De meeste mensen kennen VLC media player omdat het een 'alleseter' is. Het programma speelt alle filmbestanden af die in de praktijk voorkomen. Minder bekend zijn de geavanceerde functies van VLC en juist daar richten we ons op in dit artikel, want je kunt er nog veel meer mee!

In de basis is VLC uiteraard een afspeelprogramma en daar moet je het ook voor blijven gebruiken. De opties die we bespreken in dit artikel zijn een aangename bijkomstigheid. Niet alle trucjes zijn handig voor iedereen. Gebruik ervan wat je leuk lijkt. Probeer de trucjes vooral uit, dan merk je meteen hoe krachtig VLC eigenlijk is en hoe weinig je er van gebruikt. We gaan VLC niet uitvoerig tweaken, dus de basisfunctionaliteit zoals je VLC nu al gebruikt blijft behouden. Om aan de slag te gaan met deze masterclass heb je VLC nodig en dat programma vind je hier. We gebruiken in dit artikel de Nederlandse taaloptie van VLC. Is jouw VLC misschien Engelstalig? Schakel dan (al dan niet tijdelijk) over naar de Nederlandse taal om de stappen beter te kunnen volgen. Ga naar Tools / Preferences en pas de taal aan bij Menus language.

Tip 1 - Standaardspeler

VLC speelt alles wat met videobestanden te maken heeft probleemloos af. Toch kan het gebeuren dat voor bepaalde bestanden een andere programma opstart zodra je dubbelklikt op een videobestand. Bekende programma's die zichzelf dit recht toe-eigenen zijn Windows Media Player en iTunes. In dat geval kun je opnieuw instellen dat VLC wordt gebruikt als je op een videobestand dubbelklikt. Ga naar het configuratiescherm van Windows en ga naar Programma's / Standaardprogramma's / Standaardprogramma's instellen. Zoek in de lijst naar VLC media player en selecteer deze door er op te klikken. Bevestig met Dit programma als standaardprogramma instellen.

©PXimport

Wil je VLC niet als je standaard afspeelprogramma? Dan kun je je videobestanden nog steeds afspelen met VLC. Start VLC en sleep het videobestand dat je wilt afspelen naar het VLC-venster. Uiteraard kun je ook het menu Media / Bestand openen gebruiken.

Tip 2 - Ondertiteling

Ondertiteling en films zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, maar technisch gezien zijn de componenten meestal gescheiden. Als je een mkv-videobestand afspeelt, is de ondertiteling mogelijk wel 'ingebakken'. Dit geldt ook voor dvd's die je afspeelt met VLC. Kijk tijdens het afspelen bij Ondertiteling / Ondertitelspoor. Soms zie je hier een aanduiding van de taal, maar er kan ook Track 1, Track 2 enzovoorts staan. In dat geval is het een kwestie van uitproberen om de juiste taal te vinden.

©PXimport

Tip 3 - Externe ondertiteling

Meestal is de ondertiteling van een film een apart bestand. Een srt-bestand is een populair formaat. Het is de bedoeling dat het srt-bestand met de ondertiteling in dezelfde map staat als je filmbestand. Van de film sharks2015.avi moet het bestand met ondertiteling dus de naam sharks2015.srt hebben. Alleen dan zal VLC het automatisch herkennen en tonen tijdens het afspelen van je film. Heet het bestand met ondertiteling sharks2015NL.srt? Dan kun je dit bestand eerst hernoemen voordat je de film afspeelt of het bestand handmatig toevoegen tijdens het afspelen van de film. Dit laatste gaat via Ondertitels / Ondertitelbestand toevoegen.

©PXimport

Tip 4 - Ondertiteling zoeken

Er zijn veel websites waar je ondertiteling kunt downloaden. Na het geven van een zoekopdracht krijg je meestal een zip-bestand dat je kunt downloaden en uitpakken. Hierin vind je het bestand met ondertiteling. Je moet het alleen nog even handmatig hernoemen, zodat de naamgeving overeenkomt met het filmbestand, of je moet het ondertitelbestand handmatig toevoegen. Met een beetje geluk werkt het.

Klinkt deze werkwijze omslachtig? Dat is het ook! Dankzij de uitbreiding vlsub kun je via Weergeven / Download subtitles ondertiteling direct zoeken op internet en downloaden. Vlsub is inmiddels standaard aanwezig in VLC. Je kunt de taal instellen (Nederlands) en automatisch laten zoeken of een handmatige zoekopdracht geven. De ondertiteling wordt direct bewaard met de juiste bestandsnaam en automatisch geselecteerd als actieve ondertiteling van de film die op dat moment afspeelt.

Synchronisatie ondertiteling

Als je merkt dat je ondertiteling niet synchroon loopt, kun je het beste op zoek naar nieuwe ondertiteling. Dit is de kortste weg en scheelt ergernis. In de meeste gevallen zijn nieuwe bestanden wel te vinden via populaire ondertitelwebsites, de ingebouwde zoekfunctie voor ondertiteling in VLC of met een speciaal programma als Sublight. Als dit geen uitkomst biedt, heeft VLC de mogelijkheid om de ondertiteling opnieuw te synchroniseren. Gebruik hiervoor de toetsen H en G en speel hiermee totdat de tekst weer gelijk loopt met het beeld.

©PXimport

Tip 5 - Rar- en zip-bestanden afspelen

Veel films op internet zijn ingepakt in een zip- of rar-archief. Een film kan vele tientallen van dit soort archiefbestanden beslaan. Normaal gesproken moet je de bestanden na het downloaden eerst uitpakken voordat je het filmbestand kunt bekijken, maar voor VLC hoeft dat niet. Sleep een zip- of rar-bestand waarin een filmbestand staat naar het VLC-venster om je film direct te kijken. Je kunt het archiefbestand ook openen via Media / Bestand openen. Dit scheelt niet alleen een extra handeling en veel tijd, maar ook schijfruimte omdat je te maken hebt met het filmbestand en het archiefbestand. De keerzijde van deze functie is dat het om onverklaarbare redenen soms niet werkt, maar het altijd het uitproberen waard!

©PXimport

Tip 6 - YouTube-filmpjes

VLC interesseert het niet zo veel of een videobestand op je computer, usb-stick of ergens op internet staat. Je kunt er zelfs YouTube-filmpjes mee afspelen. Open het YouTube-filmpje eerst in je browser en kopieer de link van het webadres. Start nu VLC en klik op Media / Netwerkstream openen. Plak nu de weblink naar het filmpje op YouTube en klik op Afspelen.

Tip 7 - Opslaan van YouTube

De meeste mensen die iets van YouTube willen bewaren op de computer grijpen naar Freemake of andere gratis programma's. We nemen geïntegreerde reclamenetwerken en soms zelfs spyware voor lief bij dit soort software, maar waarom zou je? Het kan ook gratis en veilig via een tussenstapje in VLC. Speel de video af zoals besproken bij de vorige tip. Ga in VLC naar het menu Extra / Codecinformatie. Onder in beeld zie je een lange cryptische link bij Locatie. Klik met de rechtermuisknop op deze link en kies Select all (alles selecteren). Kopieer het linkadres nu via Ctrl+C. Ga naar je browser en plak de link in het adresveld via Ctrl+V. Bevestig met Enter. Het filmpje begint af te spelen, maar dan zonder alle YouTube-kaders en andere opsmuk. Je mag het filmpje pauzeren. Klik in je browser met de rechtermuisknop op het filmpje en kies Opslaan als. Bewaar het videobestand op je computer als mp4-bestand.

©PXimport

Niet installeren

©PXimport

Tip 8 - YouTube naar mp3

YouTube staat vol met liedjes. Deze kun je via een paar tussenstapjes bewaren als mp3-bestand op je computer. Doorloop eerst tip 6 en tip 7. Het resultaat hiervan is een mp4-bestand op je computer. Start VLC en ga naar Media / Converteren opslaan. Voeg het mp4-filmbestand toe met de knop Toevoegen in het tabblad Bestand. Klik op Converteren opslaan en kies bij Profiel voor Audio mp3. Geef met de knop Bladeren bij Doelbestand een bestandsnaam op, bijvoorbeeld liedje.mp3. Klik op Start en wacht geduldig af tot je liedje is omgezet. Je kunt het originele mp4-videobestand wissen (als het inderdaad niet meer wilt hebben).

©PXimport

Kwaliteit

©PXimport

Tip 9 - Dvd en Blu-ray

Voor sommige mensen is het niet eenvoudig om een dvd-schijfje af te spelen op de pc. Ook dit kan met VLC. Plaats dvd in de speler van je systeem, start VLC en ga naar Media / Schijf openen. Geef aan wat je wilt afspelen. Je hebt onder andere de keuze voor Dvd of Blu-ray. Als je de menu's wilt overslaan, kun je de optie Geen schijfmenu's aanvinken. Wijs de schijfletter aan met Bladeren en klik op Afspelen.

Het afspelen van blu-ray-schijfjes werkt in de praktijk niet altijd met VLC. Je kunt hierover een programma als Leawo Blu-ray Player gebruiken.

©PXimport

Tip 10 - Schijfje rippen

Met een kleine variatie op de vorige tip kun je je dvd's en blu-rays ook opslaan op je computer. Doe dit uiteraard alleen als je hiermee geen wetten overtreedt. In plaats van op de knop Afspelen te klikken, klik je naast deze knop op het icoontje met het pijltje. Klik in het extra menu op Converteren, kies het gewenste videoformaat en geef aan waar je het videobestand wilt bewaren. Experimenteren is vereist voor een goed eindresultaat.

Tip 11 - Webcam-filmpje

VLC kan filmpjes opnemen van je webcam in hoge kwaliteit. Dit mag een usb-webcam zijn of een webcam die is ingebouwd in je laptop. Ga naar Media / Converteren opslaan en ga naar het tabblad Opnameapparaat. Kies in het menu achter Opnamemodus voor Direct show. Vervolgens kun je bij Video-apparaatnaam je webcam selecteren. Kies bij Audio-apparaatnaam je microfoon of schakel deze uit (None). Pas eventueel extra instellingen aan via de knop Geavanceerde opties en klik op de knop Converteren opslaan. VLC toont geen voorbeeldweergave. Klik op de stopknop om de opname te beëindigen.

©PXimport

Tip 12 - Bureaubladvideo

Een leuk extraatje van VLC is de mogelijkheid om een bureaubladfilmpje te maken, ook wel 'screencast' of 'video tutorial' genoemd. Hierbij maak je opnames van de handelingen die jij op je computer verricht, bijvoorbeeld als instructie voor iemand anders. Als je deze optie wilt gebruiken, volg je eerst een deel van de instructies van de vorige tip, maar kies je bij Video-apparaatnaam voor Desktop. Stel bij de optie Gewenste beeldsnelheid voor opname het aantal fps (frames per seconde) op 15 of 25 in. Meer frames levert een vloeiender beeld op, maar zorgt ook voor een groter videobestand.

Bij de meest recente versie van VLC blijkt dat het maken van een bureaubladfilmpje niet helemaal stabiel werkt, met alle ergernis van dien. Probeer het uit, misschien werkt het op jouw systeem wel goed. Bij problemen kun je voor dit doel ook een programmaatje als TinyTake gebruiken.

©PXimport

Tip 13 - Dynamisch bureaubladachtergrond

In Windows kun je foto's als bureaubladachtergrond instellen, maar wist je dat dit ook een videobestand of YouTube-filmpje mag zijn? Speel het filmpje dat je op je bureaublad wilt zien af met VLC en kies in het menu Video voor Als bureaubladachtergrond instellen. Een film kijken op deze manier is niet zo fijn vanwege de icoontjes en vensters die het zicht belemmeren. De optie is wel leuk om een (live) video van je favoriete uitzicht weer te geven.

©PXimport

Tip 14 - Uitgebreide functies

De meeste mensen kennen alleen het strakke minimalistische afspeelvenster van VLC, maar er is ook een uitgebreidere mediaspeler met meer functies. Deze vind je via Weergave / Afspeellijst (of sneltoets Ctrl+L). In de linkerkolom zie je een overzicht van de extra's, zoals Playlist, Mijn video's (met een verwijzing naar de inhoud van gelijknamige map) en diverse streamingopties. Er is zelfs een podcast-functie aanwezig voor wie dit handig vindt. Deze werkt goed, maar is wel Spartaans omdat je zelf het adres van de podcast-feed moet kopiëren/plakken.

©PXimport

Tip 15 - Combineer je trucs

De mogelijkheden en kracht van VLC ontdek je nooit in één keer. De mediaspeler wordt pas een 'ultieme mediaspeler' als je VLC gebruikt met de functies die jij handig vindt. Misschien volstaat de basis die alle videoformaten probleemloos afspeelt, maar de kans is groot dat meer mogelijkheden in de smaak zullen vallen. Combineren is een must. Je kunt bijvoorbeeld afspeellijsten aanleggen van lokale bestanden/video's, maar ook YouTube-filmpjes of YouTube-afspeellijsten toevoegen. Dit laatste lijkt misschien omslachtig, maar is bijzonder handig als je graag de 'YouTube DJ' uithangt. Dankzij VLC heb je tussendoor geen last van reclames.

©PXimport

Tip 16 - Extra uitbreidingen

Er is een aantal plug-ins te krijgen voor VLC, maar deze hebben we bewust niet gebruikt in dit artikel. Veel plug-in-functies zijn al geïntegreerd in VLC. Zo onthoudt de afspeelsoftware bijvoorbeeld waar je gebleven was en kun je de volgende keer wanneer je een filmbestand opent je weergave hervatten. Voorheen was hier een extra uitbreiding voor nodig. Dit geldt ook voor de uitbreiding om ondertiteling te vinden. Bij de plug-ins vind je ook een installatieprocedure om de uitbreiding aan de praat te krijgen. Meestal moet je een paar bestandjes kopiëren met Windows Verkenner. Meer tips over add-ons en skins voor VLC vind je in dit artikel.

©PXimport

Smartphone-app

VLC is niet alleen handig op je pc, maar ook voor je smartphone of tablet. De functies van de iOS- en Android-app wijken behoorlijk af, maar ze hebben één ding gemeen: het is handige afspeelsoftware voor alle videobestanden. Bij Android-apparatuur kun je videobestanden (bijvoorbeeld mkv's) op je toestel krijgen via een SD-kaartje, bij iOS-toestellen is dat lastig. Voor dit laatste heeft de iOS-app van VLC een handige functie genaamd Delen via WiFi. Hiermee gebruik je de browser op je computer om (grote) videobestanden op je smartphone te krijgen en af te spelen: handig! De iOS- en Android-app vind je in de app-store van je platform.

©PXimport

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbaar sporthorloge? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Xiaomi Smart Band 9

De onlangs verschenen Xiaomi Smart Band 9 is goedkoop en kent ook nog eens verrassend veel functies. Dit langwerpige sporthorloge is in de kleurstellingen zilver-wit, zwart en roze verkrijgbaar. Het amoledscherm van 1,62 inch biedt voldoende ruimte om diverse gegevens te tonen. Dankzij een respectabele resolutie van 192 × 490 pixels verschijnt alle informatie scherp in beeld – denk daarbij aan stappen, verbrande calorieën, weersverwachting en natuurlijk de tijd. Alle functies zijn via het aanraakscherm bereikbaar, want de Smart Band 9 heeft geen fysieke knoppen. De waterdichte behuizing weegt maar 15,8 gram (zonder bandje).

Kies in het menu tussen ruim 150 sportmodi en start vervolgens de training. Tijdens de inspanning kun je jouw hartslag in de gaten houden. Je koppelt de Smart Band 9 via bluetooth eenvoudig aan een smartphone. Laat het mobiele toestel vervolgens in je broek- of jaszak zitten, want inkomende notificaties verschijnen rechtstreeks op je pols. Een prettige eigenschap is dat je het scherm ook op zonovergoten plekken nog prima kunt lezen. Aan de hand van een lichtsensor kiest deze smartwatch automatisch de juiste helderheid. Ten slotte is de beschikbaarheid van meer dan tweehonderd wijzerplaten een leuk extraatje.

Garmin Instinct 2

Met deze relatief goedkope smartwatch van Garmin houd je nauwlettend jouw sportieve prestaties in de gaten. Je kunt de Instinct 2 zowel binnen als buiten dragen, want de robuuste behuizing is waterdicht tot een diepte van honderd meter. Op het ronde display van 176 × 176 pixels zie je onder meer de actuele hartslag, het aantal gezette stappen en de huidige snelheid. Er zijn ook een hoogtemeter en elektrisch kompas geïntegreerd. Onder leiding van diverse sport-apps doe je uiteenlopende trainingen. Je kunt bovendien na elke nacht de uitgebreide slaapmonitor bekijken.

Wanneer het sporthorloge met een smartphone is verbonden, zie je inkomende pushnotificaties voorbijkomen. De Instinct 2 bevat een energiezuinig zwart-witscherm. Dat komt de accuduur ten goede! De fabrikant claimt dan ook een batterijduur van zo'n 28 dagen in de smartwatchmodus. Het hier besproken model heeft een horlogekast van 45 millimeter. Als alternatief kun je een vergelijkbaar sporthorloge met een horlogekast van 40 millimeter kopen, de Garmin Instinct 2S.

Garmin Forerunner 255 Music

Ren, wandel of fiets je met een lekker muziekje nét wat steviger door? De Garmin Forerunner 255 Music is hiervoor bij uitstek geschikt. Je kunt namelijk nummers van Spotify, Deezer of YouTube Music downloaden en in het geheugen van deze smartwatch opslaan. Laat dus tijdens trainingen voortaan je smartphone thuisliggen en bedien de muziek vanaf je pols. Je hebt voor deze functie trouwens wel een betaald abonnement bij een van de genoemde muziekdiensten nodig. De Forerunner 255 Music heeft een horlogekast van 46 millimeter. Kies tussen een zwarte en witte uitvoering.

Op het ruime 1,3inch-kleurenscherm van 260 × 260 pixels zijn er een heleboel functies toegankelijk. Denk onder andere aan een calorieënteller, hartslagmeter, bloedzuurstofmeter, slaapmonitor, snelheidsmeter, stappenteller en stopwatch. De Forerunner 255 Music toont ook meldingen van een verbonden smartphone. Krijg je bijvoorbeeld een WhatsApp-bericht, dan gaat de weerbestendige behuizing kortstondig trillen. Tot slot gebruik je deze veelzijdige smartwatch ook om contactloos te betalen.

Lees ook: Dit zijn de 9 sporten waarmee je het makkelijkst afvalt

Polar Pacer Pro

Zoek je een licht sporthorloge met zéér veel functies? Kijk dan eens naar de Polar Pacer Pro. Wegens het gewicht van 41 gram voel je dit apparaatje amper zitten. In de horlogekast van 45 millimeter is er een 1,2inch-kleurenscherm van 240 × 240 pixels verwerkt. Het display is voorzien van Gorilla Glass en gaat dus niet zomaar stuk. Verder is de behuizing waterdicht tot een diepte van vijftig meter. In het menu staan er ruim 150 sportprofielen voor je klaar. Fijn is dat deze smartwatch ook allerlei 'exotische' sporten ondersteunt, zoals (kite)surfen, rolschaatsen en skiën. Zodra je een keuze hebt gemaakt, monitort de Pacer Pro diverse sportieve prestaties.

Onder de motorkap bevindt zich een gps-chip, zodat deze smartwatch overal ter wereld je locatie kan bepalen. Handig is dat je routes van de bekende app Komoot kunt synchroniseren. Kijk voor routeaanwijzingen voortaan op je pols. Verder werkt de Pacer Pro ook naadloos met de veelgebruikte sport-app Strava samen. Hoewel Polar in zijn eigen webwinkel een tarief van 349,90 euro hanteert, vragen diverse andere bekende webshops minder dan tweehonderd euro. Kies tussen de kleurstellingen zwart, wit en goud.

Samsung Galaxy Fit3

De Samsung Galaxy Fit3 schaf je voor minder dan zes tientjes aan! Dit goedkope sporthorloge is te koop in de kleurstellingen zwart, zilver-wit en roze. Ondanks zijn lage prijskaartje toont het langwerpige 1,6inch-amoledscherm van 256 × 402 pixels diverse gegevens. Zo zie je hoeveel stappen je hebt gezet. De achterzijde van de horlogekast heeft ook nog sensoren om je bloedzuurstof en hartslag te meten. Druk aan de zijkant op de homeknop en kies uit ruim honderd sportoefeningen. De Galaxy Fit3 analyseert desgewenst ook je slaapgedrag. Maak je onverhoopt een lelijke uitglijder? Dankzij valdetectie schakelt de polsassistent jouw SOS-contactpersonen in.

Dit lichtgewicht sporthorloge van 18,5 gram neem je overal mee naartoe. De IP68-gecertificeerde behuizing is namelijk volledig waterdicht. Verbind de Galaxy Fit3 via bluetooth met een smartphone voor nog meer functies. Je kunt dan bijvoorbeeld de muziekweergave bedienen en zien wie er belt. De smartwatch toont ook inkomende berichten. De oplaadbare batterij van 208 mAh gaat op een enkele acculading volgens Samsung tot dertien dagen mee.