Vaak zijn de gegevens die je in Excel gebruikt het resultaat van data die je uit een andere bron hebt geïmporteerd. Het gebeurt zelden dat alle informatie hierbij in kolommen is verdeeld op de manier zoals je het graag hebt. Soms moet je gegevens die samen in een cel staan nog splitsen, terwijl je andere data weer wilt samenvoegen. Het klinkt tijdrovend, maar dat is het niet …

Het is prettig om lijsten met gegevens met Excel te verwerken, omdat je daar gemakkelijk de data kunt sorteren en analyseren. Toch gebeurt het regelmatig dat je je plots realiseert dat je een deel van de tekst wilt combineren, zoals voor- en achternamen of steden en postcodes. Andersom gebeurt net zo vaak. In een kolom staan deze gegevens samengevoegd, terwijl je de voor- en achternamen of andere data graag over verschillende kolommen wilt verdelen. Er zijn verschillende oplossingen afhankelijk van de situatie.

Snel aanvullen op basis van patronen

De allereerste oplossing die je absoluut moet kennen, is de functie Snel aanvullen. Deze handigheid is beter bekend onder de toepasselijke Engelse naam Flash Fill. Het komt erop neer dat Excel zelf patronen in de gegevens herkent waardoor jij heel makkelijk kunt vragen om gegevens te verwerken zoals jij het wilt. Het mooie van Snel aanvullen is dat je geen enkele formule hoeft te kennen. Het enige wat je moet weten is dat het knopje naar deze functie in het tabblad Gegevens bij Hulpmiddel voor gegevens staat. Je herkent de knop aan het kleine bliksempje (de flash). Of je gebruikt de sneltoets Ctrl+E.

Het is misschien even zoeken naar de knop Snel aanvullen.

Combineren

Het wordt duidelijker met dit voorbeeld. Het uitgangspunt is een lijst met winnaars van de Elfstedentocht door de jaren heen. Er is een kolom voor het jaar van de wedstrijd, voor de datum, voor de voornaam met achternaam en de woonplaats van de winnaar. Veronderstel dat je graag de voornaam en de achternaam samen met het jaar in één kolom wilt hebben, dan typ je deze gegevens van de eerste winnaar met het jaar erachter in cel E2. Hierdoor weet Excel welke gegevens je wilt combineren en ook hoe. Daarna druk je op Enter om te bevestigen. Vervolgens selecteer je de cel daaronder, E3 dus, en klik je op de knop Snel aanvullen (of nog beter, je drukt op Ctrl+E). Hierdoor vult Excel in één keer alle deze gecombineerde gegevens in van alle onderstaande cellen.

Typ de gegevens zoals je ze wilt zien en druk dan op Ctrl+E om de rest te laten aanvullen.

Splitsen

In plaats van te combineren, kun je met Snel aanvullen uiteraard ook gegevens splitsen. In onze voorbeeldlijst staan de voor- en achternamen samen in één cel. Met Snel aanvullen is dat zo geregeld. In een nieuwe kolom typ je de voornaam in de bovenste cel. Je drukt op Enter en plaatst de muisaanwijzer in de cel daaronder. Vervolgens druk je op Ctrl+E en alle voornamen van de winnaars worden automatisch gegenereerd in de cellen daaronder.

Soms moet je Excel een beetje helpen bij het interpreteren van het patroon, zoals bij het losmaken van de achternamen. De eerste winnaar heet Minne Hoekstra, de tweede Coen de Koning en er zit bijvoorbeeld ook Lenie van der Hoorn bij. Als je in een nieuwe kolom bovenaan Hoekstra zou typen en je zou op basis van die achternaam de functie Snel aanvullen toepassen, dan verschijnen daaronder alleen de basiswoorden van de achternamen, zoals Hoekstra, Koning en Hoorn.

Je vermijdt dit door als referentie een achternaam met tussenvoegsel te gebruiken. In dit geval gebruik je bijvoorbeeld als referentie C3 Coen de Koning. Daarna typ je in de nieuwe kolom bij F3 de volledige achternaam de Koning, je bevestigt met Enter en je gebruikt Ctrl+E. Je zult zien dat Excel hierdoor begrijpt dat er ook achternamen bij staan met tussenvoegsels.

Excel houdt rekening met tussenvoegsels in de achternamen. 

Plaats een vinkje bij de optie Automatisch snel aanvullen.

De ampersand-operator

Een andere manier om tekst in Excel te combineren is door gebruik te maken van de ampersand-operator. Dat is het &-teken. Selecteer de cel C2 waar je het gecombineerde resultaat wilt zien en typ bijvoorbeeld =A2&B2. Hierdoor zullen in deze cel de gegevens van A2 verschijnen en onmiddellijk daarachter staan de gegevens van B2. Als in A2 de voornaam Gomez staat en in B2 Adams, dan verschijnt in C3 automatisch GomezAdams.

Waarschijnlijk wil je een spatie tussen de voor- en achternamen invoegen. Die spatie plaats je tussen aanhalingstekens en dan wordt de formule =A2&" "&B2. Alles wat je tussen aanhalingstekens plaatst, wordt letterlijk ingevoegd. In mensentaal lees je deze formule als: plaats de inhoud van A2, met daarachter een spatie en daarna de inhoud van cel B2.

Om de resterende cellen met dezelfde formule te vullen, selecteer je de vulgreep (het vierkantje) in de rechterbenedenhoek van de cel die de formule bevat. Sleep die omlaag om de rest van de cellen met dezelfde formule te vullen. Excel zal de formule automatisch aanpassen met de juiste celverwijzingen.

De ampersand verbindt beide cellen en de spatie met elkaar.

Maak het jezelf gemakkelijk en gebruik voor formules in het Lint de categorie Functiebibliotheek.

De formule TEKST.COMBINEREN

In dit voorbeeld willen we alle steden samenbrengen die in kolom A worden opgesomd, maar willen we ook dat Excel de lege cellen negeert. Selecteer eerst de cel waar het resultaat moet komen. In dit geval is dat cel C2. In het uitklapmenu van het functieboek Tekst selecteer je TEKST.COMBINEREN. Hierdoor verschijnt de pop-up Functieargumenten waardoor je eigenlijk geen vergissingen kunt maken. Overigens verschijnt op de Mac het paneel Functieargumenten niet in een pop-up, maar in een zijbalk.

In de pop-up/zijbalk moet je eerst het scheidingsteken definiëren. In dit geval willen we dat er een liggend streepje tussen de elementen van de opsomming komt. Daaronder bepaal je wat Excel moet doen wanneer het lege cellen tegenkomt. Als je wilt dat de formule de lege cellen moet negeren, dan typ je WAAR. Als de lege cellen niet mogen genegeerd worden, dan typ je ONWAAR. In het derde veld selecteer je de cellen die Excel moet combineren. Je kunt die simpelweg selecteren door te slepen. Bevestig door in het pop-venster op de knop OK te klikken. Hierdoor verschijnt het resultaat in cel C2 en bovenaan in het formulevak lees je:

In één cel worden alle plaatsnamen uit kolom A gecombineerd.

De formule KLEINE.LETTERS

Stel dat je een distributielijst met e-mailadressen wilt samenstellen waarbij de namen van personen automatisch worden omgezet naar hun persoonlijke e-mailadressen. In kolom A staan alle voornamen en daarnaast in kolom B alle achternamen. Voordat je aan de samenstelling begint (zie de volgende paragraaf), moet je eerst iets anders doen. In zo’n e-mailadres wil je immers geen hoofdletters gebruiken. Daarom haal je bij alle voornamen de hoofdletters weg door in alle cellen van kolom C de formule KLEINE.LETTERS te gebruiken. C2 krijgt deze formule:

Om de achternamen ook te ontdoen van hun hoofdletters gebruik je voor D2 deze formule:

Op die manier zijn de namen klaar om later om te zetten naar e-mailadressen.

Met de functie KLEINE.LETTERS halen we eerst de hoofdletters van de namen weg.

De formule TEKST.SAMENVOEGEN

In kolom E wil je alle e-mailadressen genereren met de functie TEKST.SAMENVOEGEN. Zo’n e-mailadres moet er als volgt uitzien: voornaam.achternaam@domein.nl. De voornamen staan in kolom C en in kolom D staan de achternamen. Selecteer cel E2 en open het formuleboek Tekst. Daar kies je de formule TEKST.SAMENV. In de pop-up/zijbalk Functieargumenten bouw je stap voor stap op wat moet worden samengevoegd.

Aanvankelijk staat er in de pop-up slechts één leeg vakje. Daar selecteer je de eerste cel die je wilt gebruiken voor de samenvoeging: de voornaam zonder hoofdletter (C2). Klik op het plusteken onder dit vakje om het tweede element toe te voegen. Dat is de punt. Typ in dit veld een punt tussen aanhalingstekens: ".". Weer klik je op het plusteken om een derde element toe te voegen, namelijk de achternaam zonder hoofdletter: D2.

Het laatste element is het apenstaartje gevolgd door de domeinnaam. Hiervoor plaats je weer een leeg vak en daar typ je "@domein.nl". Klik op OK en dan verschijnt het volledige e-mailadres. Het enige dat je nog moet doen, is de formule naar beneden slepen, zodat die wordt toegepast op alle onderstaande cellen. De volledige formule ziet er dus als volgt uit:

De functie TEKST.SAMENVOEGEN heeft overigens een limiet van 253 tekens.

In de pop-up/zijbalk Functieargumenten bouw je de formule stap voor stap op.

De formule TEKST.SPLITSEN

Soms ontvang je een lijst waarbij te veel data in dezelfde kolom bij elkaar zijn gebracht. Zoals hier onze lijst van astronauten die voet op de maan hebben gezet. Als je deze gegevens wilt splitsen over drie kolommen (naam, project en periode), dan kun je dit in een handomdraai fiksen met de formule TEKST.SPLITSEN.

Selecteer de cel waar de eerste nieuwe kolom moet beginnen en dan open je opnieuw het formuleboek Tekst waar je de functie TEKST.SPLITSEN kiest. In het eerste cel van de pop-up/zijbalk selecteer je de cel die gesplitst moet worden. Hier is dat A1. Daarna kies je het scheidingsteken dat Excel moet gebruiken om de splitsing uit te voeren. In dit voorbeeld is dat een spatie gevolgd door een koppelteken en dan weer een spatie ofwel " – ". Klik op OK en op die manier heb je onmiddellijk drie nieuwe kolommen waar de gegevens afzonderlijk zijn ingevuld.

Selecteer de cel die gesplitst moet worden en het scheidingsteken.

Tijdens het persevent van Sony op het Europese hoofdkwartier in Weybrigde in het Verenigd Koninkrijk werden de nieuwe soundbars en tv's van 2025 aangekondigd. Het bedrijf zegt het misschien niet met zoveel woorden, maar de boodschap is duidelijk: minder frequente updates van alle modellen, en miniled blijft de technologie voor het topmodel.

 De 2023 A95L qd-oled-tv heeft twee jaar in het aanbod gestaan, ondanks het feit dat er vorig jaar wel degelijk een nieuw paneel beschikbaar was. In 2025 krijgt het model wel een update. De Bravia 8 II - te lezen als Bravia 8 Mark 2 - zal uitgerust zijn met het nieuwste (3e generatie) qd-oled-paneel van Samsung Display. Sony claimt dat dit paneel een 25% hogere piekhelderheid zal leveren ten opzichte van de A95L. Als we kijken naar wat Samsung Display (de panelfabrikant) claimde op CES, dan kan dit paneel tot 4.000 nits piekhelderheid leveren. We vermoeden dat Sony daar onder zal blijven, het merk is over het algemeen wat voorzichtiger en pusht zijn oled-panelen niet tot het uiterste op het gebied van piekhelderheid. Opmerkelijk genoeg vermeldde Sony expliciet dat de Bravia 8 II goedkoper zal zijn dan de A95L, maar concrete prijzen zijn er nog niet. De Bravia 8 II zal beschikbaar zijn in 55 en 65 inch.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De Bravia 5 en Bravia 3

Verder naar onder in de line-up worden de Bravia 5 en Bravia 3 aangekondigd, ze vervangen respectievelijk de X90L en de X75WL. De Bravia 5 wordt uitgerust met de XR-processor (ook te vinden op de hogere modellen) en een XR Backlight Master Drive, een miniled-achtergrondverlichting die zes keer meer zones zal gebruiken dan de X90L. Hij zal beschikbaar zijn in 55, 65, 75,85, en 98 inch. De Bravia 3 is een instap 4K-model met direct led-achtergrondverlichting en de X1-processor. Dit model zal beschikbaar zijn in 43, 50, 55, 65, 75, en 85 inch. Beide modellen ondersteunen Dolby Vision en Dolby Atmos.

Demo's van nieuwe modellen

Sony toonde een aantal demonstraties van de nieuwe modellen, in vergelijking met een aantal concurrenten (dat waren uiteraard 2024-modellen). De Bravia 8 II stond opgesteld naast de voorganger de A95L, een Sony referentie studiomonitor, en een LG G4 en Samsung S95D. Zowel in Vivid Mode als de Filmmaker Mode (of vergelijkbaar want Sony gebruikt geen Filmmaker Mode) liet de Bravia 8 II een sterke indruk na. Zijn beelden leunen erg dicht tegen de studioreferentie aan. Kleuren in zeer heldere accenten zijn beter, en donkere gradaties worden nauwkeuriger weergegeven.

De Bravia 5 stond opgesteld naast een X85L (wat overigens een ietwat vreemde vergelijking is, want het toestel vervangt de X90L) en een Samsung QN85D. De XR Backlight Master Drive geeft de Sony flink wat extra helderheid en een duidelijke verbetering in contrast. Sony toonde ook een nieuwe techniek voor ruisonderdrukking bij oude bronnen (SD-content zoals Friends). Dat presteerde in sommige gevallen goed, maar liet in andere gevallen meer ruis zien. Mogelijk verfijnt Sony dit nog voordat het model op de markt komt. Het feit dat de testen in Vivid beeldmode gedaan werden, maakt de vergelijking ook moeilijk, vermits fabrikanten daar vaak veel vrijheid nemen.

Audioverwerking, beeldverwerking en Studio Calibrated

Op het gebied van beeldverwerking liet Sony dit keer geen belangrijke nieuwigheden zien. Ons oordeel over het nieuwe ruisonderdrukkingsalgoritme dat tijdens de Bravia 5 demo getoond werd, laten we nog even achterwege totdat we het zelf kunnen testen. De Bravia 3 heeft een nieuw algoritme voor beeldkwaliteit, maar dat werd alleen in Vivid-mode getoond en dat is een test waaruit weinig op te maken valt.  

©Eric Beeckmans | ID.nl

Sony benadrukte verder nog de aanwezigheid van Voice Zoom 3 op de Bravia 8 II en Bravia 5. Daarmee kan de processor nauwkeurig stem of dialogen isoleren van de rest van de audio. Zo kun je die selectief versterken (voor film kijken ’s avonds) of verzwakken (om de commentator bij sport wat stiller te maken).

De tagline van Sony, ‘Cinema is coming home', wil de fabrikant garanderen met een aantal Studio Calibrated beeldmodes: Netflix Adaptive Calibrated Mode, Prime Video Calibrated Mode en Sony Pictures Core Calibrated Mode. Die modi zijn specifiek in samenwerking met de respectievelijke streamingdienst opgezet. Voor alle andere content is er de ‘Professional’-beeldmode.

Tweejaarlijkse cyclus en miniled als toptechnologie

Net als vorig jaar heeft Sony alleen een deel van line-up vernieuwd. Dat is een aanpak die we toejuichen, want het maakt de verbeteringen die een nieuw model krijgt veel duidelijker. Sony kan daar eventueel nog wel van afwijken, bijvoorbeeld als een model het slecht doet in de markt. Maar we hopen dat dit voorbeeld navolging krijgt.

De 2024 Bravia 9 - een miniled-model - geldt nog steeds als het topmodel, ondanks de vernieuwde Bravia 8 II QD-OLED. Sterker nog, Sony kondigde voor volgend jaar een RGB-miniled technologie aan die duidelijk voorbestemd is om het nieuwe topmodel te worden.

Wat is een rgb-miniled achtergrondverlichting?

De achtergrondverlichting is het onderdeel van een lcd-tv dat licht produceert. Dat kunnen witte leds zijn, maar een moderne premium lcd-tv gebruikt doorgaans talloze minileds die blauw licht produceren, dat via een quantum dot-folie wordt omgezet naar wit licht. De leds worden onderverdeeld in zones die de processor individueel kan aansturen om het contrast te verbeteren. In donkere zones dimt hij het licht, in heldere zones kan hij de leds sterker aansturen. Om kleur te produceren wordt elke pixel met behulp van een kleurfilter opgedeeld in een rode, groene en blauwe subpixel.

©Sony

RGB-miniled technologie vervangt dit systeem door trio's van rode, groene en blauwe minileds te gebruiken die samen wit licht creëren, waardoor de quantum dot-laag overbodig wordt. Omdat er nog steeds veel minder leds dan pixels zijn, blijft het kleurenfilter nodig om per pixel de juiste kleuren te creëren. Net zoals bij een huidige miniled-tv worden de leds onderverdeeld in zones om het contrast te verbeteren.

©Sony

Maar deze technologie kan nog een stapje verder gaan. Als de processor detecteert dat er in een bepaalde zone enkel groen licht nodig, dan kan hij de rode en blauwe leds uitschakelen. Dat is alvast veel efficiënter dan het overbodige licht weg te filteren.

Wachten tot 2026 voor nog rijkere, helderdere kleuren

Sony claimt dat dit soort achtergrondverlichting een piekhelderheid van 4.000 nits en kleurbereik van 99 % P3 kan bereiken en 90% Rec.2020. Dat is een flinke upgrade ten opzichte van de beste tv’s die momenteel wel 4000 nits halen, maar eerder 95% P3 en 75% Rec.2020 leveren. Concreet kan een rgb-miniled veel helderdere kleuren tonen, die toch erg intens zijn.

©Sony

Daarnaast zijn ook meer nauwkeurige kleurgradaties mogelijk, en dat zowel in heel donkere als heel heldere tinten. Een aangezien meer en meer filmmakers vaak erg donkere scènes gebruiken, zou dat een welkome verbetering zijn. De technologie heeft nog twee extra voordelen. Ze is schaalbaar naar grote tv-maten. En een rgb-miniled tv zou ook een betere kijkhoek hebben, al liet Sony niet weten hoe dat gerealiseerd wordt. Sony zal een eerste model vermoedelijk in 2026 lanceren.

Ook bij audio een beperkt aantal nieuwe modellen

Net als bij de televisies worden ook de audioproducten niet meer elk jaar vernieuwd zo blijkt. Vorig jaar kreeg de top van het aanbod een make-over, dit jaar is de onderste helft aan de beurt. De Bravia Theatre Bar 6 is een 3.1.2 soundbar met subwoofer. De Bravia Theatre System 6 is een 5.1 soundbar met bijgeleverde surroundluidsprekers en subwoofer. Beide ondersteunen Dolby Atmos, DTS:X, Voice Zoom 3. We kregen een korte demo van de vernieuwde Bravia Bar 6, die een duidelijk vollere en stevigere klank produceerde dan de voorganger.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Daarnaast zijn er ook twee optionele accessoires. De Bravia Theatre Rear 8 bestaat uit één paar draadloze surroundluidsprekers die je kunt gebruiken om de Bar 6 uit te breiden. De Bravia Theatre Sub 7 is een compacte draadloze subwoofer van 100W.

Bekijk andere Sony-tv's op Kieskeurig.nl:

Moet je regelmatig e-mail verzenden naar meerdere contacten, dan win je veel tijd door in Outlook met contactgroepen te werken. Hierdoor hoef je niet telkens de namen van de afzonderlijke ontvangers typen. Bovendien loop je op die manier nooit het risico dat je iemand per ongeluk vergeet.

Toevoegen aan contactpersonen

Met een e-mailgroep kun je bijvoorbeeld de volledige leesclub, de collega’s van de afdeling, of een vriendengroep bundelen. Zo’n mailgroep is ook superhandig voor wie regelmatig een nieuwsbrief verstuurt.

Zorg eerst dat de mensen die deel zullen uitmaken van de e-mailgroep in de lijst Contactpersonen van je mailprogramma staan. Dat kun je bijvoorbeeld doen door een e-mail te openen waarin het e-mailadres van deze persoon staat. Klik met de rechtermuisknop op dit e-mailadres. Hierdoor opent de fiche van deze persoon. Onder de naam van deze persoon klik je op de drie puntjes en dan selecteer je Toevoegen aan contactpersonen.

Voeg het e-mailadres toe aan de lijst met contactpersonen.

Groep samenstellen

Daarna kun je een groep maken. Klik op het pictogram Groepen in de linkerkolom van Outlook. Linksboven zie je de knop Nieuwe e-mail, maar als je op het pijltje daarnaast klikt, kun je Nieuwe groep selecteren. In de pop-up geef je deze groep een duidelijke naam. Bij Beschrijving vul je het doel van de groep in. De groepsleden zullen een e-mail ontvangen waarin dit aan hen wordt meegedeeld. Daarna klik je op de blauwe knop Maken. In de volgende stap kun je de leden van de groep toevoegen. Aan de linkerkant bij Groepen verschijnen alle groepen die je op die manier hebt aangemaakt. Om extra leden toe te voegen selecteer je eerst de groep en daarna klik je op Leden toevoegen. Dat kan door het e-mailadres in te typen.

Je kunt eindeloos veel leden aan een groep toevoegen.

E-mail sturen naar de groep

Om vanuit naar een groep in één keer een e-mail te versturen naar alle leden, selecteer je de betreffende groep aan de linkerkant en klik je rechtsboven op de knop E-mail verzenden. In het Aan-vak zal automatisch de naam van de groep verschijnen. Je kunt de muisaanwijzer boven de groepsnaam houden en even wachten; dan verschijnen de beschrijving van de groep en de namen van de leden.

Een groep verwijder je door met rechts op de naam van de mailgroep te klikken en te kiezen voor Verwijderen. Links in het menu onder Verwijderd staan alle verwijderde items. Hier kun je later de mailgroep nog uit terughalen.

Hou de muisaanwijzer boven de groepsnaam, dan verschijnen de details.