ID.nl logo
Windows 11: van stroperig naar supersnel
© ParinPIX - stock.adobe.com
Huis

Windows 11: van stroperig naar supersnel

Wie Windows 11 vanaf het prille begin gebruikt, ervaart nu misschien langere wachttijden. Logisch, want dit besturingssysteem staat alweer een kleine drie jaar op jouw pc of laptop. Het opstarten van je computer duurt bijvoorbeeld langer, veeleisende apps openen trager en webpagina’s laden langzamer. Gelukkig kun je daar eenvoudig iets aan doen. Volg deze tips en Windows 11 loopt weer als een tierelier.

In dit artikel geven we je tips om je besturingssysteem weer op het punt te krijgen dat Windows 11 weer aanvoelt als nieuw:

  • Apps uit opstartlijst halen
  • Ongebruikte apps verwijderen
  • Visuele franje uitzetten
  • Tijdelijke bestanden en softwareresten verwijderen
  • Automatisch opschonen instellen
  • Automatisch indexeren beëindigen
  • Energie-instellingen optimaliseren
  • Overbodige browser-extensies verwijderen

Werken de tips onvoldoende? Zo voer je een schone Windows 11-installatie uit

Een computer is soms net een auto. Na een grondige onderhoudsbeurt loopt alles weer gesmeerd. Gelukkig kun je in Windows 11 een heleboel zelf doen, zodat je geen professionele hulp hoeft in te schakelen. Wijzig een aantal instellingen en profiteer vervolgens van een rappe gebruikersomgeving met korte wachttijden. Doe je mee?

Herstelpunt maken

Voordat je het besturingssysteem onder handen neemt, is het verstandig om eerst even een herstelpunt aan te maken. Wie weet bevallen de wijzigingen niet of sluipt er onverhoopt een fout in het systeem. Met behulp van een herstelpunt keer je bij dergelijke (doem)scenario’s weer terug naar de oorspronkelijke situatie. Open het Startmenu en klik bovenaan in het lege zoekveld. Je typt vervolgens Een herstelpunt maken, waarna je het overeenkomstige resultaat aanklikt. Kies daarna Configureren en controleer of de optie Systeembeveiliging inschakelen is geactiveerd. Bevestig met OK. Je klikt nu onderaan op Maken om een nieuw herstelpunt te creëren. Verzin hiervoor een naam en klik nogmaals op Maken / Sluiten

Ongebruikte opstart-apps

Op vrijwel elke computer starten diverse apps vanzelf met Windows op. Vaak zijn die nuttig. Zo is het bijvoorbeeld een geruststellende gedachte dat een virusscanner voortdurend een oogje in het zeil houdt. Of misschien synchroniseer je wel automatisch bestanden met een clouddienst, zoals OneDrive, Dropbox of Google Drive. Daarentegen starten er misschien ook apps op die je eigenlijk niet of nauwelijks gebruikt. Zonde, want dergelijke toepassingen belasten de computer onnodig. Stel daarom in dat dergelijke apps niet meer op eigen houtje opstarten.

Open vanuit het Startmenu het onderdeel Instellingen. Je herkent dat aan het pictogram met een tandwiel. Navigeer naar Apps / Opstarten en neem de programmalijst door. Wil je een app uitschakelen? Klik achter deze toepassing op de blauwe schakelaar. Zet overigens alleen applicaties uit waarvan je de werking kent. In de lijst staan mogelijk ook vitale stuurprogramma’s. Die laat je beter met rust.

Bekijk kritisch welke apps er gelijktijdig met Windows 11 opstarten.

Achtergrondgedrag aanpassen

Veel apps zijn op de achtergrond van jouw computer actief. Je merkt daar meestal niets van. Deze toepassingen ontvangen bijvoorbeeld verse updates en versturen zo nodig meldingen. Wel zorgen die achtergrondapps voor een hogere belasting van de processor en het werkgeheugen. Kortom, genoeg reden om het gedrag van deze programma’s onder de loep te nemen.

Start het onderdeel Instellingen en navigeer achtereenvolgens naar Apps / Geïnstalleerde apps. Er verschijnt een complete programmalijst. Zie je een app die je nooit gebruikt, dan kun je die net zo goed wissen. Klik achter deze toepassing op de drie puntjes en kies Verwijderen. Zeker bij zware software maak je zo veel schijfruimte vrij. Gebruik je een bepaalde applicatie slechts af en toe? Dan is het zinloos dat die op de achtergrond actief is. Klik via de drie puntjes op Geavanceerde opties. Klik daarna onder de optie Laat deze app op de achtergrond draaien op het uitklapmenu en kies Nooit.

Leg apps die stiekem op de achtergrond actief zijn het zwijgen op.

Visuele franje uitzetten

Windows 11 bevat veel meer grafische tierelantijntjes dan je wellicht denkt. Minimaliseer maar eens een app naar de Taalbalk en bekijk een vliegensvlugge animatie. Dit soort visuele hoogstandjes kosten processorkracht. Wie uiterlijk vertoon minder belangrijk vindt, zet de visuele effecten uit. Ga in de Instellingen naar Toegankelijkheid / Visuele effecten en zet het schuifje achter Animatie-effecten uit. Bepaalde vensters in het besturingssysteem zijn ietwat doorzichting. Dat kost eveneens rekenkracht. Deactiveer desgewenst de schakelaar achter Transparantie-effecten. Je merkt tijdens het navigeren in Windows direct verschil.

Zonder transparantie- en animatie-effecten reageert Windows 11 over het algemeen sneller.

Helpen de tips niet?

Een nieuwe laptop met Windows 11 is dan een beter idee

Digitale rommel opruimen

Hoe vaker je de computer gebruikt, hoe meer ‘troep’ je ongemerkt verzamelt. Denk aan tijdelijke bestanden en nutteloze softwareresten. Een schone computer bevordert de pc-prestaties. Windows 11 heeft een doeltreffend hulpmiddel waarmee je eenvoudig de digitale bezem door het systeem haalt.

Open het Startmenu en start via de zoekfunctie het hulpprogramma Schijfopruiming op. Na een korte analyse zie je welke data je kunt wissen. Klik op de knop Systeembestanden opschonen om een grondigere opruimactie te starten. Neem alle suggesties zorgvuldig door. Zodra je een item aanklikt, komt er een korte beschrijving tevoorschijn. Vink naar eigen inzicht de gegevens aan die je wilt wissen. Bevestig tot slot met Bestanden verwijderen / OK om de boel definitief op te ruimen. Dit proces kan overigens even duren.

Schijfopruiming maakt op een gemiddelde computer al gauw enkele gigabytes opslagruimte vrij.

Opslaginzicht aanzetten

Het is natuurlijk handiger wanneer de computer overbodige data uit zichzelf weggooit. Goed nieuws, want Windows 11 heeft hiervoor onder de noemer Opslaginzicht een slimme functie. Je beslist zelf hoe vaak je een automatische opschoonactie wilt uitvoeren. Het gaat hierbij vooral om tijdelijke bestanden.

Open de Instellingen en ga naar Systeem / Opslag. Activeer indien nodig de schuifknop achter Opslaginzicht. Via het kleine pijltje open je allerlei extra instellingen. Neem alle opties nauwlettend door. Zet in elk geval een vinkje voor Windows probleemloos laten werken door automatisch tijdelijke systeem- en app-bestanden op te schonen.

Verder kun je de zogeheten opschoningsschema’s wijzigen. Selecteer onder Opslaginzicht uitvoeren wanneer je deze taak wilt toepassen. Dat kan elke dag, week of maand. Doe je dat liever meteen? Klik dan onderaan op Opslaginzicht nu uitvoeren.

Pas opslaginzicht dagelijks toe om snel tijdelijke bestanden te wissen.

Automatisch indexeren beëindigen

Windows 11 heeft een vrij snelle zoekfunctie. Dat komt omdat het besturingssysteem allerlei data continu indexeert. Windows ‘weet’ dus grotendeels waar en wat er allemaal op de computer staat, zodat het vliegensvlug relevante zoekresultaten laat zien. Het voordeel hiervan is dat je vlot instellingen, apps, foto’s en documenten kunt vinden. Jammer genoeg vereist de voortdurende indexatie van gegevens wel de nodige systeemkracht.

Als je de zoekfunctie niet of weinig gebruikt, kun je het automatisch indexeren van bestanden eventueel stopzetten. Je ontlast daarmee de processor. Daarentegen is zoeken in Windows nog steeds mogelijk, al duurt het vermoedelijk iets langer. Zet de muisaanwijzer in het zoekveld van het Startmenu en typ Services. Je klikt in de resultaten vervolgens op deze tool. Scrol nu een flink eind omlaag totdat je het onderdeel Windows Search tegenkomt. Zodra je daarop dubbelklikt, verschijnt er een nieuw venster. Je selecteert nu in het uitklapmenu achter Opstarttype de optie Uitgeschakeld. Klik tot slot op Stoppen en OK om het venster te sluiten.

Via het hulpprogramma Services voorkom je dat de zoekfunctie de inhoud van de computer continu indexeert.

Energie-instellingen optimaliseren

Windows 11 kan het energieverbruik beperken, maar dat gaat wel ten koste van de prestaties. Voor een sneller systeem pas je deze instelling eenvoudig aan. Navigeer in de Instellingen naar Systeem en Aan/uit en accu. Kies in het uitklapmenu achter Energiemodus de optie Beste prestaties. Bedenk wel dat de accu van een laptop op deze manier eerder leegraakt.

Wat vind je belangrijker, een snel systeem of laag energieverbruik?

Op veel computers is er voor de processor een soort ‘handrem’ ingesteld. Hierdoor kan het rekencentrum niet maximaal presteren. Je kunt dat diep in de instellingen eventueel aanpassen. Typ in de zoekbalk van het Startmenu de opdracht Energiebeheerschema bewerken en druk op Enter. Als je klikt op Geavanceerde energie-instellingen wijzigen, duikt er een nieuw venster op. Vouw het onderdeel Energiebeheer voor processor open. Klik op Minimale processorstatus en typ achter Aangesloten een waarde van 100%. Datzelfde doe je bij Maximale processorstatus.

Maakt de computer plotseling veel herrie of wordt de behuizing erg warm? Dan is het verstandig om het percentage van de processorcapaciteit weer terug te schroeven.

Met een kleine aanpassing laat je de processor maximaal presteren.

Browser finetunen

Dit artikel concentreerde zich tot dusver alleen op diverse instellingen van Windows 11. Maar voor een snel systeem is het ook de moeite waard je browser eens onder handen te nemen. Start het programma traag op of laden websites wel erg langzaam? Misschien is een overdaad aan plug-ins de oorzaak. Dat zijn hulpjes die extra functies aan de browser toevoegen. Probeer zo min mogelijk van deze uitbreidingen te installeren. Chrome-gebruikers klikken rechtsboven eerst op de drie puntjes. Via Extensies / Extensies beheren is het mogelijk om overbodige hulpjes te wissen. Klik hiervoor bij de juiste plug-in op Verwijderen.

Daarnaast bestaan er ook plug-ins die juist zorgen voor een vlottere surfervaring. Wanneer je bijvoorbeeld een populaire nieuwssite bezoekt, staat die in de regel vol met reclame. Een zogeheten adblocker houdt deze advertenties tegen. Hierdoor verschijnen webpagina’s sneller op het scherm. Installeer dan ook gerust een goede adblocker in jouw favoriete browser.

Het gebruik van slechts enkele plug-ins voorkomt dat de browser stroperig wordt.

Andere hardware Dit artikel staat vol met softwarematige tips over hoe je een Windows 11-systeem mogelijk kunt versnellen. Werkt jouw computer nog steeds traag? Misschien kun je dan nog iets verbeteren aan de hardware. Als het besturingssysteem bijvoorbeeld op een normale harde schijf is geïnstalleerd, vervang je die bij voorkeur door een ssd. Dat levert veel snelheidswinst op. Ook kun je het werkgeheugen misschien nog uitbreiden.

Op zoek naar de beste ssd voor jou? Lees dan deze Massatest: 31 ssd's aan de tand gevoeld

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Waarom een extra vriezer handig is – zeker in de zomer
© pjjaruwan
Huis

Waarom een extra vriezer handig is – zeker in de zomer

De zomer is in volle gang en dat betekent: barbecues, ijsjes en koude drankjes – en dus een overvol vriesvak. Herkenbaar? Met een extra vriezer heb je daar geen last meer van. Je kunt groot inkopen, alvast maaltijden invriezen voor drukke werkdagen (nog even niet aan denken!) en je hebt altijd iets in huis voor onverwachte gasten.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bemmel & Kroon

Tafelmodel vriezers: ideaal voor erbij

Heb je geen plek voor een grote vrieskast, dan is een tafelmodel vriezer een slimme keuze. Deze compacte modellen zijn ongeveer zo hoog als een aanrecht en passen gemakkelijk in een bijkeuken, de garage of schuur of op zolder. Ideaal als je wat extra ruimte nodig hebt voor ijsjes, barbecuevlees of restjes van een zomerse maaltijd. Ze hebben altijd meerdere lades – meestal tussen de twee en vier – zodat je alles netjes kunt indelen en snel terugvindt wat je zoekt. 

Welke grootte past bij jouw huishouden?

Als vuistregel geldt: rekening 60-80 liter vriesruimte per persoon voor een extra vriezer. Voor een gezin van vier personen is 200-250 liter meestal ruim voldoende, vooral als je al een vriesvak in de koelkast hebt. Kook je vaak voor meerdere dagen of vries je veel seizoensgroenten en fruit in? Dan kun je beter iets ruimer kiezen. Andersom: gebruik je de vriezer hoofdzakelijk voor ijsjes, brood en wat vlees, dan kan een compact model van 100-150 liter al perfect zijn. Let op: de buitenmaten zeggen niet alles. Kijk altijd naar de netto inhoud in liters, want die geeft aan hoeveel je er daadwerkelijk in kwijt kunt.

©Hedgehog94

Vrijstaande vriezers: overzichtelijk, ruim en praktisch

Heb je meer ruimte nodig of wil je grotere hoeveelheden invriezen, dan is een vrijstaande vriezer een uitkomst. Je kunt er makkelijk een voorraad vlees, brood, zomerfruit of zelfgekookte maaltijden in kwijt. De netto inhoud varieert flink: kleinere modellen beginnen rond de 150 liter, maar er zijn ook vriezers van ruim 250 liter of meer. Zo kun je de inhoud echt afstemmen op je huishouden.

Vrijstaande vriezers hebben meestal tussen de vier en zeven vrieslades, wat het indelen van alles wat je wilt invriezen een stuk overzichtelijker maakt. Let bij het kiezen ook op het geluidsniveau, vooral als je de vriezer in een open keuken of bijkeuken zet. Modellen met 36 decibel of minder zijn zeer stil en nauwelijks hoorbaar. Zit het geluidsniveau tussen 37 en 39 decibel, dan hoor je af en toe een zachte zoemtoon. Alles vanaf 40 decibel wordt als normaal geluid beschouwd. Ter vergelijking: elke 3 decibel erbij verdubbelt het volume.

Veel vriezers hebben een snelvriesfunctie die nieuwe producten razendsnel invriest, zodat de temperatuur in de rest van de vriezer stabiel blijft. Bij Liebherr heet dit bijvoorbeeld SuperFrost en bij AEG Frostmatic. Ook fijn: sommige modellen hebben een deur- of temperatuuralarm, dat afgaat als de deur te lang openstaat of als de temperatuur te ver oploopt. Handig bij stroomuitval of als iemand de deur per ongeluk heeft laten openstaan.

💡 Tip: Kijk naar het energielabel

Vriezers hebben sinds maart 2021 een nieuw energielabel met klassen van A tot G, waarbij A en B het zuinigst zijn. Er zijn nog niet veel vriezers met een A- of B-label. Wil je een zuinige vriezer, dan zit je goed met C (het oude A+) en D (het oude A). Ook E (het oude B) is nog redelijk zuinig. Vriezers met een F- en G-label zijn onzuinig. Speelt het verbruik een belangrijke rol bij jouw keuze? Dan is dit iets om rekening mee te houden. Op het energielabel vind je ook het energieverbruik in kWh/jaar terug. Wanneer je je stroomprijs weet, kun je berekenen wat je jaarlijkse kosten zijn. 

No Frost: nooit meer ontdooien

No Frost is een technologie in vriezers die automatisch ijsvorming voorkomt. In plaats van dat vocht uit de lucht bevriest op de wanden en roosters zoals bij gewone vriezers, zorgt No Frost ervoor dat dit vocht wordt afgevoerd voordat het kan bevriezen. Dit betekent dat je nooit meer hoeft te ontdooien en geen ijslaag meer krijgt op wanden, roosters of verpakkingen. Je houdt meer netto vriesruimte over omdat er geen ruimteverlies is door ijs, terwijl de temperatuur stabieler blijft en verpakkingen niet aan elkaar vastvriezen. Bovendien is een No Frost vriezer energiezuiniger omdat er geen isolerende ijslaag ontstaat die de koeling belemmert, en zorgt de betere luchtstroom voor een gelijkmatigere koeling door de hele vriezer.

©Tolstoy | Prozorov Andrey

Vriezer voor de schuur of garage? Let dan hierop!

Niet elke vriezer werkt goed in een onverwarmde ruimte zoals een schuur of garage. Kijk daarom voor aankoop naar de klimaatklasse: die geeft aan binnen welk temperatuurbereik de vriezer goed functioneert. Wordt het in jouw schuur of garage kouder dan dat bereik toelaat, dan kan de vriezer stoppen met koelen of zelfs kapot gaan.

Dit zijn de gangbare klimaatklassen:

  • SN: geschikt bij een omgevingstemperatuur van +10 tot +32 °C
  • N: geschikt bij een omgevingstemperatuur van +16 tot +32 °C
  • ST: geschikt bij een omgevingstemperatuur van +16 tot +38 °C
  • T: geschikt bij een omgevingstemperatuur van +16 tot +43 °C

Sommige vriezers hebben een samengestelde klimaatklasse, zoals SN-T. Die zijn dan geschikt van +10 tot +43 °C, afhankelijk van het model.

Is jouw schuur of garage goed geïsoleerd waardoor het er niet kouder wordt 10 °C, dan kun je er dus met een gerust hart een vriezer neerzetten.  Wordt het  er 's winters kouder dan 10 of 16 °C? Kies dan een model met techniek als FrostProtect (Liebherr) of FreezerGuard (Beko). Deze blijven betrouwbaar werken tot -15 °C. Goed om te weten: omdat dit (nog) geen officiële klimaatklasse is, vind je dit niet terug op het label. In de productspecificaties vind je het wél terug.

Sterk merk: Liebherr

Wie op zoek is naar een vriezer die jarenlang meegaat, komt vaak uit bij Liebherr vriezers. Dit Duitse merk staat voor degelijke techniek, stille compressoren en een uitstekende isolatie. Dat Liebherr vertrouwen heeft in zijn eigen producten, blijkt uit de standaard garantie van 8 jaar die op vriezers wordt gegeven – dat is flink langer dan bij veel andere merken. Het assortiment is uitgebreid, van compacte tafelmodellen en ruime vrijstaande vriezers tot vrieskisten. Ze zijn vaak uitgerust met No Frost-technologie, robuuste lades en praktische functies zoals temperatuuralarmen. Hoewel Liebherr in de hogere prijsklasse zit, verdient de investering zich terug door de lange levensduur en lage onderhoudskosten.

©Liebherr


Conclusie: een extra vriezer is altijd handig!

Of het nu gaat om ruimte voor ijsjes en barbecuevlees, of om ruimte voor al je ingevroren maaltijden en seizoensproducten: een extra vriezer maakt het leven een stuk gemakkelijker. Natuurlijk niet alleen in de zomer, maar het hele jaar door!

▼ Volgende artikel
Bestanden delen zonder cloud? Dit zijn je opties
© KOB
Huis

Bestanden delen zonder cloud? Dit zijn je opties

Je wilt bestanden delen met jezelf op een ander apparaat in je netwerk of met anderen via internet, bij voorkeur zonder deze data onderweg tijdelijk op te slaan. Je kiest dus voor een directe peer-to-peer overdracht, zonder externe opslagservers in de cloud.

In dit artikel laten we zien hoe je bestanden direct deelt tussen apparaten:

  • Deel bestanden binnen je netwerk met tools als Winpinator, LANDrop of AirDrop
  • Installeer Cx File Explorer op Android om via SMB, FTP of lokale servers bestanden uit te wisselen
  • Richt een eigen FTP-server in met FileZilla
  • Gebruik Magic Wormhole om eenmalig bestanden te versturen
  • Synchroniseer mappen handmatig of automatisch tussen apparaten met Syncthing
  • Installeer een webserver om bestanden beschikbaar te maken via een lokaal ip-adres
  • Zet met Tailscale een eigen VPN op

Lees ook: Grote bestanden versturen? Dit zijn je gratis opties

Veel mensen delen gegevens via cloudopslagdiensten als Google Drive, OneDrive of Dropbox. Dit werkt prima, maar de bestanden worden wel tijdelijk online opgeslagen. Wil je dit vermijden, dan moet je een methode vinden om de data rechtstreeks naar de ontvanger te sturen, desnoods via een relay die enkel als doorgeefluik fungeert en de (bij voorkeur versleutelde) data niet opslaat. Hiervoor bestaan verschillende tools en technieken, zoals een SMB-, FTP- of P2P-verbinding.

In dit artikel bespreken we diverse tools, zodat je op basis van je opzet en technische vaardigheden voor jezelf de beste oplossing kunt kiezen. Eerst komen tools aan bod die vooral geschikt zijn voor directe datatransfers binnen je eigen netwerk. Daarna laten we methodes zien die ook over het internet werken. Op het laatst tonen we je nog hoe je snel een eigen VPN-netwerk opzet, om ook andere servers voor bestanden delen op afstand veilig te kunnen benaderen.

1 Via je thuisnetwerk

Om binnen je thuisnetwerk bestanden te delen, zijn er verschillende mogelijkheden. Windows heeft weliswaar het ingebouwde SMB-protocol (Server Message Block), waarmee je mappen kunt delen en lees- of schrijfrechten kunt instellen, maar in dit artikel richten we ons vooral op externe, gratis tools.

Een eenvoudige oplossing is Winpinator, dat dataoverdrachten tussen Windows-apparaten ondersteunt. Bij File / Preferences / Connection kun je onder meer de netwerkinterface en binnenkomende poorten instellen. Specifiek voor dataoverdrachten tussen iOS- en macOS-apparaten biedt Apple de functie AirDrop aan.

Voor meer flexibiliteit is er LANDrop, beschikbaar voor vrijwel alle platformen, inclusief mobiel. We nemen als voorbeeld een Windows-pc en een Android-apparaat. We installeren de app op onze Windows-pc en geven desgevraagd de firewall toestemming om verbindingen toe te staan. We installeren daarna de mobiele app en zorgen dat beide apparaten met hetzelfde netwerk zijn verbonden. Als alles correct werkt, verschijnen de aangesloten toestellen in de LANDrop-app. We selecteer de bestanden en het doelapparaat, en meteen na de bevestiging start de overdracht.

Bestanden delen tussen apparaten binnen je netwerk, vanuit een grafisch venster.

Firewallregels

Veel tools in dit artikel vereisen firewalltoegang. We gaan uit van de Windows Defender Firewall, waar standaard alle uitgaande verbindingen zijn toegestaan. Je hoeft je dus vooral te richten op binnenkomend verkeer.

Open de app Windows Defender Firewall met geavanceerde beveiliging en ga naar Regels voor binnenkomend verkeer. Als je tijdens de installatie van bijvoorbeeld LANDrop toestemming gaf, zijn er standaard twee regels met landrop.exe aangemaakt. Onder Eigenschappen zie je op het tabblad Protocollen en poorten dat alle poorten openstaan, één regel voor TCP en één regel voor UDP.

Het kan ook gebeuren dat je voor sommige tools zelf firewallregels moet toevoegen. Klik dan in het rechterdeelvenster op Nieuwe regel, kies Programma en verwijs naar de app met binnenkomend verkeer. Selecteer vervolgens De verbinding toestaan en kies de gewenste netwerkprofielen, op z’n minst Privé.

Deze methode opent standaard alle lokale poorten voor de app. Wil je dit beperken, kies dan bij Nieuwe regel de optie Poort of Aangepast. Zo kun je precies bepalen welke poorten en protocollen worden toegestaan, wat veiliger is. Vaak vind je in (de helpbestanden van) zo’n programma om welke poorten het gaat (bij LANDrop kun je dit instellen bij Preferences / Listening Port).

Voor de meeste dataoverdracht-diensten moet je wel een gaatje in je firewall prikken.

2 Android

Wissel je regelmatig bestanden uit tussen je Android-apparaat en andere apparaten in je netwerk, zoals Windows-pc’s, dan is de gratis bestandsbeheerder Cx File Explorer een handige oplossing. Deze app, beschikbaar in de Google Play Store, is ook geschikt voor lokaal bestandsbeheer op Android.

Start de app, ga naar Network en tik op New Location. Via Cloud kun je bestanden delen via cloudopslagdiensten, maar voor ons doel kies je Remote. Hier vind je verschillende protocollen voor netwerktoegang en bestandsdeling. Local Network en SMB werken beide via het Windows-protocol SMB. De eerste optie detecteert netwerkshares automatisch, terwijl je bij de tweede handmatig de hostnaam of het ip-adres en inloggegevens invoert om toegang te krijgen tot gedeelde mappen op bijvoorbeeld een Windows-pc. Het WebDAV-protocol laten we buiten beschouwing, aangezien het buiten NAS-omgevingen weinig wordt gebruikt.

De opties FTP en SFTP veronderstellen dat er elders in je netwerk al een (S)FTP-server draait waarmee je kunt verbinden (meer hierover lees je in de volgende paragraaf). Maar je kunt het ook makkelijk omkeren en op je Android-apparaat een FTP-server opzetten. Ga opnieuw naar Network en kies Access from network. Bevestig met Start service en je krijgt een url (bijvoorbeeld ftp://192.168.0.165:6094) en de inloggegevens te zien. Neem deze gegevens over in een FTP-client, zoals FileZilla, op een ander apparaat in je netwerk om bestanden in beide richtingen uit te wisselen. Na afloop klik je op Stop service.

Met Cx File Explorer wissel je op verschillende manieren data uit, waaronder met FTP.

3 FTP

Dataoverdracht-tools zoals LANDrop zijn minder geschikt voor grote bestanden of langdurige overdrachten, en bieden geen gescheiden toegang per apparaat of gebruiker. In zo’n geval is een eigen FTP-server een betere optie. Dit kan eenvoudig met het gratis FileZilla, waarvan zowel de server- als clientversie beschikbaar is op www.filezilla-project.org.

Installeer de servercomponent met de standaardopties en stel een beheerwachtwoord in. De server kan automatisch met Windows starten, zelfs zonder dat je bent aangemeld. Start de tool, klik op Connect to Server, en bevestig met OK en Ja.

Ga naar Server / Configure en voeg onder Users via Add een nieuwe gebruiker toe, bij voorkeur met een wachtwoord. Bij Mount points klik je op Add, stel je bij Native path de map in die je wilt delen (bijvoorbeeld C:\fotos) en geef je bij Virtual path een duidelijke naam (bijvoorbeeld /gedeeldefotos). Kies bij Access Mode voor Read only of Read+Write en bevestig met OK.

Installeer nu een FTP-client, zoals FileZilla, op een ander apparaat in je netwerk of gebruik de FTP-functie van Cx File Explorer. Vul de connectiegegevens in: de hostnaam of het interne ip-adres van de server, standaardpoort 21, gebruikersnaam en wachtwoord. Als de firewall aan serverzijde de verbinding blokkeert, voeg dan een regel toe die TCP-poorten 20 en 21 doorlaat (zie kader ‘Firewallregels’).

Een FTP-server met FileZilla heb je snel opgezet, met gescheiden gebruikersrechten.

4 Magic Wormhole

We hebben ons tot nu toe gericht op bestandsuitwisselingen binnen het thuisnetwerk. Dit is veiliger en technisch eenvoudiger, omdat de router aan de publieke zijde niet hoeft te worden gepasseerd. In het vervolg van dit artikel gaat het over het delen van data met een apparaat op het internet, zonder online opslag te gebruiken.

Laten we beginnen met het gratis en opensource Magic Wormhole. Deze tool verstuurt bestanden tussen apparaten zonder complexe netwerkconfiguratie zoals portforwarding. Hoe dit precies werkt, lichten we toe in het kader ‘Relay’.

Magic Wormhole is vooral handig voor incidentele, maar veilige bestandsoverdrachten. Het is beschikbaar voor macOS en Linux en kan ook met enkele extra stappen op Windows worden geïnstalleerd. De eenvoudigste manier is via de pakketbeheerder Chocolatey. Installeer deze door PowerShell als administrator te openen en het volgende commando uit te voeren:

Set-ExecutionPolicy Bypass -Scope Process -Force; iex ((New-Object System.Net.WebClient).DownloadString('https://community.chocolatey.org/install.ps1'))

Open daarna de Opdrachtprompt als administrator en voer deze commando’s uit:

choco install -y python
call RefreshEnv
pip install magic-wormhole

Hiermee installeer je de benodigde onderdelen. Gebruik de volgende opdrachten om een bestand of een volledige map (die automatisch gezipt wordt) te verzenden:

wormhole send <volledig_pad_naar_bestand>
wormhole send <volledig_pad_naar_map>

Je krijgt nu een code te zien. Op het ontvangende apparaat, waar Magic Wormhole ook geïnstalleerd moet zijn, voer je het onderstaande commando uit om de overdracht te voltooien:

wormhole receive <ontvangen_code>

Bij elke datatransfer via Wormhole hoort een unieke code.

Relay

De verzender genereert een unieke en leesbare code. Deze wordt handmatig gedeeld met de ontvanger. Zodra de ontvanger dezelfde code invoert, wordt de PAKE-sleutel (Password-Authenticated Key Exchange) berekend. Met deze sleutel wordt een veilige sessie opgezet waarin beide apparaten elkaar kunnen vinden. Indien mogelijk wordt direct een P2P-verbinding opgezet via NAT Traversal-technieken. Lukt dit niet, omdat de apparaten zich bijvoorbeeld achter een strikte NAT of firewall bevinden, dan verloopt de overdracht via een ‘transit relay server’. Deze fungeert uitsluitend als doorgeefluik en slaat geen bestanden op. De data worden bovendien altijd via end-to-end-encryptie verzonden. Dit alles maakt Magic Wormhole een veilige oplossing.

Op deze pagina vind je meer technische details.

5 Syncthing

Wil je bestanden (continu) selectief beschikbaar stellen voor meerdere apparaten, dan is Magic Wormhole minder geschikt. De gratis en opensource synchronisatie-tool Syncthing is hiervoor een betere mogelijkheid. Dankzij TLS kunnen je data veilig versleuteld blijven en net als Magic Wormhole probeert Syncthing apparaten eerst direct te verbinden. Lukt dat niet, ondanks NAT Traversal-technieken, zoals STUN, UPnP en NAT-PMP, dan worden publieke relayservers ingezet, zonder de verstuurde data op te slaan.

Ga naar www.syncthing.net/downloads (macOS, Windows, Linux). Download de Windows-versie door op Latest te klikken en syncthing-windows-setup.exe op te halen. Installeer deze met een dubbelklik. De standaardwaarden kun je behouden en indien gewenst start Syncthing automatisch met Windows op. Bevestig indien gevraagd of de firewall automatisch mag worden aangepast. Even later is de server toegankelijk in je browser via 127.0.0.1:8384.

De Syncthing-server heb je in een oogwenk klaar voor gebruik.

6 Beheer Syncthing

Via Acties / Instellingen kun je op het tabblad GUI een gebruikersnaam en wachtwoord instellen om de GUI-beheermodule af te schermen. Op het tabblad Verbindingen begrens je desgewenst de download- en uploadtransfers. Laat alle opties, zoals NAT traversalinschakelen en Relaying inschakelen, het best geactiveerd. Bevestig je aanpassingen met Opslaan.

In het hoofdvenster selecteer je een map om via Syncthing met andere apparaten te delen. Klik op +Maptoevoegen, vul een naam in bij Maplabel, kies een Map-ID en geef bij Maplocatie het pad op, zoals C:\GedeeldeData. Bevestig met Opslaan. Klik op de toegevoegde map voor details. Gebruik Bewerken voor aanpassingen of om de map eventueel te verwijderen.

Je kunt mooi volgen welke mappen je (hoe) hebt gedeeld.

7 Delen met Syncthing

De map is klaar, maar je moet Syncthing nog vertellen met welke apparaten je deze wilt delen. Daarvoor is minstens een tweede apparaat nodig. Laten we een Android-apparaat als voorbeeld nemen. Download en installeer de Syncthing Fork-app uit de officiële Play Store. Geef met Machtiging verlenen toestemming voor toegang tot je lokale bestanden. Een locatiemachtiging is niet nodig, tenzij je Syncthing alleen op geselecteerde wifi-netwerken wilt gebruiken. De optie Notification Permission schakel je liefst wel in.

Wil je dataverbruik beperken, tik linksboven op het menu-icoon, open Instellingen / Uitvoervoorwaarden en stel Run on Wi-Fi selecteren in (of eventueel Run on specifieke Wi-Fi-netwerken).

Nu moeten beide apparaten elkaar vinden. Open op je pc de Syncthing-beheermodule, ga naar Acties / ID weergeven, en noteer of kopieer dit. Ga op je mobiele apparaat naar Apparaat-ID, open het tabblad Apparaten, tik op de plus-knop, en vul de ID en een geschikte apparaatnaam in. Als beide apparaten in hetzelfde netwerk zitten, wordt de ID waarschijnlijk automatisch ingevuld. Bevestig je invoer.

Herhaal dit op je pc via +Extern apparaat toevoegen in het hoofdvenster. Open daarna een gedeelde map, kies Bewerken, ga naar het tabblad Delen, vink het gekoppelde apparaat aan en bevestig met Opslaan. Accepteer de meldingen in de Syncthing-app op je mobiele apparaat en in het dashboard om de koppeling en het delen te voltooien. De synchronisatie kan beginnen.

Je moet de gevraagde mapsynchronisatie wel nog even bevestigen.

Andere servers

Er zijn nog veel andere servers die je op je pc kunt installeren om bestanden, foto’s en andere data uit te wisselen. Een mogelijke optie is bijvoorbeeld een webserver zoals de gratis Abyss Webserver. Je kunt die met een paar muisklikken installeren en gebruikt standaard poort 8080. Mappen die je vervolgens in de document-rootmap plaatst (standaard C:\Abyss Web Server\htdocs) zijn dan meteen bereikbaar via <hostnaam_of_ip-adres>:8080/<mapnaam>.

Helaas ondersteunen deze webserver en de meeste andere servers voor het delen van data geen NAT Traversal-technieken, laat staan relayservers, waardoor ze van buitenaf moeilijk bereikbaar zijn. Je kunt dan portforwarding op je router instellen, eventueel met DDNS of beter nog: met een VPN. Dit laatste is veiliger, maar technisch uitdagender.

Van binnenuit is deze (web)server alvast makkelijk bereikbaar.

8 Set-up Tailscale

Een eenvoudige oplossing om snel een eigen VPN-netwerk op te zetten is een dienst als Tailscale. Deze vereist aan beide kanten een beperkte configuratie en gebruikt onderliggend ook het WireGuard-protocol om een versleuteld privé-VPN-netwerk op te zetten. Een Tailscale-relayserver zorgt ervoor dat je apparaat bereikbaar is vanaf internet, in principe zonder firewall-instellingen aan te passen of routerpoorten door te sturen.

Ga naar www.tailscale.com/download en download de app voor je besturingssysteem (Linux, macOS, Windows, iOS of Android). We gaan aan de slag met Windows. De installatie verloopt met een paar muisklikken. Start de app en klik nu eerst op Sign up om een account aan te maken. Je kunt hiervoor onder meer een Google- of Microsoft-account gebruiken (voor Personal Use). Terug in de app klik je op Sign in to your network. Na aanmelding klik je op Connect en maakt je apparaat deel uit van het privé-VPN-netwerk van Tailscale, met een ip-adres dat typisch begint met 100.). Aangemeld op de Tailscale-website kun je de status van je netwerk altijd bekijken.

Het eerste apparaat is aan het Tailscale-VPN-netwerk toegevoegd.

9 Externe toegang Tailscale

Een VPN-netwerk met slechts één apparaat heeft weinig zin, dus voegen we snel een tweede toe. We nemen een Android-apparaat als voorbeeld. Download en installeer de Tailscale-app uit de officiële Google Play Store en start deze op. Tik op Get Started / OK / Get Started. Meld je aan met je Tailscale-account en klik na succesvol inloggen op Connect. In het dashboard op de site zie je nu dat je toestel met het VPN-netwerk is verbonden.

Wil je apparaten van andere gebruikers tijdelijk toegang geven tot je VPN-netwerk zonder je eigen inloggegevens te delen, ga dan naar het dashboard op de site en open Users. Klik op Invite external users en vul het e-mailadres van de ontvanger in. Standaard wordt deze als Member toegevoegd, maar je kunt bijvoorbeeld ook Admin selecteren.

Let op: Heb je jezelf via een Google-account aangemeld, dan moet het e-mailadres van de ontvanger ook aan een Google-account gekoppeld zijn om zich hiermee te kunnen aanmelden. De ontvanger hoeft enkel de link in het e-mailbericht te openen, Tailscale te downloaden, zich met dit e-mailadres aan te melden en zijn apparaat aan het VPN-netwerk te koppelen.

Je kunt ook anderen uitnodigen om zich met je Tailscale-netwerk te verbinden.

10 Overdracht met Tailscale

Stel nu dat je op je apparaat een server op poort 8080 hebt draaien (zoals Abyss Webserver), dan kun je deze via Tailscale voortaan makkelijk extern bereiken. Vul in je browser het Tailscale ip-adres van dat apparaat in, gevolgd door het poortnummer, bijvoorbeeld 100.66.72.65:8080. Alle datatransfers van en naar die server verlopen nu veilig binnen de VPN-tunnel van Tailscale.

Via het Tailscale VPN-netwerk is onze server nu ook van buitenaf bereikbaar.

Watch on YouTube