume begrenzen of batterijbesparing activeren. Alles in één overzichtelijke interface.

©Fresh ’n Rebel

Schakelen zonder onderbreking

De Clam Ace 2 ondersteunt Multipoint Bluetooth, waarmee je twee apparaten tegelijk kunt verbinden. Zo kun je moeiteloos wisselen tussen laptop en smartphone. Een inkomend telefoontje aannemen terwijl je muziek luistert of een video bekijkt? De koptelefoon schakelt automatisch over.

Tijdens gesprekken zorgen twee Environmental Noise Cancelling-microfoons dat je stem helder blijft, zelfs in een rumoerige omgeving. En met Wind Noise Cancelling blijft ook buiten het geluid helder, zelfs als het waait. Dankzij on-ear detectie pauzeert de muziek automatisch als je de koptelefoon afzet, en gaat hij verder zodra je hem weer opzet. Met het volumewieltje en de klikbare knop op de oorschelp bedien je muziek, noise cancelling en spraakassistent zonder je telefoon erbij te hoeven pakken.

©Fresh ’n Rebel

Dagenlang luisteren zonder opladen

Een van de grootste pluspunten van de Clam Ace 2 is de speeltijd. Met meer dan 100 uur luisteren op één lading hoef je nauwelijks nog aan opladen te denken. Zelfs met actieve noise cancelling ingeschakeld haal je nog 60 uur speeltijd, en met tien minuten snelladen heb je alweer acht uur muziek. Handig als je vaak onderweg bent.

Het draagcomfort is net zo goed doordacht. De zachte oorkussens vormen zich naar je oren, terwijl de flexibele hoofdband ook bij lange luistersessies prettig blijft zitten. Na gebruik klap je de Clam Ace 2 eenvoudig in en berg je hem op in het meegeleverde tasje.

Kleur en karakter

Fresh 'n Rebel staat bekend om zijn frisse kleuren, en dat zie je terug in de Clam Ace 2. Van subtiel Ice Grey en Storm Grey tot opvallender Dreamy Lilac, Dried Green, True Blue en Pastel Pink – er is altijd een uitvoering die bij je past. Welke kleur je kiest, maakt voor de prijs geen verschil: die is voor elke tint 99,99 euro.

©Fresh ’n Rebel

In het kort: dit zijn de belangrijkste features van de Clam Ace 2

  • My Sound App + Audiodo Personal Sound

  • +100 uur speelduur

  • Adaptive Hybrid Active Noise Cancelling

  • Multipoint Bluetooth (verbind 2 apparaten tegelijkertijd)

  • Ambient Sound Mode met Quick Access

Dit maakt de Clam Ace 2 bijzonder

De Clam Ace 2 past zich aan jou aan. Hij filtert storend geluid weg, stemt het geluid af op jouw gehoor met Personal Sound by Audiodo en houdt het moeiteloos dagenlang vol. Een slimme koptelefoon die meedenkt, comfortabel zit en altijd klaarstaat. Zoals het hoort. Zoals jíj het hoort!

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 platenspelers met klep voor minder dan 275 euro
© © Przemek Klos
Huis

Waar voor je geld: 5 platenspelers met klep voor minder dan 275 euro

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar bijzondere producten voor een mooie prijs. Vinyl is de laatste jaren weer helemaal terug, maar die kun je natuurlijk alleen afspelen op een platenspeler. Wij vonden vijf interessante modellen voorzien van een stofklep, voor minder dan 275 euro.

Platenspelers worden steeds vaker aangeboden, en ook op Kieskeurig.nl zien we ze meer en meer in de verschillende aangesloten webshops. Wij vonden vijf mooie exemplaren voor je die ook nog eens zijn voorzien van een klep om het mechanisme en je platen te beschermen tegen stof.

Sony PS-LX310BT

De Sony PS-LX310BT is een volautomatische platenspeler. Dit betekent dat je met een druk op de knop de arm naar de plaat kunt bewegen om het afspelen te starten. Aan het einde van de plaat keert de arm automatisch terug naar zijn beginpositie. De speler is aangedreven met een snaar. Een kenmerkende functie is de ingebouwde Bluetooth-zender, waarmee je het geluid van je vinyl draadloos kunt doorsturen naar een Bluetooth-speaker, -soundbar of -hoofdtelefoon.

Mocht je de voorkeur geven aan een bekabelde opstelling, dan kan dat ook via de RCA-uitgang. De platenspeler heeft een ingebouwde phono-voorversterker. Dit maakt het mogelijk om de speler direct aan te sluiten op een versterker of actieve luidsprekers die geen speciale phono-ingang hebben. De aluminium draaischijf is ontworpen om trillingen te minimaliseren en een stabiele rotatie te waarborgen. De meegeleverde stofkap beschermt de plaat en de naald tegen stof.

Lenco L-3808

Bij de Lenco L-3808 heb je te maken met een direct aangedreven platenspeler, wat inhoudt dat de motor de draaischijf direct aandrijft zonder tussenkomst van een snaar. Dit zorgt voor een snelle start- en stoptijd. Een bijzondere eigenschap is de USB-aansluiting. Hiermee kun je de platenspeler verbinden met een computer om je vinylplaten te digitaliseren.

Verder beschikt dit model over een ingebouwde phono-voorversterker, die je naar wens kunt in- of uitschakelen. Hierdoor kun je hem aansluiten op een breed scala aan audiosystemen, zowel met als zonder specifieke phono-ingang. De arm is S-vormig en voorzien van een afneembare headshell, wat het wisselen van het element vereenvoudigt. De aanwezigheid van pitch control geeft je de mogelijkheid om de afspeelsnelheid handmatig fijn te stellen. Een doorzichtige stofkap houdt stof op afstand.

Audio-Technica AT-LP60XBT

De Audio-Technica AT-LP60XBT functioneert als een volautomatische, snaaraangedreven platenspeler. Het bedieningsgemak staat hierbij centraal: met knoppen voor start en stop kun je het afspeelproces eenvoudig beheren. De arm plaatst zichzelf op de groef en keert na afloop van de plaat vanzelf weer terug. Net als de Sony beschikt dit model over een geïntegreerde Bluetooth-functionaliteit. Dit maakt het mogelijk om draadloos verbinding te maken met maximaal acht verschillende Bluetooth-apparaten, zoals luidsprekers of een koptelefoon.

Voor een standaard opstelling is er een RCA-uitgang beschikbaar. De ingebouwde phono-voorversterker is uitschakelbaar, waardoor je de keuze hebt tussen aansluiting op een phono- of een lijningang van je versterker. De draaischijf is vervaardigd uit gegoten aluminium. Het meegeleverde element is een Dual Magnet-cartridge met een vervangbare naald. De stofkap is scharnierend en afneembaar.

Denon DP-29F

Dit model, de Denon DP-29F, is een snaaraangedreven en volautomatische platenspeler. Je bedient de speler met de start- en stopknoppen, waarna de toonarm automatisch naar het begin van de plaat beweegt en aan het einde weer terugkeert. Een belangrijk kenmerk is de ingebouwde, inschakelbare RIAA phono-equalizer. Dankzij deze voorversterker kun je de DP-29F direct aansluiten op een versterker of receiver via een standaard AUX- of lijningang, zonder dat een aparte phono-ingang nodig is.

De draaischijf is gemaakt van gegoten aluminium en de platenspeler wordt geleverd met een MM-element (Moving Magnet), zodat je na het aansluiten direct kunt beginnen met luisteren. Het geheel wordt beschermd door een stofkap die het mechanisme en je platen vrijhoudt van stof en vuil.

Lenco LBT-188

Ook deze Lencois uitgerust met een snaaraandrijving. Een opvallende functie van dit model is de ingebouwde Bluetooth-zender. Hiermee heb je de mogelijkheid om het geluid van je vinylplaten draadloos te streamen naar een compatibele Bluetooth-luidspreker of -hoofdtelefoon. Daarnaast is de platenspeler voorzien van een USB-aansluiting, waarmee je hem aan een computer kunt koppelen. Dit stelt je in staat om je platencollectie te digitaliseren.

De Lenco LBT-188 beschikt over een geïntegreerde phono-voorversterker, wat betekent dat je hem direct kunt aansluiten op de aux-ingang van vrijwel elke versterker of set actieve speakers. De toonarm is voorzien van een instelbaar contragewicht voor een nauwkeurige naalddruk. Het geheel wordt geleverd met een afneembare, doorzichtige stofkap die de draaitafel en de plaat beschermt.