Zo zorg je voor schaduw in de tuin
Wanneer de zon fel schijnt, is een schaduwrijk plekje in de tuin goud waard. Maar wat doe je als je geen grote bomen hebt waar je heerlijk onder kunt zitten? Gelukkig zijn er allerlei manieren om zelf voor schaduw te zorgen, van parasols tot pergola’s.
Dit artikel in het kort We leggen uit hoe je zelf voor schaduwplekken in je tuin of op je balkon kunt zorgen. We leggen uit hoe je dat doet met: parasol | schaduwdoek | zonnescherm en markies | overkapping | pergola | schutting. Ook hebben we een supersnelle tip voor je wanneer je ineens schaduw nodig hebt, maar bijvoorbeeld geen parasol in huis hebt. ☔ P.S. Lees je dit terwijl het regent? Dan weet je in ieder geval wat je kunt doen wanneer de zon wél weer gaat schijnen!
Lees ook: Help! Eerste hulp bij verbranding door de zon
Er zijn verschillende manieren om zelf voor schaduwplekken in je tuin of op je balkon te zorgen. In dit artikel maken we daarbij onderscheid tussen mobiele en vaste oplossingen.
Mobiel betekent dat je de schaduw snel kunt verplaatsen naar waar je maar wilt. Voorbeelden zijn een parasol of een schaduwdoek. Deze kun je gemakkelijk overal neerzetten of ophangen. Het voordeel is dat je heel flexibel bent; nadelen zijn dat je deze spullen steeds moet opbergen en dat ze vaak minder stevig zijn dan vaste oplossingen.
Vaste oplossingen kun je aan je huis bevestigen of in je tuin (laten) bouwen. Denk bijvoorbeeld aan een zonnescherm, markies of overkapping en een pergola of schutting. Vaste schaduwvormers bieden schaduw op vaste plekken in je tuin. Het voordeel is dat ze stevig zijn en lang meegaan. Het nadeel is dat je, wil je in de schaduw zitten, wel meteen aan die plek in de tuin gebonden bent.
Schaduw met een parasol
Een klassieke en effectieve manier om schaduw te creëren is met een parasol. Kies een formaat dat past bij je tuinmeubilair. Ronde en vierkante parasols met een diameter van ongeveer 3 geven schaduw aan een tafel voor 4 tot 6 personen. Grotere parasols (4 tot 6 meter) schermen complete loungesets of hoekjes af.
Let bij de aanschaf op de kwaliteit van het doek. Kies een doek van 180 tot 250 gram per m2 met een hoge uv-beschermingsfactor. Zorg dat de parasol stevig staat. Hoe groter de parasol, hoe zwaarder de voet moet zijn (dat betekent meteen ook: hoe groter een parasol, des te lastiger hij te verplaatsen is). Een ezelsbruggetje is dat je voor elke meter diameter een tegengewicht nodig hebt van 10 tot 15 kilo. Bij een parasol van 3 meter doorsnee heb je dus een voet nodig van 30 tot 45 kilo. Klap de parasol tijdens stormachtig weer dicht om schade te voorkomen. Laat de parasol in de winter niet buiten staan, maar berg hem op in de schuur of op zolder.
Schaduw met een schaduwzeil
Schaduwzeilen (of schaduwdoeken) zijn een goedkope manier om extra schaduw te creëren op warme dagen. Ze zijn er in verschillende vormen (rechthoekig, vierkant of driehoekig) en in verschillende kleuren en prints. Ze zijn er in diverse standaardmaten, zoals 3 bij 4 meter of 4 bij 5 meter, maar je kunt ook een op maat gemaakt zeil bestellen voor maximale beschutting.
Je spant een schaduwdoek eenvoudig tussen de gevel, schutting of pergola. De hoeken bevestig je met oogschroeven en ringen. Zorg dat het doek stevig veranderd is en span het doek goed op voor optimaal effect. Als je stevig zeildoek of polyester (180 grams) kiest, kun je een schaduwdoek gewoon laten hangen bij slecht weer. Wordt er erg stormachtig weer voorspeld, dan kun je het beter weghalen, om te voorkomen dat het gaat klapperen en scheuren. Berg het schaduwzeil weg als de zomer voorbij is. In de winter zul je er waarschijnlijk toch niet onder gaan zitten. Zorg wel dat de doek helemaal droog is voordat je hem opbergt, om schimmel of het weer geen kans te geven.
©Jason Finn
Schaduw met een zonnescherm of markies
Handig én effectief: vaste zonwering als zonneschermen of markiezen. Je hoeft ze niet telkens op te zetten en weg te halen: met een druk op de knop (of een draai aan de zwengel) schuif je ze omhoog of omlaag. Bovendien houden ze de zon beter tegen dan losse zonwering. Ze sluiten strak aan op je gevel, waardoor de zon er niet onderdoor priemt. Zo zit jij niet alleen in de schaduw, maar blijft ook je huis lekker koel.
Let zowel bij markiezen als bij zonneschermen goed op de uitvalslengte en de hellingshoek. Een helling tussen de 35 en 45 graden is meestal ideaal om lage middagzon te blokkeren. Richt ze op het zuiden voor zonwering in de namiddag. Op het oosten bieden ze schaduw in de ochtend.
Zonnescherm of markies: dit is het verschil Een zonnescherm is een stoffen scherm dat uitrolt vanaf een oprolmechanisme boven een raam of deur. Het scherm loopt schuin verticaal naar beneden en biedt schaduw en privacy. Een zonnescherm kan van verschillende materialen gemaakt zijn zoals acryl, polyester of katoen. Met een zonnescherm kun je een groot oppervlak van schaduw voorzien. Een markies is een overkapping van doek die kan uitklappen, vaak met een frame van aluminium. Het hele systeem klapt uit boven een deur of raam en loopt schuin naar beneden weg. Het schaduwoppervlak is beperkter dan bij een zonnescherm. Daar staat tegenover dat een markies bescherming tegen regen biedt. De stof is vaak waterdicht en het hele systeem is sterker dan een zonnescherm.
Schaduw met een overkapping
Door een overkapping aan je woning te bouwen, maak je eigenlijk een extra ruimte, maar dan buiten. Je kunt dat zo luxe maken als je zelf wilt. Een eenvoudige overkapping bestaat uit een aantal houten of aluminium dragers met afgedekt met doek of kunststof platen, maar je kunt ook gaan voor een overkapping die bijvoorbeeld een voorwand en/of zijwanden heeft en een houten dak. Dat wordt vaak een tuinkamer of buitenkamer genoemd.
Ga je voor de eenvoudigere optie? Houten balken van 10x10 cm houden een doek van 2 bij 3 meter moeiteloos op. Voor grotere overkappingen zijn stevige palen met ingelaste aluminium liggers geschikt.
Dek af met een waterafstotend, uv-werend polyester of acryldoek van 220 tot 350 gram per m2. Span het doek strak met oogschroeven en ringen langs de rand en in het midden. Zo houdt de overkapping jarenlang vorm. Vervang het doek als het verkleurt of scheurt. Met de juiste materialen gaat een overkapping probleemloos 15 tot 20 jaar mee.
Tip: combineren! Wil je echt grote schaduwplekken in je tuin? Combineer dan verschillende schaduwmakers. Plaats bijvoorbeeld een grote parasol naast een schaduwzeil. Ook handig is zo’n zeil boven een loungeset met daaronder losse parasols op de tafels of naast de stoelen.
Schaduw met een pergola
Voor een permanent schaduwplek kun je kiezen voor een pergola. Dat is een tuinstructuur die bestaat uit staanders (vaak van hout) die een open, houten rooster dragen. Laat klimplanten en slingerplanten omhoog groeien, zodat er vanzelf een natuurlijk bladerdek ontstaat waar je heerlijk onder kunt zitten – in de schaduw! Geschikte klimplanten zijn bijvoorbeeld klimop, wingerd, blauwe regen en klimrozen. Laat ze stevig vastgroeien met klemmen of bind ze vast. Ook mooi (en heerlijk ruikend) zijn kamperfoelie en clematis. Leid de planten met kleine haakjes in de gewenste richting. Geef klimop en wingerd een jaarlijkse snoeibeurt na de herfst zodat ze compact en goed stuurbaar blijven. Voorjaarsbloeiers als clematis en blauweregen mag je pas na de bloei in mei snoeien. Combineer verschillende klimplanten met andere schaduwmakers voor een vol groen dak de hele zomer door.
©Menyhert
Schaduw met een schutting
Hoewel een schutting in eerste instantie natuurlijk bedoeld is als erfafscheiding, kan hij ook voor schaduw zorgen. Wanneer je kiest voor een wat hogere schutting en ervoor zorgt dat zonlicht er zo min mogelijk doorheen kan piepen (dus liever geen losse planken maar complete panelen; liever geen rieten matten maar hout), dan kun je schaduwhoekjes creëren. Je kunt de schutting ook nog ‘aankleden’, bijvoorbeeld met (geurende) klimplanten en met lichtjes.
©Artazum, LLC | Iriana Shiyan
👉 DIY: Ik. Wil. Nu. Schaduw.
Heb je op een zonnige dag acute behoefte aan schaduw, maar geen parasol of zeil bij de hand? Zorg dan eenvoudig voor schaduw met katoenen lakens of dekbedhoezen. Selecteer twee punten om het laken aan op te hangen, zoals schutting en pergola of twee haakjes aan de muur. Hang het laken op met behulp van wasknijpers, touw of klemmetjes. Zorg dat het strak gespannen hangt. Stel hoogte en hellingshoek zo in dat de gewenste plek in de schaduw komt te liggen. Voilà!
Zonnig vooruitzicht: schaduw is altijd mogelijk!
Je ziet: er zijn allerlei manieren om zelfs in de meest zonovergoten tuin (of balkon natuurlijk) heerlijke schaduwplekjes te creëren. Dan kan in een handomdraai (parasol) of vergt wat meer geduld en planning (pergola). Hoe dan ook: jij kunt voortaan nóg meer genieten van je tuin!
Wil je echt een grote terrasoverkapping? Zelf maken is een optie, maar je kunt ook een vakman inschakelen. Wel zo makkelijk!