Een natte handdoek die te lang in je sporttas heeft gezeten, zomerkleding die heeft overwinterd in een vochtige berging … Schimmel komt op veel meer plekken voor dan alleen in je badkamer. Gelukkig hoef je wasgoed waar schimmel op zit niet meteen weg te gooien: met de tips uit dit artikel krijg je het allemaal weer schoon!

Ook interessant: Schimmel in huis: hierdoor komt het en dit kun je ertegen doen

Zie je op je kleding, handdoeken of ander textiel zwarte, groene of bruine vlekjes en ruikt het muf? Dan is de kans groot dat het schimmel is. Schimmel ontstaat vooral in vochtige omgevingen zonder voldoende ventilatie, zoals kelders en garages. Als nat textiel te lang blijft liggen zonder te drogen, ontstaat er een ideale voedingsbodem voor schimmels. Ook textiel dat lang opgeslagen wordt voor het volgende seizoen (denk bijvoorbeeld aan je winterkleding of zomerkleding) kan last krijgen van schimmels. Behalve dat het niet fris is, is het ook nog eens slecht voor je gezondheid. Inademing van schimmelsporen kan irritatie van de luchtwegen veroorzaken. Mensen met allergieën en astma zijn hier gevoeliger voor. Weg ermee dus! Weg met de schimmel bedoelen we: je textiel kun je in de meeste gevallen nog gewoon redden.

Zijn alle stoffen vatbaar voor schimmel?

Het korte antwoord: ja. Onder bepaalde omstandigheden kunnen alle stoffen vatbaar zijn voor schimmel. Maar niet alle stoffen zijn even gevoelig: het hangt af van hun hun natuurlijke eigenschappen en de manier waarop ze worden onderhouden. Natuurlijke vezels zoals katoen, linnen, wol, maar ook zijde, staan erom bekend dat ze veel vocht kunnen absorberen en vasthouden. Dit maakt ze potentieel een voedingsbodem voor schimmels wanneer ze niet goed worden gedroogd of in vochtige omstandigheden worden bewaard. Synthetische stoffen, zoals polyester en nylon, zijn vanwege hun lage vochtabsorptie aanzienlijk minder vatbaar voor schimmel.

©AK | ID.nl

Hoe verwijder je schimmel uit textiel?

Voor kleine oppervlakkige vlekken kun je schoonmaakazijn of soda proberen. Meng 3 delen water met 1 deel azijn, laat het textiel hier vier tot zes uur in weken. Voor hardnekkige vlekken kan je de azijn onverdund gebruiken. Was het textiel na het inweken op de normale manier. Soda kun je direct op de natte vlek smeren, laten intrekken en uitwassen. Of maak een sopje met Biotex en laat het aangetaste textiel daar een tijdje in weken. Biotex bevat namelijk borax, een schimmeldodend mineraal.

Na het inweken spoel je het wasgoed goed uit onder de kraan. Daarna stop je het in de wasmachine en was je het op de maximale temperatuur die de stof kan hebben. Eventueel kun je aan het wasmiddel ook nog een kopje azijn toevoegen.

Lees ook: Zo verwijder je voor eens en altijd schimmel uit de badkamer

Natuurlijke middelen om schimmel te verwijderen

Er zijn professionele schimmelreinigers op de markt, maar meestal red je het wel met middeltjes die gewoon in je keukenkastje staan. We hebben hierboven azijn en soda al kort genoemd. Maar er zijn meer mogelijkheden. Baking soda bijvoorbeeld: maak een pasta van 3 delen baking soda en 1 deel water en wrijf dit goed in op de vlekken. Laat 10 minuten intrekken voor je uitspoelt. En kijk ook eens in je fruitmand. Liggen daar citroenen? Mooi! Dep schimmelvlekken in met een doekje gedrenkt in citroensap en laat dit een uur inwerken. Spoel daarna goed uit. Je kan deze middelen ook combineren voor extra effect.

Lees ook: Schitterend! De verrassende veelzijdigheid van soda

Hoe voorkom je schimmel in textiel?

Zorg dat textiel goed kan drogen door het regelmatig te luchten en niet op te bergen als het vochtig is. Maak er een gewoonte van om je sporttas (of de gymtas van je kinderen) na gebruik leeg te halen en alles wat vochtig is, of te laten drogen of in de was te doen. Heb je een was gedraaid? Haal dan de trommel leeg en hang je was op, of stop het in de droger. Laat het in ieder geval niet een paar dagen nat in de trommel liggen! Bewaar het textiel schoon, droog en goed verpakt. Gebruik kledingborstels om dode huidschilfers te verwijderen. Controleer regelmatig op vlekken en pak deze direct aan. Zo houd je schimmel onder controle. En hoewel je wasmachine niet meteen een bron van schimmel is, doe je er goed aan die regelmatig schoon te maken. Wel zo fris!

©AK | ID.nl

Heel belangrijk: je binnenklimaat

Om te voorkomen dat schimmels groeien is een luchtvochtigheid onder de 60 procent aan te raden. Ventileren is daarbij het toverwoord. Is het buiten droog? Zet dan de ramen open. Gebruik een ontvochtiger in vochtige ruimtes en zet ook daar als dat kan regelmatig een raampje open. Heb je schimmel op je kleding of ander textiel aangetroffen? Dan is het belangrijk dat je thuis alles grondig stofzuigt om losse schimmelsporen te verwijderen. Doe dat wel met een stofzuiger met een HEPA-filter, om te voorkomen dat de sporen weer in de lucht terechtkomen.

Lees ook: Schimmel voorkomen? Deze 5 kamerplanten helpen!

Dááááág, schimmel!

Je ziet: met de juiste aanpak is schimmel in textiel goed te verhelpen. Ben je er op tijd bij en pas je preventiemaatregelen toe, dan hoef je er weinig last van te hebben. Is de schade toch te groot, gooi het textiel dan met een gerust hart weg. Je gezondheid gaat tenslotte voor alles.

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!