Je mag dan wel enkele TB aan opslagruimte hebben, het zit in onze natuur: we houden alles liefst zo zuinig mogelijk. Als het in 80 kB kan waarom er dan 200 kB aan verspillen? Compressietools helpen je je databestanden compact te houden en voor die gulzige multimediabestanden zet je zogenoemde codecs in. Waarop moet je letten als je bestanden wilt comprimeren en welke hulpprogramma’s zijn zoal beschikbaar?

Tip 01: Lossy en lossless

Er zijn in feite twee manieren waarop je bestanden kunt comprimeren. Bij multimediabestanden bijvoorbeeld gaat het vaak om lossy (verliesgevende) compressie. Hierbij boet je altijd iets aan kwaliteit in en kun je de originele bestanden vanuit de gecomprimeerde versie niet meer terughalen. Met enkele bescheiden artefacten in een video, of een nauwelijks waarneembare vermindering van de geluidskwaliteit valt nog wel te leven.

Maar bij gewone databestanden, zoals documenten of uitvoerbare bestanden, gaat die vlieger niet op. De enige optie die je hier hebt is lossless (verliesloze) compressie. Anders gezegd, wanneer je het bestand uitpakt of decomprimeert moet je bit-voor-bit uitkomen bij het originele bestand, want anders krijg je te maken met datacorruptie.

©PXimport

Tip 02: Werking

Hoe kan een zip-bestand van 100 kB nou dezelfde informatie bevatten als het originele, niet-gecomprimeerde bestand van pak-hem-beet 180 kB? Het geheim zit in het ingebouwde compressiealgoritme, dat slim gebruikt maakt van redundantie oftewel ‘overtolligheid’ (afbeelding 1).

We illustreren dat met een eenvoudig voorbeeld. Zo vereist de zin “Ask not what your country can do for you; ask what you can do for your country” 79 bytes (inclusief spaties en leestekens). Nu zouden we het volgende ad hoc-woordenboek kunnen creëren:

1 ask, 2 what, 3 your, 4 country, 5 can, 6 do, 7 for, 8 you, waarna we met de volgende 'verwijscode' kunnen volstaan: 1 not 2 3 4 5 6 7 8; 1 2 8 5 6 7 3 4. Dit zijn in totaal 36 tekens inclusief spaties. Echter, dat levert slechts een niet bijster indrukwekkende winst van slechts 5 bytes op. Een compressiealgoritme werkt echter niet met woorden maar met patronen, en bovendien is het wel zo slim om gaandeweg het woordenboek aan te passen om het zuinigste resultaat te verkrijgen ('adaptief woordenboek'). Een betere combinatie blijkt dan: 1 ask_, 2 what_, 3 you, 4 r_country, 5 _can_do_for_you (iedere _ staat voor een spatie in het eindresultaat). Je krijgt dan in het kort: 1not2345;12354 wat nog slechts 14 tekens zijn: slechts 58 byte. Dat is dus een winst van 21 bytes of bijna 27% compacter.

©PXimport

Tip 03: Criteria

Uit tip 02 kun je afleiden dat het gebruikte compressie-algoritme (en het woordenboek) grotendeels mee bepalen hoe sterk een bestand zich laat comprimeren. Maar dat is niet alles: ook het datatype speelt een rol.

Probeer maar eens mediabestanden als avi, jpg of mp3 te comprimeren: dat levert doorgaans weinig op doordat ze zelf al met (lossy) compressie zijn opgebouwd (zie ook tips 08 en 09). Bepaalde documenttypes, zoals pdf en MS Office-documenten, laten zich evenmin goed comprimeren, doordat ze eveneens al compressie hebben toegepast.

Komt daarbij dat het ene algoritme bepaalde datatypes vaak heel sterk weet te comprimeren, maar bij andere types beduidend slechter scoort. Dat alles maakt de keuze van ‘de optimale compressietool’ er niet makkelijker op.

Bovendien is de behaalde compressiegraad niet alleenzaligmakend. Voor wie frequent data comprimeert en ook weer uitpakt, zal immers ook de decompressiesnelheid van belang zijn en in de praktijk blijkt de ene tool vaak veel sneller of trager dan de andere. Een blik op de testresultaten maakt dat meteen duidelijk.

©PXimport

Tip 04: Windows (zip)

In tips 05 tot 07 stellen we je een paar degelijke en gratis compressietools voor, maar wat heeft Windows zelf in huis? Spoiler: veel stelt het niet voor, maar het volstaat wellicht voor wie sporadisch bestanden wil in- of uitpakken.

Open de Verkenner en selecteer enkele bestanden en/of mappen. Klik met rechts op je selectie en kies Kopiëren naar / Gecomprimeerde (gezipte) map. Het resultaat van deze actie is een zip-bestand, met de naam van het aangeklikte item.

Om dit zip-archief weer uit te pakken hoef je er maar op te dubbelklikken, waarna je bovenaan selecteert en een doelmap opgeeft.

Dat is het. Het belangrijkste voordeel hiervan is dat je geen externe tool hoeft te downloaden of op te starten en dat elke ontvanger wel raad weet met zo’n universeel zip-bestand. Aan deze eenvoud kleeft echter ook een nadeel: je kunt nauwelijks opties instellen ter optimalisatie.

©PXimport

Tip 05: Externe tools

Voor wie zich afvraagt welke zinvolle opties een compressie- of archiveringstool zoal kan aanbieden: wat dacht je er bijvoorbeeld van om zelf de optimale compressiegraad in te stellen, het compressie-algoritme en -formaat te kiezen dat voor jouw data het snelste werkt en/of de meest compacte resultaten neerzet, je archiefbestand met een wachtwoord te vergrendelen, het archief automatisch uit te splitsen zodra een instelbare maximumgrootte is bereikt, of een zelfuitpakkend archief te creëren zodat de ontvanger niet over de bijhorende (de)compressietool hoeft de beschikken? Dergelijke opties kunnen best nuttig zijn als je regelmatig data in- en uitpakt.

Lijkt je dat inderdaad iets, dan zit er weinig anders op dan naar externe alternatieven uit te kijken. Degelijke, populaire en gratis tools, die (ook) binnen Windows functioneren, zijn Bandizip (Windows en macOS), PeaZip (Windows en Linux) en 7-Zip (Windows).

Bandizip blijkt doorgaans de snelste bij het inpakken, terwijl 7-Zip sterk presteert wat compressiegraad betreft, althans in het 7z-formaat. We bekijken deze laatste tool even van naderbij.

©PXimport

Tip 06: 7-Zip (basis)

7-Zip installeer je met een enkele muisklik, waarna je 7-Zip File Manager terugvindt in de programmalijst. Via Tools / Options / Language kun je de Nederlandse taal instellen voor de interface. En een vinkje bij Extra / Opties / 7-Zip / 7-Zip in het contextmenu integreren zorgt ervoor dat de belangrijkste commando’s voortaan ook vanuit de Verkenner beschikbaar zijn.

Start je Verkenner en rechtsklik op een bestandsselectie. Je merkt nu de optie 7-Zip op, met acties als Toevoegen aan <…>.zip en Toevoegen aan <…>.7z. Die zorgen voor een gecomprimeerd bestand, respectievelijk in zip- en 7z-formaat. Dit laatste levert weliswaar compactere archieven op, maar het inpakken duurt langer én de beoogde ontvangers moeten hiermee ook overweg kunnen.

Om een archiefbestand uit te pakken selecteer je het in de Verkenner en kies je in het contextmenu 7-Zip / Uitpakken (hier) of Uitpakken naar als je zelf het bestemmingspad wilt opgeven.

©PXimport

Tip 07: 7-Zip (extra)

Een andere optie in dit contextmenu is Toevoegen aan archief. Die voert je naar een programmavenster met allerlei aanpasbare instellingen, zoals het Archief formaat, met keuze uit onder meer 7z, tar en zip, of het gewenste Compressieniveau, met opties als Opslaan (geen compressie), Snel, Normaal en Ultra (maximale compressie).

Handig is ook nog SFX archief maken, beschikbaar bij 7z: de tool creëert dan een zelfuitpakkend exe-archief. Kies je 7z of zip dan kun je je archiefbestand met een wachtwoord vergrendelen. Een groot archiefbestand opsplitsen in deelbestanden kan via de optie Opsplitsen in volumes.

Andere instellingen, zoals Compressiemethode en Woordenboekgrootte zijn eveneens beschikbaar, maar die zijn behoorlijk geavanceerd en laten we in onze introductie buiten beschouwing. Het staat je natuurlijk vrij hiermee zelf te experimenteren.

©PXimport

Tip 08: Codecs

We zeiden het al: mediabestanden laten zich doorgaans lastig comprimeren doordat de meeste al gecomprimeerd zijn. Immers, zonder compressie zou je met reuzengrote bestanden opgescheept zitten en dat is niet handig voor opslag en zeker niet voor streaming. Deze ‘interne’ compressie gebeurt met behulp van zogenoemde codecs, wat staat voor compressie-decompressie (of ook: codering-decodering).

Populaire verliesgevende audiocodecs zijn onder meer mp3, wma, ogg en aac. Er zijn echter ook verliesloze codecs, zoals alac, ape en flac en er zijn zelfs ‘codecs’ die helemaal niet comprimeren, zoals pcm in wav-bestanden.

Bij videobestanden tref je gelijksoortige technieken aan. Een uitgebreid overzicht van zowel verliesgevende als verliesloze codes vind je bijvoorbeeld hier.

Codecs zijn dus handig, maar je mediaspeler moet er wel mee overweg kunnen. Een veelzijdige speler is de gratis VLC media player die standaard en hele reeks codecs aan boord heeft, veel meer dan bijvoorbeeld Windows Media Player.

Wil je weten met welke codecs een mediabestand precies is opgebouwd, download dan MediaInfo. Na de uitvoering plaats je bij voorkeur een vinkje bij Shell-extensie […], waarna de optie MediaInfo beschikbaar komt wanneer je een mediabestand met rechts aanklikt in de Verkenner. Je krijgt nu detailinformatie over de gebruikte codecs te zien.

Tip 09: Psycho-akoestiek

Het gaat hier meestal om verliesgevende compressie, wat inhoudt dat er informatie wordt weggelaten, met een zeker kwaliteitsverlies tot gevolg. Om dat zo weinig mogelijk opvallend te maken laten codecs meestal de frequenties weg die het menselijke oor toch niet kan opvangen. Psycho-akoestiek heet dat, en

vind je een audiotest die dat mooi illustreert, met geluid tussen 20 Hz en 20 KHz. Daarbij komt nog dat geluiden met hoge frequenties, vanaf circa 15 KHz, vaak moeilijk te horen zijn indien vergezeld van luidere geluiden met een lagere frequentie. In dit geval passen codecs vaak ‘maskering’ toe en laten ze het geluid met de hoge frequenties weg.

Kijk – en luister – zeker ook even hier. Deze pagina bevat de testresultaten van een studie met onder andere een audiosample van Suzanne Vega’s ‘Tom’s Diner’ (example 8). Dit bevat de geluiden die door een mp3-bestand op 128 kbps werden weggefilterd uit het ongecomprimeerde origineel (example 6).

©PXimport

Tip 10: HandBrake

Zoals gezegd moet je mediaspeler met de codecs van je mediabestanden overweg kunnen. Soms kan een firmware-update helpen, soms brengt een extra ‘codecpack’ soelaas, zoals het pack K-Lite.

Brengt dat allemaal niets op dan zit er weinig anders op dan te transcoderen. Anders gezegd: andere codecs gebruiken en/of omzetten naar een ander formaat, met een andere bestandsextensie.

Een van de betere – maar helaas niet de snelste – gratis videotranscoders is HandBrake (64 bit Windows, macOS en Linux).

Bij het opstarten kies je voor een Folder of een enkele File. Er zijn talrijke ‘presets’ beschikbaar, maar alle parameters zelf instellen kan ook. Op het tabblad Summary stel je het Format (MKV of MP4) in, waarna je op het tabblad Video en Audio de codecs aanduidt. Er kunnen nu extra opties opduiken als Framerate( FPS), Quality en Avg bitrate. Houd de muisaanwijzer boven een optie voor meer feedback. Met Preview / Live Preview bekijk je het voorlopige resultaat van de transcodering. Ten slotte leg je via Browse het doelpad vast en start je de effectieve transcodering met Start Encode.

©PXimport

Tip 11: VSDC

Naast videotranscoders zijn er natuurlijk ook audiotranscoders. Een van de betere gratis tools is VSDC Free Audio Converter (let er wel op geen ongewenste extra’s mee te laten installeren).

Haal alle gewenste audiobestanden op, leg het doelpad vast en geef het beoogde audioformaat aan: aac, aiff, amr, au, m4a, mp3, ogg, wma of wav. Er komen nu diverse profielen (‘presets’) beschikbaar met kwaliteitsaanduidingen als Highest, Normal en Least. Maar je kunt ook eigen profielen toevoegen via Edit profiles en daar allerlei opties finetunen, zoals Audio bitrate, Frequency en Channels.

Met de knop Convert files start je de transcodering.

©PXimport

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speurt de redactie een aantal keer per week naar zulke deals. Deze keer in de categorie klussen en (ver)bouwen: vijf goede cirkelzagen voor een redelijke prijs.

Een cirkelzaag is bedoeld voor het maken van rechte, snelle sneden in hout, plaatmateriaal, kunststof en soms zelfs metaal. Je gebruikt 'm bijvoorbeeld om planken op maat te zagen, laminaat passend te krijgen of meubels te bouwen. Dankzij het roterende zaagblad kun je nauwkeurig werken, zeker in combinatie met een geleiderail of parallelgeleider. Veel modellen bieden ook de mogelijkheid tot verstekzagen, wat handig is voor hoeken of afwerkingen.

Bosch PKS 55 A

De Bosch PKS 55 A is een eenvoudige cirkelzaag die geschikt is voor standaard klussen in en om het huis. Hij werkt op netstroom en heeft een vermogen van 1200 watt. De zaagdiepte is instelbaar tot maximaal 55 mm bij 90 graden, en 38 mm bij 45 graden, waarmee je houten planken, panelen en plaatmateriaal netjes kunt zagen. De machine is uitgerust met een parallelgeleider voor rechte sneden en een doorzichtige zaaglijnindicator (CutControl), wat helpt om op de lijn te blijven zonder extra hulpmiddelen. Bij het zagen wordt het zaagsel automatisch opgevangen in een geïntegreerde opvangbox, wat het werkvlak redelijk schoon houdt. Deze zaag wordt geleverd met een standaard hardmetalen zaagblad, en het wisselen van het blad gebeurt met een inbussleutel. Voor wie af en toe wil zagen zonder veel poespas, is dit een praktische keuze.

Zaagbladdiameter: 160 mm
Zaagdiepte: 55 mm bij 90°, 38 mm bij 45°
Verstek mogelijk: ja, tot circa 45

Metabo KS 55 FS

De Metabo KS 55 FS is een cirkelzaag die vooral praktisch is voor wie regelmatig nauwkeurig wil zagen in hout. Wat deze zaag onderscheidt, is de meegeleverde geleiderail, die je helpt om rechte sneden te maken zonder losse linialen of hulpstukken. Met een vermogen van 1200 watt en een zaagblad van 160 mm is hij krachtig genoeg voor de meeste klussen rond het huis of op de werkplaats. De maximale zaagdiepte bedraagt 55 mm bij 90 graden en 39 mm bij 45 graden, wat voldoende is voor planken, multiplex of zelfs lichte balken. Je kunt de zaaghoek makkelijk instellen en de machine is voorzien van een aansluiting voor stofafzuiging. Het geheel wordt geleverd in een robuuste kunststof koffer, samen met de geleiderail en toebehoren zoals een parallelaanslag en inbussleutel. Alles bij elkaar een goed uitgeruste zaag voor wie graag strak en gecontroleerd werkt.

Zaagbladdiameter: 160 mm
Zaagdiepte: 55 mm bij 90°, 39 mm bij 45°
Verstek mogelijk: ja, tot 47°

Makita HS7601J

Deze cirkelzaag van Makita is een netstroommodel met een vermogen van 1200 watt. Hij is geschikt voor rechte zaagsneden in hout, multiplex of spaanplaat en biedt een maximale zaagdiepte van 66 mm bij 90 graden en 46 mm bij 45 graden. Het ontwerp is compact en relatief licht, waardoor hij goed hanteerbaar is, ook voor langere zaagklussen. De aluminium zool en beschermkap zijn stevig maar licht, wat bijdraagt aan het gebruiksgemak. Je kunt een stofzuiger aansluiten op de achterzijde voor schoner werken. De machine wordt geleverd in een stevige M‑Box koffer en is standaard voorzien van een zaagblad van 190 mm. De softstartfunctie zorgt ervoor dat de zaag rustig op gang komt, wat veiliger werkt en de kans op wegspringen vermindert.

Zaagbladdiameter: 190 mm
Zaagdiepte: 66 mm bij 90°, 46 mm bij 45°
Verstek mogelijk: ja, tot 45°

Makita DSS501ZJ

De DSS501ZJ is een compacte accucirkelzaag van Makita voor lichtere zaagklussen. Hij werkt op het Makita 18 V LXT-platform, dus handig als je al andere Makita-accu’s hebt: die kun je erop gebruiken. De zaag is ontworpen voor kleinere materialen zoals latten, laminaat en dunne planken, en heeft een zaagdiepte van 51 mm bij 90 graden. Door zijn lage gewicht (rond de 2,7 kg zonder accu) is hij goed te hanteren, ook boven schouderhoogte of op lastig bereikbare plekken. De voetplaat is kantelbaar tot 45 graden, wat verstekzagen mogelijk maakt. Hij wordt geleverd in een Makita-koffer (Makpac), maar zonder accu of lader. Dit model is bedoeld voor situaties waarin draagbaarheid en snelheid belangrijker zijn dan kracht of doorzaagcapaciteit.

Zaagbladdiameter: 136 mm
Zaagdiepte: 51 mm bij 90°, 35 mm bij 45°
Verstek mogelijk: ja, tot circa 50°

DeWalt DCS573NT‑XJ

Deze DeWalt cirkelzaag is bedoeld voor wie zonder snoer wil werken en toch kracht nodig heeft. Het apparaat werkt op een 18 V XR-accu (niet meegeleverd), waardoor je flexibel kunt werken zonder beperkt te worden door een kabel. De zaag heeft een zaagdiepte tot 65 mm bij 90 graden en 50 mm bij 45 graden, wat voldoende is voor het meeste standaard timmerwerk. Dankzij de 190 mm zaagbladen kun je er door plaatmateriaal, planken en balken zagen zonder dat je de machine hoeft te forceren. Het magnesium zaagbladdeksel en de basis zorgen voor een lichte maar stevige constructie. De softstart en elektronische motorrem verhogen de veiligheid. De ingebouwde aansluiting voor stofafzuiging helpt het werkoppervlak overzichtelijk te houden, vooral bij binnengebruik.

Zaagbladdiameter: 190 mm
Zaagdiepte: 67 mm bij 90°, 51 mm bij 45°
Verstek mogelijk: ja, tot 57°

Phishing was ooit makkelijk te herkennen: aan het slechte taalgebruik, vreemde afzenders (hallo Nigeriaanse prins!) en wazige logo's kon je meteen zien dat er iets niet klopte. Maar die tijd is voorbij. Dankzij AI kunnen oplichters nu overtuigende voicemails, video's en realtime chatsimulaties genereren die niet van echt te onderscheiden zijn. Dit kun je doen om jezelf te beschermen tegen deze nieuwe vormen van digitale oplichting.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bitdefender

Een nieuwe generatie digitale oplichting

AI verandert fundamenteel hoe cybercriminelen te werk gaan. Met voice-cloning kunnen ze iemands stem nabootsen op basis van een kort fragment. Deepfake-video werkt vergelijkbaar, maar dan met beeld: gezichten, lipbewegingen en mimiek worden digitaal gegenereerd of aangepast om jou te misleiden. Ook phishingmails worden met AI foutloos opgesteld, compleet met correcte opmaak, echte logo's en overtuigende toon. Webshops, bankomgevingen of overheidsportalen worden visueel nagebouwd tot in de kleinste details.

Criminelen zetten deze technieken steeds vaker in voor gerichte oplichting: een 'familielid' dat via WhatsApp om geld vraagt, een oplichter die zich voordoet als recruiter en via een deepfake-video een sollicitatiegesprek voert (om vervolgens geld of persoonlijke gegevens van de sollicitant los te krijgen) of een zogenaamde bekende die op sociale media een link deelt naar een schimmige webshop of crypto-site. Wat je ziet of hoort lijkt echt – en dat maakt het risico groot.

©Mdv Edwards

Waarom klassieke waarschuwingen niet meer werken

Lang was het advies: let op spelfouten, controleer de afzender en klik nooit zomaar op links. Maar in een tijd waarin AI moeiteloos professionele teksten schrijft en complete identiteiten nabootst, is dat niet meer genoeg. Phishingmails zijn strak vormgegeven en afgestemd op de ontvanger, inclusief gepersonaliseerde aanhef en inhoud die aansluit bij je recente activiteiten of interesses.

En het blijft niet bij mailtjes alleen. Oplichters gebruiken AI ook voor het genereren van spraakberichten en video. Daarbij zetten ze zoveel mogelijk kanalen in om slachtoffers te maken. Waar ze bij 'traditionele' kanalen als mail, sms en WhatsApp vooral kiezen voor korte berichten die urgent overkomen (Als je je bankrekening niet verifieert wordt je rekening afgesloten of Mam, help! Ik heb nú geld nodig!) kiezen ze op sociale media als Facebook, Instagram en LinkedIn een andere benadering. Daar creëren ze nep-profielen met AI-gegenereerde foto's en content, waarmee ze je vertrouwen proberen te winnen. Is dat gelukt, dan proberen ze daar misbruik van te maken via frauduleuze aanbiedingen of verzoeken om geld. Omdat er op sociale media zoveel persoonlijke informatie te vinden is, kunnen ze hun aanpak nauwkeurig afstemmen op het slachtoffer – met verwijzingen naar interesses, gezamenlijke vrienden of recente gebeurtenissen, waardoor het verhaal extra geloofwaardig lijkt.

Juist door die multichannel-aanpak is het lastiger geworden om alert te blijven. Je krijgt een alarmerend bericht via sms, terwijl op LinkedIn een geloofwaardig profiel je een vriendschapsverzoek stuurt. Of je wordt gebeld door een stem die klinkt als je dochter, vlak nadat je een verdachte e-mail hebt genegeerd. Die combinatie van persoonlijke timing, verschillende kanalen en slimme psychologische trucs maakt dat je sneller meegaat in het verhaal, zonder eerst goed na te denken.

©terovesalainen

Bitdefender Scam Copilot: wapen tegen AI-scams

Om gebruikers te helpen wapenen tegen deze moderne vorm van cybercrime heeft Bitdefender Scam Copilot ontwikkeld. Deze functie, beschikbaar in onder meer Bitdefender Premium Security, analyseert berichten, websites, meldingen en interacties op je apparaten in realtime. Scam Copilot detecteert oplichting niet alleen op basis van bekende patronen, maar gebruikt ook gedragsanalyse en AI om nieuwe, nog onbekende scams te herkennen.

Staat er een verdachte link in een bericht? Wordt een bericht verstuurd vanaf een domein dat sterk lijkt op een vertrouwd adres, maar subtiele afwijkingen bevat? Scam Copilot geeft direct een waarschuwing, nog voordat je klikt of reageert. Dat geldt ook voor verdachte formulieren, foute inlogpagina's en frauduleuze verzoeken die via sociale media of chat-apps worden verstuurd.

Daarnaast helpt Scam Copilot je om alerter te worden. Twijfel je of iets echt is of niet? Je kunt teksten, links of screenshots laten analyseren door de ingebouwde chatbot en krijgt je direct duidelijkheid of het te vertrouwen is – of dat het om een scam gaat.

Zo ontstaat er een slimme beveiligingslaag die zich aanpast aan de nieuwste technieken van criminelen. Scam Copilot werkt bovendien op al je apparaten: van smartphone tot laptop, op Android, iOS, macOS en Windows. 

Digitale bescherming op alle fronten

Bitdefender Premium Security biedt uitgebreide bescherming tegen de moderne dreigingen van nu. Naast Scam Copilot krijg je toegang tot een wachtwoordmanager, onbeperkt VPN-verkeer en automatische monitoring van datalekken. Zo voorkom je dat inloggegevens op straat komen te liggen, of dat je ongemerkt verbinding maakt met een nepwebsite.

Cybercrime verandert razendsnel, maar met de juiste tools kun je risico's voorblijven. Scam Copilot is geen overbodige luxe, maar een onmisbare digitale hulp in een tijd waarin je niet altijd meer op alleen je ogen en oren kunt vertrouwen.