Animatiefilms maken met behulp van de pc is voor de meesten net iets te hoog gegrepen.

Animatiefilms maken met behulp van de pc is voor de meesten net iets te hoog gegrepen. Behalve als u gebruikmaakt van een filmtechniek waarbij binnen een game wordt opgenomen. Daarmee kunt u tegen geringe kosten kwalitatief goede films ontwikkelen.

©CIDimport

Machinima is het sleutelwoord

Hebt u altijd eens een echte film willen maken? Vindt u het leuk om een script te bedenken? Of neemt u liever achter de bedieningsknoppen van licht en geluid plaats? In werkelijkheid zijn deze voorbeelden voor weinig mensen weggelegd, maar met behulp van machinima benadert u uw droombaan heel dicht. Machinima is een combinatie van verschillende elementen. Het bestaat namelijk uit film, game en animatie. Als u deze drie elementen op een creatieve manier samenvoegt, ontstaat er een hoogwaardige animatiefilm met een interessante verhaallijn. Hierbij bent u als gamer de regisseur en beïnvloedt u de personages uit het videospel letterlijk door ze te besturen. In het eindresultaat zijn de personages als acteurs te zien. Tegelijkertijd bent u de cameraman, omdat u bepaalt wat er op het computerscherm gebeurt. Ook deze beelden ziet u terug in het eindresultaat. Maar voordat u de film opneemt, bedenkt u natuurlijk eerst een leuke verhaallijn. Net zoals in een echte film zorgt u daarna pas voor het beeldmateriaal, waarna u de film voorziet van special effects, stemmen en geluiden. Voorbeelden van games die vaak voor machinimafilms worden gebruikt zijn: Grand Theft Auto, Call of Duty, World of Warcraft, The Sims en Second Life.

Hoe werkt het?

 Nadat u een verhaallijn hebt bedacht, speelt u de game volgens een script. Hierbij neemt u het beeld tegelijkertijd op met een programma als Fraps, maar daarover later meer. Vaak vervullen meerdere spelers in een multiplayergame een verschillende rol. Met drie personen draait u al gemakkelijk verschillende scenario's in elkaar. Een voorbeeld: persoon 1 berooft een bank, persoon 2 is baliemedewerker van die bank en persoon 3 neemt een goede positie in waardoor alles goed in beeld verschijnt. Deze laatste persoon laat dan ook de opnamesoftware met de game draaien om het beeld op te nemen. Maar ook met meer dan drie personen worden er veel films gemaakt gebaseerd op gamebeelden, waarbij er altijd een persoon als cameraman dient. In principe wordt voornamelijk deze opname gebruikt als basis voor de film. U voegt eventueel in de nabewerking gemakkelijk stemmen toe, waardoor er een echte dialoog ontstaat. Sommige filmmakers kiezen ervoor om tijdens een game stemmen op te nemen via headsets.

 Niet alleen in games

Bovenstaande omschrijving is de meest eenvoudige manier om een machinimafilm te maken en daarnaast biedt het veel voordelen. Zo zijn er geen dure software, camera's en decors voor nodig. Na het bedenken van een eenvoudige verhaallijn kunt u direct aan de slag. Maar ook als u geen mensen hebt gevonden die u willen helpen met een scène in een multiplayergame hoeft u niet direct de handdoek in de ring te gooien. Zo is Second Life uitermate geschikt voor het individueel maken van machinimafilms, waarmee u de werkelijkheid heel dicht benadert. U bouwt bijvoorbeeld een decor dat als filmlocatie dient en selecteert goede acteurs. Andere personen die helpen zijn: visagisten, cameramannen en een cast. Eigenlijk klopt het niet helemaal dat u in Second Life individueel werkt aan een film. Diverse onbekende mensen in deze virtuele wereld helpen u namelijk vrijwillig.

Fraps

Als u een spannend verhaal en een script hebt bedacht, begint u aan het echte werk. Voor het spelen van mooie 3D-games hebt u een computer nodig met een goede videokaart die DirectX ondersteunt. Daarnaast dient u naast de game ook te beschikken over specifieke software die de beelden opneemt. Een goed programma dat voor dit doel veel wordt gebruikt is Fraps. U downloadt een proefversie vanaf www.fraps.com. Sommige games bevatten overigens een geïntegreerde optie om beelden op te nemen, zoals The Sims 2. Meestal bent u echter aangewezen op externe software. De proefversie van Fraps heeft een aantal beperkingen. Zo kunt u bijvoorbeeld slechts dertig seconden achtereen opnemen en bevat het beeld een watermerk. Om het programma eens te proberen voldoet het echter prima. Mocht het programma u goed bevallen, dan schaft u voor 37 dollar de volledige versie aan.

Een kind kan de fraps doen

De interface van het programma is erg simpel, maar wel overzichtelijk. Naast filmen maakt u ook gemakkelijk screenshots en toont Fraps het aantal frames per seconde van elke game. Voor het filmgedeelte gaat u naar tabblad Movies. Via de blauwe knop Change geeft u aan waar de opname wordt opgeslagen en bij Video Capture Hotkey ziet u een sneltoets staan die wordt gebruikt om de opname te starten. Standaard staat hier F9, maar dat past u indien gewenst eenvoudig aan. Verder hebt u de keuze om het beeld Half-size of Full-size op te nemen. Als u eerstgenoemde optie kiest, dan slaat Fraps de video op in een kwart van het aantal pixels waarin u de game speelt. Met Fullsize benut u het volledige aantal beeldpunten met een maximum van 2560 x 1600. Daarnaast hebt u de keuze om ook het geluid van de game op te nemen via Record Sound en bepaalt u aan de rechterkant het aantal frames per seconde. Nuttig is ten slotte de mogelijkheid om de weergave van de muisaanwijzer in de video weg te laten via de functie No cursor.

Opnemen

Opnemen is nu een simpel karweitje. U start Fraps op uw pc en daarna een game. U ziet linksboven een gele teller meelopen. Dit getal betekent het aantal frames per seconde. Als u de juiste passage in de game hebt bereikt, drukt u op de sneltoets die u in Fraps bij Video Capture Hotkey hebt aangegeven. De teller wordt vervolgens rood. Klaar met opnemen? Druk dan weer dezelfde sneltoets in om de opname af te breken. De software plaatst de gamescène als avibestand op uw harde schijf. Dit formaat speelt u met de juiste codecs eenvoudig af in Windows Media Player. Omdat er niet genoeg tijd is om tijdens het spel avi-bestanden te comprimeren, zijn ze nogal groot in omvang. Reserveer daarom voldoende hardeschijfruimte, want een opname van enkele minuten neemt al gauw een aantal gigabyte in beslag. Na de opname zet u de video overigens eenvoudig om in een compressieformaat met een programma als het gratis VirtualDub.

Gameconsoles

Indien u videospelletjes wilt opnemen van gameconsoles zoals Xbox 360 en Playstation 3, gebruikt u bijvoorbeeld een harddiskrecorder met PAL 60-ondersteuning. Vervolgens zet u de filmpjes over op uw computer. Verder zijn er handige producten om goede opnames te maken, zoals Dazzle Video Creator Platinum of Pinnacle Studio MovieBoard (www.pinnaclesys.com). Sommige games op de Playstation 3 hebben overigens een geïntegreerde functie om beelden vast te leggen, al zijn deze wel op één hand te tellen. Hebt u voldoende materiaal opgenomen, dan monteert u de machinima met een normaal videobewerkingsprogramma. Met Adobe Premiere Elements (www.adobe.com/nl/products/premiereel) beschikt u voor 99 euro over een goed programma met meer dan voldoende mogelijkheden. Een andere mogelijkheid is Pinnacle Studio 14 HD(www.pinnaclesys.com), dat u kunt downloaden voor 59 euro. Beide programma's hebben een simpele interface en bevatten desondanks veel opties voor videobewerking. Geeft u liever geen geld uit? Het gratis Windows Movie Maker (download.live.com/moviemaker) bevat voldoende mogelijkheden om uw machinima te monteren.

Machinimawebsites

Wanneer de machinima helemaal af is, wordt het tijd om uw videokunsten aan anderen te vertonen. Als u een groot en breed publiek wilt bereiken, ligt de videodienst YouTube voor de hand. Via uw account zet u de video gemakkelijk online. Indien u de machinima wilt tonen aan andere liefhebbers van de filmtechniek, is www.machinima.com de website waar u moet zijn. Hier ontmoeten machinimakers uit de hele wereld elkaar om video's te delen.Handig als u goede tips wilt ontvangen. Bezoekers van de website beoordelen namelijk elkaars werk. Sommige leden van de website ontwikkelen complete series met een verhaallijn. Ze uploaden bijvoorbeeld elke week een aflevering en hopen op deze manier een vaste groep kijkers te binden.

U plaatst zelf een machinima op de website via de knop Upload rechtsboven. U geeft hierbij een titel en een korte beschrijving, zodat iedereen snapt waar het over gaat. De website ondersteunt avi-, mov-, en wmv-bestanden. Naast veel filmpjes vindt u allerlei artikelen over de meest uiteenlopende onderwerpen binnen de filmtechniek. Ook leest u veel interviews met bekende leden van machinima.com. Als u een vraag wilt stellen, kunt u terecht in het forum. Dankzij de zeer actieve community bent u ervan verzekerd dat u snel antwoord krijgt. Tevens kunnen ook gevorderde filmmakers terecht op deze website, omdat er regelmatig wedstrijden worden georganiseerd. Hiermee kunt u zelfs behoorlijke prijzen winnen! Het is ook goed om inspiratie op te doen door naar video's van hooggewaardeerde gebruikers te kijken. Zo zijn de machinima's met als titel Red vs Blue van het Rooster Teeth team ontzettend populair. De makers hebben een eigen website, die u bereikt via www.redvsblue.com.

U vindt hier naast veel videomateriaal de nodige nuttige tips. Dit team is zelfs zo bekend dat het de series die het maakt uitbrengt op dvd. Inmiddels heeft het Rooster Teeth team al meer dan honderd afleveringen gemaakt, waarmee het een schoolvoorbeeld vormt voor iedere machinimaleerling

Dit artikel komt uit Computer Idee nummer 21, jaargang 2009.

Zie je aan de binnenkant van je waterkoker een donkere of zwartbruine aanslag, vooral ter hoogte van het waterniveau? Dat is een veelvoorkomend verschijnsel bij roestvrijstalen waterkokers die vaak worden gebruikt. Het oogt onfris, maar het is meestal geen vuil of schimmel — en zeker niet gevaarlijk.

Waarom de binnenkant zwart verkleurt

De zwarte aanslag ontstaat niet doordat het metaal zelf oxideert, maar door mineralen uit het water die zich afzetten en bij herhaald verhitten donker kleuren. Kalk, ijzer en vooral mangaan zijn daarbij de belangrijkste veroorzakers.

In Nederland komt dit vaker voor in regio's met hard water, waarin meer mineralen zitten. In sommige delen van het land (zoals Friesland, Gelderland, Overijssel en Drenthe) bevat het leidingwater van nature iets meer mangaan of ijzer. Tijdens de waterzuivering wordt dat grotendeels verwijderd, maar een kleine resthoeveelheid kan bij verhitting reageren tot donkere mangaanoxide. Dat hecht zich aan de wand van de waterkoker, precies op de plek waar het waterpeil meestal eindigt.

Ook aangebrande kalkaanslag kan bijdragen aan de verkleuring. Wanneer kalk zich ophoopt op de bodem of wanden en daarna opnieuw wordt verhit, verkleurt die witte laag naar bruin of zwart.

Hoe verwijder je aanslag?

De aanslag is meestal goed te verwijderen met natuurlijke middelen:

1: Vul de waterkoker met een mengsel van half water en half natuurazijn, of gebruik een eetlepel citroenzuur per halve liter water.

2: Laat dit 30 minuten inwerken en breng het mengsel daarna kort aan de kook.

3: Laat het afkoelen, giet het weg en veeg de binnenkant schoon met een zachte doek of sponsje.

4: Spoel grondig na met schoon water.

Blijft er na het schoonmaken een donkere waas zichtbaar, dan gaat het meestal om een hardnekkige mineraallaag die zich stevig heeft vastgezet. Bij goed roestvrij staal hoort het metaal zelf niet te verkleuren; blijvende vlekken wijzen eerder op hardnekkige aanslag of op een mindere kwaliteit staal.

Zo voorkom je nieuwe aanslag

Laat de waterkoker na gebruik altijd leeglopen en openstaan, zodat hij goed kan drogen. Kook alleen de hoeveelheid water die je nodig hebt, en ontkalk hem eens per maand met azijn of citroenzuur. Zo krijgen mineralen minder kans om zich te hechten en blijft de binnenkant langer schoon.

Na 40 jaar heeft Kladblok eindelijk een opfrisbeurt gekregen. De eenvoudige, oerdegelijke tekstverwerker is ideaal voor het bewerken van platte tekst zonder toeters en bellen. In Windows 11 is het bescheiden onderdeel flink gegroeid. Wat ooit een sobere tool was voor snelle notities, heeft nu een interessante set nieuwe functies.

Terwijl we hier bekijken wat nieuw is, gaat ondertussen de make-over van Kladblok door. In de testversies binnen het Windows 11 Insider-kanaal duiken nu zelfs opties op voor tekstopmaak zoals vet, cursief, onderstrepen en lijsten. Die nieuwigheden worden later dit jaar uitgerold naar alle gebruikers van Windows 11. Liever een vogel in de hand dan tien in de lucht? Absoluut, want intussen kunnen we al profiteren van deze verbeteringen.

Tabbladen toevoegen en losmaken

Met Windows 11 heeft deze basis-app een frisse look & feel gekregen en een aantal kenmerken waar veel gebruikers al jaren om vragen. De opvallendste vernieuwing is de ondersteuning van de tabs (afbeelding 1). Je kunt nu verschillende pagina’s van Kladblok openen, elk in een eigen tabblad. Geen wirwar meer van losse pictogrammen in de taakbalk voor elk geopend tekstbestand. Een nieuw bestand starten is simpel: klik bovenaan op het plusteken. Wil je een tabblad loskoppelen en als apart venster gebruiken? Geen probleem: sleep het tabblad naar het bureaublad en het verschijnt automatisch als een nieuw .txt-bestand. Andersom werkt het ook. Sleep een bestaand .txt-bestand naar de tabbalk van Kladblok en het wordt netjes toegevoegd aan de open tabbladen.

Tabbladen configureren

Zolang er minstens één tabblad is opgeslagen, kun je de volledige Kladblok-sessie sluiten, inclusief andere niet-opgeslagen bestanden, zonder gegevens te verliezen. Wanneer je Kladblok weer opent, worden alle tabbladen hersteld, zelfs na een herstart van de pc. Je bepaalt zelf wat er gebeurt wanneer je Kladblok opent. Klik daarvoor op het tandwieltje in de rechterbovenhoek van het programma. Vervolgens ga je naar de instellingen voor Kladblok openen. In de optie Wanneer Kladblok wordt gestart heb je de keuze tussen Doorgaan met vorige sessie of Nieuwe sessie starten en niet-opgeslagen wijzigingen negeren (afbeelding 2). De eerste optie is de standaardinstelling.

Meervoudig herstel

Een belangrijke interne verbetering is de mogelijkheid om meerdere bewerkingen ongedaan te maken. In Windows 10 kon je in Kladblok met Ctrl+Z slechts de laatste bewerking terugdraaien (afbeelding 3). In Windows 11 kun je stapsgewijs wijzigingen ongedaan maken met Ctrl+Z. Ben je te ver teruggegaan, dan kun je je acties opnieuw uitvoeren met Ctrl+Y — net als in de meeste andere applicaties.

Uiterlijk

Onder het tandwieltje van de instellingen kies je het Uiterlijk van dit programma. Je hebt de keuze tussen de lichte en de donkere modus of je kiest voor de weergave om gewoon de systeeminstelling te volgen. Hier bepaal je ook het lettertype, de lettergrootte en de stijl (Regular, Italic, Bold, Bold italic) die je gebruikt voor de tekstbestanden. Onder het onderdeel Tekstopmaak zie je telkens een voorvertoning van de gekozen stijl (afbeelding 4). In de instellingen kun je tekstterugloop in- of uitschakelen. Dit zorgt ervoor dat tekst automatisch naar de volgende regel springt wanneer het einde van de regel is bereikt, in plaats van dat de tekst horizontaal verder loopt. Dat is onhandig, want dat betekent dat een tekstbestand soms als één hele lange regel wordt getoond.

Notepad++

Microsoft heeft Kladblok jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Door de beperkte functionaliteit gingen veel gebruikers op zoek naar een alternatief – en vonden dat in de open-sourcetoepassing Notepad++. Een van de grootste troeven van Notepad++ is de ondersteuning voor een brede waaier aan programmeertalen, waaronder JSON, Python, C++, C#, Cobol, html, css en SQL … Daarnaast biedt het programma handige functies zoals regelmarkeringen, macro’s en de mogelijkheid om bestanden met elkaar te vergelijken. Notepad++ is gratis, werkt in een gesplitst scherm en ondersteunt tabbladen, zoeken en vervangen, én het automatisch hervatten van je werk – zelfs bij niet-opgeslagen bestanden. Wat deze variant (nog) niet kan: tabbladen naar een ander venster slepen.

Spellingcontrole en autocorrectie

Kladblok kan voortaan spelfouten markeren terwijl je typt, en typfouten desgewenst automatisch corrigeren. Om de spellingcontrole in- of uit te schakelen, klik je op het tandwieltje in de rechterbovenhoek. In het vak Spelling kun je de opties Spellingcontrole en Automatische correctie activeren (afbeelding 6). Vanaf dat moment verschijnt er een rood golflijntje onder fout gespelde woorden. Klik je met de linkermuisknop op zo’n woord, dan krijg je suggesties te zien waaruit je een correcte versie kunt kiezen. Let wel: deze functies werken alleen bij gewone tekstbestanden, niet wanneer je in Kladblok code schrijft, zoals html of css.

Zoeken en vervangen

Een van de minst bekende, maar erg handige functies van Kladblok is de mogelijkheid om snel naar specifieke tekst te zoeken en die eventueel meteen te vervangen. Gebruik hiervoor het menu Bewerken / Zoeken of de sneltoets Ctrl+F. Met Ctrl+H open je direct de functie Zoeken en vervangen, die je ook via het menu Zoeken kunt oproepen. Voer in het zoekvak de tekst in die je wilt vinden. Je kunt op de vergrootglasknop klikken of gewoon op Enter drukken. Klik op het kleine pijltje links van het zoekvak om het vak Vervangen te openen. Zodra de gezochte tekst is gevonden, gebruik je de pijltjes rechts van het zoekvak om omhoog of omlaag door het document te navigeren. Met de knop Vervangen wijzig je telkens één match; met Alles vervangen worden alle overeenkomsten in één keer aangepast (afbeelding 7). Deze functie ondersteunt ook enkele basisjokertekens: het sterretje * staat voor een willekeurig aantal tekens, het vraagteken ? voor precies één teken. Klik je op de knop met de schuifregelaars, dan kun je instellen dat de zoekopdracht hoofdlettergevoelig is. De optie Inwikkelen is een ongelukkige vertaling van Wrap. Als je die aanvinkt, doorzoekt Kladblok het hele document – ongeacht waar de cursor zich bevindt.

Herschrijven, Samenvatten en Schrijven

Kladblok heeft nu een set AI-functies om tekst te verbeteren. Het gaat om Herschrijven, Samenvatten en Schrijven. Met behulp van GPT kun je de inhoud verfijnen. Klik met de rechtermuisknop op de tekst en kies de optie Schrijven. In een nieuw venster lees je een herwerkte tekst die je op basis van drie criteria verder aanpast. Met de knop Lengte kies je voor een vergelijkbare tekstlengte, een kortere of een langere versie. Bij Toon kies je tussen Standaard, Formeel, Informeel, Inspirerend, Humor en Overtuigend. En dan is er nog de knop Formatteren waarmee je bijvoorbeeld een stijl selecteert zoals Zakelijk, Academisch, Marketing, Poëzie en meer. Onderaan deze herwerkte tekst zie je een numerieke aanduiding zoals 1 van 3. Dit betekent dat Kladblok meteen al drie versies klaarhoudt. Door op het pijltje te klikken schakel je door de versies. Dezelfde mogelijkheden krijg je als je via de rechtermuisknop de optie Aangepast herschrijven en Samenvatten kiest (afbeelding 8). Als je deze AI-functies liever niet hebt, dan kun je die uitschakelen in de instellingen van Kladblok.

Voet- en kopteksten

In Kladblok kun je bovendien voet- en kopteksten toevoegen die je pas te zien krijgt als de pagina uit de printer komt. In deze ruimte is het mogelijk om aan de boven- en/of onderkant de bestandsnaam, het paginanummer of de huidige datum op te nemen. Daarvoor gebruik je het menu Bestand / Pagina-instelling. Daarna moet je wel de juiste variabele gebruiken om aan te duiden wat je in de koptekst of voettekst wilt zien. Dit zijn de belangrijkste variabelen:

De printer zal de acties uitvoeren die je in de voet- en koptekst hebt ingegeven. Houd er rekening mee dat Kladblok deze instellingen niet opslaat, je moet ze dus bij iedere afdruk opnieuw opgeven.