Goed nieuws voor wie helemaal klaar is met Twitter: je hoeft niet uit te wijken naar een ander sociaal netwerk beheerd door een rijke techmiljardair, maar kunt er gewoon eentje starten vanaf je zolderkamer. Met je eigen Mastodon kun je berichten uitwisselen met al je vrienden op andere servers. We leggen uit hoe dat zit en hoe je begint.

Twitter staat al maanden in brand. Sinds techmiljardair Elon Musk het bedrijf heeft gekocht, is het er complete chaos. Van de 7500 werknemers bij het sociale platform zijn er nog 2000 over, waarbij zelfs hele teams zijn gedecimeerd. Journalisten kunnen al maandenlang geen vragen meer stellen aan het bedrijf, omdat de persafdeling is opgeheven. Belangrijke infrastructuur wordt niet langer gemonitord, wat leidt tot storingen. Tegelijkertijd neemt Musk de ene na de andere rare beslissing, zoals het vergrendelen van simpele beveiligingsopties achter een betaald abonnement. Experts vrezen ook voor een vloedgolf aan nepnieuws en verwarring, omdat iedereen voortaan een verificatievinkje kan kopen op de site – een middel dat tot op heden werd gebruikt om onder andere beroemdheden en journalisten te onderscheiden van nepaccounts.

Dit alles heeft er toe geleid dat het vertrouwen in Twitter fors is afgenomen en velen hun accounts hebben verlaten of zelfs verwijderd. De zoektocht naar een goed alternatief is dan ook in volle gang. Nieuwe apps schieten als paddenstoelen uit de grond, maar verreweg het populairst is Mastodon: een dienst die belooft het nét iets anders te doen dan we van sociale netwerken gewend zijn.

©cryptoFX - stock.adobe.com

Gemaakt in Duitsland

Mastodon is gemaakt door de in Duitsland gevestigde Rus Eugen Rochko. Hij wilde een sociaal netwerk bouwen dat niet werd beheerd door de grote techbobo’s uit Silicon Valley, maar dat een inherent onderdeel van het internet is. In 2016 bracht hij een eerste testversie uit en inmiddels beheert Rochko Mastodon fulltime als een non-profit-project. In eerdere interviews zei de Rus het allemaal niet voor het geld te doen; advertenties of andere verdienmodellen vind je er dan ook niet. Mastodon gebruiken is helemaal gratis, zonder dat jij als gebruiker zelf het product wordt. Je kunt wel geld doneren, zodat Rochko de ontwikkeling kan voortzetten en de kosten voor zijn eigen Mastodon-servers kan blijven betalen, want die lopen natuurlijk op naarmate de dienst populairder wordt. Op moment van schrijven wordt er door gebruikers samen ruim 30.000 euro per maand gedoneerd.

Het platform telt nog lang niet de gebruikersaantallen van Twitter of Facebook, maar groeit wel gestaag. Ter illustratie: Mastodon had voor de Twitter-overname door Musk minder dan een half miljoen gebruikers, inmiddels zijn dat er iedere maand ruim 1,5 miljoen.

Lees ook: Zo verwijder je je Twitter-account

Verspreid over het internet

Waar je bij de meeste socialmedia-platformen één centrale website bezoekt die wordt beheerd door een techbedrijf met grote investeerders, bestaat Mastodon uit talloze kleine onderdeeltjes, die ook wel instances worden genoemd. Iedereen kan zo’n instance starten en zo een ‘eigen’ Mastodon-site beginnen. Die instances zijn geen individuele eilandjes, maar kunnen met elkaar communiceren. Een gebruiker op de instance https://mastodon.social kan een gebruiker op https://mastodon.nl volgen en privéberichten sturen naar weer iemand anders op https://mstdn.social. Je aanmelden voor zo’n instance is een kwestie van de betreffende website bezoeken en een account aanmaken.

Mocht het allemaal een beetje vaag klinken, vergelijk Mastodon dan eens met e-mail. Je kunt bijvoorbeeld een mailadres openen bij Gmail, waarmee je vervolgens berichten kunt uitwisselen met Yahoo, Outlook of welke maildienst dan ook. Net als bij e-mail hangt tussen iedere Mastodon-server een protocol dat ervoor zorgt dat berichten worden uitgewisseld. Het is mail, maar dan voor je ‘toots’ (zoals berichten op Mastodon worden genoemd) in plaats van digitale brievenpost.

Maakt het dan nog uit op welke instance je gaat zitten? Niet héél veel. Je instance bepaalt bij wie je data in handen is, dus mensen die veel waarde hechten aan hun privacy zullen wellicht willen weten of de server in een land staat met goede privacywetgeving. En een grote, goed beheerde server zal wat minder storingen hebben dan eentje beheerd door een hobbyist. Maar waar je ook zit, je kunt altijd met dezelfde mensen kletsen.

Beheerders kunnen er overigens voor kiezen om een instance te blokkeren, zodat je daar niet meer mee kunt communiceren. Grote servers deden dat eerder bij extreemrechtse instances en communities waarin het alleen over complottheorieën ging. Op die manier kunnen Mastodon-gebruikers gezamenlijk proberen om extremistische onderwerpen buiten de deur te houden, iets waar Twitter en Facebook al langer mee worstelen.

©xiaoliangge - stock.adobe.com

Privacy

Iedereen met een beetje technische kennis kan een eigen Mastodon-instance opzetten. Het kost best even tijd, maar de voordelen zijn groot. In de eerste plaats omdat alle data in je eigen beheer blijven. Je toots met foto’s en video’s komen op je eigen server terecht, in plaats van dat ze, zoals bij Twitter, door een groot conglomeraat worden opgeslagen.

Het betekent tevens dat je gegevens niet zomaar kunnen worden misbruikt. Dat gebeurde afgelopen jaren meermaals bij grote sociale netwerken: databedrijf Cambridge Analytica bemachtigde bijvoorbeeld gebruikersdata van Facebook, waarmee ze psychologische profielen maakten, en zo persoonlijk toegesneden politieke advertenties toonden, om de verkiezingscampagne van Trump en het Brexit-referendum te beïnvloeden.

©Valerio Rosati

De juiste hardware

Wie zelf een Mastodon-server wil opzetten, moet daar wel de juiste hardware voor in huis hebben. Wat je nodig hebt, hangt af van je ambities. Als je instance alleen voor jezelf en een of twee vrienden bedoeld is, dan is een oude computer of zelfs een Raspberry Pi (verkrijgbaar bij bijvoorbeeld Bol.com of Conrad) ruim voldoende. Zorg wel dat er veel opslag aanwezig is voor alle foto’s en video’s die je op het sociale netwerk gaat posten. En onthoud: zelfs als alleen jij en je vrienden op de server zitten, kunnen jullie nog gewoon met iedereen op alle Mastodon-servers praten.

Wil je de instance voor iedereen openstellen, dan heb je zwaarder geschut nodig. Je kunt er dan voor kiezen om een Virtual Private Server (VPS) af te nemen bij een hostingbedrijf als TransIP. Dat is een computer in de cloud, waar je op afstand bij kunt inloggen om van alles op te doen. Groot voordeel van een VPS is dat je hem altijd kunt upgraden, zodat je snel meer capaciteit kunt krijgen als dat nodig is.

Domein, maildienst en Linux

Naast een server of VPS heb je nog een paar dingen nodig, zoals een domeinnaam waarop je instance online bereikt kan worden. Daarnaast is het verstandig een account te maken bij een mailprovider, zoals Mailgun of Postmark, waarmee bevestigingsmailtjes naar je Mastodon-gebruikers worden gestuurd. Je kunt ook proberen zelf een mailserver te hosten, maar dat maakt het project vele malen complexer.

In dit artikel gaan we ervan uit dat je Mastodon op een Linux-machine probeert te installeren, gezien dat bij de meeste servers het geval is. Enige kennis over hoe je zo’n server beheert, is vereist. Zorg ervoor dat je de laatste packages hebt geïnstalleerd en op afstand kunt inloggen met een key in plaats van met een wachtwoord.

Zelf opzetten

Op https://docs.joinmastodon.org vind je een uitgebreide gids met uitleg hoe je zelf een instance kunnen opzetten. Hier wordt stap voor stap uiteengezet hoe je een SQL-server opzet, webhosting regelt en de juiste certificaten vastlegt, waarna je de software van Mastodon zelf installeert.

De mate van aanwezige kennis bepaalt hoe goed je server straks in elkaar steekt. Een goede zoekmachine voor je Mastodon-server vereist bijvoorbeeld dat je ElasticSearch installeert en configureert, een projectje dat al snel een middag in beslag neemt.

Het meeste werk gaat zitten in dit soort externe software, want het configureren van Mastodon zelf is relatief simpel. Je installeert de software, configureert de instellingen naar wens en start de boel op. Maar je kunt ervan uit gaan dat het een paar dagen prutsen is voor je hier aan toe bent.

©Tee11 - stock.adobe.com

Een externe partij

Je kunt ook kiezen voor de makkelijke route. Websites zoals Masto.host, Hostdon, Spacebear en Cloudplane bieden speciale hostingabonnementen, waarbij ze jou een kant-en-klare Mastodon-server leveren. Je hoeft alleen maar een domein te koppelen en de juiste abonnementsvorm te kiezen.

Je moet dan wel bereid zijn iets meer te betalen. De goedkoopste abonnementen vind je bij Cloudplane en Masto.host, die je al voor zes euro per maand een instance leveren. Bouw je de server zelf op een goedkope VPS, dan ben je met vergelijkbare hardware ongeveer de helft kwijt. Een verschil van drie euro is niet veel, maar houd rekening met stijgende prijzen naarmate je server drukker bezocht wordt. Dan moet je immers upgraden naar een krachtigere server met een duurder abonnement en kan het verschil oplopen naar tientallen euro per maand. Als je zelf een sterke machine hebt staan die al bijvoorbeeld je website host, is dat een nog veel voordeligere plek voor je instance.

Omdat deze hostingpartijen zelf de server voor je configureren, heb je ook minder de touwtjes in handen. Zij bepalen wanneer updates worden geïnstalleerd en hebben in theorie toegang tot de data van je gebruikers. Daarnaast kan de server misschien wel in een land staan waar je de privacyregels niet van kent of vertrouwt. Vind je dat belangrijk? Onderzoek dan goed waar je Mastodon-server precies komt te staan, voordat je een abonnement afsluit.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een superdeluxe koelkast met een ijsblokjesmaker? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Amerikaanse koelkasten bieden veel ruimte voor al je etenswaren en bieden een ruime vriesmogelijkheid. De door ons gevonden koelkasten hebben allemaal een eigen ijsblokjesmaker in de kastdeur geïntegreerd, zodat je snel en gemakkelijk ijs in je drinken kunt doen, mocht je daar nu behoefte aan hebben met deze frissere dagen natuurlijk.

Samsung RS6HA8891SL

Deze chique Amerikaanse koelkast is van alle gemakken voorzien. Zo springt het forse aanraakscherm op de rechterdeur direct in het oog. Dat fungeert als een soort 'familiehub' binnen het huishouden. Zo bestel je bijvoorbeeld boodschappen, beheer je de gezinsagenda, voer je handsfree telefoongesprekken en bedien je muziek via het scherm. Sta je in de supermarkt en weet je niet of je een vers kuipje boter of nieuwe fles cola nodig hebt? Dankzij de geïntegreerde camera bekijk je altijd en overal de inhoud van je koelkast. Dat werkt via een app op je smartphone.

Het koelgedeelte aan de rechterkant heeft een inhoud van 389 liter, terwijl je links ook nog flink wat voedingswaren kunt invriezen. Het vriescompartiment is goed voor een inhoud van 225 liter. Fijn is dat de Samsung RS6HA8891SL geen ijs ontwikkelt, want dit model ondersteunt No Frost. Gebruik het bedieningspaneel aan de rechterzijde om koud water en ijsblokjes te tappen. Mooi meegenomen is het geringe geluidsniveau van 36 decibel, waardoor je hem dicht bij de woonkamer of eettafel kunt neerzetten. Deze koelkast is in een zilverkleurige en zwarte behuizing te koop.

LG GSLC41PYPE

Met een totale inhoud van 641 liter kun je heel wat eten en drinken in de LG GSLC41PYPE kwijt. De koel- en vriesruimte hebben een inhoud van respectievelijk 420 en 221 liter. Dankzij meerdere lades, planken en deurvakken berg je alle voedingswaren overzichtelijk op. Vul de geïntegreerde tank met 4,3 liter water en tap aan de voorzijde ijsklontjes of ijswater. Het is dus niet nodig om dit apparaat aan de waterleiding te koppelen.

Het betreft een Amerikaans model met twee deuren. Houd dan ook rekening met een ruime omvang van 91,3 × 179 × 73,5 centimeter. Zowel het vries- als koelgedeelte hebben ledverlichting, waardoor je alle producten ziet liggen. Zoals je van deze luxe koelkast mag verwachten, is er geen sprake van ijsvorming. De GSLC41PYPE ondersteunt namelijk No Frost. Tot slot is de stille werking van 36 decibel een pluspunt. Geïnteresseerden kiezen tussen een zilverkleurige en zwarte uitvoering.

ETNA AKV578IZWA

Voor een Amerikaanse koelkast valt de prijs van dit exemplaar van ETNA erg mee. Kies tussen een zwarte en zilverkleurige behuizing. Ruim twintig consumenten beoordelen het apparaat met een gemiddelde score van een 9,3. Zij waarderen onder meer de ijs- en waterdispenser aan de voorzijde. Dankzij de geïntegreerde watertank van 4,5 liter is er geen aansluiting op de waterleiding vereist. Andere benoemde voordelen zijn de fraaie verlichting, prettige indeling, grote handgreep en mooie vormgeving. Bovendien is ontdooien dankzij No Frost nooit nodig.

Zodra je de rechterdeur open doet, heb je toegang tot een koelgedeelte van 334 liter. Gebruik twee lades, vier legplanken en drie deurvakken om producten koel te bewaren. Daarnaast levert ETNA een handig rek met plek voor vijf flessen mee. De vriezer heeft een respectabele inhoud van 165 liter. Met behulp van vier planken en twee lades verdeel je de ingevroren etenswaren netjes in deze ruimte. De voorkant heeft boven de waterdispenser een bescheiden bedieningspaneel. Daarmee stel je voor beide compartimenten de gewenste temperatuur in. Verder activeer je desgewenst het deuralarm en de ecomodus.

Lees ook: 🧊 Houd je eten langer vers: zo deel je je koelkast optimaal in

Hisense RS818N4TIC

Voor een Amerikaans model vallen de energiekosten van de Hisense RS818N4TIC mee. Ga op jaarbasis uit van een stroomverbruik van zo'n 221 kilowattuur. Een ander pluspunt is het lage geluidsniveau van 36 decibel. Deze koelkast leent zich met een riante totaalinhoud van 632 liter perfect voor een ruim gezin. Er is 417 liter toegewezen aan het koelgedeelte, terwijl de resterende 215 liter aan de vrieskast is toebedeeld. Wees trouwens niet bang voor ijsvorming, want dit apparaat ondersteunt de techniek No Frost.

Je koppelt deze slimme koelkast eventueel aan wifi. Vraag vervolgens op elke plek de apparaatstatus op. Zo kun je met een app op je smartphone de temperatuur reguleren. Zodra je de deur van het koel- of vriesgedeelte open doet, gaat er een felle ledlamp branden. Hierdoor zie je niets over het hoofd. Hisense levert een rek voor vijf flessen mee, zodat je frisdrank en wijn efficiënt kunt opbergen. Tot slot is de gecombineerde ijs- en waterdispenser aan de voorzijde een pluspunt. Hiervoor is er een watertank van 4,5 liter ingebouwd. Deze koelkast is verkrijgbaar in een zilverkleurige en zwarte behuizing. Lees hier enkele reviews van andere consumenten.

LG GSXE90EVDD

De onlangs verschenen LG GSXE90EVDD heeft een deur-in-deur-functie. Open het glazen deurtje en pak heel snel de producten die je het vaakst gebruikt, zoals melk, kwark of yoghurt. Voor toegang tot het volledige koelvak van 407 liter kun je uiteraard ook de reguliere deur gebruiken. Aan gebruiksgemak is er bepaald geen gebrek, want de linkerkant heeft een dispenser. Kies hiermee tussen ijsblokjes, ijswater en water. Door een aansluiting op de waterleiding hoef je niet steeds een watertank handmatig te vullen. De vriezer heeft een capaciteit van 192 liter en ondersteunt No Frost. Beide compartimenten bevatten ledverlichting.

Veel Amerikaanse koelkasten hebben een behoorlijk energieverbruik, maar dat is bij dit model te overzien. De GSXE90EVDD vereist ongeveer 276 kilowattuur stroom per jaar. Met een opgegeven geluidsniveau van slechts 35 decibel is deze koelkast zéér stil. Nuttig voor wie het apparaat vlak bij de woonkamer of keukentafel positioneert. Dankzij een koppeling met het draadloze thuisnetwerk volg je de apparaatstatus in een smartphone-app. Is er onverhoopt een storing, dan kun je hiermee wellicht het probleem oplossen.

Op zoek naar (last-minute) inspiratie voor de feestdagen? We hebben 17 gadgets en techcadeaus voor je gespot waarmee je iedereen blij maakt. Uiteraard denken we ook aan je portemonnee: we hebben gekeken naar cadeaus van maximaal ongeveer 200 euro. Fijne feestdagen!