Hoe groter onze harde schijven, hoe meer we bewaren. Hoe meer we bewaren, hoe belangrijker de gereedschappen zijn waarmee we dingen terugvinden. In dit artikel combineren we voor dat doel twee toppers: UltraSearch en Anytxt Searcher.

Windows heeft een ingebouwde zoekfunctie waarmee je bestanden kunt vinden op basis van (een deel van) de naam en waarmee je ook bepaalde typen bestanden inhoudelijk kunt doorzoeken. Dat laatste geldt alleen wanneer deze zich bevinden in mappen of op schijven die geïndexeerd zijn.

Indexeren is een vrij tijdrovend proces waarbij Windows een inhoudsopgave maakt van woorden binnen bestanden en deze ook steeds bijwerkt. Voor het zoeken van bestanden op basis van de naam is UltraSearch een aantrekkelijk alternatief vanwege zijn snelheid en veelzijdigheid. Wil je binnen bestanden zoeken, dan is er Anytxt Searcher en ook dat heeft zo zijn voordelen boven de zoekmogelijkheden die Windows biedt.

UltraSearch

UltraSearch installeren

UltraSearch is er in de versies Free en Professional. Die laatste biedt onder andere wat meer mogelijkheden om zoekresultaten te filteren en biedt ook uitgebreide functies om bestanden in bulk te hernoemen. Voor ons doel volstaat de gratis versie.

De site zal zelf de juiste versie voorstellen en dat zal meestal de 64bit-versie zijn. We voeren dit bestand uit om UltraSearch te installeren. De installatie kent geen bijzonderheden. Let op het vinkje bij Voeg UltraSearch toe …, dat staat standaard aan. Dankzij deze functie heb je straks altijd snel toegang tot deze zoekhulp via het contextmenu van Verkenner om binnen een specifieke map te zoeken (Zoeken met UltraSearch).

Zoekvenster

Wanneer je de installatie voltooit, wordt UltraSearch automatisch geopend. Onder de verschillende pictogrammen zie je twee regels. In de bovenste regel kies je de zoeklocatie op het niveau van stationsletters (dus schijven of partities). Standaard is daarbij de C:\-schijf actief, maar klik je op die regel, dan kun je andere letters toevoegen door ze aan te vinken. Ook kun je daar het pad naar een netwerkschijf toevoegen.

Klik je op de bovenste regel op het icoontje met het plusteken, dan kun je ook individuele mappen toevoegen. Als je dat doet, toont UltraSearch meteen alle bestanden daarin.

Om een idee te krijgen van de snelheid van UltraSearch vinken we alle beschikbare partities aan. Vervolgens typen we in het zoekvak daaronder wat letters die moeten voorkomen in de namen van de bestanden die we willen vinden, bijvoorbeeld help.

Zoals je merkt, begint het zoeken zodra je de eerste letter typt en is het resultaat razendsnel beschikbaar. Op ons testsysteem met zo’n 12 TB aan data vond UltraSearch ruim 18.000 bestanden met het woord ‘help’ ergens in de naam en dat binnen enkele seconden. Klik je in het tabblad Start op Mappen tonen, dan zoekt UltraSearch ook mappen die aan de zoekopdracht voldoen.

Sorteren

Dat we met onze zoekopdracht supersnel duizenden resultaten krijgen, is natuurlijk geweldig, maar het zijn er ook wat te veel om ze allemaal na te lopen. Gelukkig kunnen we er wat ordening in aanbrengen, om te beginnen door te klikken op de kolomkop Mappad. Waar de locaties aanvankelijk door elkaar stonden, vinden we ze nu alfabetisch gerangschikt op stationsletter en mapnaam.

Er zijn nog veel meer manieren om de resultaten te filteren. Die vind je in het menu Beeld. Klik je daar op het pictogram Sorteer op, dan krijg je een lange lijst met criteria, waaronder naast naam en pad ook verschillende data, type en extensie.

Ook zie je hier criteria die specifiek betrekking hebben op bepaalde bestandstypen, zoals Breedte voor afbeeldingen. Kies je zo’n criterium, dan heeft UltraSearch die gegevens niet meteen paraat. Zeker bij een lange lijst met veel verschillende bestandstypen, zoals in ons voorbeeld, kan het programma enkele minuten zoet zijn. Is de klus geklaard, dan zal UltraSearch zelf een kolom toevoegen met het gekozen criterium.

Merk op dat UltraSearch ook een miniatuur van bepaalde soorten bestanden kan weergeven wanneer je erop klikt.

Filteren

Sorteren is een goed hulpmiddel wanneer je door een lange lijst met zoekresultaten moet navigeren. Een alternatief is de lijst inkorten door filters te gebruiken. Ook hiervoor biedt UltraSearch de nodige opties.

De filters vind je logischerwijs op het tabblad Filters. Daar zie je dat filteren op bestandsgrootte en datum alleen beschikbaar is voor betalende gebruikers. In de gratis versie kun je wel gebruikmaken van twee andere filters: het Uitsluitingsfilter en Filter op bestandstype. Beide vind je ook op het tabblad Start.

Het tabblad Filters bevat nog een ander nuttig onderdeel, namelijk het vakje Umlauts/accenten negeren. Vink je dat aan, dan zal UltraSearch ook bestanden vinden waarin geen accent is gebruikt, dus zoeken op München vindt dan ook Munchen. Dit gaat overigens wel ten koste van de snelheid.

Uitsluiten

Klik je op Uitsluitingsfilter, dan zie je twee opties: Gebruik filter en Pas het filter aan. We hebben nog geen filter gemaakt, dus die laatste hebben we nodig. Zoals je ziet, zijn er standaard al twee items ingevuld. Hiermee slaat UltraSearch onder andere bestanden in de Prullenbak over bij zijn zoekacties.

Klik je op Toevoegen, dan verschijnt er een nieuwe regel. Bij Patroon kun je vervolgens een uitdrukking invullen. Dat kan een letterlijke tekst zijn, maar je kunt ook de bekende jokertekens * en ? gebruiken. Je kunt zelfs zogeheten reguliere expressies gebruiken waarmee je allerlei zoekpatronen kunt maken, zoals [0-9]{2} waarmee je een groep van twee willekeurige cijfers definieert.

Zo’n zoekpatroon kun je gebruiken voor de items in de lijst van de kolom Vergelijk met, bijvoorbeeld Volledig pad of alleen Bestandsnaam. In de kolom Type geef je aan hoe het zoekpatroon moet worden gelezen: als Jokerteken, Reguliere Expressie of Exacte overeenkomst. Zo zal *.exe in combinatie met Volledig pad en Jokerteken álle exe-bestanden uit de lijst met zoekresultaten verwijderen, ongeacht hun locatie.

Het filter ongedaan maken doe je door nogmaals op het filterpictogram te klikken. Aan een groen vinkje zie je of het dan wel of niet actief is.

Bestandstype

Je kunt uiteraard zoekacties beperken tot een specifiek bestandstype, bijvoorbeeld met *.mp3, maar dan krijg je alleen dat type te zien. Wil je ook muziekbestanden in andere formaten vinden, dan zou je een complexe zoekopdracht moeten samenstellen. Vaak is dat niet nodig, omdat UltraSearch je helpt met de functie Filter op bestandstype.

Wanneer je op het driehoekje onder dat pictogram klikt, zie je een lijst met allerlei soorten bestanden. Kies je er daarvan een, bijvoorbeeld Audiobestanden, dan zal UltraSearch je zoekresultaten zo filteren dat alleen nog bestanden van dat type worden getoond.

Om uit te vinden welke bestanden UltraSearch per categorie kent, klik je op Bestandstypen configureren. Daar zie je bijvoorbeeld bij Audiobestanden een lange lijst met extensies. Daar missen we echter het bestandstype .ape (het compressieformaat van de populaire audiobeheerder MediaMonkey). Dat is eenvoudig op te lossen: typ de extensie in het vak onder Bijbehorende extensies *.ape en klik op Bestandsextensie toevoegen.

In dit venster kun je desgewenst ook extensies en categorieën verwijderen en nieuwe categorieën aanmaken.

Als het filter voor bestandstypen aanstaat, zie je geen vinkje. In plaats daarvan zie je boven de schijfstations Filters: gevolgd door de naam van het actieve filter.

Samengesteld

We hebben ons tot nu toe alleen beziggehouden met simpele zoekopdrachten. Via het pictogram Query Composer op het tabblad Start kun je ook complexere opdrachten samenstellen.

Waar * bijvoorbeeld willekeurige combinaties van karakters vindt, kun je hier specifiek vragen om begin- en eindletters. Zet je bijvoorbeeld een a bij Begint met en een z bij Eindigt op, dan vind je alles wat daaraan voldoet, van az tot allemaal gecomprimeerde bestanden.7z.

Zet je een vinkje bij de bovenste Is niet, dan vindt UltraSearch nog steeds alles wat eindigt op een z, maar juist niet begint met een a.

Je kunt deze criteria combineren met losse extensies en de hiervoor genoemde bestandsgroepen. Ook kun je kiezen of de resultaten moeten voldoen aan alle criteria (EN) of aan minstens één criterium (OF).

Merk tot slot op dat je hier ook kunt zoeken op Inhoud van bestand. UltraSearch kan weliswaar bepaalde bestandstypen doorzoeken (zoals txt, docx en pdf), maar omdat het programma niets indexeert, is dat tijdrovend. Als je deze optie gebruikt, dan doe je dat het liefst binnen niet al te grote mappen. Beter is het om daarvoor Anytxt Searcher te gebruiken.

Anytxt Searcher

Anytxt installeren

Om Anytxt Searcher, kortweg Anytxt, te installeren, klik je bovenin op Download en vervolgens onder Master op AnyTXT Searcher OCR Installer.exe (214 MB) om deze te downloaden. Deze versie heeft als voordeel dat hij door middel van OCR ook teksten in plaatjes kan herkennen.

Start het installatiebestand, accepteer de gebruiksvoorwaarden en klik verder door de procedure, die geen bijzonderheden kent. Na de installatie gaat Anytxt automatisch je bestanden indexeren en de eerste keer is het programma daar wel even zoet mee. Houd er rekening mee dat het indexbestand (dat standaard wordt opgeslagen op je C:\-schijf) flink kan groeien. Bij ons duurde het indexeren de eerste keer enkele uren en sloeg het programma ruim 30 GB aan data op.

Je kunt Anytxt tijdens het indexeren wel al starten via het Startmenu of het pictogram op het Bureaublad, maar je krijgt dan een waarschuwing dat zoekresultaten niet volledig zullen zijn. Het best wacht je daarom tot de klus geklaard is. 

Eerste zoekopdracht

Wanneer je Anytxt voor de eerste keer start, klik je op het menu Options / Language / Nederlands. Het programma wil nu opnieuw starten en daarna kun je de versie in onze taal gebruiken. Helaas is de vertaling niet honderd procent compleet, maar goed genoeg. Heb je toch liever Engels, dan schakel je via het menu Keuze weer terug.

Links bovenin zie je een zoekvak waar je je eerste zoekopdracht kunt geven, gevolgd door Enter. Wij kiezen weer voor het woord help.

Net als bij UltraSearch krijgen we razendsnel een lange lijst met zoekresultaten, maar nu gaat het om bestanden waarbinnen het gevraagde woord is aangetroffen. Ook met dit programma kunnen we de resultaten sorteren met bijvoorbeeld een klik op Pad.

Wanneer we een van de bestanden aanklikken, verschijnt in het venster rechts een weergave van de inhoud waarin het gezochte woord gemarkeerd is. Zet je de cursor boven een naam, dan zie je iets dergelijks ook als pop-up.

Meer informatie

Het rechtervenster waarin je de locatie van een gevonden woord ziet, bevat zelf ook weer een zoekvak. Hiermee kun je desgewenst in de geopende tekst nog een ander woord zoeken.

Ook zal het regelmatig voorkomen dat een woord meerdere keren voorkomt in een tekst. Je kunt dan op elk gevonden exemplaar dubbelklikken in de zoekboom om het in de context te zien. Ook voor een tweede zoekterm maakt Anytxt zo’n zoekboom.

Onderaan het rechtervenster zie je drie knoppen, waarvan Search results actief is. Klik je ernaast op Attribute, dan krijg je uitgebreide informatie over het geselecteerde bestand. Klik je op Lexical frequency, dan toont Anytxt alle geïndexeerde woorden in het gekozen bestand, vergelijkbaar met het trefwoordenregister in een boek.

Op elk van die woorden kun je met rechts klikken, om daarna bijvoorbeeld te kiezen voor Search in This File, zodat je altijd over een register beschikt, ook in documenten die dat van zichzelf niet hebben.

Geavanceerd zoeken

Zoals je kunt zien, heet de standaard zoekmodus Onnauwkeurig Vergelijking. Dat betekent dat een zoektocht naar ‘help’ bijvoorbeeld ook ‘helpt’ en ‘behelpen’ vindt.

Klik je op het driehoekje erachter en kies je Volledige Vergelijking, dan kun je de zoekopdracht opnieuw uitvoeren en krijg je alleen resultaten voor het exacte woord.

De derde modus die je kunt kiezen heet Advanced Search. Daarmee kun je complexe zoekopdrachten samenstellen met behulp van & (AND), | (OR) en ! (NOT), zoals love & peace !war.

Indexeren

Anytxt indexeert standaard al je schijven voor allerlei bestandstypen, zoals tekst- en Office-documenten, en e-books in vele formaten. Het menu Keuze / Indexbeheerder / Bestandstype toont de geïndexeerde bestandstypen. Voor elk daarvan kun je opgeven welke mappen wel of juist niet geïndexeerd moeten worden, door te klikken op Bewerken.

Standaard sluit Anytxt een aantal systeemmappen uit (alleen Exclusief). Via Toevoegen kun je deze lijst uitbreiden, bijvoorbeeld om een back-upschijf uit te sluiten. Je kunt ook kiezen voor alleen Inclusief om juist uitsluitend opgegeven mappen te indexeren.

Ook kun je in de Indexbeheerder het automatisch indexeren uitzetten (Update op / Nooit), en de index zo nu en dan bijwerken met Update Nu om het systeem wat minder te belasten.

Een NAS heeft genoeg ruimte voor je groeiende collectie bestanden

Een vriezer die goed en efficiënt vriest, heeft allerlei voordelen. Zo is het gunstig voor je gezondheid, omdat bacteriën in een ijskoude vriezer minder kans krijgen. Ook bespaar je energie én hoef je je vriezer minder vaak te ontdooien. Met een paar simpele stappen zorg je ervoor dat jouw vriezer optimaal koelt.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aankoop van een nieuwe vriezer

De juiste temperatuur

Een goedwerkende vriezer begint met het instellen van de juiste temperatuur. Is je vriezer te warm, dan bederft voedsel sneller en zal er door het overtollige water sneller ijsvorming in het vriesvak ontstaan. In principe zijn alle temperaturen onder de -18°C goed, maar hoe kouder je je vriezer instelt, hoe meer energie hij verbruikt. Met een temperatuur van -18°C bewaar je je voedsel veilig, blijven voedingsstoffen lang behouden én ben je energiezuinig bezig. Veel vriezers beschikken over een ingebouwde thermostaat, vaak in de vorm van een draaiknop, waarop je de temperatuur kunt instellen. Heeft jouw vriezer dit niet, dan kun je een losse thermometer aanschaffen om de temperatuur in je vriezer te controleren.

Slim invriezen

Ook de manier waarop je je eten invriest, heeft veel invloed op hoe efficiënt jouw vriezer koelt. Zo laat voedsel dat nog warm is de temperatuur in je vriezer snel stijgen, waardoor voedingsmiddelen sneller bederven en je te maken kunt krijgen met ijsvorming. Het is dus verstandig om je kliekjes eerst op kamertemperatuur te laten komen voor je ze in de vriezer stopt. Om ervoor te zorgen dat het eten snel de juiste temperatuur bereikt, is het daarnaast beter om kleine porties in te vriezen. Let er daarbij op dat je luchtdichte bakjes of zakjes gebruikt, want als ingevroren eten in contact komt met lucht kan er vriesbrand op voedingsmiddelen ontstaan.

©qwartm

Een beetje overzicht in je vriezer is ook wel zo fijn. Zo weet je exact wat waar staat en hoef je de deur van de vriezer niet elke keer onnodig lang open te laten staan. Daarmee maak je het voor je vriezer een stuk makkelijker om de temperatuur vervolgens weer omlaag te krijgen. Je kunt bijvoorbeeld producten die je als eerste gebruikt voorin je vriezer zetten en overige producten meer naar achteren. Of plak labels op je bakjes met de data waarop je de producten hebt ingevroren. Ook kun je regelmatig even kijken welke producten weggegooid kunnen worden, zodat het geen rommeltje wordt in je vriezer.

Goed vullen (maar niet te vol)

Is jouw vriezer vaak maar voor de helft gevuld? Dat is zonde, want een halfvolle vriezer verbruikt veel onnodige energie. Misschien vind je in je keuken nog wat groente of fruit dat je niet van plan bent om op korte termijn op te eten. Mocht dat niet het geval zijn, dan kun je altijd een paar halfgevulde waterflessen in je vriezer leggen. Voor het afkoelen van producten (massa) hoeft een vriezer namelijk minder hard te werken dan voor het afkoelen van lucht. En omdat producten koude lucht goed vasthouden, gaat er bij het openen van je vriezerdeur minder kou verloren. Let op: een te volle vriezer is ook niet goed, want dit belemmert de luchtcirculatie en veroorzaakt ongelijke temperaturen in je vriezer.

Regelmatig ontdooien

IJsvorming beperkt niet alleen de ruimte in je vriezer, maar maakt ook dat het apparaat minder efficiënt gaat werken. IJs op de wanden van je vriezer werkt namelijk als een soort isolatielaag, waardoor het apparaat minder goed in staat is om warmte naar buiten af te voeren. Daar komt nog bij dat als ijsvorming zich op voedsel nestelt, vooral als dat niet luchtdicht is ingepakt, er vriesbrand op voedingsmiddelen kan ontstaan. Heeft jouw vriezer geen No Frost-functie? Dan moet je helaas zelf regelmatig aan de bak om het ijs uit je vriezer te verwijderen. Om het ontdooiingsproces te versnellen, kun je een bak met heet water in de vriezer plaatsen of het ijs met een föhn verwarmen. Als je je vriezer toch ontdooit, maak 'm dan meteen goed schoon. Ook op vuil in je vriezer kan namelijk ijs of rijp ontstaan.

©Thomas Heitz

De condensor schoonmaken

Maak tot slot, als dat mogelijk is, de condensor van je vriezer regelmatig schoon. De condensor is het zwarte rooster aan de achterkant van je vriezer dat ervoor zorgt dat warmte goed wordt afgevoerd. Zit de condensor vol met stof of vuil, dan blijft warmte in je vriezer circuleren. De condensor kun je eenvoudig schoonmaken met een zachte borstel of met een stofzuiger met borstel-opzetstuk.

Op een smartphone met Android wordt standaard alles aan je Google-account gekoppeld. Daardoor weet het bedrijf heel wat over jou en niet iedereen voelt zich daar goed bij. Gelukkig zijn er ook manieren om Android te gebruiken zonder dat je Google volledige inzicht in je digitale leven geeft, bijvoorbeeld met de alternatieve firmware LineageOS met microG.

Wanneer je een Android-smartphone of -tablet installeert, is aanmelden met een Google-account een van de eerste dingen die je doet. Vanaf dat moment zijn alle Google-apps zoals Gmail, Google Maps, Chrome, Google Calendar en Google Play op je apparaat aan je account gekoppeld. Handig … maar zo krijgt Google wel heel veel controle over je digitale leven.

In principe kun je op je Android-apparaat gewoon geen Google-account aanmaken en alternatieve apps installeren. Maar omdat het hele besturingssysteem rond Google-componenten is gebouwd, is dat knap lastig. Dan installeer je beter een alternatieve Android-firmware die geen koppeling met het Google-ecosysteem heeft ingebouwd. In dit artikel doen we dat met LineageOS en microG, en hebben we het ook over enkele andere mogelijkheden.

1 Android Open Source Project

Voordat we naar die alternatieven kijken, moeten we het even hebben over hoe die mogelijk zijn als Google-diensten zo nauw met Android verweven zijn. De basis van Android bestaat uit het Android Open Source Project (AOSP). Dit is een volwaardig mobiel besturingssysteem waarvan de broncode beschikbaar is onder een opensource-licentie. Fabrikanten van Android-apparaten voegen hier drivers aan toe om Android op hun hardware te laten werken, en vaak nog eigen aanpassingen. Andere belangrijke componenten die we in een Android-systeem verwachten, zoals Google Play Services, zijn niet opensource. Wanneer je een Android-telefoon koopt, staat daarop dus een besturingssysteem dat door de fabrikant is gecreëerd op basis van AOSP, Google Play Services en eigen aanpassingen.

LineageOS is een project dat de broncode van AOSP neemt en daar extra functionaliteit aan toevoegt, vaak met de focus op aanpasbaarheid, beveiliging en privacy. De nieuwste versie is LineageOS 21, gebaseerd op Android 14. Het biedt voor zo’n tweehonderd apparaten installeerbare images met de drivers van de fabrikanten ingebouwd. Staat je toestel niet in de lijst met apparaten, dan kun je LineageOS helaas niet installeren. De apps van Google zijn (net zoals Google Play Services) hierin niet opgenomen, omdat de licentie dat niet toestaat. Die kun je wel achteraf installeren, waarna je je met een Google-account kunt aanmelden en LineageOS zoals de standaard Android-versie op je telefoon is te gebruiken.

LineageOS ondersteunt zo’n tweehonderd apparaten.

2 MicroG

Nu zou je denken dat je zonder de apps van Google wel verder kunt, maar dat is helaas niet het geval. Google heeft gaandeweg meer en meer functionaliteit van AOSP naar Google Play Services en andere propriëtaire componenten verplaatst. Die vereisen een Google-account of tracken je op een andere manier. En heel wat Android-apps maken van deze propriëtaire componenten gebruik. Als je die apps op LineageOS zonder Google-apps installeert, dan zouden die in het beste geval maar deels werken en in het slechtste geval starten ze niet eens op.

Het project microG biedt hier een oplossing voor. Dit is een opensource-project dat allerlei propriëtaire Android-componenten van Google her-implementeert. Zo biedt GmsCore een alternatieve implementatie voor Google Play Services. Ook Google Cloud Messaging (voor pushnotificaties) en geolocalisatie zijn op deze manier mogelijk. De versies van microG kun je dan op bijvoorbeeld LineageOS gebruiken, waardoor allerlei Android-apps toch weer werken zonder dat je een Google-account of Google-apps nodig hebt.

Het microG-project her-implementeert een deel van Google Play Services.

3 LineageOS met microG

Helaas kun je microG niet zomaar op LineageOS installeren. MicroG werkt namelijk alleen op een Android-versie met ‘signature spoofing’. Die truc zorgt ervoor dat de componenten van microG zich als Google Play Services kunnen voordoen, waardoor apps er mee samenwerken zonder dat ze weten dat het niet om een officiële Google-dienst gaat. Maar de ontwikkelaars van LineageOS hebben om diverse redenen besloten om signature spoofing niet op te nemen.

Er zijn manieren om een al geïnstalleerd Android-systeem te patchen zodat het signature spoofing ondersteunt. MicroG biedt ook zijn eigen versie van LineageOS aan: LineageOS for microG. Die versie heeft een minimale vorm van signature spoofing ingebouwd die alleen geprivilegieerde systeem-apps toelaat om de spoofing-permissie te gebruiken en alleen na toestemming van de gebruiker. LineageOS for microG ondersteunt exact dezelfde apparaten als LineageOS en verspreidt twee keer per maand over-the-air-updates.

LineageOS for microG biedt een opensource Android-versie zonder Google-apps.

4 Installeren

De installatie van LineageOS for microG gebeurt exact hetzelfde als bij LineageOS: zoek je toestel op in de lijst met ondersteunde apparaten van de LineageOS Wiki en volg daar de installatiegids. Het enige verschil is dat je de installatiebestanden voor je apparaat niet van de website van LineageOS downloadt, maar van de downloadpagina voor LineageOS for microG. Voor de Fairphone 5 vind je die bijvoorbeeld in de map FP5.

Installeer eerst Android Debug Bridge en fastboot en volg op die pagina ook de instructies om de usb-foutopsporingsmodus op je Android-apparaat in te stellen. Daarna dien je op sommige apparaten de bootloader te ontgrendelen, zodat je alternatieve firmware kunt installeren. De instructies hangen van je apparaat af. Op sommige apparaten moet je ook nog extra partities flashen met fastboot. Let op dat je de downloadbestanden van LineageOS for microG flasht en niet degene waarnaar in de installatie-instructies van LineageOS wordt verwezen.

Daarna flash je het herstelbestand van LineageOS for microG en start je het apparaat in herstelmodus. Voer dan een factory reset uit. Nu kun je eindelijk het zip-bestand met het rootbestandssysteem van LineageOS for microG naar je telefoon flashen met de opdracht adb vanaf je computer. De stap om een Google Apps-add-on te installeren sla je over, want we willen Google juist vermijden. Herstart daarna je telefoon, waarna je in LineageOS for microG opstart.

Volg heel nauwgezet alle waarschuwingen en tips in de installatie-instructies van LineageOS.

5 Configureren

Na de eerste keer opstarten, word je verwelkomd door de configuratiewizard, waarin je onder andere je wifi-netwerk instelt. Maar in tegenstelling tot een normale Android-installatie krijg je nu niet de vraag om een Google-account in te voeren. Wanneer de initiële configuratie van LineageOS is voltooid, open je de app microG Settings. Klik dan op Self-Check. Uiteindelijk moet de hele lijst met controles aangevinkt zijn. Je moet hiervoor diverse permissies aan de app toekennen, zodat microG zijn werk kan doen.

Keer terug naar het hoofdvenster van microG Settings. Hier staan allerlei functies standaard uitgeschakeld en het is aan jou om te kiezen welke je inschakelt. Zo kun je hier een Google-account toevoegen, maar dat doen we in het kader van dit artikel juist niet. Exposure Notifications kun je niet hier inschakelen; daarvoor dien je een app te installeren die deze API gebruikt. Google SafetyNet kun je hier wel inschakelen. Sommige apps vereisen deze functie om te controleren of je Android-apparaat wel veilig is. Mocht je zo’n app gebruiken, schakel die functie dan hier in.

Geef microG alle permissies die het nodig heeft om zijn taken uit te voeren.

6 Pushnotificaties

Als je nu apps zou installeren, zou je merken dat je geen pushnotificaties krijgt. Veel apps, onder meer WhatsApp en Slack, maken hiervoor immers gebruik van Google Cloud Messaging. MicroG implementeert dit ook, maar heeft dit standaard uitgeschakeld. Om pushnotificaties naar je apparaat te kunnen sturen, moet Google je apparaat ook kunnen identificeren aan de hand van een uniek apparaat-ID. Ga daarvoor in microG Settings naar Google device registration en schakel Register device in. Standaard (in het profiel Native) genereert microG nu een ID waaruit Google je apparaattype en softwareversie kan afleiden, maar niet het serienummer. Het profiel Real geeft ook het eigenlijke serienummer aan Google door. Er zijn ook profielen om je voor een Google Nexus 5X of Motorola Moto G uit te geven, voor als je zo weinig mogelijk informatie wilt prijsgeven. Als je een Google-account hebt toegevoegd, wordt dit overigens ook bij je apparaatregistratie aan Google doorgegeven.

Nadat je apparaat bij Google is geregistreerd, tik je op Cloud Messaging en vink je Receive push notifications aan. Zodra je apps installeert die van Google Cloud Messaging gebruikmaken, komen ze hier in de lijst te staan. Als je merkt dat je notificaties met vertraging aankomen, tik dan op de drie puntjes bovenaan rechts, dan op Advanced en pas de instellingen voor pushnotificaties per netwerk aan. Zet ze bijvoorbeeld op Ping interval: 60 seconds. Maar dit is alleen nodig als de netwerkkwaliteit laag is, de standaardwaarde Automatic zou op de meeste netwerken voldoende moeten zijn.

Dankzij microG kunnen je apps ook pushnotificaties ontvangen.

7 Locatiemodules

Diverse apps vragen je locatie op, bijvoorbeeld om een relevante selectie van nabije winkels of laadpalen te tonen. Maar als ze daarvoor altijd je gps gebruiken, belast dat de batterij van je telefoon te veel. Bovendien hoeft die locatie niet altijd zo precies te zijn als van je gps. Google heeft daarvoor de component Network Location Provider, die communiceert met servers van Google om bijvoorbeeld op basis van de zichtbare wifi-netwerken te bepalen waar je apparaat zich bevindt.

In de instellingen van microG kun je ook hiervoor een alternatief instellen. Tik daarvoor op Location modules. Standaard bood microG één geolocalisatiemodule die op basis van gsm-netwerken en wifi-toegangspunten in de buurt je locatie bepaalt: Mozilla Location Service. Helaas is die dienst inmiddels stopgezet. Je kunt wel de app Local GSM Location installeren en de locatiedienst die ze aanbiedt daarna hier inschakelen.

MicroG kan ook je locatie bepalen zonder servers van Google.

8 OpenCelliD gebruiken

Tik daarna op de module en dan op Configure. Geef de app toestemming om altijd toegang tot je locatie te krijgen en daarna om bestanden op te slaan. Maak nu een gratis OpenCelliD-account door op www.opencellid.org op Sign Up te klikken. Klik op de verificatielink en dan in het dashboard op Access Tokens. Je ziet daar één toegangstoken. Klik op Show Token en kopieer die.

Open dan op je telefoon weer de configuratie van de locatiemodule, tik linksboven op het menu en dan op Advanced Settings. Vul bij OpenCellID Access Token je token in. Keer terug, open Settings en vink bij Sources de optie OpenCellID aan. Keer weer terug, tik op Database / Create Database. De module downloadt nu de locatiedatabase naar je telefoon. Op een later moment kun je altijd op Update Database tikken om de database bij te werken.

Haal locatiedata uit de database van OpenCelliD.

9 Apps installeren met F-Droid

LineageOS for microG komt standaard met F-Droid, een appwinkel voor opensource-apps. Zo kun je hiermee de app Local GSM Location installeren, maar ook apps als Aegis Authenticator voor tweefactorauthenticatie, Joplin voor todo-lijstjes, Organic Maps voor offline navigatie, Syncthing voor synchronisatie van je bestanden, apps voor Home Assistant en openHAB, en nog veel meer. Voor veel propriëtaire Android-apps bestaan er opensource-alternatieven die je in F-Droid vindt. Ook apps updaten gebeurt in F-Droid. In de instellingen kun je zelfs automatische updates instellen.

Opvallend is dat F-Droid per app de zogenoemde anti-functies toont, bijvoorbeeld of de app gebruikmaakt van een propriëtaire back-end of je activiteiten aan de makers rapporteert. Ook de door de app gevraagde machtigingen toont F-Droid bij elke app. Zo kun je op basis van de anti-functies en machtigingen beslissen of je de app wel met deze functies wilt gebruiken of voldoende vertrouwt.

F-Droid toont bij elke app de ‘anti-functies’, functies die je misschien minder leuk vindt.

10 Apps installeren met Aurora Store

Op F-Droid vind je alleen opensource-apps. Voor apps als WhatsApp, Slack, Snapchat, Instagram, TikTok, Spotify en meer heb je een andere bron nodig. Maar zonder een Google-account kan dat niet met Google Play Store. Gelukkig bestaat er een alternatief: Aurora Store. Dit is een onofficiële opensource-client voor de Google Play Store. Je kunt hiermee dus apps op de Google Play Store zoeken, downloaden en updaten. Dat kan met een Google-account, maar ook anoniem. Aurora Store koppelt je dan aan een van de vele anonieme gebruikersaccounts. Soms lukt het aanmelden niet. Probeer het dan opnieuw, dan word je aan een willekeurig ander account gekoppeld.

Net zoals in Google Play Store krijg je in Aurora Store apps te zien per categorie, inclusief lijstjes met de populairste apps of apps die voor jou zijn aangeraden. De mogelijkheden zijn minder uitgebreid dan met Google Play Store. Zo kun je geen betaalde apps downloaden of updaten. Bovendien werken heel wat in-app-functies van allerlei apps niet wanneer je Aurora Store anoniem gebruikt. Soms krijg je bepaalde apps ook niet te zien, omdat het anonieme account dat je op dat moment gebruikt van een bepaald land is waar de app niet is toegelaten. Tik in dat geval bovenaan rechts op het tandwiel, dan op Manage your account / Log uit en log weer in als Anoniem. Je krijgt dan een willekeurig ander anoniem account en kunt opnieuw proberen of je de gewenste app vindt.

Met Aurora Store download en update je anoniem apps uit de Google Play Store.

11 Alternatieven voor Google-apps

Nu je een Android-systeem zonder Google-account hebt, moet je uiteraard voor alle Google-apps nog alternatieven zoeken. Wil je onmiddellijk een heel ecosysteem, dan loont het de moeite om naar Proton te kijken. Je kunt gratis een account maken bij deze dienstenprovider die zich focust op privacy en geen toegang heeft tot je gegevens dankzij end-to-end encryptie. Voor wie meer opslag en mogelijkheden wil, biedt Proton ook betaalde abonnementen aan. De apps Proton Mail, Proton Calendar, Proton Drive, Proton VPN en Proton Pass zijn te vinden in F-Droid en Aurora Store.

Maar je hoeft jezelf niet aan één ecosysteem te verbinden. Je kunt perfect losse apps installeren (zoals de mail-app K-9 Mail) of met DAVx5 in combinatie met een CalDAV/CardDAV-server je agenda en contacten in de standaard-apps van LineageOS integreren. Als wachtwoordbeheerder kun je bijvoorbeeld de app van Bitwarden installeren, in combinatie met de server van Bitwarden of je eigen Vaultwarden-server. Voor tweefactorauthenticatie is Aegis Authenticator een goede keuze.

Als je gewend bent om je browsergeschiedenis en -tabs tussen verschillende apparaten te synchroniseren met Google Chrome, dan is er ook daarvoor een alternatief zonder Google-account. Mozilla biedt een vergelijkbare functie voor Firefox aan met Firefox Sync. Als je de Firefox-app op LineageOS installeert en een gratis Mozilla-account aanmaakt, kun je dus ook je tabs synchroniseren. Interessant om te weten is dat dit met end-to-end encryptie werkt. Mozilla krijgt dus niet te zien welke webpagina’s je bezoekt.

Proton biedt een heel ecosysteem aan van diensten met end-to-end encryptie.