De introductie van de vraagbaak ChatGPT zorgde een jaar geleden voor een enorme hype, en vormde het startsein voor de lancering van talloze andere op AI gebaseerde producten. Whisper komt uit dezelfde koker als ChatGPT en helpt bij het omzetten van spraak naar tekst, op basis van geavanceerde modellen.

Wil je een transcriptie of ondertitels hebben voor bepaalde audio- of videobestanden? Bijvoorbeeld content voor YouTube, opgenomen vergaderingen, een podcast of leerzame video? Dit kan tegenwoordig automatisch én vrijwel foutloos. Het kan natuurlijk al langer, maar er zaten vaak veel missers bij. Dat zie je ook al aan de automatisch gegenereerde ondertitels op YouTube. Het is ook best een uitdaging. De menselijke spraak is erg divers, met veel accenten en dialecten, maar ook verschil in spreeksnelheid en intonatie. Er kunnen bovendien storende achtergrondgeluiden zijn, zoals het verkeer of bouwwerkzaamheden. Een spreker kan onduidelijk overkomen of onzeker zijn. Omdat woorden verschillende betekenissen kunnen hebben, kan ten slotte ook de context onderscheidend zijn.

Geholpen door AI zijn tegenwoordig heel nauwkeurige transcripties mogelijk. Teksten kunnen daarbij ook meteen worden vertaald. Dat laten we zien in dit artikel, waarin we met Whisper (zie kader ‘Wat is Whisper’) aan de slag gaan. We beginnen in de cloud met Google Colab. Daarna maken we vertalingen vanaf een lokale pc. Dit versnelt wellicht je proces en maakt je minder afhankelijk van de cloud.

©bestforbest - stock.adobe.com

1 Benodigdheden

Voor het werken met Whisper heb je niet per se een pc nodig: je kunt cloud computing inzetten. Dat kan – omdat het een Python-project is – zelfs gratis met Google Colab. Daar beginnen we in dit artikel dan ook mee. Wil je niet afhankelijk zijn van een clouddienst, dan kun je Whisper ook lokaal op je pc installeren. De software is namelijk opensource. Voor aanvullende informatie kun je op de GitHub-pagina terecht. Verderop in dit artikel behandelen we een lokale installatie in meer detail. Hiervoor heb je overigens wel een capabel systeem nodig, anders zal het maken van de transcripties erg lang duren. Om het rekenwerk te versnellen, gebruiken we een grafische kaart van Nvidia.

2 Verschillende modellen

Je kunt bij het werken met Whisper uit verschillende modellen kiezen, oplopend in omvang. De meertalige modellen heten achtereenvolgens tiny, base, small, medium en large. Als je Whisper gebruikt, moet je één van deze modellen kiezen. Er zijn ook modellen voor alleen het Engels. Deze heten tiny.en, base.en, small.en en medium.en. Hoewel je voor Engels ook gewoon de meertalige modellen kunt gebruiken, zijn deze specifieke Engelstalige modellen wat nauwkeuriger, al merk je dat vooral bij de kleinere modellen tiny.en en base.en. We kiezen in dit artikel steeds voor het medium-model, met voor Engels de .en-versie. Probeer en vergelijk zeker de kleinere modellen als je een minder zwaar systeem of minder tijd hebt.

3 Google Colab

Je kunt voor weinig geld cpu-kracht in de cloud huren. Voor gpu-kracht betaal je vaak veel meer. Google Colab biedt het allemaal voor niks. In feite is Colab, voluit ‘Colaboratory’, een Python-omgeving in de cloud. Je kunt de omgeving gewoon via een browser benaderen met een gratis Google-account. Door de opmars van grafisch intensieve AI-toepassingen, vaak met Python als basis, is het platform van Google flink in trek. Dat maakt het wat onzeker of deze dienst kan blijven bestaan en gratis blijft. Maar dat geldt voor veel experimentele diensten van de techgigant. Daarom laten we verderop in dit artikel, vanaf stap 10, ook zien hoe je lokaal op je eigen pc kunt werken met Whisper, voor als de stekker eruit gaat.

4 Koppeling Google Drive

We beginnen in Google Drive waar je Colab als app kunt koppelen. Kies daarvoor Nieuw / Meer / Meer apps koppelen. Vul in het zoekveld Google Colaboratory in. Klik op de bewuste app en kies dan Installeren. Na het doorlopen van de stappen is Google Colaboratory gekoppeld aan je Google Drive en kun je het venster sluiten.

5 Whisper installeren

Nadat de app is gekoppeld kun je onder Nieuw / Meer direct Google Colaboratory openen. Linksboven kun je de naam van het project (Untitled0.jpynb) veranderen. We maken hier YouTube-demo.jpynb van. Kies in het menu Runtime voor Runtimetype wijzigen. Selecteer onder Hardwareversnelling een gpu. De beschikbaarheid kan variëren. In dit voorbeeld kiezen we T4 GPU. Klik dan op Opslaan. De grafische kracht zal automatisch in ons project worden benut. Plak de onderstaande opdrachten in het tekstvak achter het uitvoerenicoontje en voer het uit. Daarmee worden Whisper en FFmpeg geïnstalleerd. Dit framework zorgt ervoor dat alle denkbare mediabestanden kunnen worden gedecodeerd:

en:

6 Bestand uploaden

We gebruiken enkele bestanden van YouTube (zie kader ‘Bronbestanden voor Whisper’) en geven deze een makkelijke naam om mee te werken, te weten homelab.mp4, zweden.mp4 en energiebesparen.mp4. Om ervoor te zorgen dat je binnen Colab met deze bestanden kunt werken, gaan we ze eerst uploaden. Klik daarvoor op het bestandenicoontje links in Colab. Je kunt de gewenste videobestanden slepen naar het bestandsvenster of uploaden via het uploadicoontje. Zorg er wel voor dat je de originele bestanden ook zelf op je pc hebt. Als je de omgeving verlaat, zal de zogenoemde runtime worden verwijderd. Daarmee verdwijnen ook de geüploade bestanden. Je zult ze de volgende keer opnieuw moeten uploaden. Ook zul je dan overigens weer het correcte runtimetype moeten kiezen en Whisper moeten installeren.

7 Transcripties maken

Het is tijd om Whisper aan het werk te zetten met de gekozen videobestanden. Kijk eerst of je Whisper kunt aanroepen met de opdracht !whisper. Je ziet dan ook de optionele parameters. We beginnen met de Engelse video en kiezen het model medium.en. Klik op + Code en voer de onderstaande opdracht in, waarin we zoals je ziet het bestand en het model specificeren:

Voor de andere video’s gebruiken we --model medium. Dat is een meertalig model met hoge nauwkeurigheid. De taal zal steeds automatisch worden herkend:

en:

Google had zo’n drie tot zes minuten per video nodig om de transcripties te maken. Na afloop kun je de tekstbestanden downloaden, waaronder het ondertitelbestand (.srt). Vanuit het bestandsvenster kun je alle tekstbestanden downloaden naar je pc.

8 Vertalingen maken

Wat vaak onderbelicht blijft, is dat Whisper ook tekst kan vertalen. Dat is heel praktisch als je bijvoorbeeld een YouTube-video hebt die internationaal wordt bekeken. Met de opdracht hieronder kun je een Engelstalige transcriptie maken voor een Nederlandstalige video. Het vraagt waarschijnlijk iets meer nabewerking, maar een groot deel van het werk is in ieder geval al voor je gedaan:

9 Resultaat bekijken

De meeste videospelers zullen automatisch ondertitels laten zien als je het ondertitelbestand in dezelfde map zet en ook dezelfde naam geeft als je videobestand. We zien dat de transcripties steeds van hoge kwaliteit zijn. Versprekingen zijn vaak al gecorrigeerd. De video’s zijn ook veel beter te volgen dan met de automatische transcriptie die YouTube zelf aanbiedt. Ook wordt er veel beter en nauwkeuriger gebruikgemaakt van leestekens. Je zult hooguit nog wat kleine aanpassingen willen maken voor bijvoorbeeld enkele woorden die verkeerd zijn geïnterpreteerd. Dat gaat natuurlijk heel eenvoudig in het tekstbestand zelf, maar er zijn ook tools die je voor srt-bestanden kunt gebruiken.

10 Lokale installatie

Een lokale installatie onder Windows is zeker niet lastig, maar er is best wat software vereist om alles te laten werken. Om te beginnen moet je Python downloaden en installeren. Hoewel een wat oudere versie wordt aangeraden, zijn we geen problemen tegengekomen bij gebruik van de meest recente versie 3.12.0. Let er bij de installatie van Python op dat je een vinkje zet bij Add python.exe to PATH. Je kunt Python dan vanuit elke map op de pc aanroepen. Installeer vervolgens ook Git voor Windows. Bij deze installatie kun je alle standaardopties accepteren. Belangrijk is dat Git daarbij ook weer aan het path wordt toegevoegd.

11 Grafische kaart

Heb je een grafische kaart van Nvidia, dan kun je de berekeningen van Whisper flink versnellen, zoals we verderop zullen laten zien. Hiervoor dien je CUDA te installeren. We gebruiken versie 11.8. Selecteer op de downloadpagina Windows met de architectuur x86_64 en selecteer je versie van Windows (doorgaans 10 of 11). De hier gekozen versie van CUDA wordt ook door PyTorch ondersteund, dat we in de volgende stap gaan installeren. Doorloop de installatie. Kies daarbij in het venster Installatieopties voor Aangepast (geavanceerd). Vink vervolgens alle onderdelen uit behalve CUDA. Zo voorkom je dat onder andere de huidige drivers voor je grafische kaart worden vervangen door een oudere versie.

12 FFmpeg installeren

Je hebt voor een lokale installatie ook het framework FFmpeg nodig. Klik op de downloadpagina op het Windows-icoontje en kies Windows builds from gyan.dev. Download het archief (ffmpeg-git-full.7z) en pak het uit met de ingebakken tool van Windows of bijvoorbeeld 7-Zip. Hernoem de map naar ffmpeg en verplaats deze naar de C-schijf. Het bestand ffmpeg.exe bevindt zich dan in C:\ffmpeg\bin. Deze map gaan we aan het path toevoegen. Druk op Windows-toets+R, vul in sysdm.cpl en druk op Enter. Open dan het tabblad Geavanceerd en kies Omgevingsvariabelen. Dubbelklik op Path. In het venster klik je op Nieuw om een pad toe te voegen. Vul dan in: C:\ffmpeg\bin. Bewaar de aanpassingen en herstart je systeem.

13 PyTorch

Zet alle videobestanden waarvoor je een transcriptie wil maken in een map. Klik dan in Windows Verkenner rechts op een lege plek in de map en kies Openen in terminal. Als het goed is, kun je nu alle opdrachten uitvoeren voor geïnstalleerde toepassingen, zoals: python --version, ffmpeg en git.

We gaan eerst een recente versie van PyTorch installeren dat nodig is voor Whisper. Ga daarvoor naar de website van PyTorch en kies de opties Stable, Windows, Pip, Python en CUDA 11.8. Kopieer het commando. In dit geval ziet dat er als volgt uit:

Voer deze opdracht uit in de terminal. Kom je geen problemen tegen, ga dan verder met de volgende opdrachten:

en:

De installatie van Whisper is nu als het goed is geslaagd, zodat we in de volgende stap transcripties kunnen gaan maken.

14 Whisper starten

De opdrachten voor het maken van de transcriptie verschillen niet van de eerdergenoemde opdrachten in Google Colab:

of:

of:

Als CUDA beschikbaar, is zal automatisch de grafische kaart worden gebruikt. Geholpen door een RTX 3080 grafische kaart is de transcriptie voor de video zweden.mp4 met het model medium binnen drie minuten gereed. Dit ligt in lijn met de snelheid via Colab. Heb je geen grafische kaart of geen CUDA? Dan zal de processor worden gebruikt, wat flink veel extra tijd kost (zie kader ‘Grafische kaart sterk aanbevolen’). Je kunt dat zelf ervaren met de optie --device cpu. Dit forceert het gebruik van de processor. Als CUDA wél beschikbaar is, geeft deze opdracht overigens een waarschuwing.

Blijft de deur van je wasmachine dicht, ook al is het programma afgelopen, en krijg je hem niet open? Dat probleem komt vaak voor en heeft meestal een eenvoudige oorzaak. In dit artikel noemen we vijf redenen waarom de deur niet opengaat en wat je zelf kunt doen om dat snel en veilig op te lossen.

Ook interessant: Slimmer wassen: deze functies maken je wasmachine nét even handiger

Het komt vaker voor dan je denkt: de wasmachine is klaar, maar de deur weigert open te gaan. Lastig, zeker als je schone was nog nat in de trommel ligt. Gelukkig is er meestal geen reden tot paniek. Vaak ligt het aan een simpele oorzaak die je zelf kunt oplossen.

1 - Water in de trommel

De meest voorkomende boosdoener is achtergebleven water. Zolang er water in de machine zit, blijft de deur bewust op slot om lekkage te voorkomen. Zie je nog water in de trommel? Start dan opnieuw het afvoerprogramma. Werkt dat niet, maak dan het filter onderin schoon en laat via het slangetje of de opening het restwater weglopen. Vaak schiet de deur daarna vanzelf los.

2 - Het kinderslot is ingeschakeld

Sommige modellen hebben een kinderslot of extra beveiliging. Staat dit ingeschakeld, dan blijft de deur dicht, ook al is het programma afgerond. Controleer in de handleiding hoe je het slot uitschakelt. Meestal gaat het om een combinatie van knoppen op het display. Pas als dit is gedeactiveerd, kun je de deur openen.

©Engin Akyurt

3 - Elektronische vertraging of reset

Bij veel moderne machines zit er enkele minuten vertraging tussen het einde van het programma en het ontgrendelen van de deur. Even wachten kan dus al genoeg zijn. Blijft de deur toch op slot, haal de stekker er een paar minuten uit en sluit hem opnieuw aan. Zo wordt de elektronica gereset en komt de deur vaak alsnog vrij.

4 - Handmatige noodontgrendeling

Lukt het nog steeds niet, dan is er vaak een handmatige oplossing. De meeste wasmachines hebben een noodontgrendeling, meestal te vinden achter het klepje bij het filter of onderaan de machine. Door hier voorzichtig aan te trekken, kun je de deur veilig openen zonder schade. Raadpleeg de handleiding voor de exacte plek en werkwijze.

5 - Defecte vergrendeling

Als geen van deze stappen helpt, kan de vergrendeling zelf kapot zijn. Dit onderdeel slijt met de tijd en kan uiteindelijk defect raken. Soms helpt het tijdelijk om de machine spanningsvrij te maken, maar blijft de deur gesloten, dan is vervanging van het slot nodig. Dit is werk voor een monteur.

Wanneer moet je hulp inschakelen?

Blijft de deur hardnekkig dicht of merk je andere signalen, zoals vreemde geluiden of een brandlucht, stop dan direct met zelf proberen. Forceren kan schade veroorzaken. In dat geval is het verstandig een monteur te bellen.

Een geblokkeerde deur hoeft in elk lang niet altijd een groot probleem te zijn. Vaak is een eenvoudige reset, het verwijderen van restwater of het uitschakelen van het kinderslot al genoeg. Lukt het niet, dan kan de noodontgrendeling of een monteur uitkomst bieden. Met regelmatig onderhoud en een beetje oplettendheid verklein je de kans dat je opnieuw voor een gesloten deur staat.

Liquid Glass is een nieuwe manier waarop Apple de vormgeving van knoppen, tabbladen, iconen en widgets neerzet. Alles krijgt een glasachtige uitstraling: halfdoorzichtig en met kleuren die meekomen uit je wallpaper of de inhoud van een app. Het reageert bovendien vloeiend op beweging, omdat het beeld steeds in realtime wordt opgebouwd. Zo ontstaat een herkenbare stijl die op al je Apple-apparaten hetzelfde aanvoelt.

Op je iPhone zie je Liquid Glass meteen terug in het toegangsscherm, het Dock, de zoekbalk en appmappen. Iconen ogen daarbij gelaagd en glanzend of zelfs helemaal doorzichtig. Wil je dat proberen, houd dan je beginscherm ingedrukt tot de iconen bewegen, tik op Wijzig, kies Pas aan en zet Helder aan. Tik daarna ergens op het scherm om te bevestigen. Je ziet direct hoe de achtergrond subtiel door de iconen heen komt. Vind je het toch minder prettig, dan kun je op dezelfde plek altijd terug naar Automatisch of Donker.

Op welke toestellen en vanaf welke versie?

Liquid Glass is onderdeel van iOS 26, dat vanaf 15 september beschikbaar is voor alle ondersteunde iPhones. Extra downloads zijn niet nodig. Apple geeft aan dat iPhone 11 en iPhone SE (2e generatie) en nieuwer worden ondersteund.

Wil je nagaan of jouw toestel in aanmerking komt, open Instellingen, kies Algemeen en tik op Software-update. Zie je iOS 26 staan, dan kun je meteen bijwerken. Maak vooraf een back-up en update je apps. Voer de update bij voorkeur uit via wifi en zorg dat de batterij minstens halfvol is, of sluit je iPhone aan op de oplader. Wil je controleren of de installatie geslaagd is, ga dan in Instellingen naar Algemeen, open Info en bekijk het versienummer.

Ook iPadOS 26 en macOS Tahoe 26 ondersteunen Liquid Glass, zodat de uitstraling op je iPad en Mac aansluit bij die van je iPhone. Apple heeft dezelfde stijl bovendien doorgetrokken naar watchOS en tvOS, waardoor al je apparaten er herkenbaar en consistent uitzien.

©Apple

Zo maak je Liquid Glass rustiger

Liquid Glass helemaal uitschakelen kan niet, maar je kunt het effect wel verzachten. Open Instellingen, tik op Toegankelijkheid, kies Weergave en tekstgrootte en zet Maak minder doorzichtig aan. Achtergronden worden dan donkerder, waardoor contrast en leesbaarheid verbeteren zonder dat de glaslook verdwijnt.

Wil je nog meer verschil zien, zet op dezelfde pagina ook Verhoog contrast aan. Voor een snelle manier ga je in Instellingen naar Toegankelijkheid, open je Activeringsknop en vink je Maak minder doorzichtig aan. Je kunt de functie dan via het bedieningspaneel eenvoudig aanpassen.

Vind je vooral de transparante iconen te overheersend, houd dan opnieuw je beginscherm ingedrukt, tik op Wijzig, kies Pas aan en ga terug naar Automatisch of Donker. Donkere achtergronden en de Donkere modus (te vinden bij Beeldscherm en helderheid) dempen het glaseffect eveneens, bijvoorbeeld buiten in fel zonlicht. Zo houd je in elke situatie zelf de regie over hoe nadrukkelijk Liquid Glass aanwezig is.