Nu zo'n beetje alle apparaten in huis langzaam maar zeker een slimme functie krijgen, kan de vaatwasser uiteraard niet achterblijven. Zodoende voorzien steeds meer fabrikanten het apparaat van een internetverbinding en allerlei slimme opties. Uiteindelijk kunnen ze niet heel veel meer dan de ‘domme’ modellen, maar de verbindingsopties bieden wel interessante mogelijkheden.

Een vaatwasser is een vaatwasser. Je stopt er je vieze vaat in en de machine klaart de klus waar je zelf geen tijd voor hebt. In die zin is een slimme vaatwasser niets anders. Je hebt ze in allerlei soorten en maten en met verschillende droogtechnieken. Als je er eentje op het oog hebt, moet je veelal met dezelfde aspecten rekening houden. Past het apparaat wel op de plek die ik op het oog hebt? Wat voor soort tabletten gaan erin? En hoe zit het precies met de prijs en de kosten van het gebruik? Maar daar bovenop zit nog een laag met zaken om rekening mee te houden.

Opties van een slimme vaatwasser

Een slimme vaatwasser heeft wel degelijk een streepje voor op ‘domme’ vaatwassers. Zo kunnen de toegevoegde opties ervoor zorgen dat het apparaat zuiniger met water en energie omgaat, waardoor ze efficiënter te werk gaan. Daarnaast kun je de machine opnemen binnen het netwerk van je eigen smarthome en bijvoorbeeld op specifieke momenten laten aanspringen. Of je kunt hem op basis van een bepaalde stroomprijs laten functioneren. Daar moet je vaak wel wat voor doen, maar met een beetje handigheid en voorbereiding is zoiets dus prima mogelijk.

💦 Voor dit artikel geldt overigens dat het aantal opties en functies per merk en vaatwasser mogelijk sterk varieert. Het is niet zo dat elke slimme vaatwasser over exact dezelfde opties en mogelijkheden beschikt.

Omdat slimme vaatwassers veelal de nieuwste machines zijn, hebben ze vaak ook functies die je niet aantreft op simpelere/oudere modellen. Zo zijn er slimme vaatwassers met een speciale functie om babyflesjes schoon te maken of een derde rek waar je het bestek en keukengerei op kwijt kunt. In sommige gevallen is het zelfs mogelijk de drie rekken in hoogte te verstellen, zodat je meer flexibiliteit hebt qua inruimen. Daarnaast zijn machines met filters die etensresten netjes wegwerken en waterbakken die een deel van het gebruikte water opvangen en recyclen voor de volgende schoonmaakbeurt.

©ronstik

Unieke functies slimme vaatwassers

Bovenstaande opties kun je in principe ook tegenkomen op duurdere vaatwassers zonder slimme opties met een internetverbinding. Maar ze komen vaker voor op slimme modellen, omdat je daar veelal de hoofdprijs voor betaalt. Maar wat slimme vaatwassers echt uniek maakt, is de wifi-functionaliteit en de bediening via een app. Natuurlijk, een vaatwasser met een app bedienen is niet zo bijzonder meer; dat station zijn we inmiddels gepasseerd. Maar het is wel een mooie back-upoptie voor als je alles erin hebt gezet en bent vergeten om de vaatwasser aan te zetten (voor later).

Wat maakt een slimme vaatwasser dan écht bijzonder? Zoals gezegd: de wifi-functie, want daardoor kun je hem onder meer aan andere slimme apparaten koppelen. Voorbeeld: je gaat naar bed en gebruikt dan een stemcommando als ‘welterusten’. Op dat moment weet het systeem dat de vaatwasser aan kan, de verlichting uit moet en de deur op slot. Maar je kunt hem bijvoorbeeld ook verbinden met je zonnepanelen, om ervoor te zorgen dat de machine alleen stroom verbruikt op het moment dat het zonnetje lekker fel schijnt. Verder is het zo dat het systeem kan ‘meedenken’ en op basis van de hoeveelheid (vervuilde) vaat het programma aanpast.

Sommige vaatwassers hebben een optie waarmee je de klep op slot kunt doen, wat handig kan zijn als er kleine kinderen in huis rondlopen. Zo stoten ze geen hoofden of benen en kunnen ze ook niet onverhoopt een scherp mes pakken. Verder kan de vaatwasser via notificaties met je communiceren. Zo weet je precies wanneer de wasbeurt klaar is, wanneer de machine om wasmiddel verlegen zit of wanneer er ergens een probleem opduikt. Via de app krijg je overigens ook vaak een compleet overzicht van het energieverbruik, zodat je als gebruiker precies weet waar je aan toe bent.

©RossHelen

Hebben slimme vaatwassers nadelen?

Op papier lijken slimme vaatwassers een mooie aanwinst voor je smarthome, maar zijn er ook dingen om rekening mee te houden? Jazeker. Ten eerste de aanschafprijs. Je betaalt gemiddeld tussen de 500 en 1000 euro voor dit soort modellen, wat gemiddeld twee tot drie keer zo veel is als de prijs voor modellen zonder wifi. Maar goed, er zijn ook domme vaatwassers van meer dan 1000 euro te koop. Daarnaast moet je er rekening mee houden dat dit soort apparaten vaak moeilijk zelf te repareren zijn, maar gelukkig bieden fabrikanten vaak een garantieperiode van tien jaar.

💦 Het zou kunnen dat iemand buiten jouw huishouden je slimme vaatwasser op afstand kan bedienen. Maar dat gebeurt alleen als ze toegang tot jouw wifi-netwerk krijgen. Reden te meer om dat netwerk goed te beveiligen met de juiste protocollen.

Bij veel moderne stofzuigers kom je de term HEPA-filter tegen. Dat is niet voor niets: het speelt een grote rol in het filteren van kleine, schadelijke deeltjes uit de lucht. Maar wat doet zo'n uitblaasfilter precies, waar moet je op letten en is zo'n filter echt nodig?

Wat is een HEPA-filter?

HEPA staat voor High-Efficiency Particulate Air. Het is een type luchtfilter dat extreem kleine deeltjes uit de lucht kan halen. Deze filters werden in de jaren veertig ontwikkeld voor laboratoria en militaire toepassingen, oorspronkelijk om de verspreiding van radioactieve verontreinigingen via de lucht te voorkomen. Tegenwoordig worden ze vooral gebruikt voor het filteren van pollen, fijnstof, schimmelsporen, huisstofmijt, bacteriën en in sommige gevallen zelfs virussen.

Een filter krijgt het label HEPA alleen als het voldoet aan de Europese norm EN 1822. Die schrijft voor dat het filter minimaal 99,95% van alle deeltjes van 0,3 micrometer moet tegenhouden. Filters die daaraan voldoen, krijgen een H-waarde: hoe hoger deze waarde (bijvoorbeeld H13 of H14), hoe fijner het filter werkt.

Waarom is een HEPA-filter belangrijk in een stofzuiger?

Bij het stofzuigen komt onvermijdelijk lucht vrij. Zonder goed filter worden kleine stofdeeltjes en allergenen weer terug de kamer in geblazen. Met een HEPA-filter in je stofzuiger wordt juist die uitblaaslucht gezuiverd. Zo blijft het stof in de opvangbak, en adem je tijdens het schoonmaken geen ongezonde deeltjes in.

Voor mensen met astma, allergieën of hooikoorts is dat een groot voordeel. Maar ook wie geen klachten heeft, profiteert van schonere lucht in huis. Vooral in goed geïsoleerde woningen, waar lucht minder makkelijk circuleert, kan zo'n filter verschil maken.

Waar moet je op letten bij aankoop?

Bij stofzuigers is het niet alleen belangrijk dat er een HEPA-filter in zit, maar dat het ook goed geïntegreerd is in het ontwerp. Bij oudere of goedkope modellen lekt er soms nog lucht weg langs het filter, waardoor de werking niet optimaal is. Kies liever voor een model dat volledig luchtdicht is gebouwd en waarin het filter daadwerkelijk de volledige luchtstroom zuivert.

Let op de H-waarde van het filter. H13 is meestal de standaard bij huishoudelijke toepassingen. H14 biedt nog meer filtering, maar is vaak prijziger. In praktijk merk je het verschil vooral als je erg gevoelig bent voor allergenen.

Controleer of het filter wasbaar is . Kan dat niet, dan zul je om de zoveel tijd een nieuw filter moeten kopen ter vervanging. Spoel wasbare filters minstens één keer per maand schoon onder de kraan, met koud water. Laat ze daarna goed drogen (minstens 24 uur) voordat je ze terugplaatst. Niet-wasbare filters moet je meestal elke zes tot twaalf maanden vervangen, afhankelijk van hoe vaak je de stofzuiger gebruikt.

Hoe zit het met onderhoud?

Als het filter vol zit, kan de lucht minder goed doorstromen en neemt de zuigkracht af. Ook houdt het filter dan minder stofdeeltjes tegen. Controleer het daarom regelmatig. Zie je dat het vies is, verstopt raakt of merk je dat de stofzuiger minder goed werkt? Spoel het dan schoon of vervang het als dat nodig is.

©M. Shamil

Wanneer is een HEPA-filter écht nodig?

Voor mensen met een allergie, luchtwegproblemen of een gevoeligheid voor stof heeft een HEPA-filter echt nut. Het helpt klachten te verminderen en zorgt voor een merkbaar frissere lucht in huis. Maar ook zonder medische noodzaak kan het bijdragen aan een gezonder binnenklimaat. Zeker als je in een drukke stad woont of een huisdier hebt, loont het om te kiezen voor een apparaat met HEPA-filter.

Tot slot

Een HEPA-filter is geen luxe, maar een slimme manier om je leefomgeving schoner en gezonder te maken. Kies wel het juiste type, let op de inbouw en vergeet het onderhoud niet. Bij de meeste stofzuigerverkopers kun je bij de specificaties selecteren op de aanwezigheid van een HEPA-filter.

WhatsApp domineert de wereldwijde berichtenmarkt, maar steeds meer mensen voelen zich ongemakkelijk bij het zwakke privacybeleid van eigenaar Meta. Gelukkig zijn er meer privacyvriendelijke alternatieven, zoals het gratis Signal.

WhatsApp heeft wereldwijd bijna driemiljard gebruikers, waarvan zo’n tweemiljard de app minstens elke maand gebruiken. Het gemiddelde dagelijkse gebruik komt uit op ruim een half uur. Concurrenten als Telegram en Signal hebben aanzienlijk minder gebruikers, respectievelijk ongeveer negenhonderd miljoen en zeventig miljoen, maar deze berichtenapps winnen wel steeds meer aan populariteit.

Signal loopt qua gebruikersaantal nog ver achter, maar maakt een sterke inhaalbeweging. In Nederland is het begin maart 2025 zelfs de meest gedownloade gratis Android- en iPhone-app, terwijl WhatsApp op de zeventiende plaats staat. Opvallend is ook dat Threema, een andere messenger, momenteel de populairste betaalde Android-app is.

Een teken aan de wand: privacybewuste WhatsApp-alternatieven staan aan de top.

Privacybeleid WhatsApp

Steeds meer mensen zoeken een alternatief voor WhatsApp, niet vanwege de kwaliteit of functionaliteit, maar door het twijfelachtige privacybeleid. Veel gebruikers voelen zich gerust omdat WhatsApp alle berichten, gesprekken en meegestuurde media end-to-end versleutelt (E2EE) zodat, volgens Meta, zelfs zij de inhoud niet kunnen inkijken. Maar het bedrijf houdt wel alle metadata – onbedoelde woordspeling – bij, zoals wie met wie wanneer en hoelang communiceert, plus de apparaatgegevens, contacten en locatie (als die staat ingeschakeld). Deze gegevens kunnen worden gebruikt voor gerichte advertenties en zelfs worden gedeeld.

Mark Zuckerberg gaf begin dit jaar aan dat de Amerikaanse autoriteiten zoals de CIA toegang kunnen krijgen tot versleutelde WhatsApp-berichten als ze fysieke toegang tot het apparaat hebben. Dat heeft de privacyzorgen verder vergroot. Bovendien staat Meta erom bekend zomaar wijzigingen in het privacybeleid door te voeren.

Meta geeft bij de privacyinstellingen aan de inhoud zelf niet te kunnen zien.

Privacy bij Signal

Er zijn verschillende alternatieven die op privacyvlak meer vertrouwen bieden, zoals Signal, Telegram en Threema. Signal komt daarbij als beste keuze naar voren. In de rest van het artikel laten we zien hoe je kunt overstappen naar Signal.

Net als WhatsApp gebruikt Signal standaard E2EE voor alle chats en gesprekken, gebaseerd op het beproefde Signal Protocol. Berichten blijven uitsluitend op je apparaat staan, zonder (onversleutelde) cloudback-ups. Ook metadata blijven beperkt: de dienst weet enkel wanneer je account voor het laatst actief was, maar niet met wie je communiceert. Zowel de client- als de servercomponent zijn bovendien volledig opensource en dus onafhankelijk controleerbaar (bij WhatsApp is enkel de client deels opensource). Signal is tevens een non-profitorganisatie (Signal Foundation), voornamelijk gefinancierd via donaties, wat sterk afwijkt van WhatsApp van Meta, dat geld verdient met metadata en advertentieprofielen. Voldoende argumenten om met Signal aan de slag te gaan als je privacy belangrijk vindt.

Signal houdt de privacy van zijn gebruikers hoog in het vaandel.

Start

Laten we beginnen met Signal – als het je toch niet bevalt, kun je de app altijd verwijderen. Open de officiële appstore, zoek Signal Messenger en kies Installeren, gevolgd door Openen. Hier nemen we de Android-versie als voorbeeld.

Tik op Doorgaan. Een andere optie is Account overzetten of herstellen, maar dit is hier niet aan de orde. Tik op Volgende en tik bij voorkeur driemaal op Toestaan, zodat Signal toegang krijgt tot je contacten, meldingen kan sturen en telefoongesprekken kan beheren.

Voer je landcode en mobiele nummer in en tik op Volgende. Je ontvangt een verificatiecode, die je handmatig kunt invoeren indien nodig. Vul je voornaam en eventueel achternaam in, evenals een pincode (tweemaal). Zodra het startscherm verschijnt, kun je aan de slag.

Signal is ook beschikbaar als desktopapplicatie. Download en installeer de app. Bij het opstarten verschijnt een QR-code die je scant via Instellingen / Gekoppelde apparaten in de mobiele Signal-app. Je kiest zelf of bestaande berichten ook naar de desktopapplicatie worden overgezet.

Vrijwel meteen na de installatie kun je al met Signal aan de slag.

Chatberichten

Tik op het pen-pictogram en controleer of Signal al contacten heeft gevonden die de app gebruiken. Je kunt hen direct een bericht sturen. Bij Instellingen / Meldingen kun je eventueel de optie inschakelen Geef me een melding wanneer een telefooncontact vanaf nu ook op Signal bereikbaar is.

Een enkel vinkje bij een verstuurd chatbericht betekent dat het succesvol naar de Signal-server is verzonden, terwijl twee vinkjes aangeven dat het op het apparaat van de ontvanger is afgeleverd. Heb je bij Instellingen / Privacy de optie Leesbevestigingen ingeschakeld, dan worden de vinkjes bij de verzender grijs ingekleurd zodra je het bericht hebt gelezen. Zonder deze optie zie je zelf ook niet of anderen jouw berichten hebben gelezen. Het is overigens ook mogelijk om (standaard versleutelde) spraak- en video-oproepen te doen, zowel één-op-één als in groepsverband.

Om leesbevestigingen te ontvangen, moet je ze zelf ook geven.

Groepen

Om extra gebruikers toe te voegen, gebruik je in het Chats-venster de knop Uitnodigen om hen een directe installatielink te sturen (via Delen met andere app).

Met medegebruikers kun je ook groepschats starten en anderen uitnodigen. Tik op het potloodicoon, kies Nieuwe groep en selecteer de contacten of telefoonnummers die je wilt toevoegen. Tik op Volgende, voer een groepsnaam in en stel eventueel een timer in via Verdwijnende berichten (bijvoorbeeld 5 minuten, 1 uur of 1 week). Na bevestiging met Aanmaken verdwijnen verstuurde berichten automatisch na de ingestelde tijd.

De groep verschijnt direct in je chatlijst en die van de groepsleden. Afhankelijk van hun instellingen moeten sommige leden mogelijk eerst een uitnodiging accepteren voor ze berichten kunnen sturen. Een klok-pictogram geeft aan dat een bericht verdwijnt.

Om een groep te beheren, houd je je vinger op de groepsnaam ingedrukt. Er verschijnt een menu met opties als Vastzetten, Dempen, Archiveren en Verwijderen.

Je kunt groepsberichten automatisch laten verwijderen na een ingestelde tijd.

Groepstransfer

Je kunt ook bestaande WhatsApp-groepen overzetten naar Signal om gesprekken voort te zetten. Maak hiervoor een nieuwe groep aan in Signal, maar voeg nog niemand toe en selecteer Overslaan. Geef de groep exact dezelfde naam als de oude WhatsApp-groep.

Je krijgt vervolgens de optie om een groepslink aan te maken. Zet het vinkje uit bij Nieuwe leden goedkeuren, zodat iedereen met de link direct kan deelnemen. Deel deze link in de oude WhatsApp-groep. Zodra alle leden in de nieuwe groep zitten, kun je de oude groep afsluiten.

Je kunt ervoor zorgen dat iedereen met de link meteen kan participeren.

Kanalen

Signal biedt geen echte kanalen zoals WhatsApp of Telegram, maar er zijn twee manieren om toch content met een groot publiek te delen.

Eén optie is het delen van verhalen met tekst, links, foto’s en video’s. Je kiest zelf welke contacten deze kunnen zien. Jij bent de enige zender, maar ontvangers kunnen privé reageren zonder dat anderen dit zien.

Een andere methode is een groep aanmaken en de machtigingen zo instellen dat alleen beheerders berichten kunnen verzenden. Groepsleden kunnen niet reageren, behalve met emoji’s. Om de machtigingen aan te passen, tik je op de groepsnaam en vervolgens op het knopje met de drie stippen. Kies Groepsinstellingen en open Machtigingen. Selecteer Berichten verzenden & oproepen beginnen en kies Uitsluitend beheerders.

Je beslist zelf of andere groepsleden ook eigen berichten kunnen verzenden.

Media

Je kunt niet alleen tekst en emoticons versturen, maar ook mediabestanden. In de chatbalk staat een camera-pictogram om direct een foto of video te maken. Met het plus-pictogram kies je een bestand uit je galerij.

Na het selecteren van een mediabestand verschijnt een bewerkingsscherm met tools om de afbeelding bij te snijden, te roteren, tekst toe te voegen, stickers en emoji’s te plaatsen, met je vinger te tekenen in een zelf gekozen kleur of delen wazig te maken.

Handig om te weten: via de plus-knop kun je ook je huidige locatie delen.

Signal biedt verschillende tools om je foto of video mee te bewerken.

Back-ups

Omwille van privacyredenen biedt Signal geen cloudback-ups, maar je kunt wel een lokale, versleutelde back-up maken. Ga via de instellingen in de mobiele Signal-app naar Chats en scrol naar Back-ups. Selecteer Inschakelen, kies een opslagmap en bevestig met Deze map gebruiken en Toestaan.

Noteer het gegenereerde wachtwoord (30 cijfers) of maak een snapshot en bewaar dit goed, want je hebt het nodig om de back-up te herstellen. Bevestig met Back-ups inschakelen, waarna de eerste back-up direct wordt gemaakt.

Om de back-up terug te zetten, installeer je Signal opnieuw, kies je Account overzetten of herstellen en volg je de instructies.

Hier is de chatback-upfunctie al ingeschakeld.

Overstap

Je weet inmiddels hoe Signal werkt en wat je ermee kunt. Stel dat je enthousiast bent en deze app voortaan wilt gebruiken in plaats van WhatsApp. Dan wil je natuurlijk zo veel mogelijk contacten bereiken, wat lastig kan zijn omdat Signal nog een relatief beperkte gebruikersbasis heeft. Hier enkele tips om kennissen te overtuigen.

Een korte uitleg helpt vaak. Stuur een bericht of e-mail waarin je uitlegt hoe eenvoudig Signal te installeren is, met een directe downloadlink (www.signal.org/download of www.signal.org/install). Voeg eventueel screenshots of een korte video toe die de werking en functies tonen. Benadruk dat Signal geen commercieel bedrijf is en veel privacybewuster met gebruikersgegevens omgaat dan WhatsApp, zonder tracering of targeting.

Geef Signal tijdens de installatie toegang tot je contactpersonen, zodat je meteen chatpartners kunt toevoegen. Stuur je kennissen een bericht via Signal zodra ze de app hebben, zodat ze direct een eerste gesprek hebben. Start ook groepschats en nodig hen uit. Vermeld Signal in je status of e-mailhandtekening en deel berichten op sociale media over waarom je de app gebruikt en welke voordelen die biedt.

Signal is voor meerdere platformen beschikbaar.