Goed nieuws voor wie helemaal klaar is met Twitter: je hoeft niet uit te wijken naar een ander sociaal netwerk beheerd door een rijke techmiljardair, maar kunt er gewoon eentje starten vanaf je zolderkamer. Met je eigen Mastodon kun je berichten uitwisselen met al je vrienden op andere servers. We leggen uit hoe dat zit en hoe je begint.

Twitter staat al maanden in brand. Sinds techmiljardair Elon Musk het bedrijf heeft gekocht, is het er complete chaos. Van de 7500 werknemers bij het sociale platform zijn er nog 2000 over, waarbij zelfs hele teams zijn gedecimeerd. Journalisten kunnen al maandenlang geen vragen meer stellen aan het bedrijf, omdat de persafdeling is opgeheven. Belangrijke infrastructuur wordt niet langer gemonitord, wat leidt tot storingen. Tegelijkertijd neemt Musk de ene na de andere rare beslissing, zoals het vergrendelen van simpele beveiligingsopties achter een betaald abonnement. Experts vrezen ook voor een vloedgolf aan nepnieuws en verwarring, omdat iedereen voortaan een verificatievinkje kan kopen op de site – een middel dat tot op heden werd gebruikt om onder andere beroemdheden en journalisten te onderscheiden van nepaccounts.

Dit alles heeft er toe geleid dat het vertrouwen in Twitter fors is afgenomen en velen hun accounts hebben verlaten of zelfs verwijderd. De zoektocht naar een goed alternatief is dan ook in volle gang. Nieuwe apps schieten als paddenstoelen uit de grond, maar verreweg het populairst is Mastodon: een dienst die belooft het nét iets anders te doen dan we van sociale netwerken gewend zijn.

©cryptoFX - stock.adobe.com

Gemaakt in Duitsland

Mastodon is gemaakt door de in Duitsland gevestigde Rus Eugen Rochko. Hij wilde een sociaal netwerk bouwen dat niet werd beheerd door de grote techbobo’s uit Silicon Valley, maar dat een inherent onderdeel van het internet is. In 2016 bracht hij een eerste testversie uit en inmiddels beheert Rochko Mastodon fulltime als een non-profit-project. In eerdere interviews zei de Rus het allemaal niet voor het geld te doen; advertenties of andere verdienmodellen vind je er dan ook niet. Mastodon gebruiken is helemaal gratis, zonder dat jij als gebruiker zelf het product wordt. Je kunt wel geld doneren, zodat Rochko de ontwikkeling kan voortzetten en de kosten voor zijn eigen Mastodon-servers kan blijven betalen, want die lopen natuurlijk op naarmate de dienst populairder wordt. Op moment van schrijven wordt er door gebruikers samen ruim 30.000 euro per maand gedoneerd.

Het platform telt nog lang niet de gebruikersaantallen van Twitter of Facebook, maar groeit wel gestaag. Ter illustratie: Mastodon had voor de Twitter-overname door Musk minder dan een half miljoen gebruikers, inmiddels zijn dat er iedere maand ruim 1,5 miljoen.

Lees ook: Zo verwijder je je Twitter-account

Verspreid over het internet

Waar je bij de meeste socialmedia-platformen één centrale website bezoekt die wordt beheerd door een techbedrijf met grote investeerders, bestaat Mastodon uit talloze kleine onderdeeltjes, die ook wel instances worden genoemd. Iedereen kan zo’n instance starten en zo een ‘eigen’ Mastodon-site beginnen. Die instances zijn geen individuele eilandjes, maar kunnen met elkaar communiceren. Een gebruiker op de instance https://mastodon.social kan een gebruiker op https://mastodon.nl volgen en privéberichten sturen naar weer iemand anders op https://mstdn.social. Je aanmelden voor zo’n instance is een kwestie van de betreffende website bezoeken en een account aanmaken.

Mocht het allemaal een beetje vaag klinken, vergelijk Mastodon dan eens met e-mail. Je kunt bijvoorbeeld een mailadres openen bij Gmail, waarmee je vervolgens berichten kunt uitwisselen met Yahoo, Outlook of welke maildienst dan ook. Net als bij e-mail hangt tussen iedere Mastodon-server een protocol dat ervoor zorgt dat berichten worden uitgewisseld. Het is mail, maar dan voor je ‘toots’ (zoals berichten op Mastodon worden genoemd) in plaats van digitale brievenpost.

Maakt het dan nog uit op welke instance je gaat zitten? Niet héél veel. Je instance bepaalt bij wie je data in handen is, dus mensen die veel waarde hechten aan hun privacy zullen wellicht willen weten of de server in een land staat met goede privacywetgeving. En een grote, goed beheerde server zal wat minder storingen hebben dan eentje beheerd door een hobbyist. Maar waar je ook zit, je kunt altijd met dezelfde mensen kletsen.

Beheerders kunnen er overigens voor kiezen om een instance te blokkeren, zodat je daar niet meer mee kunt communiceren. Grote servers deden dat eerder bij extreemrechtse instances en communities waarin het alleen over complottheorieën ging. Op die manier kunnen Mastodon-gebruikers gezamenlijk proberen om extremistische onderwerpen buiten de deur te houden, iets waar Twitter en Facebook al langer mee worstelen.

©xiaoliangge - stock.adobe.com

Privacy

Iedereen met een beetje technische kennis kan een eigen Mastodon-instance opzetten. Het kost best even tijd, maar de voordelen zijn groot. In de eerste plaats omdat alle data in je eigen beheer blijven. Je toots met foto’s en video’s komen op je eigen server terecht, in plaats van dat ze, zoals bij Twitter, door een groot conglomeraat worden opgeslagen.

Het betekent tevens dat je gegevens niet zomaar kunnen worden misbruikt. Dat gebeurde afgelopen jaren meermaals bij grote sociale netwerken: databedrijf Cambridge Analytica bemachtigde bijvoorbeeld gebruikersdata van Facebook, waarmee ze psychologische profielen maakten, en zo persoonlijk toegesneden politieke advertenties toonden, om de verkiezingscampagne van Trump en het Brexit-referendum te beïnvloeden.

©Valerio Rosati

De juiste hardware

Wie zelf een Mastodon-server wil opzetten, moet daar wel de juiste hardware voor in huis hebben. Wat je nodig hebt, hangt af van je ambities. Als je instance alleen voor jezelf en een of twee vrienden bedoeld is, dan is een oude computer of zelfs een Raspberry Pi (verkrijgbaar bij bijvoorbeeld Bol.com of Conrad) ruim voldoende. Zorg wel dat er veel opslag aanwezig is voor alle foto’s en video’s die je op het sociale netwerk gaat posten. En onthoud: zelfs als alleen jij en je vrienden op de server zitten, kunnen jullie nog gewoon met iedereen op alle Mastodon-servers praten.

Wil je de instance voor iedereen openstellen, dan heb je zwaarder geschut nodig. Je kunt er dan voor kiezen om een Virtual Private Server (VPS) af te nemen bij een hostingbedrijf als TransIP. Dat is een computer in de cloud, waar je op afstand bij kunt inloggen om van alles op te doen. Groot voordeel van een VPS is dat je hem altijd kunt upgraden, zodat je snel meer capaciteit kunt krijgen als dat nodig is.

Domein, maildienst en Linux

Naast een server of VPS heb je nog een paar dingen nodig, zoals een domeinnaam waarop je instance online bereikt kan worden. Daarnaast is het verstandig een account te maken bij een mailprovider, zoals Mailgun of Postmark, waarmee bevestigingsmailtjes naar je Mastodon-gebruikers worden gestuurd. Je kunt ook proberen zelf een mailserver te hosten, maar dat maakt het project vele malen complexer.

In dit artikel gaan we ervan uit dat je Mastodon op een Linux-machine probeert te installeren, gezien dat bij de meeste servers het geval is. Enige kennis over hoe je zo’n server beheert, is vereist. Zorg ervoor dat je de laatste packages hebt geïnstalleerd en op afstand kunt inloggen met een key in plaats van met een wachtwoord.

Zelf opzetten

Op https://docs.joinmastodon.org vind je een uitgebreide gids met uitleg hoe je zelf een instance kunnen opzetten. Hier wordt stap voor stap uiteengezet hoe je een SQL-server opzet, webhosting regelt en de juiste certificaten vastlegt, waarna je de software van Mastodon zelf installeert.

De mate van aanwezige kennis bepaalt hoe goed je server straks in elkaar steekt. Een goede zoekmachine voor je Mastodon-server vereist bijvoorbeeld dat je ElasticSearch installeert en configureert, een projectje dat al snel een middag in beslag neemt.

Het meeste werk gaat zitten in dit soort externe software, want het configureren van Mastodon zelf is relatief simpel. Je installeert de software, configureert de instellingen naar wens en start de boel op. Maar je kunt ervan uit gaan dat het een paar dagen prutsen is voor je hier aan toe bent.

©Tee11 - stock.adobe.com

Een externe partij

Je kunt ook kiezen voor de makkelijke route. Websites zoals Masto.host, Hostdon, Spacebear en Cloudplane bieden speciale hostingabonnementen, waarbij ze jou een kant-en-klare Mastodon-server leveren. Je hoeft alleen maar een domein te koppelen en de juiste abonnementsvorm te kiezen.

Je moet dan wel bereid zijn iets meer te betalen. De goedkoopste abonnementen vind je bij Cloudplane en Masto.host, die je al voor zes euro per maand een instance leveren. Bouw je de server zelf op een goedkope VPS, dan ben je met vergelijkbare hardware ongeveer de helft kwijt. Een verschil van drie euro is niet veel, maar houd rekening met stijgende prijzen naarmate je server drukker bezocht wordt. Dan moet je immers upgraden naar een krachtigere server met een duurder abonnement en kan het verschil oplopen naar tientallen euro per maand. Als je zelf een sterke machine hebt staan die al bijvoorbeeld je website host, is dat een nog veel voordeligere plek voor je instance.

Omdat deze hostingpartijen zelf de server voor je configureren, heb je ook minder de touwtjes in handen. Zij bepalen wanneer updates worden geïnstalleerd en hebben in theorie toegang tot de data van je gebruikers. Daarnaast kan de server misschien wel in een land staan waar je de privacyregels niet van kent of vertrouwt. Vind je dat belangrijk? Onderzoek dan goed waar je Mastodon-server precies komt te staan, voordat je een abonnement afsluit.

Je wilt een e-bike, maar twijfelt nog: kies je voor een nieuwe of toch een tweedehands? De keuze lijkt lastig, maar er zijn veel redenen om juist nú voor een nieuwe e-bike te gaan. De technologie ontwikkelt zich razendsnel, en dat vertaalt zich in meer comfort en een lange levensduur van je fiets. Bovendien is het najaar het moment om interessante kortingen te scoren in de uitverkoop. Waarom zou je nog wachten?

1: Langere levensduur en meer comfort

Met een nieuwe e-bike haal je de nieuwste technologie in huis. De ontwikkelingen gaan snel: accu's zijn strak weggewerkt in het frame, de actieradius wordt steeds groter, en bij veel modellen kun je het display koppelen aan je telefoon voor navigatie. Via een app kun je zelfs vanaf de bank zien hoe vol de batterij nog is. Sommige modellen hebben zelfs een diefstalverklikker, die je een melding stuurt zodra je fiets wordt verplaatst. Dankzij deze geavanceerde technologieën gaat je e-bike niet alleen langer mee, maar profiteer je ook van meer comfort en gemak in het dagelijks gebruik.

2: Geld besparen

De aanschaf van een nieuwe e-bike kan in eerste instantie aanvoelen als een grote uitgave, vergelijkbaar met het kopen van een tweedehandsauto. Maar de gebruikskosten van een e-bike liggen veel lager. Geen benzinekosten, geen wegenbelasting en het opladen van de batterij is goedkoop – de kosten daarvan zijn verwaarloosbaar in vergelijking met wat je per kilometer kwijt bent aan brandstof voor een auto.

Volgens de ANWB moet je voor elke kilometer die je op een e-bike rijdt 7,5 Wh laden. Stel dat je 200 dagen per jaar de fiets pakt en dan telkens 10 kilometer fiets. In totaal ben je dan op jaarbasis 200 x 10 x 7,5 Wh kwijt, oftewel 15 kWh. Bij een gemiddelde stroomprijs van 0,32 euro per kWh (september 2024) kost je dat dus 4,80 euro per jaar.

Ter vergelijking: volgens de ANWB kan een elektrische auto met die 15 kWh ongeveer 80 kilometer rijden. En zou je benzine rijden, dan kun je voor die 4,80 euro net iets meer dan 2 liter tanken. Daarmee kom je, in het beste geval, niet verder dan een kilometer of veertig.

Natuurlijk ben je ook met een tweedehands e-bikes een stuk voordeliger uit dan met de auto, maar daar kunnen kosten bij komen die je bij een nieuwe e-bike niet hebt. De kans dat je onderdelen moet vervangen is groter, en dat kan – vooral wanneer het om de accu gaat – al snel om vele honderden euro’s gaan. Ook zit er vaak geen garantie meer op tweedehands e-bikes, waardoor je eigenlijk zelf voor alle kosten opdraait.

3: Meer tijd, minder frustratie

Met de aangekondigde prijsstijgingen in het openbaar vervoer wordt het kopen van een e-bike steeds aantrekkelijker. Maar het gaat niet alleen om geld – ook het feit dat je bij het OV vaak te maken kunt krijgen met vertragingen (zo waren er afgelopen jaar alleen al bij de NS dagelijks gemiddeld 15 storingen maakt dat de e-bike een keus is waarmee je echt tijdswinst kunt boeken. Denk je: 15 storingen per dag, dat valt toch wel mee? Nou nee: opgeteld duurde dit in 2023 2 jaar, 6 maanden, 29 dagen, 6 uur, 11 minuten aan oponthoud. En het zijn vooral werkdagen waarop de meeste storingen voorkomen. Het zal maar net elke keer jouw trein zijn die te laat komt...

Reis je vooral met de auto? Ondanks het positieve nieuws dat in het tweede deel van 2024 de files met 2 procent zijn afgenomen, blijft fileleed voor veel automobilisten een dagelijks terugkerend probleem.

Hoef je geen tientallen kilometers per dag te forenzen, dan is een e-bike dus echt een slimme keuze. Waarbij een nieuwe e-bike meer tijdwinst oplevert dan een tweedehands: nieuwe e-bikes hebben een grotere actieradius, waardoor je minder vaak hoeft op te laden. En moet je toch laden, dan kun je dat steeds vaker met een snellader doen, zoals bijvoorbeeld de Fast Charger van Bosch.

©jovo | aerogondo

4: (Nóg) beter voor je gezondheid

Hoewel het fietsen op een e-bike minder inspanning kost dan op een traditionele fiets, blijf je toch in beweging. Dit draagt niet alleen bij aan je fysieke gezondheid, maar ook aan je mentale welzijn. Doordat je je dagelijkse beweging krijgt, kun je met een gerust hart je avondrondje hardlopen overslaan. Zeker als je wat verder van je werk woont, bespaar je bovendien tijd, omdat je met minder inspanning grotere afstanden aflegt en meer energie overhoudt voor andere activiteiten. En ja, of je een tweedehands e-bike hebt of een nieuwe maakt daarbij niet zo heel veel uit. Maar we kunnen ons goed voorstellen dat je, als je een nieuwe hebt, er net toch wat vaker naar grijpt. Omdat hij comfortabeler fiets. Omdat de accu langer meegaat. Of omdat je hem, bijvoorbeeld door een slimme app als de eBike Flow-app van Bosch, koppelt aan je Strava-account. Hoe nieuwe je fiets, hoe meer (sportieve) mogelijkheden je vaak hebt.

5: Uitverkoop!

In het najaar kan het kopen van een nieuwe e-bike extra aantrekkelijk zijn, omdat veel merken dan uitverkoop houden om ruimte te maken voor de nieuwste modellen. Showmodellen en overjarige fietsen gaan vaak tegen een scherpe prijs de deur uit. Een bijkomend voordeel is dat je meestal niet hoeft te wachten op je nieuwe fiets; je kunt hem vaak direct mee naar huis nemen en hebt dus geen last van lange levertijden.

©Hans de Looij

Garantie op e-bikes: zo zit het

In Nederland is de garantie op e-bikes goed geregeld, zowel via wettelijke regels als door aanvullende fabrieksgaranties. Er is geen vaste termijn voor de wettelijke garantie, maar een product moet wel voldoen aan redelijke verwachtingen. Dit betekent dat als een e-bike binnen een redelijke periode defect raakt, je recht hebt op reparatie, vervanging of terugbetaling. Wat als redelijk wordt beschouwd, hangt af van de prijs en het type product, en kan dus soms langer dan twee jaar zijn.

Hoewel er geen vastgestelde termijn is voor wettelijke garantie, wordt er bij e-bikes vaak een periode van twee jaar aangehouden als standaardtermijn. Dit kan echter verschillen per merk en verkoper. Naast de wettelijke garantie bieden de meeste fabrikanten ook een fabrieksgarantie van één tot twee jaar op onderdelen, en merken zoals BOSCH en SHIMANO geven soms zelfs vier jaar garantie op motoren.

De garantie voor accu's ligt vaak tussen de één en twee jaar, terwijl frames doorgaans een langere garantieperiode hebben, vaak tussen de vijf en tien jaar, afhankelijk van het merk en model van de e-bike. Veel fabrikanten bieden daarnaast de mogelijkheid om de garantie tegen een extra vergoeding te verlengen. Dit kan vooral nuttig zijn voor dure of complexe onderdelen zoals de accu of motor.

Deze combinatie van wettelijke en fabrieksgarantie zorgt ervoor dat je als consument goed beschermd bent bij de aanschaf van een e-bike, met voldoende mogelijkheden om problemen op te lossen mocht er iets misgaan.

Dus? Een nieuwe e-bike is écht een goed idee

Het kopen van een nieuwe e-bike biedt niet alleen de nieuwste technologie en meer comfort, maar kan ook financieel aantrekkelijk zijn door de lagere gebruikskosten en interessante kortingen in het najaar. Daarnaast heb je het voordeel van een langere levensduur, betere garantievoorwaarden en meer geavanceerde functies, zoals snelladers en slimme apps. Kortom, met een nieuwe e-bike ben je verzekerd van zorgeloos fietsen, meer gemak en extra mogelijkheden om gezond en duurzaam te blijven bewegen.

Het klinkt zo vanzelfsprekend: met een krultang maak je krullen. Maar wist je dat de ene krultang de andere niet is? Van compacte krullen tot een nonchalante slag: we leggen uit welk type krultang je nodig hebt voor welke krul.

Met zoveel krultangen op de markt is een weelderige coupe à la Shakira of Beyoncé altijd binnen handbereik. Wil je een specifiek soort krul in je haar, wees dan wel alert op welk type krultang je koopt. Met de ene krultang maak je de mooiste losse krullen, terwijl de andere krultang juist bedoeld is voor compacte, golvende krulletjes. We zetten per type krultang uiteen welke haarstijl(en) je ermee kunt creëren.

Traditionele krultang met kleine diameter

De traditionele krultang ken je waarschijnlijk wel: deze tang bestaat uit een lange cilindrische staaf waar je je haar omheen draait. De diameter van de staaf is allesbepalend in hoe de krul er uiteindelijk uit komt te zien. Compacte, kleine krulletjes bereik je met een krultang met kleine diameter, ofwel 10 tot 16 mm. Heb je kort haar? Dan ga je beter ook voor een kleine diameter, anders wordt het lastig om het haar volledig om de krultang heen te draaien.

Traditionele krultang met gemiddelde tot grote diameter

Wil je een grovere krul of een nonchalante slag? Dan heb je een krultang met een grotere diameter nodig. Met een diameter rond de 19 mm bereik je medium krullen. Een lossere krul krijg je met een diameter van rond de 32 mm. Heb je een krultang met een kleinere diameter in je kast liggen, dan kun je je haar voor een nonchalante look ook wat losser om de krultang heendraaien. Kam de krullen vervolgens even door en voilà: een luchtige krullenbos.

©Alexei_Zatevakhin

Conische krultang

De conische krultang herken je aan zijn kegelvormige ontwerp: breed bij het handvat en geleidelijk smaller naar het uiteinde toe. In tegenstelling tot veel traditionele krultangen heeft hij geen klem: je wikkelt je haar zelf om de tang heen. Het effect van een conische krultang is iets natuurlijker dan bij een gewone krultang, met een grovere krul bij de aanzet en een wat compactere krul bij de punten. Vergeet je haren na het krullen niet door te kammen voor een extra speels effect.

Wafeltang

Met een wafeltang creëer je perfecte golven in je haar, alsof je net van het strand komt óf de hele nacht met vlechtjes in hebt geslapen. Een wafeltang is te herkennen aan de golfvormige platen, vaak drie naast elkaar. Omdat je met brede plukken werkt, ben je met een wafeltang relatief snel klaar. Wel is het even oefenen wanneer je een wafeltang voor het eerst gebruikt. Om de golven perfect in elkaar over te laten lopen, moet je de wafeltang namelijk steeds precies op de juiste plek positioneren.

©Olga Yastremska, New Africa, Afr

Automatische krultang

Geen zin om elke keer een halfuur (of langer) met je haar bezig te zijn? Met een automatische krultang heb je in een mum van tijd prachtige klassieke krullen. Het enige wat je hoeft te doen, is je haar in de tang vast te zetten. De tang zuigt de lok vervolgens in een verwarmde ruimte, waar hij vanzelf geroteerd wordt om een staaf of cilinder. Na een paar seconden spuugt-ie er een perfect gevormde krul uit. Als we toch een nadeel moeten noemen? Je hebt vaak maar de keuze uit één type krul.

Multistyler

Wat voor soort krul je ook wenst; met een multistyler kun je alle kanten op. Deze veelzijdige stylingtool wordt geleverd met verschillende opzetstukken. Zo gebruik je de volumeborstel om een professionele blowout te creëren en het lange opzetstuk voor een mooie bos krullen. Sommige multistylers worden geleverd met meerdere opzetstukken voor krullen, zodat je zowel grove als compacte krullen kunt maken. Handig: een multistyler zoals de Dyson Airwrap trekt het haar via een gecontroleerde luchtstroom aan, waarna het vanzelf in een krul wordt gedraaid. Je bent dus supersnel klaar, en omdat er niet met hete platen wordt gewerkt, is de kans op hittebeschadiging nihil.

🪮Lees ook: Föhn, krultang of multistyler: wanneer gebruik je wat?

Stijltang

Ook een stijltang kun je gebruiken om krullen te maken. Daar is een speciaal techniekje voor, waarbij je de lok eerst tussen de hete platen plaatst en de stijltang vervolgens een slag draait. Daarna laat je de stijltang langzaam naar beneden glijden. Met een stijltang bereik je een iets natuurlijker resultaat dan met een gewone krultang, al kan het even duren voor je de techniek onder de knie hebt. Pas met een stijltang wel op dat er geen gekke knik in je krullen komt; een tang met afgeronde randen is dan ook het meest geschikt om krullen mee te maken.