Alles wat je moet weten over cafeïnevrije koffie
Trillende handen, spanning in de schouders, ‘s nachts elke minuut op de wekker zien wegtikken terwijl je linkervoet nerveus een eigen dansroutine volgt. Weer te veel koffie gedronken. Of te laat. De cafeïne kan flinke effecten hebben. De oplossing? Cafeïnevrije koffie! Lees er alles over.
Dit artikel in het kort:
- Cafeïnevrije koffie is nooit helemaal cafeinevrij. De koffie mag 0,3 procent cafeïne bevatten om alsnog cafeïnevrij te mogen heten.
- Doordat het gehalte aan cafeïne zo laag is, zul je de effecten nagenoeg niet merken.
- Er zijn verschillende methoden om de cafeïne uit koffie te krijgen. De smaak blijft tegenwoordig ook bij cafeïnevrije koffie goed behouden.
- Wel zin in cafeïne? Lees dan: Groene koffiebonen thuis branden - zo drink jij de lekkerste koffie
Wat is cafeïnevrije koffie en is het hetzelfde als ‘decafé’?
Cafeïnevrije koffie, ook bekend als 'decaf' of ‘decafé’, is koffie waaruit bijna alle cafeïne is verwijderd. Cafeïne is een stof die van nature in koffiebonen voorkomt en die ervoor zorgt dat je meer energie krijgt en alerter wordt.
Hier komt de clou: cafeïnevrije koffie is nooit helemaal cafeïnevrij. In de Europese Unie wordt koffie beschouwd als cafeïnevrij als deze minder dan 0,3 procent cafeïne bevat. Dat is heel weinig.
Drie manieren om cafeïne uit koffie te halen
Er zijn verschillende manieren om cafeïne uit koffiebonen te halen.
1: Bij de meest voorkomende methode worden koffiebonen geweekt in een oplosmiddel (bijvoorbeeld ethylacetaat of dichloormethaan) totdat de cafeïne eruit is verdwenen. Hierna wordt het oplosmiddel afgespoeld en de bonen gebrand. Deze methode is het goedkoopst.
2: Een andere methode is de Zwitserse watermethode. Dit houdt in dat koffiebonen worden geweekt en vervolgens worden weggegooid. Het watermengsel wordt door een koolstoffilter gepompt om de cafeïne te verwijderen. Vervolgens worden nieuwe bonen toegevoegd om de cafeïne op te nemen. Het water is verzadigd met de rest van de voedingsstoffen en neemt dus alleen nog cafeïne op. Uiteraard is er veel verspilling bij deze methode, zowel van koffiebonen als van water.
3: Een derde methode, de CO2-methode, is het spoelen van de bonen met vloeibare koolstofdioxide om de cafeïne op te lossen. Daarna wordt de CO2 verdampt, waardoor pure cafeïne achterblijft. Bij deze methode worden de smaak en aroma's van de koffiebonen behouden. Het is wel iets duurder.
Over het algemeen zou de voedingswaarde van cafeïnevrije koffie bijna identiek moeten zijn aan die van gewone koffie, met uitzondering van het lagere cafeïnegehalte.
Lees ook: Je eerste espressomachine! Waar let je op bij de aanschaf?
©CYB3RUSS - stock.adobe.com
Feit of fabel: 100% cafeïnevrij is smaakloos
Zelfs met de meest geavanceerde decafeïneringsmethoden blijft er altijd een zeer kleine hoeveelheid cafeïne achter in de bonen.
Het volledig verwijderen van alle cafeïne uit koffiebonen zou een zeer intensief en kostbaar proces zijn. Bovendien zouden de bonen waarschijnlijk hun smaak en aroma verliezen als alle cafeïne zou worden verwijderd. Daarom wordt meestal gestreefd naar het verwijderen van minstens 97 procent van de cafeïne, waardoor de koffie nog steeds als cafeïnevrij kan worden beschouwd, maar met behoud van de smaakkwaliteit.
Is cafeïnevrije koffie beter voor je?
Cafeïnevrije koffie is niet per se gezonder dan gewone koffie. Vergeet niet dat koffie best goed voor je is. Als je maar niet te veel drinkt. Het zit bomvol antioxidanten. Deze antioxidanten beschermen je cellen en houden ze gezond. Zowel gewone koffie als cafeïnevrije koffie bevatten die antioxidanten, net als andere voedingsstoffen die goed kunnen zijn voor je gezondheid.
Een paar kopjes koffie per dag, zowel gewone als cafeïnevrije, kunnen het risico op diabetes, hartziekten en beroertes verlagen. Filterkoffie en Senseo zijn de gezondste opties omdat het papier sommige stoffen tegenhoudt die het cholesterol verhogen en het risico op hart- en vaatziekten vergroten.
Ook interessant: Hard of zacht, uit de kraan of uit een fles: zo beïnvloedt water de smaak van jouw koffie
Cafeïne in koffie heeft een stimulerend effect, maar dat verdwijnt na enkele uren. Daarom kiezen sommige mensen voor cafeïnevrije koffie als ze gevoelig zijn voor cafeïne of het stimulerende effect willen vermijden. De decaf koffie bevat nog steeds ongeveer 3 milligram cafeïne per kopje. In de praktijk is dat verwaarloosbaar.
De voordelen van decafé
Sommige mensen zijn gevoelig voor cafeïne en kunnen negatieve bijwerkingen ervaren, zoals nervositeit, slapeloosheid, hartkloppingen of maagproblemen. Voor hen kan cafeïnevrije koffie een betere keuze zijn. Er zijn ook mensen met bepaalde medische aandoeningen, zoals hartritmestoornissen of angststoornissen, die cafeïne beter kunnen vermijden.
Als je koffie wilt drinken in de avonduren, is decaf een uitstekende keuze. Cafeïne kan je slaap verstoren. Vijf uur na het drinken van koffie is nog de helft van de cafeïne over in je lijf. Als je om 14:00 uur ’s middags een kop koffie drinkt, is rond middernacht nog zo’n 20 procent van de cafeïne over. Hoe gevoelig jij bent voor het slaapverstorende effect is persoonlijk. Meestal hebben mensen die meer koffiedrinken er minder last van. Je bouwt een soort weerstand op.
Veel artsen en gynaecologen adviseren ook om tijdens de zwangerschap minder of geen koffie te drinken. Dan kan cafeïnevrij vaak nog wel (maar overleg even voor de zekerheid).
Wat is cafeïne precies? Cafeïne is een natuurlijk voorkomende stof die tot de klasse van chemische verbindingen genaamd xanthines behoort. Het staat ook bekend als methylxanthine. Je komt cafeïne tegen in koffiebonen, theebladeren, cacaobonen en sommige nootachtige planten.
De belangrijkste rol van cafeïne is om vermoeidheid tegen te gaan en alertheid te bevorderen. Normaal gesproken bouwen de hersenen gedurende de dag de neurotransmitter adenosine op. Dit zorgt voor een gevoel van slaperigheid. Cafeïne blokkeert deze neurotransmitter. Tegelijkertijd verhoogt het de aanmaak van dopamine en noradrenaline, en het verhoogt de hartslag en bloeddruk.
Bij te veel cafeïne ga je vaak trillen en krijg je last van nervositeit. Wanneer dit gebeurt, verschilt per persoon. Over het algemeen wordt tot maximaal zes koppen koffie per dag als oké gezien.
Leuk weetje: volgens de overlevering ontdekte een herder genaamd Kaldi koffie nadat zijn kudde geiten enkele rode bessen had gegeten van een bijzondere struik. De geiten werden buitengewoon levendig en vol energie, zelfs 's nachts bleven ze actief. Kaldi bracht dit opmerkelijke fenomeen onder de aandacht van een lokale monnik, die besloot om een drankje te maken van deze bessen. Hij ontdekte dat het hem hielp om gedurende de hele dag alert te blijven, zelfs tijdens de avondgebeden. De monnik deelde zijn bevindingen met zijn medebroeders, en al snel verspreidde het verhaal van deze opwekkende bessen zich naar het Arabische schiereiland. Dit gebeurde in Ethiopië. Of het waar is, weet niemand. Koffie als drank vindt in elk geval wel zijn oorsprong in Ethiopië.
©OlgaLIS - stock.adobe.com
Je koffie smaakt het best uit een fijn kopje
Groot of klein, effen of kleurig: voor jouw smaak is er genoeg te vinden!Cafeïnevrije koffie en gewone koffie: het verschil
De smaak van cafeïnevrije koffie is in de loop der jaren steeds beter geworden. Het is echt niet vies meer. Wel wordt decafé vaak gemaakt van bonen van iets lagere kwaliteit. Dat komt omdat premium bonen, zoals single origin of single estate, populair zijn.
Cafeïnevrije koffie wordt op minder plekken gemaakt vanwege de lagere vraag. Maar de productie vindt wel op grote schaal plaats in fabrieken. Het gaat dan om bulkbonen, die in het groot worden ingekocht. Bij die bonen wordt minder gelet op de kwaliteit.
Kwaliteitsbonen maken lekkere koffie (net als je juiste branding en maling). Als die basis minder sterk is, is de koffie ook minder goed van smaak. Dat is bij cafeïnevrije koffie nu nog het geval.
Ben je op zoek naar een koffiemachine? Vraag dan de (gratis!) Kieskeurig.nl Koffiewijzer 2023 aan: 16 koffiemachines, uitgebreid getest door consumenten. Van gebruiksgemak tot onderhoud, van koffievariëteiten tot smaak: lees de onafhankelijke en eerlijke reviews van meer dan 100 testers.
