Stel, je googelt naar elektrische grasmaaiers en bezoekt een paar webwinkels. Daarna blijven de volgende dagen de grasmaaiers je koppig achtervolgen, op bijna iedere webpagina. Hoe kan dat en hoe voorkom je het? In dit artikel gaan we dieper in op browsertracking.

Webadverteerders willen maar al te graag weten wat je interesses zijn en in welke producten of diensten die interesses zich vertalen. Anders gezegd: ze willen uitvinden welke advertenties het meeste kans maken om door jou te worden aangeklikt, waarbij zo’n klik bij voorkeur uitmondt in een informatieaanvraag of zelfs een aankoop (de zogeheten conversie). 

Wanneer je dus googelt naar een grasmaaier bijvoorbeeld en je bezoekt een paar gerelateerde websites, dan is de kans reëel dat je zo’n apparaat wilt aanschaffen. Het gevolg is dat je op de meeste uiteenlopende sites een tijdlang hiervoor gerichte advertenties te zien krijgt (het zogeheten retargeting). Het waarom is hiermee duidelijk, maar het hoe blijkt wat complexer en schimmiger.

In dit artikel lichten we de belangrijkste methodes toe waarmee allerlei online advertentiebureaus je sporen op het web volgen en je proberen te profileren. Een tipje van de sluier opgelicht: waar het voorheen vooral draaide om cookies, komt nu meer en meer fingerprinting in beeld.

Cookies

Cookies bestaan al meer dan 25 jaar en zijn vooralsnog de meest gebruikte traceermethode. Het zijn kleine tekstbestandjes die een webserver op je pc kan achterlaten wanneer je een pagina op die site bezoekt. In zo’n tekstbestand kan bijvoorbeeld je voorkeurstaal of de inhoud van je winkelwagen worden opgeslagen (functionele cookies) of ze vertellen de webserver wanneer en hoelang je bepaalde webpagina’s op die site hebt bezocht (analytische cookies). 

Zulke cookies zijn op zich vrij onschuldig. Eigenlijk, ze kunnen ze zelfs helpen om je surfervaring efficiënter en/of comfortabeler te maken. Daar is dus weinig mis mee, ook omdat webservers in principe alleen cookies kunnen inlezen die ze zelf op je systeem hebben achtergelaten. Website B kan dus niet de cookies zien die website A heeft geplaatst. Niks aan de hand, lijkt het, maar dat is buiten de trackingcookies gerekend.

©PXimport

Tracking cookies

Stel, je bezoekt website A en die heeft een deal gesloten met website B, en die houdt in dat website B op website A advertenties of zelfs zogeheten webbugs mag plaatsen. Dit zijn voor de internetgebruiker onzichtbare webelementen, zoals een minuscuul transparant plaatje, een stijltag of een script. Als site B iets op de webpagina van site A heeft geplaatst, kan site B zijn eigen cookies nu ook op jouw systeem achterlaten én weer inlezen, iedere keer als je site A bezoekt. Dit zijn dus cookies van een derde partij (naast jezelf en site A), waar je je als internetgebruiker meestal niet echt bewust van bent. 

Ga je ervan uit dat site B een groot webadvertentiebureau is dat op vele duizenden sites advertenties of webbugs heeft geplaatst, dan begrijp je wel dat dit advertentiebureau via al die cookies kan achterhalen welke die sites je allemaal bezocht hebt. Op deze manier kan het van jou een mooi internetprofiel samenstellen en dit bijvoorbeeld aan adverteerders of schimmiger instanties doorverkopen.

Zulke ‘cross-site tracking’ cookies worden door menigeen verafschuwd en dus worden ze door steeds meer browsers standaard geblokkeerd, onder meer door Firefox, Safari en Brave. In Chrome moet je dat zelf instellen. Tik daarvoor chrome://settings/privacy in de adresbalk in, selecteer Cookies en andere sitegegevens en activeer Cookies van derden blokkeren.

©PXimport

Traceer mij niet!

In principe is het niet eens zo moeilijk het tracken te stoppen, want in bijna alle browsers zit al jaren een ‘do not track’-functie. Dit houdt in dat je browser websites duidelijk maakt dat je niet gevolgd wilt worden. Helaas trekken de meeste websites zich daar niets van aan. Met GPC (Global Privacy Control) kwam er vanaf 2020 een nieuwe poging. Ook hier gaat het om een ‘traceer mij niet’-signaal dat door je browser kan worden uitgestuurd, maar dit initiatief wordt ook door de AVG, oftewel GDPR, ondersteund. 

Het is op dit moment nog steeds de vraag of GPC veel zal uithalen. In de browser Brave is dit signaal in ieder geval alvast standaard ingeschakeld. In Firefox moet je dat zelf nog even doen. Tik about:config in op de adresbalk en zoek naar globalprivacycontrol. Vervolgens zet je privacy.globalprivacycontrol.enabled en privacy.globalprivacyocontrol.functionality.enable op True.

Controleer of het GPC-signaal goed doorkomt door naar www.globalprivacycontrol.org te surfen (bovenaan de pagina zie je dan een groen of rood lampje branden). Voor browsers als Chrome en Edge zijn er extensies beschikbaar als Disconnect, OptMeowt en Privacy Badger.

©PXimport

Sluw DOM

Via (tracking)cookies kunnen websites dus in beperkte mate data op je systeem bewaren en later weer inlezen. Helaas blijken cookies niet de enige weg waarlangs websites data kunnen opslaan en gebruiken. Het gebeurt ook met het zogeheten html5 web storage, ook wel DOM-storage (Document Object Model) genoemd.

Een klein experiment met Chrome verduidelijkt dit. Surf naar www.youtube.com en druk op Ctrl+Shift+I. In het venster Hulpprogramma’s voor ontwikkelaars klik je bovenaan op de dubbele pijlknop en kies je App, waarna je zowel (de tijdelijke) Sessiesopslag als (de vaste) Lokale opslag opent. Je kunt nu zien dat YouTube ook langs deze weg allerlei data bewaart. En dat is nog veel meer dan via de klassieke cookies (circa 10 MB versus 4 kB). Op www.kwikr.nl/domstor kun je meer lezen over deze vorm van lokale opslag.

Ook deze data kun je verwijderen: klik in het linkerpaneel met rechts op de url en kies Wissen. Wil je in één keer alle lokale opslag uit je browser verwijderen, druk dan op Ctrl+Shift+Delete, plaats een vinkje bij Cookies en andere sitegegevens, stel Periode in op Alles en bevestig met Gegevens wissen. Hierdoor worden meteen ook alle cookies uit Chrome verwijderd.

©PXimport

Ip-adres

Zelfs zonder een vorm van lokale opslag, of dat nu om cookies of DOM-opslag gaat, verraadt je browser best veel over je systeem. Zo geeft je browser het ip-adres door aan elke bezochte webserver. Logisch, want deze moet wel weten waar hij de gevraagde webpagina naartoe moet sturen.

Surf maar eens naar www.iplocation.net: die vertelt je onder meer met welk publiek ip-adres je surft. De kans is groot dat je met een ip-adres surft dat door je internetprovider dynamisch is toegekend, maar dit volstaat om je land en vaak ook de regio van herkomst te bepalen. Wie weet gebruikt een webwinkel deze informatie wel om je net wat duurdere prijzen voor te schotelen of om jou de toegang tot de bepaalde diensten op de website te ontzeggen, zoals bij www.bbc.co.uk/iplayer.

Wil je je eigen publieke ip-adres onzichtbaar maken, dan kun je met Tor Browser via een anoniem netwerk surfen. Dit kan trouwens ook met Brave, via de sneltoets Alt+Shift+N, of je zet een VPN-service in.

©PXimport

Referer

Een webserver kan niet alleen je eigen ip-adres loggen, maar ook het webadres van de site van waaruit je naar die webserver hebt doorgeklikt. Probeer het gerust uit, bijvoorbeeld met Chrome. Surf naar www.google.nl, zoek hier naar computer totaal en klik op de link die naar de website van Computer!Totaal voert. Druk op Ctrl+Shift+I en ga in het paneel naar Console, waar je in het witte venster document.referrer intikt: er verschijnt nu ‘https://www.google.nl/’. Oftewel: je browser verraadt van welke site je komt.

Om deze zogeheten gerefereerde informatie te blokkeren, kun je een extensie als Referer Control installeren, maar deze oplossing is wel vrij bewerkelijk.

Fingerprinting

Cookies, DOM-opslag, ip-adressen, referers … Wie dacht dat hiermee het arsenaal aan trackingmethodes is uitgeput, heeft het verkeerd. Webservers nemen namelijk steeds vaker hun toevlucht tot zogeheten fingerprinting-technieken. Onder het kopje ‘Ip-adres’ vertelden we al dat browsers doorgaans behoorlijk loslippig zijn, maar naast je ip-adres en de referer geven ze nog allerlei andere (systeem)informatie door, zoals de gebruikte browserversie (‘user agent’), de geïnstalleerde browserextensies, je besturingssysteem, de geïnstalleerde fonts, het gebruik van DNT of GPC, je taal en tijdzone enzovoort. Al deze elementen samen vormen een unieke vingerafdruk die maakt dat je systeem over verschillende sites heen kan worden geïdentificeerd.

Om te weten in hoeverre je eigen browsers aan zo’n fingerprint herkenbaar zijn, hoef je maar te surfen naar een site als https://amiunique.org/fp, www.deviceinfo.me of https://coveryourtracks.eff.org te surfen. Surf ook even naar www.browserleaks.com/canvas. Deze site controleert of je browser herkenbaar is aan de manier waarop die een onzichtbare figuur tekent via html5 - zogeheten canvas-fingerprinting - want zelfs dit blijkt vaak voldoende om een browser te identificeren!

©PXimport

Anti-fingerprinting: browser

Fingerprinting wordt steeds meer ingezet en dus is de vraag: hoe kunnen we ons hiertegen verdedigen? In de ideale wereld beschermt de browser ons tegen zulke technieken, en met browsers als Firefox en vooral Brave komen we aardig in de buurt.

Laten we beginnen met Brave. Surf naar een willekeurige site, klik op het schildicoon rechts van de adresbalk en kies Geavanceerde instellingen / Algemene standaardinstellingen. In principe kun je alle instellingen zo laten staan. Merk wel op dat je Fingerprinting blokkeren van Standaard in Strikt, kan websites doen stukgaan kunt wijzigen, maar je het moge duidelijk zijn dat hier nadelen aan kunnen zitten. Ook zie je dat Cookies blokkeren hier standaard op Alleen cross-site staat ingesteld, dat lijkt ons prima.

In Firefox ga je als volgt te werk: ga naar Instellingen en kies Privacy & Beveiliging, waar je Browserprivay instelt op Standaard of eventueel op Streng of Aangepast. In het laatste geval kun je zelf aangeven waartegen de browser je moet helpen beschermen: Cookies (en welke), Volginhoud, Cryptominers en/of Fingerprinters. Schuw je het experiment niet, dan kun je de beveiliging nog wat aanscherpen. Tik about:config in de adresbalk in en zoek naar privacy.resistFingerprinting, waarna je deze optie op True instelt.

©PXimport

Resultaten

We gingen na welke resultaten de beschermingstechnieken van Brave en Firefox opleverden, zowel via AmIUnique als bij Cover Your Tracks. De resultaten zijn helaas niet eenduidig. Bij Firefox gaven beide diensten aan dat onze browser uniek was, ongeacht of we de standaard of de strikte fingerprint-beveiliging activeerden en ongeacht of we dat vanuit de privémodus deden. Bij Brave gaf AmIUnique eveneens aan dat onze browser uniek was, zowel in de strikte modus als in incognitomodus, met of zonder Tor. 

Cover Your Tracks gaf in alle gevallen aan dat onze browser over een ‘randomized fingerprint’ beschikte en dat zowel trackingadvertenties als onzichtbare trackers werden geblokkeerd. In incognitomodus mét Tor bleek het aantal detecteerbare eigenschappen ook iets lager (16.71 informatiebits versus 17.71 zonder Tor).

Wat fingerprinting betreft blijkt Brave dus iets beter en veiliger dan Firefox, maar is ook niet ‘waterdicht’. We vermoeden overigens dat de controle bij AmIUnique iets anders – of grondiger – verloopt dan bij Cover Your Tracks. 

Verder maakt het, althans voor de technieken die door de twee controlesites worden getest, niet zo veel uit of je de standaardbescherming of de strikte variant gebruikt. De incognitomodus maakt al helemaal geen verschil, en dat is niet verbazingwekkend, omdat die modus vooral gericht is op het afschermen van je surfsporen tegen lokale pottenkijkers.

©PXimport

Anti-fingerprinting: extensies

Chromium-browsers als Chrome en Edge lopen momenteel wat achter als het op ingebouwde beveiliging tegen fingerprinting aankomt. Wel kun je voor extra beveiliging zorgen in de vorm van browserextensies.

Zo probeert de extensie Trace allerlei trackers te blokkeren en tot op zekere hoogte ook fingerprinting tegen te gaan. Maar helaas bleken zowel Chrome als Edge ook met de ingeschakelde Trace-extensie nog altijd ‘uniek’ in de ogen van zowel AmIUnique als Cover Your Tracks. Het is niet zo dat de extra bescherming daardoor meteen helemaal waardeloos is, maar wel dat deze geen absolute garanties biedt.

Vermeldenswaardig is de extensie Privacy Badger (zie het kader ‘Traceer mij niet!’). Deze extensie heeft het vooral op trackers en advertenties gemunt, maar zou ook canvas-fingerprinting moeten tegengaan, net als de extensie Canvas Fingerprint Defender. Beide extensies bleken op onze twee testsites evenmin een merkbaar verschil te geven.

Wie wil weten hoe de fingerprint van zijn browser eruitziet, ook over verloop van tijd, en een notificatie wil ontvangen zodra deze wijzigt, kan de browserextensie AmIUnique installeren (beschikbaar voor Chromium en Firefox).

Alles bij elkaar ziet het ernaar uit dat op dit moment de browser Brave over de beste verdedigingstechnieken tegen fingerprinting beschikt.

©PXimport

FLoC flopt

Google heeft al langer door dat gebruikers niet blij zijn met trackingcookies en dat deze methode langzamerhand achterhaald wordt door technieken als fingerprinting. Daarom kondigde het bedrijf enige tijd geleden, binnen het project Privacy Sandbox, groots aan dat trackingcookies binnenkort vervangen zouden worden door een alternatieve techniek: FLoC (Federated Learning of Cohorts). Het komt erop neer dat gebruikers worden opgedeeld in gedragsgroepen (cohorten), gebaseerd op hun sitebezoek en interesses. Dit profiel wordt uitsluitend lokaal berekend, in de browser zelf en dus niet langer op externe servers.

Maar FLoC stuitte op flink wat weerstand, zowel bij privacyvoorvechters als bij adverteerders. Zodanig zelfs dat Google inmiddels een aangepaste techniek heeft voorgesteld, met de naam Topics. Interesses van de gebruiker worden hierbij bepaald op basis van het zoekgedrag van de afgelopen week en het geheel wordt slechts drie weken bewaard, waarna het opnieuw wordt berekend. In tegenstelling tot bij FLoC wordt bij Topics geen ID gecreëerd: de adverteerders krijgen alleen te weten wat de actuele interesses zijn, op basis waarvan ze dan advertenties kunnen tonen.

Hoe dan ook, als het van Google afhangt, zijn trackingcookies tegen eind 2023 voorgoed verleden tijd.

©PXimport

Wil je dit jaar met Halloween echt indruk maken? Met de airfryer maak je in een mum van tijd griezelig lekkere hapjes die niet alleen heerlijk smaken, maar er ook angstaanjagend (leuk) uitzien. Van knakworst-mummies en spinnenpizza's tot spookachtige cupcakes en pittige Halloweenpompoentjes: 4x luguber lekkers uit de airfryer.

Knakworst-mummies

Ingrediënten (voor 6 stuks)

☐ 6 knakworsten of hotdogworsten
☐ 1 blik croissantdeeg
☐ 1 ei
☐ Suikeroogjes of mosterd of ketchup

Bereiding

• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Rol het croissantdeeg uit. Snijd het deeg met een scherp mesje in repen van ongeveer 1 centimeter dik.
• Tel hoeveel reepjes deeg je hebt en deel dit aantal door 6, zodat al je mummies evenveel windsel krijgen.
• Leg de deegreepjes op een bord en leg de knakworst of hotdogworst erop.
• Sla elk reepje kruislings over de worst heen; je pakt hem dus als het ware in. Zorg wel dat je bovenaan wat ruimte overlaat, voor zijn gezichtje.
• Kwast de knakworstmummies in met losgeklopt ei en leg ze in de airfryer.
• Bak de mummies in 10-12 minuten goudbruin en krokant.
• Laat iets afkoelen en snijd eventueel nog wat extra 'windsel' in met een scherp mesje.
• Decoreer met twee snoepoogjes. Heb je die niet, maak dan ogen met een klein drupje mosterd of ketchup.

©ID.nl

Spinnenpizza's

Ingrediënten (voor 6 tot 8 stuks)

☐ Pak of rol kant-en-klaar pizzadeeg
☐ 200 ml tomatensaus
☐ 200 gram geraspte kaas
☐ Zwarte olijven zonder pit
☐ Eventueel: oregano

Bereidingswijze

• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Rol het pizzadeeg uit en steek er cirkels uit met een diameter van 10 tot 15 centimeter.
• Verdeel de tomatensaus erover met een lepel. Gebruik ongeveer 1 eetlepel saus per pizza.
• Strooi de geraspte kaas erover, ongeveer 25 gram per pizza.
• Voeg eventueel voor wat extra smaak een klein beetje oregano toe.
• Leg de pizzabodems in de mand van de airfryer.
• Bak de pizzaatjes in 8-10 minuten gaar en bruin.
• Haal de pizza's uit de airfryer en versier ze. Daarvoor snijd je per pizza 1 olijf door de lengte doormidden; dit wordt het lijfje.
• Snijd voor het hoofd 1 olijf door de breedte doormidden.
• Voor de pootjes snijd je 1 olijf over de korte kant in 4 stukken, zodat je 4 ringetje hebt. Snijd die doormidden, zodat je 8 pootjes hebt.

©ID.nl

Spoken-cupcakes

Ingrediënten (voor 6 stuks)

☐ 150 gram zelfrijzend bakmeel
☐ 100 gram bruine basterdsuiker
☐ 2 eieren
☐ 100 ml plantaardige olie
☐ 75 ml karnemelk
☐ 1 el speculaaskruiden
☐ 1 tl kaneel
☐ 1 el geraspte appel
☐ Kant-en-klare topping (wit)
☐ Wat gesmolten chocolade of chocoladedecoratiestift

Bereiding

• Verwarm de airfryer voor op 160 graden.
• Meng in een kom de eieren, olie en karnemelk.
• Voeg de droge ingrediënten toe: bakmeel, basterdsuiker, speculaaskruiden, kaneel. Mix tot een glad beslag. Schep er tot slot de geraspte appel door.
• Schep het beslag in maximaal 6 cupcakevormpjes en zet ze in de mand van de airfryer.
• Bak de cupcakes in 15-18 minuten gaar en bruin. Prik met een satéprikker, als deze er schoon uitkomt zijn ze klaar.
• Laat ze afkoelen.
• Maak er met de topping met behulp van een spuitzakje en spuitmondje een toef op in de vorm van een spookje.
• Voeg met de gesmolten chocolade of de decoratiepen per spook twee oogjes en een opengesperd mondje toe.

©ID.nl

Pittige Halloweenpompoentjes

Ingrediënten (voor 16 stuks)

☐ 8 jalapeño-pepers
☐ 100 gram roomkaas (naturel)
☐ 50 gram geraspte cheddar
☐ 1 teentje knoflook (fijngehakt)
☐ 1 lente-ui (fijn gesneden)
☐ Zout en peper
☐ Olijfolie
☐ Optioneel: paprikapoeder of chilivlokken voor extra pit

Bereiding

• Snijd de jalapeñopepers in de lengte doormidden en verwijder de zaadlijsten en pitjes. Laat de steeltjes eraan zitten.
• Meng in een kom de roomkaas, cheddar, knoflook, lente-ui, zout, peper en eventueel wat paprikapoeder of chilivlokken.
• Vul elke peperhelft met dit kaasmengsel en strijk het oppervlak glad met de achterkant van een lepel.
• Snijd met een klein mesje, satéprikker of tandenstoker voorzichtig gezichtjes in de bovenkant van de nog koude vulling: twee ogen, een neusje en een grijns.
• Zet de pepers daarna 5 tot 10 minuten in de koelkast, zodat de vulling wat opstijft en de uitgesneden gezichtjes beter zichtbaar blijven tijdens het bakken.
• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Bestrijk de buitenkant van de pepers licht met olijfolie en leg ze in de mand van de airfryer.
• Bak ze in 8 tot 10 minuten, tot de kaas gesmolten en lichtbruin is.
• Laat de Halloweenpompoentjes een paar minuten afkoelen voordat je ze serveert.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week naar zulke deals. Wasmachines kunnen af en toe en vooral tijdens het centifugeren lawaai produceren, maar steeds meer fabrikanten gebruiken technieken om ook dat proces een stuk stiller te maken. Wij vonden vijf wasmachines die niet meer geluid produceren dan 72 dB en een zuinig energielabeel hebben.

We kunnen niet zonder een wasmachine en helaas hoort de geluidsproductie van het centrifugeren daar ook bij. Geluiden boven de 75 dB worden echter als vervelend ervaren, dus als een wasmachine daar tijdens het centrifuge-proces onder blijft, wordt dat gezien als een stille machine. Natuurlijk heeft de akoestiek van een ruimte ook invloed over hoe geluid wordt ervaren of verplaatst, maar de wasmachines die we hier bespreken produceren volgens de fabrikant in ieder geval niet meer dan 72 dB.

Haier HW80-BP14929A-S

Deze Haier HW80-BP14929A-S is goedkoop, stil én energiezuinig. Zodra deze wasmachine op het maximale toerental van 1400 rotaties per minuut centrifugeert, komt het geluidsniveau niet boven de 70 decibel uit. Verder voldoet dit witgoedproduct aan de eisen van energielabel A. Ga bij honderd wasjes uit van een stroomverbruik van slechts 42 kilowattuur wanneer je het zogeheten eco 40-60-wasprogramma gebruikt.

Aan de hand van een laadsensor kiest de HW80-BP14929A-S op eigen houtje de ideale wastijd. Je kunt maximaal acht kilo kleding in de trommel kwijt. Het simpele bedieningspaneel geeft je toegang tot vijftien wasprogramma's. Kijk wel eerst even in de handleiding om de betekenis van elk pictogram te leren kennen. In tegenstelling tot de meeste andere wasmachines bevat het bedieningspaneel van dit model namelijk geen tekstaanduidingen. Je kunt onder meer een stoomfunctie activeren. Deze wascyclus is handig wanneer je kledingstukken even snel wilt opfrissen. Voor mensen met zonnepanelen is het gunstig om de start van een wasprogramma naar een zonnig tijdstip uit te stellen.

Siemens iQ500 WN54G2A7NL

De Siemens WN54G2A7NL is een wasmachine en droger ineen. Ga je wassen, dan is de trommel goed voor een capaciteit van maar liefst 10,5 kilo kleding. De droogfunctie ondersteunt een maximaal vulgewicht van zes kilo. Kortom een ideaal apparaat voor gezinnen! Je kunt op maximaal 1400 rotaties per minuut centrifugeren. Het maximale geluidsniveau bedraagt in dat geval 70 decibel. Verder is de wasfunctie van dit witgoedproduct gecertificeerd met energielabel A. Honderd cycli resulteren in een stroomverbruik van 51 kilowattuur.

Op basis van de belading en vuilgraad bepaalt de WN54G2A7NL zelfstandig de juiste hoeveelheid wasmiddel. Heb je haast? Gebruik dan de zogenoemde Wash & Dry 60-cyclus. Je wast en droogt daarmee één kilo kleding in hoogstens een uur. Als je een hekel hebt aan strijken, doe je een beroep op de kreukherstellende modus. Zie je na de start van een programma nog een verdwaald kledingstuk liggen? Dankzij de bijvulfunctie doe je dat alsnog in de trommel.

Siemens WG44G2ZWNL

Deze wasmachine ondersteunt een vulgewicht van negen kilo kleding en een maximale centrifugeersnelheid van 1400 rotaties per minuut. Op zijn luidst maakt het apparaat zeventig decibel geluid. Het product is voorzien van energielabel A. Reken bij honderd wasbeurten op een stroomverbruik van ongeveer 49 kilowattuur. Het waterverbruik valt eveneens mee. Op basis van de belading voegt de WG44G2ZWNL namelijk precies genoeg water toe.

Het gelikte bedieningspaneel telt flink wat wasprogramma's, zoals Outdoor, Lingerie, Katoen, Eco 40-60, Kreukherstellend en Wol. Als je na aanvang van een cyclus nog iets in de trommel wilt doen, tik je onder het display op Bijvullen. Verder zijn er opties voor trommelreiniging en vlekkenverwijdering. Tot slot kun je ook nog eens pijlsnel wassen. Doe 2 of 3,5 kilo wasgoed in de verlichte trommel en wacht respectievelijk vijftien of dertig minuten. Siemens geeft tien jaar garantie op de motor.

Miele WEB375 WPS

Zoek je een extra stille wasmachine met een lange verwachte levensduur? Kijk dan eens naar deze Miele WEB375 WPS. Als de wasmachine op een snelheid van 1400 rotaties per minuut centrifugeert, bedraagt het geluidsniveau net 72 dB. Zoals we van het Duitse merk gewend zijn, is de bouwkwaliteit dik in orde. Miele gebruikt kwalitatieve onderdelen die bij normaal gebruik vaak tot wel twintig jaar meegaan. Dit model heeft een riant vulgewicht van 8 kilo.

Het Nederlandstalige bedieningspaneel spreekt eigenlijk voor zich. Met de draaiknop selecteer je het gewenste programma, zoals Katoen, Kreukherstellend, Fijne was, Wol, Zijde of Overhemden. Het stroomverbruik van deze wasmachine valt overigens mee, want dit product is gecertificeerd met energielabel A. Na honderd wasjes komt het stroomverbruik uit op ongeveer 38 kilowattuur.

Bosch WNA144V9NL

Behalve wassen kun je met dit apparaat óók drogen. Doe voor de genoemde taken respectievelijk negen of vijf kilo kleding in de trommel. Het is zelfs mogelijk om een kleine hoeveelheid kleding binnen zestig minuten te wassen en te drogen. Een pluspunt is het geringe geluidsniveau van 70 decibel op een maximale centrifugeersnelheid van hoogstens 1400 rotaties per minuut.

Vergeleken met de overige besproken wasmachines heeft dit model een iets hoger energieverbruik van 57 kilowattuur bij honderd cycli. Daarmee voldoet de wasfunctie aan de eisen van het nog altijd zuinige energielabel B. Doe je weinig wasgoed in de trommel? De WNA144V9NL stemt het waterverbruik daarop af, waardoor je verspilling voorkomt. Het bedieningspaneel bevat alle gangbare wasprogramma's, waaronder Katoen, kreukherstellend, Wol en Fijne was. Je kunt na de start van een wascyclus op een later moment nog een kledingstuk toevoegen.