Windows biedt talrijke functies en instellingen. Zoveel zelfs, dat je er wellicht een aantal over het hoofd hebt gezien. We stellen je hier een reeks handige en ietwat geavanceerdere mogelijkheden voor. Deze zijn allemaal toegankelijk zijn via de instellingen, in zowel Windows Home als Pro.

In eerdere Windows-versies stelde je het systeem voornamelijk in via het configuratiescherm of, voor complexe aanpassingen, via het Windows Register (Windows-toets+R en voer regedit uit). Via het startmenu kom je nog steeds in het Configuratiescherm, maar met elke nieuwe Windows-versie verhuizen meer instellingen naar de rubriek Instellingen. Deze kun je openen met een rechtermuisklik op de Windows-startknop of met Windows-toets+I.

Dit artikel richt zich volledig op de rubriek Instellingen, voornamelijk binnen Windows 11 (Home en Pro), al zijn veel functies ook beschikbaar in Windows 10, eventueel via andere menuopties. We maken hier een eigen selectie van de interessantste en tegelijk geavanceerdere instellingen. We hebben deze gegroepeerd in tien thema’s die grotendeels de instellingenstructuur weerspiegelen. Zo’n indeling lijkt ons handig maar, toegegeven, is tegelijk ietwat kunstmatig, omdat sommige functies in meerdere thema’s kunnen thuishoren.

Systeem

De meeste beeldschermen bieden diverse beeldverversingsfrequenties die tonen hoe vaak het beeld per seconde wordt ververst. Een hogere frequentie maakt het beeld vloeiender, wat fijn is bij het kijken van video’s of tijdens het gamen. Voor computeractiviteiten zoals browsen, foto’s bekijken of tekstverwerking, is een hogere frequentie minder voordelig. Houd er rekening mee dat een hogere frequentie iets meer energie verbruikt en je grafische hardware wat meer belast.

Je kunt je frequentieopties bekijken door naar Systeem / Beeldscherm te gaan, te kiezen voor Geavanceerd beeldscherm en Een vernieuwingsfrequentie kiezen te selecteren. Hier vind je mogelijk ook de optie Dynamisch, waarbij Windows zelf de frequentie bepaalt afhankelijk van je activiteiten.

Wat energie betreft, stel je een optimaal energiebeheerschema in via Systeem / Aan/uit, waar je bij Energiemodus kunt kiezen uit Beste prestaties, Gebalanceerd of Besteenergie-efficiëntie. Voor het instellen van een eigen energiebeheerschema moet je nog wel aankloppen bij het Configuratiescherm, waar je kiest voor Hardware engeluiden / Energiebeheer en bij je voorkeursschema klikt op De schema-instellingenwijzigen. Deze optie laten we hier verder onbesproken.

Apparaten

Wil je je mobiele telefoon vanaf je pc bedienen, bijvoorbeeld voor WhatsApp-berichten of het maken van schermafbeeldingen, navigeer dan naar Bluetooth en Apparaten / Mobiele apparaten. Activeer Deze pc toegang geven tot uw mobiele apparaten en Telefoonkoppeling, klik op Apparaten beheren en Apparaat toevoegen en volg de instructies. Als je telefoon gekoppeld is, zorg dan dat deze is ingeschakeld in het venster Mobiele apparaten beheren. Activeer Als verbonden camera gebruiken om je telefoon als pc-webcam te gebruiken. Open Telefoonkoppeling in het venster Mobiele apparaten om je telefoon vanuit Windows te besturen en klik linksboven op de miniatuur voor een live weergave van je telefoonscherm.

Voor het optimaliseren van je webcambeeld ga je naar Bluetooth en apparaten /Camera’s. Selecteer je webcam en als het goed is, kun je hier instellingen als Helderheid, Contrast, Scherpte, Verzadiging en Video-rotatie aanpassen. Je telefoon, indien gekoppeld en correct ingesteld, verschijnt hier eveneens.

Netwerk en internet

Wanneer je in Windows via een applicatie een webadres intikt, zoekt de DNS-server (Domain Name System) van je internetprovider normaal gesproken het bijbehorende ip-adres op. Dit proces is niet versleuteld, waardoor de beheerder van die server kan zien welke websites je bezoekt. Je kunt ervoor kiezen dit versleuteld te laten verlopen via een DNS-server die DNS over HTTPS (DoH) ondersteunt.

Ga hiervoor naar Netwerk en internet en kies Ethernet of Wi-Fi / Hardware-eigenschappen. Klik op Bewerken bij DNS-server toewijzing, selecteer Handmatig en activeer IPv4. Bij Voorkeurs-DNS voer je het adres van een DoH-server in, zoals 1.1.1.1 van Cloudflare of 9.9.9.9 van Quad9. Stel DNS via HTTPS in op Aan(handmatige sjabloon) en voer https://cloudflare-dns.com/dns-query of https://dns.quad9.net/dns-query in als sjabloon voor DNS via HTTPS. Bij Alternatieve DNS doe je hetzelfde, alleen gebruik je 1.1.0.1 van Cloudflare of 149.112.112.112 van Quad9. Test of je verbinding hebt met een DoH-server van Cloudflare via https://one.one.one.one/help(afbeelding 4). Je instellingen hebben invloed op alle netwerkactiviteiten op je pc, tenzij in je webbrowser een andere DNS- of DoH-server is ingesteld.

Personalisatie

Via thema’s kun je Windows snel voorzien van een combinatie van achtergronden, geluiden en kleuren. Selecteer een thema via Persoonlijke instellingen / Thema’s en klik op Bladeren door thema’s voor meer opties online. Je kunt ook een thema aanpassen door Aangepast thema gebruiken te kiezen en Achtergrond, Kleur, Geluiden en/of Muiscursor te wijzigen. Als alles naar wens is, klik je in het venster Thema’s op Opslaan en geef je je thema een naam. Om het toe te passen, klik je op de miniatuur. Om het thema te delen, klik je met rechts op de miniatuur en kies je Thema voordelen opslaan. Met een dubbelklik op het bestand deskthemepack installeer je het thema op een andere pc.

Daarnaast kun je zelf lettertypes toevoegen aan je systeem, zodat je deze automatisch ook vindt in applicaties als Word. Op www.dafont.com vind je bijvoorbeeld een indrukwekkende, doorzoekbare collectie lettertypes. Download een zip-bestand, pak het uit, ga naar Persoonlijke instellingen / Lettertypen en versleep het lettertypebestand (otf of ttf) naar het deelvenster.

Heb je een Mac, lees dan: Personaliseer je Mac: handige tips voor het Dock en de menubalk

Apps en features

Wanneer een bestandstype zoals jpg of pdf niet meer opent in je vertrouwde applicatie, omdat een andere toepassing de bestandsextensie heeft gekaapt, kun je dit als volgt corrigeren. Ga naar Apps en selecteer Standaard-apps. Typ de betreffende bestandsextensie in; de huidig gekoppelde applicatie verschijnt eronder. Klik hierop om een alternatief te kiezen in een pop-upvenster en bevestig met Standaardlocatieinstellen. Als het gewenste alternatief er niet tussen staat, scrol dan naar beneden, kies Een app op uw pc kiezen en verwijs naar een geschikte toepassing.

Om een andere standaardbrowser in te stellen, typ je de naam van de browser, zoals Brave, bij Apps zoeken en klik je hierop. Bevestig met Standaard instellen. Deze browser eigent dan de benodigde bestandsextensies toe, zoals htm(l), shtml en pdf, tenzij je deze afzonderlijk aanpast.

Windows bevat optionele onderdelen waarvan slechts enkele standaard zijn ingeschakeld. Je kunt deze vinden via Systeem / Optionele onderdelen. Klik op Functies weergeven voor een lijst van nog niet geïnstalleerde onderdelen. Je vindt hier diverse aanvullende lettertypen voor vreemde talen en uiteenlopende software zoals OpenSSH-server, XPSViewer en Windows Faxen en scannen (een handige interface voor je scanner of AIO-printer).

Accounts

Microsoft stimuleert het gebruik van een Microsoft-account bij de installatie van Windows. Wil je later, bijvoorbeeld om privacyredenen, overstappen naar een lokaal account, dan zijn er eigenlijk twee mogelijkheden.

Ben je al langer met je Microsoft-account aangemeld en wil je je persoonlijke bestanden en instellingen behouden, maar dan zonder de integratie van Microsoft-clouddiensten, zoals OneDrive of automatische apparaatsynchronisatie? Ga dan naar Accounts / Uw info. Klik daar op Inplaats daarvan aanmelden met een lokaal account en volg de instructies.

Heb je liever een compleet nieuw gebruikersprofiel? Ga dan naar Accounts en selecteer Andere gebruikers. Klik op Account toevoegen. In het nieuwe venster klik je op Ik beschik niet over de aanmeldgegevens van deze persoon en daarna op Gebruiker zonder Microsoft-account toevoegen. Vul een accountnaam en tweemaal een wachtwoord in, en beantwoord drie beveiligingsvragen. Bevestig met Volgende. Klik op het nieuw toegevoegde account en kies Accounttype wijzigen. Uit veiligheidsoogpunt is het raadzaam om het account waarmee je je gewoonlijk aanmeldt, in te stellen als Standaardgebruiker en niet als administrator.

Zoekfunctie

Windows beschikt over een zoekfunctie die werkt met indexering, een methode waarbij een database wordt aangemaakt met informatie over mappen en bestanden, waardoor het zoeken sneller verloopt. Standaard zoekt Windows alleen in je documenten, afbeeldingen, muziekmappen en op je bureaublad. Je kunt het zoekgebied uitbreiden naar je hele pc via Privacy en beveiliging / Zoeken in Windows, waar je Uitgebreid kiest bij Mijn bestanden zoeken. Hieronder zie je de mappen die standaard zijn uitgesloten van zoekoperaties.

Klik op Een uitgesloten map toevoegen voor extra uitzonderingen. Activeer bovenaan Energie-instellingen respecteren bij het indexeren om de batterij te sparen. Scrol naar Geavanceerde indexeringsopties, waar je ziet hoeveel items al zijn geïndexeerd. Klik op Wijzigen en vink de (sub)mappen aan die je wilt laten indexeren en bevestig met OK. Klik daarna op Geavanceerd en specificeer op het tabblad Bestandstypen welke bestandsextensies geïndexeerd moeten worden en of dit alleen voor bestandseigenschappen moet gelden of ook voor de bestandsinhoud, voor zover leesbaar. Onderaan kun je ook eigen bestandsextensies toevoegen, zoals php of py, handig als je vaak met scripts werkt.

Updates

Dankzij een ingebouwde updatefunctie blijft Windows altijd actueel. Via WindowsUpdate kun je het updateproces aanpassen. Je kunt updates tijdelijk onderbreken door bijvoorbeeld Een week pauzeren te kiezen, wat handig is als je niet gestoord wilt worden door updates tijdens belangrijk werk.

Ook kun je bij Geavanceerde opties /Gebruikstijden aangeven dat je apparaat gedurende een instelbaar aantal uren (tot maximaal achttien uur) niet mag herstarten voor updates. Hier stel je ook in of je updates voor andere Microsoft-producten wilt ontvangen. Bij Extra opties kun je op Optioneleupdates klikken voor (stuurprogramma-)updates die Windows standaard niet installeert, maar die je mogelijk nodig hebt. In Geschiedenis van Updates vind je onderaan de optie Installatie van updates ongedaan maken, waar je een lijst krijgt van updates die je kunt verwijderen als ze problemen veroorzaken.

Herstel

Als je Windows-systeem ernstig is ontregeld, biedt Systeem / Systeemherstel verschillende herstelopties. Onder Problemen oplossen zonder uw pc opnieuw in testellen / Andere probleemoplossers kun je probleemoplossers starten voor issues met onder meer audio, printers en netwerkverbindingen.

Bij ernstigere problemen ga je naar Herstelopties / Geavanceerde opstartopties. Sluit alle applicaties en klik twee keer op Nu opnieuw opstarten. Na een herstart selecteer je Problemen oplossen / Geavanceerde opties, voor een WinRE-scherm met diverse opties. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor Opstartherstel waarbij Windows probeert het opstartproces automatisch te herstellen. Of je gaat voor Opstartinstellingen om Windows in de veilige modus te starten voor bijvoorbeeld het verwijderen van problematische drivers. Andere opties zijn Opdrachtprompt, Updates verwijderen, Systeemherstel (teruggaan naar een eerder herstelpunt) en Instellingen voor UEFI-firmware (voor het set-upvenster van je UEFI/BIOS).

Bij Herstelopties vind je ook de optie Deze pc opnieuw instellen, waarbij je Windows opnieuw kunt installeren met of zonder behoud van je persoonlijke bestanden, apps en instellingen.

Beveiliging

In de afgelopen jaren heeft Microsoft de beveiliging van Windows aanzienlijk versterkt. Dat is zichtbaar in de vele geavanceerde veiligheidsopties. We lichten er enkele toe.

Ga naar Privacy en beveiliging en open Windows-beveiliging. Selecteer Virus- enbedreigingsbeveiliging en klik op Bescherming tegen ransomware beheren. Als je Controlled folder access activeert, beschermt Windows belangrijke data tegen ongeautoriseerde wijzigingen. Via Beschermde mappen kun je zelf kiezen welke gegevens je wilt beveiligen en met Een app toestaan via Controlled Folder Access / Eentoegestane app toevoegen kun je specifieke apps alsnog toegang geven tot deze data.

Als je wel vaker onbekende sites bezoekt en software downloadt, open dan de rubriek App- en browserbeheer en schakel Beveiliging op basis van reputatie in (zeker wanneer je ook browser Edge gebruikt). Via Instellingenvoor beveiliging op basis van reputatie kun je eventueel aanpassingen uitvoeren. Bekijk gerust ook de opties Smart App Control en Exploit Protection, maar over het algemeen zijn de standaardinstellingen prima. Onder Apparaatbeveiliging / Kernisolatie kun je Geheugenintegriteit inschakelen voor extra bescherming, maar we hebben al ondervonden dat dit problemen kan veroorzaken met sommige apps, zoals bij virtualisatie.

Tot slot, onder Systeem / Voor ontwikkelaars kun je Ontwikkelaarsmodus inschakelen. Daarmee wordt het mogelijk apps buiten de Microsoft Store te installeren en te gebruiken (sideloaden). Realiseer je wel dat dit mogelijk net iets minder veilig is.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Gek op Italiaans eten? Kijk dan eens naar een pizzarette: een elektrische tafeloven waarbij iedereen aan tafel zijn eigen mini-pizza's kan beleggen en bakken. Wij vonden er vijf voor je.

Een pizzarette is een elektrische tafeloven met een terracotta koepel, vergelijkbaar met gourmetten. Iedereen aan tafel belegt zijn eigen mini-pizza en schuift deze via openingen in de oven. Binnen enkele minuten heb je een versgebakken, krokante pizza. Het is een gezellige, sociale manier om samen te eten. Wij vonden vijf mooie modellen voor een gezellige avond voor minder dan 100 euro.

Emerio PO‑115848 Pizzarette

Dit model van Emerio is geschikt voor zes personen maar heeft een iets ander ontwerp. De terracottadom is gecombineerd met een stevige kunststof basis met antislipvoetjes. Het apparaat gebruikt ongeveer 1200 watt, wat betekent dat de pizzarette snel op temperatuur komt. De bakplaat is voorzien van een antiaanbaklaag waardoor deeg niet blijft plakken en je weinig tot geen olie nodig hebt. Je kunt de pizzarette niet alleen voor pizza gebruiken; met de zes bijgeleverde spatels maak je ook minipannenkoekjes of wraps. Bovenop de dom bevinden zich kleine openingen zodat stoom kan ontsnappen, wat een knapperige korst bevordert. Een controlelampje laat zien wanneer de oven klaar is voor gebruik.

Review.nlis hét testpanel-platform van Kieskeurig.nl waar je als consument de unieke kans krijgt om de nieuwste producten, zoals elektronica en huishoudelijke apparaten, uitgebreid thuis te proberen. Het concept is eenvoudig: je meldt je aan voor specifieke testacties die jou aanspreken. Word je geselecteerd, dan ontvang je het product om het enkele weken in je eigen omgeving te gebruiken.

In ruil voor deze ervaring deel je jouw ongezouten, eerlijke mening in een review om andere kopers te helpen. Na de testperiode is het zelfs soms mogelijk om het product met een mooie korting over te nemen.

Ariete 919 pizzaoven

Wat deze pizzarette uniek maakt, is de speciale 'Pre-Bake' functie op de platte bovenkant van de handgemaakte terracotta koepel. Hiermee bak je het deeg kort voor voordat je het belegt, wat garandeert dat je pizza’s een perfecte, krokante bodem krijgen en niet zompig worden door de tomatensaus. De poreuze terracotta koepel absorbeert bovendien vocht tijdens het bakken, wat bijdraagt aan die authentieke steenoven-smaak. Dankzij het krachtige vermogen van 1500 Watt zijn de creaties in slechts enkele minuten gaar en knapperig. De set is compleet uitgevoerd met acht geïsoleerde bakspatels en een handige deeguitsteker, zodat je direct aan de slag kunt. Of het nu voor een kinderfeestje is of een uitgebreid diner, met deze Emerio Pizzarette wordt samen eten een culinair feestje zonder gedoe.

Emerio PO‑115985 Pizzarette

Voor kleinere gezelschappen is er de Emerio PO‑115985. Deze compacte pizzarette is ontworpen voor vier personen en heeft een vermogen van 900 watt. Net als bij de andere modellen zorgt een terracottadom voor een gelijkmatige warmteverdeling. De bakplaat is voorzien van een antiaanbaklaag waardoor je deeg of andere ingrediënten eenvoudig omdraait. Het apparaat wordt geleverd met vier hittebestendige spatels en heeft ventilatieopeningen om overtollige stoom af te voeren. Met dit toestel bak je niet alleen pizza’s; je kunt er ook kleine broodjes of taartjes mee maken. Doordat het model compacter is, neemt het minder ruimte in op tafel.

Tristar PZ‑9160 Pizza Festa Gourmet

De Tristar PZ‑9160 onderscheidt zich doordat hij drie functies combineert: pizza’s bakken, raclette en gourmetten. Dit tafeltoestel van 1800 watt heeft een grote ronde bakplaat waarboven je een terracottadom plaatst voor pizza’s. Onder dezelfde kap kun je ook kleine pannetjes gebruiken voor kaas of vlees; ze zijn voorzien van een antiaanbaklaag en worden verlicht door een indicatielampje. De temperatuur stel je handmatig in via een draaiknop en een controlelampje geeft aan wanneer het toestel warm is. De set wordt geleverd met zes spatels, zodat je met zes personen kunt koken. Dankzij de antislipvoetjes blijft de unit stabiel op tafel. De PZ‑9160 is sinds 2021 verkrijgbaar.

Emerio Pizzarette PO‑1158471

De Emerio PO‑1158471 is de vierpersoonsversie van de bekende pizzarette. Dit apparaat verbruikt ongeveer 1100 watt en heeft een keramische bakplaat met een antiaanbaklaag, zodat pizza’s niet vastplakken. De terracottadom zorgt voor een gelijkmatige warmte en een knapperige korst. Openingen aan de bovenkant laten stoom ontsnappen en voorkomen dat de pizza te vochtig wordt. Bij de set krijg je vier spatels met geïsoleerde handvatten. Omdat dit model kleiner is, neemt het niet veel plaats in op tafel en is het ook geschikt voor kleinere huishoudens. De pizzarette is geschikt voor gebruik met kant‑en‑klare pizzabodems of zelfgemaakt deeg.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.