ID.nl logo
Windows 11: van stroperig naar supersnel
© ParinPIX - stock.adobe.com
Huis

Windows 11: van stroperig naar supersnel

Wie Windows 11 vanaf het prille begin gebruikt, ervaart nu misschien langere wachttijden. Logisch, want dit besturingssysteem staat alweer een kleine drie jaar op jouw pc of laptop. Het opstarten van je computer duurt bijvoorbeeld langer, veeleisende apps openen trager en webpagina’s laden langzamer. Gelukkig kun je daar eenvoudig iets aan doen. Volg deze tips en Windows 11 loopt weer als een tierelier.

In dit artikel geven we je tips om je besturingssysteem weer op het punt te krijgen dat Windows 11 weer aanvoelt als nieuw:

  • Apps uit opstartlijst halen
  • Ongebruikte apps verwijderen
  • Visuele franje uitzetten
  • Tijdelijke bestanden en softwareresten verwijderen
  • Automatisch opschonen instellen
  • Automatisch indexeren beëindigen
  • Energie-instellingen optimaliseren
  • Overbodige browser-extensies verwijderen

Werken de tips onvoldoende? Zo voer je een schone Windows 11-installatie uit

Een computer is soms net een auto. Na een grondige onderhoudsbeurt loopt alles weer gesmeerd. Gelukkig kun je in Windows 11 een heleboel zelf doen, zodat je geen professionele hulp hoeft in te schakelen. Wijzig een aantal instellingen en profiteer vervolgens van een rappe gebruikersomgeving met korte wachttijden. Doe je mee?

Herstelpunt maken

Voordat je het besturingssysteem onder handen neemt, is het verstandig om eerst even een herstelpunt aan te maken. Wie weet bevallen de wijzigingen niet of sluipt er onverhoopt een fout in het systeem. Met behulp van een herstelpunt keer je bij dergelijke (doem)scenario’s weer terug naar de oorspronkelijke situatie. Open het Startmenu en klik bovenaan in het lege zoekveld. Je typt vervolgens Een herstelpunt maken, waarna je het overeenkomstige resultaat aanklikt. Kies daarna Configureren en controleer of de optie Systeembeveiliging inschakelen is geactiveerd. Bevestig met OK. Je klikt nu onderaan op Maken om een nieuw herstelpunt te creëren. Verzin hiervoor een naam en klik nogmaals op Maken / Sluiten

Ongebruikte opstart-apps

Op vrijwel elke computer starten diverse apps vanzelf met Windows op. Vaak zijn die nuttig. Zo is het bijvoorbeeld een geruststellende gedachte dat een virusscanner voortdurend een oogje in het zeil houdt. Of misschien synchroniseer je wel automatisch bestanden met een clouddienst, zoals OneDrive, Dropbox of Google Drive. Daarentegen starten er misschien ook apps op die je eigenlijk niet of nauwelijks gebruikt. Zonde, want dergelijke toepassingen belasten de computer onnodig. Stel daarom in dat dergelijke apps niet meer op eigen houtje opstarten.

Open vanuit het Startmenu het onderdeel Instellingen. Je herkent dat aan het pictogram met een tandwiel. Navigeer naar Apps / Opstarten en neem de programmalijst door. Wil je een app uitschakelen? Klik achter deze toepassing op de blauwe schakelaar. Zet overigens alleen applicaties uit waarvan je de werking kent. In de lijst staan mogelijk ook vitale stuurprogramma’s. Die laat je beter met rust.

Bekijk kritisch welke apps er gelijktijdig met Windows 11 opstarten.

Achtergrondgedrag aanpassen

Veel apps zijn op de achtergrond van jouw computer actief. Je merkt daar meestal niets van. Deze toepassingen ontvangen bijvoorbeeld verse updates en versturen zo nodig meldingen. Wel zorgen die achtergrondapps voor een hogere belasting van de processor en het werkgeheugen. Kortom, genoeg reden om het gedrag van deze programma’s onder de loep te nemen.

Start het onderdeel Instellingen en navigeer achtereenvolgens naar Apps / Geïnstalleerde apps. Er verschijnt een complete programmalijst. Zie je een app die je nooit gebruikt, dan kun je die net zo goed wissen. Klik achter deze toepassing op de drie puntjes en kies Verwijderen. Zeker bij zware software maak je zo veel schijfruimte vrij. Gebruik je een bepaalde applicatie slechts af en toe? Dan is het zinloos dat die op de achtergrond actief is. Klik via de drie puntjes op Geavanceerde opties. Klik daarna onder de optie Laat deze app op de achtergrond draaien op het uitklapmenu en kies Nooit.

Leg apps die stiekem op de achtergrond actief zijn het zwijgen op.

Visuele franje uitzetten

Windows 11 bevat veel meer grafische tierelantijntjes dan je wellicht denkt. Minimaliseer maar eens een app naar de Taalbalk en bekijk een vliegensvlugge animatie. Dit soort visuele hoogstandjes kosten processorkracht. Wie uiterlijk vertoon minder belangrijk vindt, zet de visuele effecten uit. Ga in de Instellingen naar Toegankelijkheid / Visuele effecten en zet het schuifje achter Animatie-effecten uit. Bepaalde vensters in het besturingssysteem zijn ietwat doorzichting. Dat kost eveneens rekenkracht. Deactiveer desgewenst de schakelaar achter Transparantie-effecten. Je merkt tijdens het navigeren in Windows direct verschil.

Zonder transparantie- en animatie-effecten reageert Windows 11 over het algemeen sneller.

Helpen de tips niet?

Een nieuwe laptop met Windows 11 is dan een beter idee

Digitale rommel opruimen

Hoe vaker je de computer gebruikt, hoe meer ‘troep’ je ongemerkt verzamelt. Denk aan tijdelijke bestanden en nutteloze softwareresten. Een schone computer bevordert de pc-prestaties. Windows 11 heeft een doeltreffend hulpmiddel waarmee je eenvoudig de digitale bezem door het systeem haalt.

Open het Startmenu en start via de zoekfunctie het hulpprogramma Schijfopruiming op. Na een korte analyse zie je welke data je kunt wissen. Klik op de knop Systeembestanden opschonen om een grondigere opruimactie te starten. Neem alle suggesties zorgvuldig door. Zodra je een item aanklikt, komt er een korte beschrijving tevoorschijn. Vink naar eigen inzicht de gegevens aan die je wilt wissen. Bevestig tot slot met Bestanden verwijderen / OK om de boel definitief op te ruimen. Dit proces kan overigens even duren.

Schijfopruiming maakt op een gemiddelde computer al gauw enkele gigabytes opslagruimte vrij.

Opslaginzicht aanzetten

Het is natuurlijk handiger wanneer de computer overbodige data uit zichzelf weggooit. Goed nieuws, want Windows 11 heeft hiervoor onder de noemer Opslaginzicht een slimme functie. Je beslist zelf hoe vaak je een automatische opschoonactie wilt uitvoeren. Het gaat hierbij vooral om tijdelijke bestanden.

Open de Instellingen en ga naar Systeem / Opslag. Activeer indien nodig de schuifknop achter Opslaginzicht. Via het kleine pijltje open je allerlei extra instellingen. Neem alle opties nauwlettend door. Zet in elk geval een vinkje voor Windows probleemloos laten werken door automatisch tijdelijke systeem- en app-bestanden op te schonen.

Verder kun je de zogeheten opschoningsschema’s wijzigen. Selecteer onder Opslaginzicht uitvoeren wanneer je deze taak wilt toepassen. Dat kan elke dag, week of maand. Doe je dat liever meteen? Klik dan onderaan op Opslaginzicht nu uitvoeren.

Pas opslaginzicht dagelijks toe om snel tijdelijke bestanden te wissen.

Automatisch indexeren beëindigen

Windows 11 heeft een vrij snelle zoekfunctie. Dat komt omdat het besturingssysteem allerlei data continu indexeert. Windows ‘weet’ dus grotendeels waar en wat er allemaal op de computer staat, zodat het vliegensvlug relevante zoekresultaten laat zien. Het voordeel hiervan is dat je vlot instellingen, apps, foto’s en documenten kunt vinden. Jammer genoeg vereist de voortdurende indexatie van gegevens wel de nodige systeemkracht.

Als je de zoekfunctie niet of weinig gebruikt, kun je het automatisch indexeren van bestanden eventueel stopzetten. Je ontlast daarmee de processor. Daarentegen is zoeken in Windows nog steeds mogelijk, al duurt het vermoedelijk iets langer. Zet de muisaanwijzer in het zoekveld van het Startmenu en typ Services. Je klikt in de resultaten vervolgens op deze tool. Scrol nu een flink eind omlaag totdat je het onderdeel Windows Search tegenkomt. Zodra je daarop dubbelklikt, verschijnt er een nieuw venster. Je selecteert nu in het uitklapmenu achter Opstarttype de optie Uitgeschakeld. Klik tot slot op Stoppen en OK om het venster te sluiten.

Via het hulpprogramma Services voorkom je dat de zoekfunctie de inhoud van de computer continu indexeert.

Energie-instellingen optimaliseren

Windows 11 kan het energieverbruik beperken, maar dat gaat wel ten koste van de prestaties. Voor een sneller systeem pas je deze instelling eenvoudig aan. Navigeer in de Instellingen naar Systeem en Aan/uit en accu. Kies in het uitklapmenu achter Energiemodus de optie Beste prestaties. Bedenk wel dat de accu van een laptop op deze manier eerder leegraakt.

Wat vind je belangrijker, een snel systeem of laag energieverbruik?

Op veel computers is er voor de processor een soort ‘handrem’ ingesteld. Hierdoor kan het rekencentrum niet maximaal presteren. Je kunt dat diep in de instellingen eventueel aanpassen. Typ in de zoekbalk van het Startmenu de opdracht Energiebeheerschema bewerken en druk op Enter. Als je klikt op Geavanceerde energie-instellingen wijzigen, duikt er een nieuw venster op. Vouw het onderdeel Energiebeheer voor processor open. Klik op Minimale processorstatus en typ achter Aangesloten een waarde van 100%. Datzelfde doe je bij Maximale processorstatus.

Maakt de computer plotseling veel herrie of wordt de behuizing erg warm? Dan is het verstandig om het percentage van de processorcapaciteit weer terug te schroeven.

Met een kleine aanpassing laat je de processor maximaal presteren.

Browser finetunen

Dit artikel concentreerde zich tot dusver alleen op diverse instellingen van Windows 11. Maar voor een snel systeem is het ook de moeite waard je browser eens onder handen te nemen. Start het programma traag op of laden websites wel erg langzaam? Misschien is een overdaad aan plug-ins de oorzaak. Dat zijn hulpjes die extra functies aan de browser toevoegen. Probeer zo min mogelijk van deze uitbreidingen te installeren. Chrome-gebruikers klikken rechtsboven eerst op de drie puntjes. Via Extensies / Extensies beheren is het mogelijk om overbodige hulpjes te wissen. Klik hiervoor bij de juiste plug-in op Verwijderen.

Daarnaast bestaan er ook plug-ins die juist zorgen voor een vlottere surfervaring. Wanneer je bijvoorbeeld een populaire nieuwssite bezoekt, staat die in de regel vol met reclame. Een zogeheten adblocker houdt deze advertenties tegen. Hierdoor verschijnen webpagina’s sneller op het scherm. Installeer dan ook gerust een goede adblocker in jouw favoriete browser.

Het gebruik van slechts enkele plug-ins voorkomt dat de browser stroperig wordt.

Andere hardware Dit artikel staat vol met softwarematige tips over hoe je een Windows 11-systeem mogelijk kunt versnellen. Werkt jouw computer nog steeds traag? Misschien kun je dan nog iets verbeteren aan de hardware. Als het besturingssysteem bijvoorbeeld op een normale harde schijf is geïnstalleerd, vervang je die bij voorkeur door een ssd. Dat levert veel snelheidswinst op. Ook kun je het werkgeheugen misschien nog uitbreiden.

Op zoek naar de beste ssd voor jou? Lees dan deze Massatest: 31 ssd's aan de tand gevoeld

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat?
© sara_winter - stock.adobe.com
Huis

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat?

De geur van versgebakken oliebollen hoort bij december. Toch ziet niet iedereen het zitten om met een pan heet vet aan de slag te gaan. Oliebakken in de airfryer lijkt dan een aantrekkelijk alternatief: minder luchtjes en ook nog eens minder vet. Maar levert bakken in een airfryer dezelfde oliebol op, of moet je toch de frituurpan uit het vet halen?

In dit artikel

Je leest waarom je geen klassieke oliebollen kunt bakken in een airfryer en wat daar technisch misgaat. Ook leggen we uit wat je wel voor oudjaarsalternatief kunt maken met de airfryer én hoe je de airfryer slim gebruikt om gekochte oliebollen weer knapperig en warm te maken.

Lees ook: Ontdek de minder bekende functies van je airfryer

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat? Het korte antwoord is duidelijk: nee, een traditionele oliebol bak je niet in een airfryer. Klassiek oliebollenbeslag is vloeibaar en heeft direct contact met hete olie nodig om zijn vorm en structuur te krijgen. Een airfryer is in de basis een compacte heteluchtoven. Zonder een bad van hete olie kan het beslag niet snel genoeg stollen. Wie het toch probeert, ziet het deeg door het mandje zakken of uitlopen tot een platte, taaie schijf. Dat ligt niet aan het recept, maar aan de techniek.

Waarom hete olie onmisbaar is

Zodra je het beslag van de oliebol in de hete olie van de frituurpan schept, ontstaat er vrijwel direct een korstje om de buitenkant. Binnen in de bol ontstaat stoom, waardoor de bol uitzet en luchtig wordt. Die combinatie van afsluiten en opblazen zorgt voor de typische oliebolstructuur. In een airfryer ontbreekt die directe warmteoverdracht. Hete lucht is simpelweg minder krachtig dan hete olie. Zonder direct contact met heet vet kan het beslag niet snel genoeg stollen. Daardoor blijft een echte oliebol uit de airfryer onmogelijk.

©Gegenereerd door AI

Wat wel kan: kwarkbollen uit de airfryer

Wie toch iets zelf wil maken in de airfryer, moet het klassieke oliebollenbeslag loslaten. Met een steviger beslag, bijvoorbeeld op basis van kwark, kun je ballen vormen die hun vorm behouden. Deze bollen garen prima in de hete lucht en krijgen een mooie bruine buitenkant. De uitkomst lijkt qua vorm op een oliebol, maar de structuur is compacter en de smaak meer broodachtig. Denk aan iets tussen een zoet broodje en een scone. Lekker, lichter en prima als alternatief, maar: het is geen oliebol zoals je die van de kraam kent.

Kwarkbollen uit de airfryer

Meng 250 gram volle kwark met 1 ei en 50 gram suiker tot een glad mengsel. Voeg vervolgens 300 gram zelfrijzend bakmeel toe, samen met een snuf zout. Meng alles kort tot een samenhangend deeg. Het deeg moet stevig zijn en nauwelijks plakken. Is het te nat, voeg dan een beetje extra bakmeel toe. Wie wil, kan rozijnen, stukjes appel of wat citroenrasp door het deeg mengen.

Bestuif je handen licht met bloem en draai ballen ter grootte van een kleine mandarijn. Leg ze met wat ruimte ertussen in het mandje van de airfryer, eventueel op een stukje bakpapier. Bak de bollen in ongeveer 12 tot 15 minuten op 180 graden. Halverwege kun je ze voorzichtig keren zodat ze gelijkmatig bruin worden.

Laat de bollen kort afkoelen en bestuif ze eventueel met poedersuiker. Vers zijn ze het lekkerst, maar ook lauw blijven ze prima eetbaar.

Wat ook goed kan: oliebollen opwarmen in de airfryer

Waar de airfryer wel echt tot zijn recht komt, is bij het opwarmen van gekochte oliebollen. In de magnetron worden ze snel slap en taai. In de airfryer gebeurt het tegenovergestelde. Door de bollen een paar minuten op ongeveer 180 graden te verwarmen, wordt de korst weer knapperig en warmt de binnenkant gelijkmatig op. Je oliebollen smaken weer alsof je ze net gebakken (of gehaald) hebt!

Samenvatting

Wil je de échte oliebol, dan heb je twee opties: zelf bakken in een frituurpan of halen bij de kraam. Bakken in de airfryer kan niet, omdat vloeibaar beslag niet geschikt is voor hete lucht. Je kunt bijvoorbeeld wel kwarkbollen maken, maar dat is toch anders. De grootste winst zit in het opwarmen van kant-en-klare oliebollen: in de airfryer gaat dat snel, ze worden heerlijk knapperig en je hebt geen last van frituurlucht in huis.


Nog even niet aan denken...

...maar voor 1 januari, je goede voornemens

🎆 Vuurwerk op je Galaxy Smartphone? 👇

View post on TikTok
▼ Volgende artikel
Zo krijg je oude randapparatuur weer werkend onder Windows 10 en 11
© ID.nl
Huis

Zo krijg je oude randapparatuur weer werkend onder Windows 10 en 11

Het spreekwoord 'krakende wagens lopen het langst' gaat helaas vaak niet op in de computerwereld. Moderne systemen reageren soms allergisch op oudere hardware. Toch zijn er methoden en slimme trucs om zulke apparaten te laten werken onder Windows 10 of 11.

Dit gaan we doen

Je hebt nog een oudere printer, scanner of ander randapparaat in de kast liggen. Weggooien kan, maar het is duurzamer en goedkoper als je het toestel weer aan de praat krijgt op je moderne Windows-systeem. Zulke apparatuur wordt helaas niet altijd meteen herkend. Fabrikanten bieden namelijk vaak geen ondersteuning meer en Windows bevat lang niet alle stuurprogramma's (drivers) voor oudere apparaten.

Toch is er meer mogelijk dan je denkt. We laten stap voor stap zien wat je kunt doen als Windows het apparaat niet herkent, als de juiste driver ontbreekt of niet compatibel is, en als Windows de installatie weigert. We gaan ook kort in op alternatieve methoden, zoals compatibiliteitsmodi, universele drivers en virtualisatie. Sommige technieken zijn eenvoudig, andere vragen iets meer inspanning en technische kennis. Het loont in elk geval de moeite om het apparaat weer aan de praat te krijgen.

Apparaat niet herkend

Wanneer je een oud apparaat aansluit, kan het gebeuren dat Windows het niet herkent.. Daardoor verschijnt het niet in de lijst met apparaten. Je controleert dit door via een klik met rechts op de Windows-knop Apparaatbeheer te openen. Verschijnt hier iets als 'Onbekend apparaat' of zie je een geel driehoekje of vraagteken, dan heeft Windows het apparaat wel fysiek herkend, maar geen juiste driver gevonden. Je leest hier meer over bij de passage Driverprobleem. Mogelijke oorzaken zijn het ontbreken van een plug-and-playdriver of een verouderd aansluitingstype.

Je kunt dan verschillende dingen proberen. Controleer eerst de aansluiting en de stroomvoorziening. Zorg dat het apparaat juist is aangesloten en ingeschakeld. Bij usb-apparaten helpt het soms een andere poort te proberen. Oudere usb1.1-apparaten werken vaak beter via een usb2.0-poort of een usb-hub met eigen voeding dan via een usb3.0-poort. Heeft je pc nog een parallelle of seriële poort? Controleer dan in het systeem-BIOS of deze is ingeschakeld. Heeft je toestel zo'n poort niet, dan ben je meestal aangewezen op een adapter (zie de passage Aansluitingen).

Een apparaat dat niet wordt herkend, is niet te vinden in Apparaatbeheer.

Handmatige installatie

Je kunt het apparaat ook handmatig proberen te installeren. Misschien heb je nog een cd-rom met de installatiebestanden, zodat het zo lukt. Heeft je pc geen cd-station meer, dan sluit je een extern cd-station aan of kopieer je de bestanden op een andere pc met cd-station naar een usb-stick. Je kunt er ook een iso-bestand van maken en dit met een dubbelklik als virtuele schijf koppelen op je pc. Je kunt dit doen met bijvoorbeeld Burnaware Free. Ga naar www.burnaware.com en kies voor ISO-bestand aanmaken.

Heb je geen cd-rom? Start dan Apparaatbeheer, open het menu Actie en kies Oudere hardware toevoegen. Kies De hardware opsporen en automatisch installeren, geef het hardwaretype aan, zoals Beeldapparaten of Draagbare apparaten, en selecteer het juiste product en model. Heb je zelf een geschikte driver gevonden (bijvoorbeeld op de site van de producent), klik dan op Bladeren en verwijs naar het installatiebestand (inf).

Voor printers open je Instellingen in Windows en kies je Bluetooth en apparaten / Printers en scanners. Klik op Apparaat toevoegen en kies bij De printer die ik wil gebruiken, staat niet in de lijst voor Handmatig een nieuw apparaat toevoegen. In het dialoogvenster laat je Mijn printer is iets ouder. Help mij met zoeken geselecteerd. Werkt dat niet, probeer dan Een lokale printer of een netwerkprinter toevoegen met handmatige instellingen, waarna je de juiste poort en het stuurprogramma kiest. Klik hier ook op Windows Update: zo is de kans groter dat Windows alsnog de juiste driver ophaalt. Je kunt ook een vergelijkbaar model uit de lijst proberen.

De wizard Hardware toevoegen laat je eerst uit een productcategorie kiezen.

Soorten aansluitingen

Gaat het om oudere apparaten, dan hebben die vaak een interface die je op moderne pc's niet meer vindt, zoals een parallelle of seriële aansluiting of firewire. Voor parallel gebruik je een usb-naar-parallel-adapter (meestal usb-A naar 36-pins Sub-D). De printer verschijnt dan als 'USB Printing Support' en werkt vaak met generieke drivers. Sommige oude drivers verwachten een echte LPT-poort met een logische naam als LPT1. Je kunt dan de gedeelde usb-printerpoort mappen naar LPT1 met het opdrachtprompt-commando

net use LPT1: "\\localhost\<printershare>" /persistent:yes

(met net use LPT1: /delete verwijder je deze koppeling). <printershare> is de gedeelde printernaam, zoals ingesteld via Instellingen in Windows: klik op de printernaam, kies Printereigenschappen en open het tabblad Delen. Zo kun je vaak nog printen vanuit oude DOS- of Windows-apps.

Voor een seriële poort (met een DB9 RS232-kabel) gebruik je eveneens een usb-adapter, liefst met FTDI-chip en aangesloten op een usb2.0-poort. Mogelijk moet je eerst de adapterdriver installeren voordat deze in Apparaatbeheer verschijnt (onder een naam als '[…] COMx'). Om het juiste poortnummer (zoals COM1) in te stellen, klik je met rechts op het apparaat, open je Poortinstellingen en klik je op Geavanceerd.

Koop altijd adapters van goede kwaliteit (en van een bekend merk), aangezien goedkopere exemplaren zich niet altijd aan de specificaties houden.

Voor firewire kun je de installatie van een PCIe-naar-firewire (IEEE 1394) adapterkaart overwegen. Met de Microsoft 1394 OHCI Legacy Driver activeer je deze vervolgens in Windows 10/11 en kun je bijvoorbeeld een oude DV-camera of audio-interface aansluiten. Klik hier voor een downloadlink met instructies.

De LPT-poort wordt semipermanent aan de gedeelde usb-printerpoort gekoppeld.

Driverprobleem

Wanneer Windows het apparaat herkent via een van bovenstaande stappen, blijft het afwachten of er een geschikte driver voor Windows 10/11 beschikbaar is. Je kunt eerst een generieke driver proberen, die vaak via de Windows-updatefunctie beschikbaar is. Klik in Apparaatbeheer met rechts op het apparaat, kies Stuurprogramma bijwerken en klik vervolgens op Automatisch zoeken naar stuurprogramma's / In Windows Update zoeken naar bijgewerkte stuurprogramma's.

Soms vind je geschikte drivers bij de optionele updates. Ga hiervoor naar Instellingen, kies Windows Update / Geavanceerde opties / Optionele updates en open Stuurprogramma-updates. Je kunt ook zoeken naar een basisdriver, add-onmodule of universele driver van de fabrikant, zoals de (Smart) Universal Printer Driver van HP.

Vind je geen driver op de site van de fabrikant, dan kun je er ook zelf naar googelen op basis van het hardware-ID. Start Apparaatbeheer, klik met rechts op het apparaat (eventueel bij Andere apparaten of Onbekend apparaat), kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Stel Eigenschap in op Hardware-id's. Klik met rechts op een gevonden ID, kies Kopiëren en plak dit met Ctrl+V in een zoekmachine als Google. Mogelijk levert dit een geschikte driver op.

Heb je nog een driver voor Windows 7 of ouder, probeer dan de installatie in compatibiliteitsmodus. Klik met rechts op het installatieprogramma, kies Eigenschappen en ga naar het tabblad Compatibiliteit. Zet een vinkje bij Dit programma uitvoeren in compatibiliteitsmodus voor en kies de laatst ondersteunde versie, zoals Windows 7 of Windows XP (Service Pack 2). Door ook Dit programma als administrator uitvoeren te selecteren, vergroot je de kans dat Windows de oudere driver alsnog aanvaardt, zeker als het geen 'kernel-driver' met volledige systeemrechten betreft (zie ook de passage Driverblokkade). Dit is ons bijvoorbeeld al gelukt voor een Canon Pixma iP4200-printer.

Lees ook: De perfecte printer kiezen? Hier moet je op letten

Soms zitten driverupdates wat verstopt bij de optionele updates.

Alternatieve drivers

Je kunt ook op zoek gaan naar alternatieve, niet-officiële stuurprogramma's. Er zijn verschillende community's en fora die voor populaire oudere apparaten aangepaste drivers aanbieden of INF-bestanden hebben aangepast om ze onder nieuwere Windows-versies te laten werken.

Voor scanners is de alternatieve software van VueScan populair. Deze ondersteunt bijna achtduizend oude scanner-modellen en werkt vaak prima, al is de software niet gratis (vanaf circa 19 euro per jaar). Een proefversie is wel beschikbaar (je kunt eventueel een wegwerpadres gebruiken), zodat je kunt nagaan of je scanner werkt onder Windows 10/11.

Voor printers is het Gutenprint-driverpakket bekend, voorheen bekend als Gimp-print, al is dit alleen beschikbaar voor Linux en macOS. We hebben helaas niet de ruimte om hier dieper op in te gaan, maar je kunt een al dan niet virtuele Linux-machine op je netwerk opzetten (ook op een Raspberry Pi) en hierop Gutenprint installeren. Vervolgens deel je de printer zodat je deze ook op je Windows-pc kunt gebruiken. Voor scanners bestaat een vergelijkbaar project: Scanner Access Now Easy, eveneens voor Linux.

De kans is groot dat je met VueScan je oude scanner nog prima aan de praat krijgt.

Driverblokkade

Het kan gebeuren dat er wel een driver beschikbaar is, maar dat Windows 10/11 de installatie blokkeert. Mogelijk is de driver technisch incompatibel, bijvoorbeeld een 32bit-driver op een 64bit-systeem (Windows 11 is altijd 64 bit), of een kerneldriver die noodzakelijke kernelfuncties mist doordat deze niet meer worden ondersteund door het geüpdatete besturingssysteem. In dit geval kun je nog de compatibiliteitsmodus proberen (zie de passage Driverprobleem), maar het resultaat blijft onzeker. Je maakt dan meer kans via een virtuele machine met een oudere Windows-versie, zoals Windows 10 voor 32bit-drivers.

Soms blokkeert Windows 10/11 de installatie omdat de (kernel)driver niet digitaal is ondertekend. Ben je zeker dat het om een betrouwbare driver gaat, dan kun je deze controle tijdelijk uitschakelen. Open Instellingen, kies Systeem / Systeemherstel en klik tweemaal op Nu opnieuw opstarten. Kies vervolgens Problemen oplossen / Geavanceerde opties / Opstartinstellingen en klik op Opnieuw opstarten. In het menu dat verschijnt, kies je optie 7: Afdwingen van stuurprogrammahandtekening uitschakelen. Windows start nu zonder handtekeningcontrole, zodat je de driver kunt installeren. Bij de volgende herstart is de controle weer actief, maar de driver blijft werken.

Ga je liever voor een iets doortastender aanpak? Voer dan de Opdrachtprompt uit als administrator, voer het commando bcdedit /set TESTSIGNING ON in en herstart je pc. Deze draait dan in testmodus, zie de indicatie rechtsonder. Installeer de driver en voer daarna meteen bcdedit /set TESTSIGNING OFF uit, gevolgd door een herstart om terug normaal te werken.

Deze Windows draait tijdelijk in een (minder veilige) testmodus.

Virtueel alternatief

Lukt het niet om je oude apparaat met een van de bovenstaande workarounds aan de praat te krijgen binnen Windows 10/11, dan zit er weinig anders op dan een ouder of ander besturingssysteem te gebruiken. Het handigst is om dit als virtuele machine (VM) bovenop je huidige Windows te draaien. Binnen deze VM installeer je dan de originele driver en software voor het apparaat.

Geschikte gratis tools zijn Oracle VirtualBox en VMware Workstation Pro (na registratie op https://support.broadcom.com). Via bijvoorbeeld https://archive.org kun je naar schijfkopiebestanden zoeken en downloaden. Wij vonden er onder meer diverse Windows XP-iso-bestanden en installeerden een exemplaar in VirtualBox.

Dit kan als volgt. Start VirtualBox, klik op Nieuw en vul de gegevens in, zoals Microsoft Windows XP (32-bit). Bij ISO-image verwijs je naar je download. Vink Overslaan zonder toezicht aan, klik op Afmaken en vervolgens op Starten. Volg de installatie-instructies. Je bezit of vindt wellicht een geldige licentie voor deze oude Windows.

Koppel het apparaat aan een fysieke poort op je pc en geef deze vervolgens door aan de VM, zodat de virtuele Windows het apparaat herkent. Dit kan vanuit het menu Apparaten in het venster met een opgestarte VM.

Bij printers kun je ook delen via het VM-netwerk, zodat je vanuit je gewone Windows via het netwerk kunt printen naar de VM. Selecteer de (uitgeschakelde) VM in VirtualBox, kies Instellingen, open Netwerk en vink Netwerkadapter inschakelen aan. Stel eventueel Gekoppeld aan in op Bridged Adapter zodat de VM een ip-adres krijgt binnen hetzelfde netwerk als je host-pc.

Een oude HP-printer werd succesvol op een virtuele Windows XP geïnstalleerd.

Extra tips

Soms brengen fabrikanten firmware-updates uit die de compatibiliteit met een nieuwer besturingssysteem verbeteren. Het kan dus lonen om de firmware van het apparaat te controleren en eventueel te updaten. Raadpleeg hiervoor de bijbehorende instructies. Het is ook mogelijk dat sommige apparaten, zoals printers, een legacy- of compatibiliteitsmodus hebben, waardoor ze wel ondersteund worden door Windows of een generieke driver. Raadpleeg ook hiervoor de handleiding.

Tot slot nog een tip die we met enige terughoudendheid geven. Vind je geen geschikte driver op de website van de fabrikant, probeer dan eventueel een gratis tool als IObit Driver Booster of Snappy Driver (Lite). Soms halen deze nog een oude driver uit de online Microsoft Update Catalog die werkt. Dit kan helaas ook zomaar fout gaan, dus maak vooraf zeker een herstelpunt. Let ook op dat je geen ongewenste extra's mee installeert.

Driver-installers: als het echt niet anders kan, en nadat je een herstelpunt hebt gemaakt.

 Nieuwe printer nodig? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers om voor de beste deal!

Inkt en cartridges

Voor je printer