ID.nl logo
Bluesky: een interessant alternatief voor X
© Koshiro - stock.adobe.com
Huis

Bluesky: een interessant alternatief voor X

Nepnieuws, trollen, een nieuwe naam en een omstreden eigenaar. Sinds de flamboyante Tesla-baas Elon Musk X (voorheen Twitter) voor een slordige 44 miljard dollar overnam, is de microblogdienst in verval. Tegelijkertijd bloeit het relatief nieuwe platform Bluesky juist op. Steeds meer personen weten hun weg naar dit X-alternatief te vinden. Reden genoeg voor een eerste kennismaking.

Van X vertrekken? Stap over naar Bluesky! We laten je in dit artikel de ins en outs van dit alternatief zien:

  • Profiel aanmaken
  • Andere profielen volgen
  • Nieuwsmedia volgen
  • Abonneren op feeds
  • Reageren
  • 'Skeets' plaatsen

Twijfel je nog? Lees dan ook: Hét alternatief voor Twitter: aan de slag met Mastodon

Volgens webonderzoeker Similarweb daalde het internetverkeer naar Twitter.com in een jaar tijd met veertien procent. Hieruit blijkt dat een toenemend aantal mensen X de rug toekeert. Naar de exacte reden van deze ontwikkeling is het gissen, maar vermoedelijk speelt de negatieve stemming op het platform een belangrijke rol. Scheldpartijen en haattweets door veelal anonieme accounts zijn helaas aan de orde van de dag.

Elon Musk nam verder een aantal twijfelachtige maatregelen. Zo stuurde hij kort na de overname driekwart van zijn personeel de laan uit. Dat heeft tot gevolg dat er minder mankracht is om haatdragende berichten en nepnieuws te filteren. Naar verluidt verdwijnt het sociale netwerk op den duur zelfs achter een betaalmuur.

Ben je X óók zat? Probeer dan het verfrissende microblogplatform Bluesky eens uit. Je bent niet de enige, want afgelopen september passeerde deze veelbelovende dienst de grens van een miljoen gebruikers.

Wat is Bluesky?

Bluesky is een initiatief van Twitter-oprichter Jack Dorsey. Het is dan ook niet zo vreemd dat dit kersverse platform nogal op Twitter/X lijkt. Eigenlijk ontbreekt alleen het blauwe vogeltje.

Gebruikers kunnen een post van maximaal driehonderd tekens plaatsen. Zo’n post draagt de naam skeet. Naast teksten is het ook mogelijk om foto’s te delen. Gebruikers kunnen op elkaar reageren en bestaande posts opnieuw publiceren. Kortom, tot zover niets nieuws onder de zon.

Toch is er wel degelijk een belangrijk verschil. Bluesky kent namelijk een gedecentraliseerde opzet, waarbij gebruikers het sociale netwerk optioneel op een eigen server kunnen hosten. De meeste mensen gebruiken hiervoor de standaard Bluesky-server. Overigens merken reguliere gebruikers niets van de gedecentraliseerde opzet.

Uitnodigingscode

Wil je Bluesky eens uitproberen? Voor snelle toegang heb je momenteel een uitnodiging van een bestaande gebruiker nodig. Dat is natuurlijk een hindernis, maar tegelijkertijd helpt het wel om anonieme trollen op de microblogdienst te weren. Hierbij komt X tóch nog een keer van pas, want veel Bluesky-leden bieden hierop uitnodigingscodes aan. Zoek maar eens op ‘Bluesky uitnodiging’ of ‘Bluesky invite’ en stuur een welwillend persoon een privébericht. Hopelijk ontvang je van diegene een uitnodigingscode.

Als alternatief heeft Bluesky ook een wachtlijst voor nieuwe gebruikers. Vanwege de toenemende belangstelling duurt het naar verwachting lang voordat je aan de beurt bent. Toch doen? Surf in dat geval naar www.bsky.app en klik achtereenvolgens op Create a new account / Next / Join the waitlist. Je typt vervolgens je e-mailadres, waarna je bevestigt met Join Waitlist.

Er is momenteel een lange wachtlijst, maar je kunt het natuurlijk altijd proberen.

Aanmelden

Als je eenmaal een uitnodigingscode te pakken hebt, creëer je eenvoudig een account. Ga naar www.bsky.app en klik op Create a new account. In de volgende stap staat Bluesky (default) al als hostingserver geselecteerd. Laat dat zo en klik op Next. Plak hier de uitnodigingscode die je hopelijk hebt gekregen. Je typt verder jouw e-mailadres, bedenkt een sterk wachtwoord en vult je geboortedatum in.

Na een klik op Next bedenk je een gebruikersnaam. Ook dat werkt ongeveer hetzelfde als op X: er verschijnt voor de gebruikersnaam namelijk een apenstaartje (@). Daarnaast krijgt iedere accountnaam de extensie .bsky.social.

Nadat je een uitnodigingscode hebt ingevuld, kun je een Bluesky-account aanmaken.

Hoofdscherm openen

Klik nu eerst tweemaal op Next. Er verschijnen enkele suggesties van zogeheten feeds waarop je je vrijblijvend kunt abonneren. Een feed bestaat uit een bundeling van berichten over een specifiek onderwerp. De voorgestelde suggesties zijn voor Nederlandse gebruikers niet zo interessant.

Klik wederom op Next. Je kunt eventueel accounts van diverse personen volgen, zoals werknemers van Bluesky. Ook die zijn niet bijster interessant. Via Done verschijnt het hoofdscherm van de microblogdienst. Jouw profiel is momenteel nog erg kaal. Hoog tijd om daar iets aan te doen.

De gebruikersomgeving van Bluesky vertoont de nodige overeenkomsten met X.

Profiel en instellingen

Ben je van plan om regelmatig skeets op Bluesky te publiceren? Vul je profiel dan volledig in, zodat andere gebruikers zien wie je bent. Klik hiervoor aan de linkerkant op Profile en daarna op Edit Profile. Je kun onder meer een profielfoto en achtergrondafbeelding toevoegen. Bepaal verder onder welke naam je wilt posten. Als laatste typ je onder Description een korte beschrijving van jezelf. Sluit het venster met Save Changes.

Het loont de moeite om ook even in de instellingen te duiken. Klik vanuit het hoofdscherm aan de linkerkant op Settings. Gebruik de optie Verify My Email / Send Confirmation Email om jouw e-mailadres te verifiëren. Neem de code uit de toegezonden e-mail over en bestig met Confirm. Dankzij deze instelling kun je zo nodig het wachtwoord herstellen. Handig voor het geval je dat eens vergeet.

Pas de overige instellingen naar eigen wens aan. Zo kies je onder meer voor een lichte of donkere gebruikersomgeving. Daarnaast kun je via Moderation / Content filtering inhoud voor volwassenen al dan niet blokkeren, zoals seksuele of gewelddadige content. Maak een keuze en bevestig met Done.

Een volledig ingevuld profiel is op Bluesky beter zichtbaar.

Andere profielen volgen

Je creëert op Bluesky een eigen nieuwsbubbel door de juiste accounts te volgen. Misschien weet je al van een aantal (bekende) personen dat ze op de kersverse microblogdienst bivakkeren. Typ in dat geval rechtsboven die naam in het zoekveld. Er verschijnt mogelijk een lijstje met meerdere suggesties. Klik op het juiste profiel om van deze persoon alle skeets weer te geven. Wil je dit account volgen, zodat nieuwe posts vanzelf in jouw hoofdscherm voorbijkomen? Kies dan bovenaan Follow.

Hoewel Bluesky nog maar relatief kort bestaat, zijn er al flink wat bekende Nederlanders op het platform actief. Peter Pannekoek, Claudia de Breij, Luuk Ikink, Gerrit Hiemstra, Tim Knol, Dolf Jansen, Giel Beelen en Georgina Verbaan zijn slechts een kleine greep. Heb je een leuk profiel gevonden? Dan kun je ook zien welke accounts deze bewuste persoon volgt. Op die manier kom je simpel interessante profielen op het spoor.

Je kunt op Bluesky diverse bekende Nederlanders volgen, zoals de populaire cabaretier Peter Pannekoek.

Lees ook: Dit is Threads, de Twitter-concurrent van Meta

Nieuwsmedia volgen

Veel mensen gebruiken X om op de hoogte te blijven van het laatste nieuws. Nagenoeg alle relevante kranten, tijdschriften en websites tweeten er dan ook massaal op los. Op Bluesky is dat momenteel nog niet zo. Weliswaar zijn bekende namen als NOS, Volkskrant, NU.nl en RTL Nieuws wel op het platform te vinden, maar dit betreffen geen officiële accounts. Toch kun je via deze onofficiële profielen wel recente nieuwsberichten volgen. De verantwoordelijke beheerder hoopt dat uitgevers van nieuwsmedia deze accounts op korte termijn overnemen.

Hoewel RTL zelf niet op Bluesky actief is, kun je wel hun nieuwsberichten volgen.

Abonneren op feeds

Naast het volgen van accounts biedt Bluesky een tweede optie om interessante posts te tonen. Door jezelf op zogeheten feeds te abonneren, verschijnen er skeets over een bepaald onderwerp. Klik in het menu aan de linkerkant op Feeds en typ een trefwoord in het zoekveld. Zodra je op Enter drukt, verschijnt er een lijst met resultaten.

Als je bijvoorbeeld achter de feed ‘Nederlands’ op het plusteken klikt, verschijnen er Nederlandstalige posts in jouw hoofdoverzicht. Andere feeds zijn onder meer Natuurliefhebbers, Boeken NL, Tuinieren, Nieuws en Nederlandse politiek.

Reageren

Vergeleken met X is de sfeer op Bluesky veel gemoedelijker. Bovendien bevat het hoofdoverzicht geen posts van accounts die je niet volgt. Een ander pluspunt is het ontbreken van reclame. Kortom, op Bluesky verschijnen alleen skeets van accounts waarmee je zelf hebt ingestemd.

Wil je ergens op reageren? Klik dan op een post en kies onderaan Write your reply. Je typt het bericht, waarna je bevestigt met Reply. Het is ook mogelijk om een skeet van iemand anders opnieuw te publiceren. Klik hiervoor onderaan de post op het pictogram met de dubbele pijl. Daarna kies je Repost of Quote post. Met laatstgenoemde optie voeg je desgewenst een eigen opmerking aan de skeet toe.

Standaard toont het hoofdoverzicht reacties van andere (onbekende) gebruikers. Wil je die liever verbergen? Ga dan achtereenvolgens naar Settings en Home Feed Preferences. Zet daarna het schuifje onder Show Replies op No. Op deze instellingenpagina kun je ook nog reposts en geciteerde posts verbergen. Maak een keuze en bevestig met Done.

Als je op een Bluesky-post klikt, kun je onderaan reageren of reposten.

Eerste skeet plaatsen

Uiteraard is het de bedoeling dat elke Bluesky-gebruiker zijn of haar steentje aan het platform bijdraagt. Je kunt in dat kader ook zelf interessante skeets publiceren. Misschien trek je daarmee wel hordes volgers aan. Klik op New Post en tik een bericht van maximaal 300 tekens. Je kunt eventueel ook een foto toevoegen. Klik hiervoor linksonder het pop-upvenster op het pictogram en selecteer een afbeelding op je computer. Verder kun je in het bericht probleemloos emoticons en weblinks plaatsen.

Mocht iemand de behoefte voelen om pikante posts of afbeeldingen te delen, dan is het mogelijk om een waarschuwing toe te voegen. Dat kan via het uitroepteken bovenaan. Op die manier krijgen andere gebruikers niet zomaar expliciete beelden te zien. Klik rechtsboven op Post om het bericht te publiceren.

Voel je vrij om zelf interessante berichten op Bluesky te publiceren.

Mobiele app

Naast de webversie bestaan er ook apps voor Android en iOS voor het geval je het platform op een smartphone of tablet wilt gebruiken. Na de installatie vul je via Sign in jouw gebruikersnaam en wachtwoord in. Vervolgens verschijnt het hoofdoverzicht met skeets van accounts die je volgt. De app heeft dezelfde mogelijkheden als de webversie.

Met de Bluesky-app kun je altijd en overal skeets lezen.

Tot slot

Vanwege de snel groeiende groep gebruikers is Bluesky een interessant alternatief voor X. Hopelijk trekt de nieuwbakken microblogdienst deze lijn door en gaan op korte termijn ook grote (media)bedrijven overstag.

Tot die tijd is er voor de ontwikkelaars nog wel wat werk aan de winkel. Zo kun je momenteel nog geen privéberichten sturen. Bovendien ontbreekt een Nederlandstalige gebruikersomgeving. Veel blogplezier!

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het veiligste manier om je smartphone te beveiligen?
© ID.nl
Huis

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het veiligste manier om je smartphone te beveiligen?

Je smartphone is tegenwoordig veel meer dan een telefoon; het is de kluis van je digitale leven. Bankzaken, privéfoto's, e-mails en locatiegegevens: het staat er allemaal op. Het goed beveiligen van die toegang is dus geen overbodige luxe. Maar kies je voor het ouderwetse wachtwoord, je vingerafdruk of toch je gezicht? Wij leggen de voor- en nadelen van elke methode naast elkaar.

De klassieker: pincode of wachtwoord

Elke telefoon vraagt erom bij het opstarten: een code. Dit is de basisbeveiliging. Zonder code kun je vaak geen gezichtsherkenning of vingerafdruk instellen. Maar is het ook de beste methode voor dagelijks gebruik?

©ID.nl

Pincode of wachtwoord: de voordelen

• Veiligheid in eigen hand

Het sterke aan een code is dat het in je hoofd zit. Maar een code als 1234 of 0000 is zo gekraakt. Maar kies je voor een langere cijferreeks? Dan is het voor iemand die je smartphone in handen krijgt digitaal gezien nagenoeg onmogelijk om de code te kraken. Voeg je ook letters toe, (zie kader), dan is dit digitaal gezien de moeilijkste methode om te kraken.

• Juridisch sterker

Een interessant weetje: in veel rechtsgebieden val je met een toegangscode onder het zwijgrecht. De politie mag je vaak niet dwingen je code af te staan. Je vinger op een scanner leggen kan in sommige situaties wel als dwangmiddel worden ingezet.

💡 Tip: Gebruik letters voor extra veiligheid

Veel mensen denken dat ze bij het vergrendelen van hun telefoon vastzitten aan een cijfercode, maar dat is niet zo. Je kunt ook kiezen voor een alfanumeriek wachtwoord (een combinatie van cijfers, letters en tekens). Dit is vele malen moeilijker te kraken dan een traditionele cijfer-pincode.

Zo stel je het in:

iPhone: Ga naar Instellingen > Face ID en toegangscode > Wijzig toegangscode. Tik vervolgens op het blauwe tekstje 'Toegangscode-opties' en kies voor 'Aangepaste alfanumerieke code'.

Android: Ga naar Instellingen > Beveiliging > Schermvergrendeling. Kies hier niet voor 'Pincode', maar voor de optie 'Wachtwoord'.

Pincode of wachtwoord: de nadelen

• Afkijken

Iemand die in de trein over je schouder meekijkt, heeft je pincode zo gezien. Ook vette vingers op het scherm kunnen je patroon verraden.

• Gemak

Tachtig keer per dag een lange code intikken gaat vervelen. Mensen kiezen daardoor vaak voor een te simpele code, en dat maakt het juist onveilig.

©ID.nl

2. Lekker snel (maar niet altijd even veilig): vingerafdrukscanner

De vingerafdrukscanner is mateloos populair vanwege het enorme gebruiksgemak: in één soepele beweging pak je je telefoon en ben je vrijwel direct binnen. Toch is het belangrijk om te weten dat de ene scanner de andere niet is en dat dit systeem zowel sterke als zwakke punten heeft.

Vingerafdrukscanner: de voordelen

• Snelheid

Het is vaak de snelste manier om je telefoon te openen, zeker als de scanner in de aan-knop verwerkt zit.

• Betrouwbaarheid (bij de juiste techniek)

Heb je een toestel met een fysieke scanner (achterop/zijkant) of een moderne ultrasone scanner (zoals in de Samsung S-serie)? Dan is de beveiliging uitstekend. Ultrasone scanners maken een 3D-map van je vinger en zijn zeer moeilijk te foppen.

Vingerafdrukscanner: de nadelen

• Natte vingers en pleisters

Heb je natte handen? Dan weigeren veel scanners dienst. Ook met een pleister om je vinger herkent de telefoon je niet. Tip: zorg daarom dat je vingerafdrukken van allebei je handen opslaat.

• Ongewenste toegang

Een klein (maar reëel) risico is dat iemand toegang krijgt terwijl je slaapt of bewusteloos bent, door voorzichtig je vinger op de scanner te leggen.

• Onveilige optische scanners

Veel budget-telefoons hebben een 'optische scanner' onder het scherm. Deze maakt een 2D-foto van je vinger. Dit is minder veilig en makkelijker te foppen dan de ultrasone varianten.

©ID.nl

Gezichtsherkenning: gemak of schijnveiligheid?

Telefoon ontgrendelen door ernaar te kijken voelt als magie. Maar pas op: hier zit de grootste valkuil voor consumenten.

Gezichtsherkenning: de voordelen

• Ultiem gemak

Je hoeft niets aan te raken. Kijken is openen. Ideaal als je bijvoorbeeld handschoenen draagt in de winter.

• Extreem veilig (alleen bij 3D)

Heb je een iPhone (FaceID) of een dure Android met 3D-sensoren? Dan worden er duizenden onzichtbare puntjes op je gezicht geprojecteerd om diepte te meten. Dit is amper te misleiden.

Gezichtsherkenning: de nadelen

• Schijnveiligheid (bij 2D)

Veel goedkopere Android-telefoons gebruiken simpelweg de selfiecamera (2D-herkenning). Dit is niet veilig. Soms is een foto van jou (van Facebook of Instagram) al genoeg om in te breken. Gebruik dit type gezichtsherkenning zeker nooit voor je bank-app.

• Toegang tijdens slaap

Als je niet oplet, kan iemand je telefoon voor je gezicht houden terwijl je slaapt om hem te ontgrendelen. Tip: Zet in de instellingen altijd de optie "Aandacht vereist" of "Ogen open" aan. Dan werkt het alleen als je echt naar het scherm kijkt.

Hoe zit het met privacy?

Een veelgehoorde zorg: "Ik wil niet dat mijn biometrische gegevens in de cloud staan." We kunnen je geruststellen. Bij moderne smartphones worden je gezicht of vinger lokaal opgeslagen in een speciale, zwaarbeveiligde chip in de telefoon (de Secure Enclave). Deze data verlaat je telefoon nooit. Er wordt ook geen foto van je vinger opgeslagen, maar een versleutelde wiskundige code. Zelfs als de servers van de fabrikant gehackt worden, liggen jouw biometrische gegevens niet op straat.

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het best?

Wat de slimste keuze is, hangt volledig af van je toestel. Heb je een iPhone of een high-end Android-telefoon met 3D-scan? Dan kun je gerust gebruikmaken van gezichtsherkenning; dat is niet alleen snel en makkelijk, maar ook veilig. Bezit je echter een middenklasse- of budgettoestel, kies dan liever voor de vingerafdrukscanner. De gezichtsherkenning op deze modellen is namelijk vaak onveilig.

Vergeet ook de basis niet: zorg altijd voor een sterke toegangscode (liefst alfanumeriek of langer dan vier cijfers) als back-up. Start je telefoon bovendien af en toe opnieuw op. Hierdoor wordt de biometrische beveiliging tijdelijk uitgeschakeld, waardoor je telefoon op zijn veiligst is.

📱Ook interessant: Help! Ik ben het wachtwoord van mijn Apple ID vergeten


Bescherm je smartphone optimaal met een stevig telefoonhoesje.

Zo blijft je toestel in topconditie, hoe je het ook ontgrendelt!
▼ Volgende artikel
Gratis en complete grafische tool: aan de slag met Gimp 3
© ID.nl
Huis

Gratis en complete grafische tool: aan de slag met Gimp 3

Ben je op zoek naar goede software voor het bewerken van foto’s en andere grafische bestanden? Dan is de kans groot dat je Gimp al kent als veelzijdig alternatief voor dure grafische pakketten. Nu is er een nieuwe versie beschikbaar: Gimp 3. Hoe verhoudt deze nieuwe versie zich ten opzichte van de andere grafische programma's?

Er is lange tijd gewerkt aan versie 3 van Gimp: het team heeft er maar liefst zeven jaar aan gesleuteld. De makers, bestaande uit vrijwilligers, begonnen direct aan deze editie na de release van Gimp 2.10 in 2018. Al terug in 2020 kregen we een voorproefje van Gimp 3.0 via een ontwikkelversie, maar pas in 2025 zag de definitieve editie het daglicht. Wie overigens nu denkt dat het Gimpt-team aan het uitrusten is, heeft het mis. Op dit moment is het team namelijk alweer bezig met een volgende versie: Gimp 3.2.

Brede ondersteuning

Wat erg prettig is aan Gimp is dat het programma beschikbaar is voor verschillende platformen. Voor dit artikel bekeken we versie 3.0.4. Deze versie is er voor Windows, Linux en macOS. Zorg bij Windows voor Windows 10 of hoger en bij macOS voor versie 11 of hoger. Je vindt de nieuwste edities via www.gimp.org/downloads.

Indeling

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten . Dat is geen overbodige luxe: het programma kent een relatief grote hoeveelheid opties die je niet altijd gebruikt. Hoe je Gimp indeelt, heeft voornamelijk te maken met de acties die je ermee wilt uitvoeren, bijvoorbeeld foto’s bewerken, illustraties maken of digitale kunst maken. Om de omgeving te stroomlijnen, kun je gebruikmaken van dokbare vensters. Open het menu Vensters en kies Dokbare vensters. Bepaal vervolgens welke opties je snel toegankelijk wilt hebben. Je vindt verschillende opties, zoals de kleurenwaaier, lettertypes, lagen en penselen.

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten.

Wil je je volledig concentreren op het document zelf? Dan kun je de dokvensters ook (tijdelijk) uitschakelen. Kies Vensters / Dokken verbergen (en dezelfde optie om ze later weer zichtbaar te maken). Een tussenvorm is ook mogelijk, waarbij je de gedokte vensters laat zweven. Je hebt hierdoor meer vrijheid bij het optimaal inrichten van je werkomgeving. Kies voor Vensters en verwijder het vinkje bij Enkelvenstermodus.

Ben je tevreden over je eigen indeling? Dan kun je deze direct opslaan. Kies dan Bewerken / Voorkeuren / Interface / Vensterbeheer. Klik op Vensterposities nu opslaan. Standaard wordt de werkomgeving bewaard zodra je het programma afsluit (controleer of Vensterposities opslaan bij verlaten is geactiveerd).

Als je gebruikmaakt van meerdere beeldschermen, dan kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Activeer Open vensters op dezelfde beeldschermen als eerder. Heb je vensters verschoven, maar wil je snel terugkeren naar eerdere posities? Klik op Opgeslagen vensterposities terugzetten.

Handig: de aangepaste gebruikersomgeving bewaren.

Specifieke functies

Eerlijk is eerlijk: Gimp bevat een flinke hoeveelheid functies. De kans bestaat dat je een gewenste functie niet kunt vinden. In plaats van uren te zoeken, kun je de functie ook opzoeken in een overzicht. Kies Hulp / Een functie zoeken en deze uitvoeren. Typ de naam of omschrijving van de functie, bijvoorbeeld ‘lagen’.

In het zoekoverzicht toont Gimp alleen opties die met het trefwoord te maken hebben. Klik op een resultaat om de functie daadwerkelijk uit te voeren. Bij elke functie zie je ook waar deze zich in het programma bevindt, zodat je deze een volgende keer zelfstandig kunt uitvoeren.

In het zoekoverzicht kun je zoeken naar specifieke opties die je niet snel kunt vinden.

Meerdere schermen

Als je gebruikmaakt van meerdere schermen, kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Zo kun je de vensters naar een ander scherm verplaatsen. Kies voor Beeld / Verplaatsen naar scherm. Ook kun je individuele vensters naar een ander scherm verplaatsen. Klik op het kleine pictogram rechtsboven (Tabblad configureren) en kies Verplaatsen naar scherm.

Grootte aanpassen

Je kunt op elk gewenst moment het formaat van de afbeelding aanpassen. Kies Afbeelding / Afbeelding schalen. Bepaal de gewenste breedte en hoogte in de sectie Afbeeldingsgrootte. Standaard is de eenheid millimeter, maar je kunt ook een andere eenheid kiezen. Bijvoorbeeld Pixels of Percent.

Die laatste optie is interessant als je de volledige afbeelding in één keer wilt vergroten of juist verkleinen. Standaard zijn de verhoudingen tussen breedte en hoogte aan elkaar gekoppeld. Dat is niet verplicht: klik op het pictogram van de ketting om die koppeling te verbreken. Tevreden met de nieuwe waarden? Bevestig met een klik op Schalen.

De titelbalk van de afbeelding die je hebt geopend, geeft in Gimp belangrijke informatie. Zo lees je in de titelbalk onder meer de bestandsnaam af, maar ook welke afmetingen het bestand heeft. Ook zie je hier welke kleurindeling wordt gebruikt, bijvoorbeeld RGB-kleur 8-bit, en uit hoeveel lagen de afbeelding is opgebouwd.

Je kunt zelf een afbeelding schalen.

Transformeren

Je kunt Gimp goed gebruiken om nieuw materiaal te maken, maar ook om bestaande grafische afbeeldingen aan te passen. Bijvoorbeeld door ze te roteren of bij te snijden. De meeste functies hiervoor vind je onder Gereedschap / Transformeren. Wil je bijvoorbeeld een afbeelding bijsnijden (croppen), dan kies je voor Gereedschap / Transformeren / Bijsnijden. Om een afbeelding te roteren, kies je in hetzelfde menu voor Draaien. Ook andere opties, zoals Schalen en Spiegelen, zijn ondergebracht in hetzelfde menu.

Je bent overigens niet afhankelijk van dit menu: je kunt de functies ook bereiken via de werkbalk die standaard links in het venster wordt getoond. Houd de muisaanwijzer boven een knop voor meer informatie. Veel functies hebben gedetailleerde eigenschappen. Klik je bijvoorbeeld op Penseel, dan kun je kiezen welke grootte het penseel heeft, welk inkttype en welke kleuropties worden gehanteerd. Gimp toont die eigenschappen in het venster Gereedschapsopties, direct onder de werkbalk waarop je de eerdergenoemde opties vindt.

In de linkeronderhoek vind je details van geselecteerde acties.

Geschiedenis

Alle bewerkingen die je op een afbeelding toepast, worden vastgelegd in de geschiedenis. Dit tabblad wordt standaard links in het venster getoond en vult zich naarmate je de acties toepast. Om terug te keren naar een punt in het verleden, klik je op de actie in de lijst. De geschiedenis is handig, omdat je hiermee ziet welke acties je hebt uitgevoerd en kunt experimenteren met verschillende bewerkingen.

Herstellen

Gimp houdt bij welke acties je op een document uitvoert. Dat is handig: hierdoor kun je op een later moment terugkeren naar een eerder punt en wijzigingen ongedaan maken of juist doorvoeren. Je kunt deze geschiedenis op elk moment opvragen: kies voor Bewerken / Geschiedenis ongedaan maken. Linksonder verschijnt een venster met de verschillende stappen. Selecteer nu een bewerking en klik op de knop Ongedaan maken linksonder in het venster.

Heb je een aardige set bewerkingen gemaakt, ben je tevreden en wil je schoon schip maken? Dan kun je de geschiedenis van bewerkingen ook wissen. Afhankelijk van de hoeveelheid bewerkingen kan dit geheugen vrijmaken. Klik op de (verwarrende) knop Alles wissen uit Geschiedenis ongedaan maken. Je vindt deze knop rechtsonder in het geschiedenisvenster.

De geschiedenis geeft een overzicht van de gedane bewerkingen.

Filters

Gimp heeft een volwassen verzameling filters: open hiervoor het menu Filters. Er zijn verschillende categorieën. Met sommige filters kun je afbeeldingen verbeteren, bijvoorbeeld door ruis te verwijderen. Om een afbeelding te verbeteren door deze te verscherpen, kies je Filters / Verbeteren / Verscherpen. Ook kun je een afbeelding verbeteren door deze zachter en minder kartelig te maken, via Filters / Vervagen / Gaussiaanse vervaging of Focus vervaging. Om ruis uit een afbeelding (zoals een foto) te halen, kies je Filters / Ruis.

Ook de artistieke filters zijn het bekijken waard. Kies Filters / Artistiek. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor het effect van een fotokopie, maar ook voor een getekende stijl (Cartoon) of voor verfeffect (Olieverven). Verder vind je in dezelfde categorie andere kenmerkende stijlen, zoals Textieldruk en Van Gogh.

Gimp heeft een flinke verzameling filters.

Effecten

Je kunt filters gebruiken om effecten op een afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld door de belichting van een afbeelding aan te passen of door een ‘lens flare’ (een schittering) na te bootsen. Kies Filters / Licht en schaduw. Selecteer je bijvoorbeeld Kies belichtingseffecten, dan opent een venster waarin je opties kiest. Open de tab Licht en bepaal het effect.

Ook via de andere tabbladen in hetzelfde venster, zoals Materiaal en Omgevingsprojectie, kun je de effecten naar je hand zetten. Klik op Instellingen opslaan, zodat je het profiel een volgende keer snel kunt gebruiken. 

Afbeeldingsinfo

Heb je een bestand geopend en wil je alles weten over de afmeting, resolutie, bitdiepte en andere belangrijke gegevens? Kies Afbeelding / Afbeeldingsinfo. Of nog sneller: druk op de toetscombinatie Alt+Enter. Het venster bestaat uit drie tabbladen, waarbij Eigenschappen de meeste informatie bevat. Neem ook een kijkje bij Afbeelding / Metadata / Metagegevens bekijken. Hier vind je aanvullende informatie over het document.

Exporteren

Gimp ondersteunt een flinke hoeveelheid bestandsformaten. Standaard worden bestanden opgeslagen in xcf. Dit is de eigen bestandsindeling van Gimp. Een xcf-bestand bevat alle informatie, zoals lagen. Verder is er ondersteuning voor andere formaten. Dat is handig bij het opslaan van de bestanden.

Ben je klaar met een bestand, kies dan Bestand / Exporteren als. In het venster geef je een bestandsnaam op en bepaal je de locatie. Werp hierna een blik op Bestandstype selecteren. Kies de gewenste indeling, zoals gif-afbeelding of png-afbeelding. Het valt hierbij op dat Gimp ook exotischere grafische formaten ondersteunt, zoals Windows-pictogrammen of Windows-cursors.

Tevreden met de keuze? Bevestig met een klik op Exporteren. Afhankelijk van de keuze verschijnt een venster waarin je verregaande controle hebt over het eindresultaat. Kies je bijvoorbeeld voor jpeg, dan verschijnt het venster Afbeelding exporteren als JPEG. Via de balk Kwaliteit bepaal je de kwaliteit, en daarmee de bestandsgrootte van de afbeelding. Onder Geavanceerde instellingen kun je de afbeelding verder aanpassen, bijvoorbeeld door deze minder kartelig te maken. Onder Metadata kun je extra informatie aan de afbeelding meegeven, zoals wie de auteur van het beeld is. Maak je vaak gebruik van dezelfde instellingen, sla de set dan op als profiel via een klik op Instellingen opslaan.

Bepaal in welke bestandsindeling je de afbeelding wilt bewaren.

Xcf-bestand verkleinen

Afhankelijk van de complexiteit kan een xcf-bestand flink in omvang toenemen. Heb je behoefte aan een compactere omvang, dan kun je een betere compressie selecteren. Kies Bestand / Opslaan (XCF). In het nieuw geopende venster zet je een vinkje bij Dit XCF-bestand opslaan met betere maar tragere compressie. Houd er rekening mee dat je het bestand vervolgens alleen in de nieuwste versies van Gimp kunt gebruiken: in oudere edities kan het mogelijk niet worden ingelezen.

Standaardafbeelding

 Mogelijk werk je vaak met dezelfde soort afbeeldingen, bijvoorbeeld met dezelfde afmetingen. Je kunt tijd besparen door in Gimp deze waarden als standaard in te stellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Standaardafbeelding. Ga uit van een sjabloon, dat je eventueel nog kunt aanpassen.

Kies Sjabloon en selecteer de afmeting. Voor specifieke formaten heb je niet voldoende aan de opties in dat menu. Je kunt de afmetingen ook handmatig opgeven bij Afbeeldingsgrootte. Nog interessanter is de sectie Geavanceerde opties. Hier kun je onder meer de resolutie en een kleurprofiel bepalen, zodat je volledige controle hebt over de nieuwe afbeelding.

Bespaar tijd door een standaardafbeelding te definiëren.

Sneller werken

Grote kans dat je het grootste gedeelte van de tijd in Gimp werkt met muis of pen, maar je kunt het toetsenbord ook goed inzetten voor het uitvoeren van acties. De sneltoetsen vind je bij elke menuvermelding, maar je hoeft hiermee geen genoegen te nemen. In Gimp kun je ook eigen sneltoetsen samenstellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Interface. In de sectie Sneltoetsen klik je op Sneltoetsen configureren. Zoek de actie waarvoor je een sneltoets wilt maken of deze wilt aanpassen en selecteer de actie. Druk vervolgens op de toetscombinatie die je wilt toewijzen. Herhaal dit voor alle sneltoetsen die je gebruikt. Tevreden? Klik op Oké

Werken met raw-bestanden

Om met raw-bestanden in Gimp te werken, kun je gebruikmaken van externe hulp. Twee populaire uitbreidingen zijn RawTherapee (www.rawtherapee.com) en Darktable (www.darktable.org/install). Met deze uitbreidingen kun je de raw-bestanden klaarmaken en vervolgens verwerken in Gimp. Je mag beide programma’s kosteloos gebruiken.