Massatest: 31 ssd's aan de tand gevoeld
Onze laatste grote ssd-test is al weer bijna een jaar geleden en in die tijd is er veel gebeurd. De eerste 5e generatie-modellen hebben de markt inmiddels betreden en ssd's zijn ook een stuk goedkoper geworden. Maar welke moet je nu precies hebben? Om dat voor je uit te zoeken hebben we maar liefst 31 exemplaren getest.
Het staat niet ter discussie dat de komst van de ssd enorme impact heeft gehad op het snelheidsgevoel van onze pc of laptop; een ssd is belangrijker dan een processor met nóg meer cores. Met een ssd start de pc veel sneller op en reageert veel sneller op letterlijk alles wat je van hem vraagt.
Dankzij de steeds lagere prijzen kun je vandaag de dag praktisch geen kant en klare pc meer kopen zonder ssd. En die daling zet ook nog lekker door: vorig jaar kostte de goedkoopste 1TB-ssd’s zo’n 100 euro, inmiddels zijn de prijzen gehalveerd. Alleen gebruikers die vele terabytes aan data willen opslaan, zorgen nog voor enig bestaansrecht van mechanische harde schijven.
Soorten ssd’s
Ssd’s zijn er in allerlei soorten en maten. Allereerst kijken we naar de manier waarop je een ssd fysiek aansluit. Een ssd sluit je normaliter aan op een SATA- of M.2-aansluiting op je moederbord. Tegenwoordig bestaat het gros van de ssd’s uit M.2-PCIe-ssd’s. Deze steek je in een slot op het moederbord van je pc of laptop, en ze zijn naast veel sneller ook lekker praktisch; je hebt geen kabels of een extra stroomaansluiting nodig.
In voorgaande jaren betaalde je iets meer voor deze M.2-ssd’s, tegenwoordig zijn ze goedkoper dan de langzamere SATA-alternatieven. Een moderne desktop-pc heeft één of twee van die sloten, in het hogere segment is drie à vier sloten gebruikelijker. Bij laptops geldt hetzelfde: sommige laptops hebben ruimte voor twee of zelfs drie M.2-ssd’s, maar vooral kleine laptops kunnen niet zomaar worden uitgebreid. Vaak is je enige optie de bestaande ssd te vervangen.
Ssd’s zijn tegenwoordig vrijwel allemaal M.2-ssd’s; de laatste lancering van een SATA-ssd ligt inmiddels enkele jaren achter ons.
Zorg dat je plek hebt voor een M.2-ssd, zoals hier op een moederbord met meerdere M.2-sloten naast elkaar.
Gen4- en gen5-ssd’s
Omdat de ontwikkelingen op gebied van ssd’s hard gaan, duurde het niet lang voordat ook de snelle PCIe-aansluiting zelf een bottleneck werd. Hoewel gen3 met een limiet van circa 3500 megabyte per seconde in staat is om een hele dvd in iets meer dan een seconde weg te schrijven, waren de ssd’s zelf al tot meer in staat. Met gen4 werd de grens in 2019 verdubbeld naar 7000 megabyte per seconde en afgelopen jaar kwamen moederborden op de markt met een gen5-aansluiting met een theoretische doorvoersnelheid van circa 14.000 MB/s!
PCIe is backwards compatible, maar het traagste onderdeel bepaalt de maximale snelheid. Een dure gen5-ssd kopen voor je oude gen3-moederbord is daarom weinig zinvol. Het zijn dan ook gen4-ssd’s die momenteel het best in de markt liggen. Gen5 is pas net uit en extreem duur, gen4-ssd’s kosten tegenwoordig net zoveel of zelfs minder dan oudere gen3-ssd’s waar weinig fabrikanten nog naar omkijken.
Hoe beoordelen we een ssd?
Bij het testen en beoordelen van een ssd is het vooral belangrijk om na te denken over het gebruiksdoel. Zo is de ene ssd beter geschikt voor licht gebruik of als extra ssd om bijvoorbeeld games van te laden, terwijl andere beter zijn als primaire drive voor je besturingssysteem of voor zware scenario’s, zoals foto- of videobewerking.
We hebben onze test dan ook bewust gericht op duidelijke praktijksituaties, die het best worden gesimuleerd door de benchmarks PC Mark 10 en 3D Mark. Hoe gaat de ssd om met kort intensief gebruik (Quick Test), hoe gaat de ssd om met actief gebruik als OS-schijf (Full Test), hoe gaat de ssd om met een extreem intensief scenario (Consistency test)?
Die praktische scenario’s geven niet dezelfde extreme getallen van sequentiële tests die fabrikanten graag gebruiken in hun marketing, maar geven wel een beter beeld van welke ssd nu echt beter is in de praktijk. Ter controle nemen we de sequentiële test (ATTO Benchmark 2M Test) wel mee. De ssd-gamescore in de tabel is een eigen berekening die we maken op basis van wat wij belangrijk vinden voor games: laadtijd in drie games plus de tijd die nodig is voor installeren en updaten. De rangorde bij de scores wijkt iets af van die in 3D Mark omdat die ook naar extra zaken kijkt, zoals recording en streaming.
Meerwaarde van een snelle ssd
Wanneer heb je nu écht zo’n rappe ssd nodig? Dat is de cruciale vraag waarop we het antwoord in drie groepen verdelen.
Als je een high-end systeem hebt waarop je zware applicaties uitvoert (denk aan videobewerken), dan profiteer je zonder twijfel.
Als je slechts een lichte pc-gebruiker bent (denk aan browsen of tekstverwerken), dan heeft het welgeteld nul meerwaarde. Omdat je tegenwoordig al rappe gen4-ssd’s kunt vinden voor de prijs van oudere SATA- of gen3-ssd’s kun je ook als lichte pc-gebruiker beter voor een gen4-ssd kiezen.
En voor gamers? Al jaren is het uitgangspunt dat een ssd in games wel kortere laadtijden oplevert dan een harde schijf, maar dat de meerwaarde van een extra snelle ssd nihil is. Kortom, gamers kregen het advies om vooral een grotere ssd te kopen. Maar sinds de introductie van Microsoft DirectStorage staat dat advies onder druk. Op moment van schrijven is er pas één game die deze techniek op de pc toepast. Daar zagen we overigens wel dat een snellere ssd tot iets hogere framerates kan leiden. We adviseren fanatieke gamers dan ook niet té laag in te stappen en een ssd te overwegen die goed presteert in onze gewogen gamescore.
Een 4bit-ssd is vooral interessant als de prijs laag moet zijn.
Welke capaciteit?
Een bekend fenomeen is dat grotere ssd’s sneller zijn dan kleinere varianten. Althans, in de benchmarks, want vlot je pc starten kan elke ssd wel. Vanaf 1 terabyte is dat effect praktisch verwaarloosbaar, zo bleek uit onze recente test met verschillende capaciteiten van dezelfde ssd.
De 1TB-ssd’s zijn inmiddels zo goedkoop geworden, dat het prijsverschil met kleinere ssd’s heel klein is. Het is niet zinnig om veel opslag te kopen als je die niet nodig hebt, maar het loont absoluut om niet té zuinig te zijn. Een grotere ssd geeft je immers iets betere prestaties, een hogere betrouwbaarheid (minder slijtage per geheugencel), plus extra capaciteit voor de toekomst.
Ssd’s met een opslagcapaciteit vanaf 1 TB zijn sneller dan dezelfde ssd’s met minder opslagcapaciteit.
Sommige ssd’s worden inclusief heatsink verkocht.
Koopadviezen
We hebben voor dit artikel 31 verschillende ssd’s getest. We kiezen er daarom voor om de beste ssd’s voor verschillende doeleinden uit te lichten. In de meeste categorieën is de concurrentie echter stevig en zijn de onderlinge verschillen tussen de beste en bijna-beste soms erg klein. Daarbij wisselen de prijzen van dag tot dag. We zetten bij elke categorie dan ook enkele alternatieven. Zie je dat een van die alternatieven veel goedkoper is, dan kun je daar in de praktijk je voordeel mee doen.
Voor (semi)professioneel gebruik
In zware applicaties maakt een rappe ssd een wezenlijk verschil. Denk daarbij aan foto- of videobewerking, of andere taken waarbij je actief werkt met grote bestanden. Dit zijn vaak (semi)professionele doeleinden, waarbij zaken als prestaties, stabiliteit en ondersteuning zwaarder wegen dan de prijs.
De Samsung 990 Pro maakte een valse start door fouten in de firmware, maar dankzij firmware-updates is het een ssd waar elke (semi)pro lastig omheen kan. Hij presteert consequent in de top en is vooral in extreme scenario’s met ruime marge onverslaanbaar, zelfs de gen5-ssd’s blijven hier achter. Samsung heeft ook met marge de best uitgevoerde software met vlot uit te voeren software- en firmware-updates. Het is de consistentie van prestaties, de zekerheid en de software waardoor de Samsung 990 Pro onze keuze is voor deze doelgroep.
Andere goede ssd’s voor professionele gebruikers zijn de WD Black SN850x, Kingston Fury Renegade, Kingston KC3000, Transcend MTE250H/S, Corsair MP600 Pro LPX/XT en de Seagate Firecuda 530.
De Samsung 990 Pro heeft alle eigenschappen die professionele gebruikers nodig hebben.
Samsung 990 Pro 2TB
De beste ssd voor (semi)pro's
Voor gamers
Gebruik je je pc vooral voor gamen, dan is de gen5 Corsair MP700 de snelste ssd in deze test. Deze is opvallend genoeg flink rapper dan de eveneens gen5 Gigabyte Aorus 10000. Torenhoge prijzen weerhouden ons er echter van om gen5-ssd’s nu al aan te raden. Ons advies gaat dan ook uit naar de WD Black SN850x, met aardige marge de snelste gen4-ssd in deze test, sneller nog dan de Aorus 10000. Dit geldt ook voor PS5-bezitters, een PlayStation is van binnen namelijk niet zo heel veel anders dan een pc.
Een goed alternatief is de significant goedkopere WD Black SN770. Het gebrek aan een DRAM-cache maakt de SN770 wel minder geschikt voor PlayStation-gebruik. De SN850X is een veel veiligere aanrader als je gewoon een goede allrounder wilt hebben.
Andere interessante ssd’s voor gamers zijn de Corsair MP700, Samsung 990 Pro, Kingston KC3000, Kingston Fury Renegade, Corsair MP600 PRO LPX/XT en de MSI M480.
Gamers kunnen niet om de WD Black SN850x heen.
WD Black SN850x
De snelste gen4-ssd voor gamers
Voor non-stop gebruik
Om goed tot zijn recht te komen in een scenario bij non-stop gebruik, moet een ssd daar eigenlijk specifiek voor ontwikkeld zijn. In de consistency-test worden ssd’s vele uren aan het werk gezet, terwijl de meeste ssd’s de rustmomenten juist hard nodig hebben om wat zaken op orde te brengen.
In dit segment is de Samsung 990 Pro niet te verslaan, gevolgd door de Corsair MP600 Pro LPX (of XT) en de Kingston Fury Renegade. Aan de scores kunnen we zien dat het verschil met de rest in deze test opvallend groot is.
De Samsung 990 Pro is uitermate geschikt voor taken waarbij de ssd langdurig intensief gebruikt wordt.
Kingston Fury Renegade
Een van de betere ssd's als het gaat om non-stop gebruik
De beste budget-ssd
Ga je vooral voor een lage prijs, dan zien we twee ssd’s de hand opsteken. De Kingston NV2 en de WD Black SN770. De Kingston NV2 is in principe de allergoedkoopste ssd die je kunt kopen. Het is zeker geen hoogvlieger, maar voor simpel thuisgebruik is het meer dan prima.
Toch kunnen we de WD Black SN770 lastig negeren, want die scoort veel beter voor een redelijk bescheiden meerprijs. En dan krijg je ook een theoretisch duurzamere TLC-SS-ssd voor je geld. Dus mocht je toch íéts ruimte in je budget hebben, dan adviseren we om net wat hoger te gaan zitten, maar als dat echt niet kan, hoef je je met een NV2 ook niet te schamen. Andere interessante budget-ssd’s zijn de Crucial P3 Plus en Kingston KC3000.
Als je vooral een scherpe prijs wilt, dan zijn de Kingston NV2 en WD Black SN770 interessante opties.
WD Black SN770
Net niet de goedkoopste, wel heel goed
De beste prijs-prestatie
Voor de beste prijs-prestatieverhouding, en eigenlijk een soort allround advies, stellen we een aantal eisen. Zo willen we naast dat deze ssd goed presteert en niet te duur moet zijn, ook dat het een 3bit-TLC-model is met een DRAM-cache, oftewel een mooi compleet pakket voor een eerlijke prijs.
Gezien de sterke concurrentie is dit een zwaar bevochten titel, en een die vanwege de wisselende prijzen zo naar een van de verderop genoemde alternatieven zou kunnen gaan. Toch is het op dit moment de Kingston KC3000 die er als beste uitkomt: consistent top- of subtop-prestaties, maar dan voor net wat minder geld dan zijn directe concurrenten. Maar verlies die concurrentie dus niet uit het oog, want de WD Black SN850X, Kingston Fury Renegade, Transcend 250H/S, Crucial P5 Plus en de Corsair MP600 Pro LPX/XT zijn eveneens zeer interessante ssd’s.
De Kingston KC3000 biedt een uitstekende balans tussen prijs en prestaties.
Kingstond KC3000 1TB
Goede ssd met prima prijs-prestatieverhouding
De beste 4TB-ssd
Lang niet alle modellen zijn in capaciteiten groter dan 2 TB leverbaar. Minder concurrentie leidt tot hogere prijzen per gigabyte en grotere verschillen onderling.
Gaat het je puur om goedkoop volume, dan is de Kingston NV2 verreweg het goedkoopst, maar dan geef je alsnog 230 euro uit aan een ‘budget-ssd’.
We gaan er gemakshalve vanuit dat iemand die veel wil opslaan ook actief met de data bezig is. De Transcend 250S is dan weliswaar met 319 euro een stukje duurder, maar alsnog verreweg de goedkoopste ssd die zowel technisch als qua prestaties tot de subtop behoort. Andere 4TB-ssd’s zijn een stuk duurder voor in de praktijk te kleine verschillen.
Bij de juiste prijs kun je echter ook kijken naar de Kingston KC3000, WD SN850X of de Kingston Fury Renegade.
Als je vooral veel data wilt opslaan, dan heeft Transcend de interessantste ssd.
Transcend 250S 4TB
De goedkoopste 4TB-ssd met prima prestaties
Resultaten
In onderstaande afbeeldingen vind je de testresultaten van de geteste ssd's.
Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.
Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.
Conclusie
Inmiddels mogen we de markt van gen4-ssd’s volwassen noemen. Het resultaat is een ruime collectie aan ssd’s die zichzelf toppers of subtoppers mogen noemen, en ook de budget-ssd’s van afgelopen jaar doen het nog uitstekend. Dat alles zorgt voor alsmaar dalende prijzen en daarmee worden snellere ssd’s toegankelijker en aantrekkelijker.
Het enige ‘nadeel’: we hebben weliswaar heel wat ssd’s genoemd, maar er zijn alternatieven die er nauwelijks voor onderdoen en die met een kleine prijsdaling interessanter zouden kunnen zijn. Met andere woorden: onze aanraders zijn uitstekende uitgangspunten, maar blijf altijd scherp op de prijzen letten voordat je een ssd koopt.
De Corsair MP700 en de Gigabyte Aorus 10000 zijn de eerste twee gen5-ssd’s op de Nederlandse markt.
Powered by
