Elektriciteit in de badkamer
Elektriciteit en water gaan niet goed samen. Het water dat uit je kraan komt is een prima geleider en dus wil je dat in je badkamer – maar zeker ook andere vochtige ruimten – verre van de netspanning houden. Maar hoe doe je dat?
In dit artikel lees je:
- dat er speciale regels zijn voor de elektrische installatie in je badkamer;
- dat een aardlekschakelaar in de meterkast op een aparte groep voor de badkamer verplicht is;
- dat er zones gedefinieerd zijn in een badkamer met elk hun eigen strakke regels;
- waar je rekening mee moet houden in de diverse zones en wat daar wel en niet mag;
- hoe het zit met stopcontacten en schakelaars in de badkamer;
- of je een wasmachine en/of droger in de badkamer mag plaatsen;
- wat je moet doen als je in een ouder huis met al even oude aardlekschakelaarloze elektrische installatie woont.
Lees ook: Feiten en fabels over duurzame energie
Oppassen met elektriciteit in de badkamer
Daar waar je in de droge ruimten van je huis minder snel tegen ernstige problemen aan zult lopen bij werken aan het elektrische netwerk in je huis, ligt dat in je badkamer beduidend anders. Daar komen water en netspanning samen, wat potentieel dodelijke situaties op kan leveren. Daarom zijn er speciale regels waar je je aan hebt te houden bij aanleg of wijzigen van een elektrische installatie in je badkamer.
Om te beginnen is de basisregel: alleen het echt hoogstnoodzakelijke. Verlichting en eventueel een stopcontact voor het een of andere apparaat. Geen batterij aan schakelaars om allerlei specifieke zaken te schakelen, zeker niet in de badkamer zelf.
LET OP: Lees voor je begint aan werken met elektriciteit in huis eerst onze veiligheidstips daarover, voor in je badkamer zijn die nóg belangrijker! Ook het artikel over draadkleuren biedt veel informatie om veilig met elektriciteit te kunnen werken.
TIP: Meer dan in welke andere ruimte van je huis geldt hier: als je je niet vertrouwt voelt of als je niet ervaren bent in werken met elektrische installaties is het verstandig om het te laten doen. Door een elektricien die ervoor geleerd heeft en alle fijne kneepjes van het vak kent. Plus alle wettelijke bepalingen. Laten controleren van je eigen werk door de elektricien is ook een optie.
Meterkast
Maar laten we bij het begin beginnen: de meterkast. De badkamer moet daar een aparte groep zijn, voorzien van een aardlekschakelaar. Deze schakelt automatisch direct de groep erachter af zodra er een lekstroom van 30 mA of een kortsluiting optreedt.
©PXimport
Het is verplicht om een aparte en van een aardlekschakelaar voorzien groep voor de badkamer in je meterkast te hebben.
Zones in de badkamer
Gaan we naar de badkamer zelf. Wat je daarvan moet weten is, dat die volgens de NEN-1010-norm verdeeld is in drie zones.
Ten eerste is er zone 0, de meest gevaarlijke. Het is de plek waar de badkuip en (of) douchebak staan. Elektrische apparatuur in deze zone moet waterdicht zijn, IP67 om precies te zijn. IP67 is een stevige klasse, die aangeeft dat een elektrisch apparaat beschermd is tegen tot 30 minuten onderdompeling.
Zone 1 bevindt zich recht boven de ruimte waar badkuip en (of) douchecel staan. Het is daar verplicht op IP65 waterbestendige elektrische apparatuur te installeren. Niet helemaal onlogisch, want IP65 beschermt precies tegen een daar mogelijk voorkomend scenario: waterstralen. Overigens valt ook de ruimte onder de badkuip in deze zone 1.
Zone 2 is de laatste ‘gevoelige’ zone in de badkamer. Dit is het gebied naast de badkuip en (of) douchebak, met een breedte van 60 cm rondom en tot 2,6 meter hoog. Hier ben je verplicht IP44 waterbestendige elektrische apparatuur te gebruiken. IPX4 biedt bescherming tegen waterspatten.
Deze zones gelden voor de elektrische installatie in een badkamer.
TIP Voor je eigen veiligheid is het echt noodzakelijk je aan de zone-regels te houden. Dat betekent misschien wat extra investeren, maar ook dat je vele jaren ongestoord én veilig kunt genieten van je badkamer.
Logische zone-indeling badkamer
Zoals je ziet is de zone-indeling een heel logische, toegespitst op precies het soort water dat je in de specifieke zones tegen kunt komen. Waarbij geldt dat je natuurlijk ook in alle zones en desnoods je hele badkamer voor zone 0-spullen kunt gaan. Heb je bijvoorbeeld plafondverlichting en wil je dat die overal hetzelfde is, dan kies je voor het hele plafond voor dezelfde IP67-verlichting, wat wel zo strak oogt in geval van bijvoorbeeld led-spotlights.
TIP Ga nooit cheaten wat zonegrenzen betreft. Ja: je kunt bijvoorbeeld – al dan niet gebruikmakend van een extra lang snoer – je telefoon aan je lader hangen als je in bad zit. Maar je zult niet de eerste zijn die daardoor geëlektrocuteerd wordt. Met enige regelmaat blijven deze berichten opduiken. Terwijl deze triestheid wel heel simpel te voorkomen is.
©Hoda Bogdan - stock.adobe.com
Houd je ook wat verlichting betreft aan de zones en installeer alleen de per zone toegestane lamp, lettend op de IP-rating.
Op zoek naar juist die ene mooie badkamerlamp?
Bij Amazon vind je ze in alle soorten en maten!Hoe zit het met stopcontacten en schakelaars?
Alléén buiten de drie zones mogen stopcontacten (maar alleen exemplaren met randaarde) gebruikt worden. Verder geldt dat het stopcontact minsten 25 centimeter van de vloer af geplaatst moeten worden, en tenminste 60 centimeter weg van de natte zones. Een goede aarding van álle geïnstalleerde vaste elektrische apparatuur binnen en buiten de zones is verplicht.
Kortom: wil je bijvoorbeeld een tv boven je badkuip hangen, dan moet deze aan tenminste de IP65-beschermingsklasse voldoen. Een wasmachine of wasdroger vlak naast de badkuip plaatsen is niet toegestaan, die moet buiten de zones geplaatst worden. Trekschakelaars mogen in zone 1 en 2 gebruikt worden, mits deze volledig uit niet-geleidende materialen bestaan.
TIP: Zorg verder voor een goede afzuiging (ventilator). Hoe korter waterdamp in de badkamer blijft hangen, hoe minder risico op corrosie en binnendringend vocht in elektrische apparaten.
Oud huis? Dan wel heel erg opletten!
Feitelijk gelden al deze regels voor een huis met een moderne elektrische installatie. Woon jij in een huis waar dat niet het geval is en ontbreken aardlekschakelaars in de meterkast, dan gelden nog veel striktere regels. Er mogen dan nergens in de badkamer schakelaars, dimmers en stopcontacten gebruikt worden.
Ook mag er nergens apparatuur geplaatst worden die op de netspanning (230 volt) werkt. De enige uitzondering is een wasmachine die in- en uitgeschakeld wordt middels een trekschakelaar met trekkoord. De machine moet dan wel minstens 60 cm buiten de natte zones geplaatst worden. Is daar geen ruimte voor, dan mag het niet. Álle verlichting dient in dit scenario verder zowel waterdicht en geaard als dubbel geïsoleerd te zijn.
Heb jij nog een oude meterkast in huis (zo’n bakelieten exemplaar met in- en uitschroefbare stoppen), dan ben je een heel stuk beperkter in je mogelijkheden wat elektriciteit in de badkamer betreft.
TIP Wil je in een huis met oude meterkast toch meer vrijheden, dan is het zaak om de elektrische installatie (en dan vooral de meterkast) van een moderne overhaul te laten voorzien zodat je weer helemaal bij de tijd én veilig bent. Laat eventueel ook de bedrading in huis controleren (of doe dat zelf). Vervang direct heel antieke draden voorzien van een katoenisolatie, die zijn nergens in huis meer veilig!
