ID.nl logo
Muizen in huis? Dit kun je doen om knaagdieren te bestrijden
© GrachevaTO
Huis

Muizen in huis? Dit kun je doen om knaagdieren te bestrijden

Misschien hoor jij 's nachts muizen over het plafond lopen of knagen ze aan voedselvoorraden en kabels in jouw huis. Behalve vervelend zijn de diertjes ook gevaarlijk, omdat ze ziekten kunnen overbrengen. Het is dan ook belangrijk muizen te bestrijden. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel.

Na het lezen van dit artikel weet je:

  • of je muizen in huis hebt;
  • waarom je muizen moet bestrijden;
  • hoe je muizen kunt bestrijden.

Lees ook: Mieren in huis? 11 tips om ervan af te komen

Heb ik muizen in huis?

In sommige gevallen laten muizen zich zien en zie je er eentje voorbijschieten terwijl je rustig op de bank zit. In andere gevallen kun je ook horen dat er muizen in huis zijn. Als ze bijvoorbeeld in de ruimte tussen plafond en vloer lopen of in een kast geritsel veroorzaken. Maar vaak ontdek je de aanwezigheid van muizen vooral door aangevreten verpakkingen en kabels en/of achtergelaten muizenkeutels. Zie je maar weinig sporen? Dan heb je geluk en ben je er snel bij. Een paar muizen kunnen echter makkelijk een plaag vormen, doordat ze zich heel snel voortplanten. Het is dus aan te raden bij de eerste tekenen van muizen in huis direct actie te ondernemen.

Keutels In de meeste gevallen ontdek je de aanwezigheid van muizen door de keutels die ze achterlaten. Muizenkeutels zijn ongeveer een halve centimeter en je herkent ze aan de langwerpige, spitse vorm en de donkere kleur. Ze lijken soms op kleine dropjes.

Waarom is het belangrijk om muizen te bestrijden?

Misschien vind je muizen niet eens de ergste dieren om in huis tegen te komen. Ze zien er tenslotte klein en onschuldig uit. Maar los van verpakkingen die ze doorknagen en de voorraden die ze aanvallen zijn er meer redenen om muizen te bestrijden in huis. De kleine diertjes kunnen met hun uitwerpselen en urine namelijk eten vervuilen en ziektekiemen verspreiden en zo infecties overbrengen op de mens. Het is daarom ook belangrijk altijd handschoenen te dragen als je muizen en/of hun uitwerpselen aanraakt. Heb je geen handschoenen binnen handbereik? Zorg dan in ieder geval dat je je handen grondig wast.

Gezondheidsrisico's van muizen in huis:

  • Muizen en ratten kunnen via urine en uitwerpselen eten besmetten met de salmonellabacterie en daardoor kun je als mens een voedselvergiftiging krijgen.

  • Muizen en ratten kunnen de ziekte van Weil overbrengen. Deze ziekte kan via wondjes of via de ogen, neus of mond ons lichaam binnendringen en dat kan ernstige gevolgen hebben.

  • Muizen en ratten kunnen het hantavirus bij zich dragen. Wanneer dit wordt overgebracht naar de mens kan dit onder andere koorts, hoofdpijn, misselijkheid en buikpijn veroorzaken.

Let op! Heb je contact gehad met (de uitwerpselen van) muizen of ratten en ontwikkel je niet lang daarna ziekteverschijnselen? Neem dan voor de zekerheid contact op met je huisarts.

Welke muizen mag je bestrijden?

Je mag niet alle muizen zomaar bestrijden. Sommige muizen zijn namelijk een beschermde diersoort. Daarom is het belangrijk te weten welke soort muis er in jouw huis rondloopt. De belangrijkste muizensoorten op een rij:

Huismuis
Zoals de naam al doet vermoeden komt de huismuis het vaakst in huis voor. Het diertje leeft het liefst boven plafonds, maar bijvoorbeeld ook in kruipruimtes, kelders of spouwmuren.

©GrachevaTO

Bosmuis/veldmuis
Bosmuizen en veldmuizen leven over het algemeen buiten, maar in de herfst en winter verhuizen de dieren soms naar binnen. Bosmuizen (zie foto hieronder) zijn een beschermde diersoort. Deze mag je alleen in gebouwen bestrijden, met gifvrije middelen.

©Natalie Webb

Spitsmuis
De spitsmuis is, net als de bosmuis, een beschermde diersoort. Uit de familie van de spitsmuis mag alleen de huisspitsmuis (zie foto) worden bestreden in gebouwen en op erven. Let er wel op dat daarbij geen gif mag worden gebruikt. Spitsmuizen zijn herkenbaar aan hun lange snuit, grotere uitwerpselen en de schrille, hoge geluiden die de knaagdieren maken.

©Rudmer Zwerver

Rat
De overlast van een rat kan vergelijkbaar zijn met die van een muis. Ratten zijn echter een stuk groter dan muizen en makkelijk te herkennen. De uitwerpselen van ratten zijn ook een stuk groter, zo'n twee centimeter lang in plaats van de halve centimeter bij muizen. Zo weet je dus snel genoeg of je muizen of ratten in huis hebt.

©GrachevaTO

Lees ook: Zo kom je voor eens en altijd van die zilvervisjes af

Tips om muizen in huis tegen te gaan

Het advies is om standaard maatregelen te treffen om muizen te voorkomen in huis. Denk daarbij aan het goed afgesloten bewaren van voedselvoorraden en het dichten van kieren en naden waardoor de dieren binnendringen. Heb je toch muizen ontdekt in huis? Dan hebben we gelukkig een aantal tips om de knaagdieren (diervriendelijk) te bestrijden.

Maak naden en kieren dicht

Een gaatje van een halve centimeter is al groot genoeg voor een muis om doorheen te kruipen. Het is daarom belangrijk naden en kieren op zoveel mogelijk plekken te dichten. Denk daarbij ook aan kruipruimtes en kelders en bijvoorbeeld plekken waar leidingen je woning binnenkomen. Het dichten van kieren en naden is eenvoudig zelf te doen met bijvoorbeeld een speciale pasta. Ook staalwol werkt goed als (tijdelijke) oplossing, want daar knagen muizen niet graag doorheen.

©Valerii Honcharuk

Let op! Ventilatie is belangrijk voor een woning en de gezondheid van de bewoners. Let er bij het dichten van ventilatiegaten dus op dat er door de openingen nog wel voldoende lucht kan stromen. Vervang kapotte ventilatieroosters en gebruik heel fijn roestvrijstaal gaas voor andere ventilatieopeningen. Dit helpt muizen tegen te houden, zonder dat de ventilerende werking verloren gaat.

Berg voedsel goed afgesloten op

Muizen en ratten zijn in huis vooral op zoek naar voedsel. Maak je huis daarom eenvoudig een stuk minder aantrekkelijk voor de knaagdieren door etensresten goed op te ruimen en voorraden in afgesloten bussen en potten van bijvoorbeeld glas, metaal of hard plastic op te bergen. Denk daarnaast ook aan resten en kruimels die je achterlaat op vloeren, tafels en in prullenbakken. Zorg daarom dat je regelmatig stofzuigt en schoonmaakt, verwijder etensresten in de keuken en zorg voor een goed sluitende prullenbak.

©kostikovanata - stock.adobe.com

Vergeet vogelvoer niet Denk bij het opbergen van voedsel niet alleen aan je eigen eten. Ook de zaden en pitten in bijvoorbeeld vogelvoer zijn aantrekkelijk voor muizen. Voer je vogels in de tuin? Doe dat dan niet te veel en leg het voer op hoge plekken of in speciale voederplaatsen waardoor muizen er minder makkelijk bij kunnen. Resten die niet worden opgegeten door de vogels, kun je het beste zo snel mogelijk weer weghalen.

Een kat kan helpen, maar biedt geen garantie

Veel mensen denken dat katten op muizenjacht gaan en de dieren weghouden. Dat is echter geen garantie. Niet alle katten gaan actief op muizenjacht en als een kat dat wel doet zorgt het eerder voor een beperking van het aantal muizen. Niet direct voor een huis zonder muizen. Neem dus niet alleen een kat om muizen tegen te gaan, want dat is geen gegarandeerde oplossing. Wel kan de geur van een kat er in sommige gevallen voor zorgen dat muizen wegblijven. Tijdelijk een kat lenen van familie, vrienden of buren kan dus bijdragen aan je strijd tegen muizen. Om de geur van de kat overal in huis te krijgen, is het wel aan te raden het dier ongeveer een maand in huis te houden.

Gebruik muizenvallen om muizen te vangen

Begint er zich een plaag te vormen in en/of om je woning? Neem dan contact op met de gemeente waar je in woont of bel een bestrijdingsbedrijf. Veel grotere gemeenten hebben vaak een aparte dienst die zich richt op ongediertebestrijding. Gaat het eerder om een paar muizen, maar krijg je ze niet verjaagd met de eerdergenoemde tips? Dan kun je gebruik maken van muizenvallen met lokaas. Zorg er daarbij voor dat er nergens anders eten te vinden is, behalve in de vallen die je plaatst. Pindakaas, havermout en hazelnootpasta zijn bijvoorbeeld geschikte vormen van lokaas. Door smeerbaar lokaas te gebruiken voorkom je dat de muis het lokaas snel kan pakken en wegrennen, voordat de val werkt.

Er bestaan diverse soorten muizenvallen, variërend van vallen die de muizen doden tot versies die de knaagdieren in leven laten, zodat je ze buiten vrij kunt laten. Zet altijd vallen op meerdere plekken om de kans te vergroten dat de muizen worden gevangen. Plaats de vallen daarbij op de looppaden van de muizen, bijvoorbeeld op systeemplafonds en rond kabelgoten en leidingen. Zet de vallen altijd goed vast en voorkom dat kinderen of huisdieren erbij kunnen.

Vallen die een muis levend vangen
Kooi- en kantelvallen zijn diervriendelijke muizenvallen waarin een muis levend wordt gevangen, zodat je het dier buiten vrij kunt laten. Zet het dier daarbij op minstens 100 meter van je huis weer uit om te voorkomen dat de muis terugkomt. Muizen doorkruisen namelijk niet graag het territorium van een andere muis.

Vallen die een muis doden
Knijp- en klapvallen zijn muizenvallen die een muis direct doden. Er zijn ook andere vormen van dodelijke muizenvallen die zijn toegestaan in Nederland, maar deze kunnen onnodig lijden van een dier veroorzaken. Voorbeelden daarvan zijn vallen waarin muizen verdrinken of geëlektrocuteerd worden. Daarnaast zijn er vallen die muizen met een vloeistof bedwelmen, maar daarvan is niet duidelijk hoelang het duurt voordat een muis buiten bewustzijn raakt of dat het dier toch verdrinkt. Maak dus geen gebruik van deze zeer dieronvriendelijke vallen, maar kies (als je de muis toch wilt doden) voor een knijp- of klapval om een dier niet onnodig (lang) te laten lijden.

Lijmplankjes
In de wet is het gebruik aan banden gelegd, maar de verkoop van lijmplankjes (via internet) is niet verboden. Toch is het gebruik van deze soort vallen sterk af te raden. Ze zijn namelijk erg dieronvriendelijk en leveren muizen veel stress op. Soms zo erg dat de dieren hun eigen poten afknagen om los te komen. Daarnaast bestaat het risico dat ook vogels of andere dieren het slachtoffer worden van lijmplankjes.

Vallen met geluid en golven
Er zijn apparaatjes te koop die elektromagnetische golven en/of ultrasoon geluid verspreiden. Dit zou muizen weg moeten jagen, maar dat is alleen getest in laboratoria. Daarbij hebben deze vallen ook hooguit een heel lokaal effect op de plek waar ze worden gebruikt, waardoor muizen niet meer op die specifieke plek komen. Echter geldt dat niet voor de rest van de omgeving en daarmee verplaatst het probleem zich dus alleen.

Verjaag je muis met geluid!

Diervriendelijke oplossing bij overlast

Let op: plaats muizenvallen alleen binnenshuis of in de schuur om te voorkomen dat andere dieren slachtoffer worden van de vallen.

Ga niet zelf met gif aan de slag!

Sinds 2023 gelden er zeer strenge regels op het gebruik van gif in het bestrijden van muizen. Gif heeft namelijk een grote impact op de natuur. Het is bijvoorbeeld ook giftig voor roofdieren die op muizen jagen. Vanwege het gevaar voor zowel mens als milieu zijn dan ook sinds 2023 alleen nog middelen op basis van alfachloralose toegestaan voor binnenshuis gebruik tegen muizen. Ander gif mag alleen worden toegepast door professionele ongediertebestrijders die bekend zijn met de risico's en weten hoe deze te voorkomen.

Ook interessant voor jou: Fruitvliegjes: tips om ze te bestrijden én te voorkomen

Niet alleen muizen zijn vervelend, ook muggen en vliegen. Geef ze geen kans met een uv-lamp🦟
▼ Volgende artikel
De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin
© Olga Seyfutdinova
Huis

De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Dit doe je in februari is het tijd om: 🪻 Eenjarige zomerbloemen voorzaaien 🪻 Kale plekken in het gazon inzaaien 🪻 Groene aanslag van de bestratingverwijderen 🪻 Bepaalde (fruit)bomen snoeien

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

▼ Volgende artikel
Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?
© ryanking999 - stock.adobe.com
Zekerheid & gemak

Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In dit artikel vertellen we je over de online dreigingen anno 2025: • Ransomware • Phishing • Deepfakes • IoT-aanvallen Lees hierna zeker ook: Veilig downloaden: hier moet je op letten

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Cybersecurity Woordenboek

Cybersecurity is net als de hele tech-sector, gek op afkortingen en moeilijke woorden. Op www.cyberveilignederland.nl/woordenboek vind je het Cybersecurity Woordenboek dat zo’n 650 cybersecurity-termen in begrijpelijke taal uitlegt. Het woordenboek is een samenwerking van ruim 70 organisaties en Nederlandse cybersecurity-professionals in samenwerking met de Cybersecurity Alliantie. De actuele online versie is de derde druk en behalve online te raadplegen ook als pdf te downloaden.

Het Cybersecurity Woordenboek verduidelijkt cybersecuritytermen en -begrippen.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Nederland bedreigd

Ook landen denken na over dreigingen en risico’s. Voor Nederland doen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dit. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), dat onderdeel is van het NCTV, richt zich specifiek op digitale dreigingen. Zij publiceert bijvoorbeeld het Cybersecuritybeeld Nederland. CSBN 2023 is de meest recente versie. De overheid voorziet burgers niet specifiek van digitale dreigingsinformatie, wel kun je op sites als Alert Online en Veiliginternetten.nl algemene tips voor digitale veiligheid lezen.

De overheid publiceert regelmatig rapporten over de digitale bedreigingen voor Nederland.

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

De top 10 van Peter Stelzhammer

Wij vroegen Peter Stelzhammer, oprichter en malware-onderzoeker bij antivirus-lab AV-Comparatives, naar zijn top 10 van verwachte bedreigingen voor 2025.

  • Phishing: mensen verleiden gevoelige informatie te verstrekken.
  • Deepfakes en desinformatie: mensen manipuleren en oplichten met AI-nep-video’s en audio.
  • Ransomware: bestanden versleutelen en alleen tegen betaling ontsleutelen.
  • Malvertising: malware verspreiden via besmette advertenties.
  • Identiteitsdiefstal: gestolen persoonsgegevens misbruiken voor fraude.
  • Fakeshops: frauduleuze webshops die persoonlijke en betalingsgegevens verzamelen of namaakgoederen verkopen.
  • IoT-aanvallen: IoT-apparatuur hacken voor toegang tot diensten, of gecoördineerde criminele aanvallen.
  • Man-in-the-Middle (MitM)-aanvallen: (bank)communicatie onderscheppen en misbruiken.
  • Cryptojacking: ongeautoriseerd gebruik van computers maken om crypto te minen.
  • Zero-day-exploits: kwetsbaarheden in software misbruiken voordat er een patch is.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Gehackt

In 2021 was het Brabantse bedrijf Hoppenbrouwers slachtoffer van een ransomwareaanval door de beruchte REvil-cybercrimegroep. Het bedrijf wil graag dat anderen ervan leren en heeft een e-book gepubliceerd van de gebeurtenissen voor, tijdens en na de hack. Het e-book is gratis te downloaden.

Het ransomware-verhaal van het Brabantse Hoppenbrouwers maakt de impact van een ransomware-incident invoelbaar.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

De top 10 van Marc Vos

Ook Marc Vos, senior PR-manager bij McAfee, leverde zijn belangrijkste bedreigingen voor 2025:

  • Dating-fraude (pig butchering): iemand verleiden en het vertrouwen misbruiken voor crypto-scams.
  • Beleggingsfraude: advertenties met bekende personen voor malafide investeringen.
  • WhatsApp-fraude (“Hoi mam”) nep-gezinslid in nood vraagt via WhatsApp om geld.
  • Recovery-fraude: slachtoffer van fraude wordt door nep bank-/helpdeskmedewerker nogmaals oplicht.
  • E-mail-/sms-phishing: nep-mail lokt je naar site die gegevens steelt.
  • Nepberichten van pakketbezorgers: mail of app over invoerkosten om gegevens te stelen.
  • Nepwebshop of ticketsites: site verkoopt goederen of tickets maar levert niet en steelt betalingsgegevens.
  • Deepfakes: met AI gemaakte video’s/foto’s ingezet voor misinformatie, cyberpesten, oplichting.
  • Vishing/voicephishing: via de telefoon inlog- of betaalgegevens bemachtigen. AI maakt deze voiceberichten superrealistisch.
  • Quishing: QR-code aanbieden die naar phishingwebsite leidt.

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

De top 10 van Peter Hendriks

Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET is duidelijk. “Awareness is altijd belangrijk, maar goed nadenken over risico’s ook.”

  • Phishing/smishing: oplichting via mail en WhatsApp.
  • Vishing/Voicephishing: criminelen die zich via AI voordoen als iemand anders om gegevens of geld los te maken.
  • Malware: vooral infostealers en andere malware, onverminderd een groot probleem.
  • Social engineering: alles van een “Hoi mama” tot deepfake-video bedoeld om je om de tuin te leiden. Kan zeker bij offline stalking veel impact hebben op een slachtoffer.
  • Identiteitsfraude via datalekken: criminelen die gelekte data met accountgegevens kopen en misbruiken.
  • IoT-apparaten: slecht beveiligde slimme apparaten die verbonden met het internet je aanvalsoppervlak enorm vergroten.
  • Nepwebshop: een shop beginnen is steeds makkelijker, ook als die malafide is.
  • Sextortion: chantage met naaktbeelden van het slachtoffer. Soms met gemanipuleerde beelden.
  • Ransomware: onverminderd een groot probleem.
  • Besmette downloads: onofficiële software die malware bevat.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.

De wereld achter ransomware

Bij Project Melissa werken enkele overheden en security-organisaties, onder wie het NCSC, Fox IT en de politie, samen tegen ransomware. De samenwerking heeft enkele succesvolle acties tegen ransomwarebendes opgeleverd, maar ook twee lezenswaardige whitepapers. Eén geeft inzicht in de werking van ransomware en de criminelen erachter, de tweede gaat dieper in op de afpersingsmethode van data-exfiltratie. Beide documenten zijn te downloaden via deze webpagina van het Nationaal Cyber Security Centrum.

De ransomware-whitepapers van Project Melissa geven veel inzicht in de werking van ransomware en de criminele groepen erachter.