De introductie van de vraagbaak ChatGPT zorgde een jaar geleden voor een enorme hype, en vormde het startsein voor de lancering van talloze andere op AI gebaseerde producten. Whisper komt uit dezelfde koker als ChatGPT en helpt bij het omzetten van spraak naar tekst, op basis van geavanceerde modellen.

Wil je een transcriptie of ondertitels hebben voor bepaalde audio- of videobestanden? Bijvoorbeeld content voor YouTube, opgenomen vergaderingen, een podcast of leerzame video? Dit kan tegenwoordig automatisch én vrijwel foutloos. Het kan natuurlijk al langer, maar er zaten vaak veel missers bij. Dat zie je ook al aan de automatisch gegenereerde ondertitels op YouTube. Het is ook best een uitdaging. De menselijke spraak is erg divers, met veel accenten en dialecten, maar ook verschil in spreeksnelheid en intonatie. Er kunnen bovendien storende achtergrondgeluiden zijn, zoals het verkeer of bouwwerkzaamheden. Een spreker kan onduidelijk overkomen of onzeker zijn. Omdat woorden verschillende betekenissen kunnen hebben, kan ten slotte ook de context onderscheidend zijn.

Geholpen door AI zijn tegenwoordig heel nauwkeurige transcripties mogelijk. Teksten kunnen daarbij ook meteen worden vertaald. Dat laten we zien in dit artikel, waarin we met Whisper (zie kader ‘Wat is Whisper’) aan de slag gaan. We beginnen in de cloud met Google Colab. Daarna maken we vertalingen vanaf een lokale pc. Dit versnelt wellicht je proces en maakt je minder afhankelijk van de cloud.

©bestforbest - stock.adobe.com

Met Whisper kun je gesproken audio omzetten naar tekst.

1 Benodigdheden

Voor het werken met Whisper heb je niet per se een pc nodig: je kunt cloud computing inzetten. Dat kan – omdat het een Python-project is – zelfs gratis met Google Colab. Daar beginnen we in dit artikel dan ook mee. Wil je niet afhankelijk zijn van een clouddienst, dan kun je Whisper ook lokaal op je pc installeren. De software is namelijk opensource. Voor aanvullende informatie kun je op de GitHub-pagina terecht. Verderop in dit artikel behandelen we een lokale installatie in meer detail. Hiervoor heb je overigens wel een capabel systeem nodig, anders zal het maken van de transcripties erg lang duren. Om het rekenwerk te versnellen, gebruiken we een grafische kaart van Nvidia.

Whisper is opensource en heeft een eigen GitHub-pagina.

2 Verschillende modellen

Je kunt bij het werken met Whisper uit verschillende modellen kiezen, oplopend in omvang. De meertalige modellen heten achtereenvolgens tiny, base, small, medium en large. Als je Whisper gebruikt, moet je één van deze modellen kiezen. Er zijn ook modellen voor alleen het Engels. Deze heten tiny.en, base.en, small.en en medium.en. Hoewel je voor Engels ook gewoon de meertalige modellen kunt gebruiken, zijn deze specifieke Engelstalige modellen wat nauwkeuriger, al merk je dat vooral bij de kleinere modellen tiny.en en base.en. We kiezen in dit artikel steeds voor het medium-model, met voor Engels de .en-versie. Probeer en vergelijk zeker de kleinere modellen als je een minder zwaar systeem of minder tijd hebt.

Er zijn verschillende modellen die invloed hebben op de nauwkeurigheid en snelheid.

3 Google Colab

Je kunt voor weinig geld cpu-kracht in de cloud huren. Voor gpu-kracht betaal je vaak veel meer. Google Colab biedt het allemaal voor niks. In feite is Colab, voluit ‘Colaboratory’, een Python-omgeving in de cloud. Je kunt de omgeving gewoon via een browser benaderen met een gratis Google-account. Door de opmars van grafisch intensieve AI-toepassingen, vaak met Python als basis, is het platform van Google flink in trek. Dat maakt het wat onzeker of deze dienst kan blijven bestaan en gratis blijft. Maar dat geldt voor veel experimentele diensten van de techgigant. Daarom laten we verderop in dit artikel, vanaf stap 10, ook zien hoe je lokaal op je eigen pc kunt werken met Whisper, voor als de stekker eruit gaat.

Google Colab kun je gratis gebruiken met je Google-account.

4 Koppeling Google Drive

We beginnen in Google Drive waar je Colab als app kunt koppelen. Kies daarvoor Nieuw / Meer / Meer apps koppelen. Vul in het zoekveld Google Colaboratory in. Klik op de bewuste app en kies dan Installeren. Na het doorlopen van de stappen is Google Colaboratory gekoppeld aan je Google Drive en kun je het venster sluiten.

Je kunt de app in enkele stappen toevoegen aan je Google Drive.

5 Whisper installeren

Nadat de app is gekoppeld kun je onder Nieuw / Meer direct Google Colaboratory openen. Linksboven kun je de naam van het project (Untitled0.jpynb) veranderen. We maken hier YouTube-demo.jpynb van. Kies in het menu Runtime voor Runtimetype wijzigen. Selecteer onder Hardwareversnelling een gpu. De beschikbaarheid kan variëren. In dit voorbeeld kiezen we T4 GPU. Klik dan op Opslaan. De grafische kracht zal automatisch in ons project worden benut. Plak de onderstaande opdrachten in het tekstvak achter het uitvoerenicoontje en voer het uit. Daarmee worden Whisper en FFmpeg geïnstalleerd. Dit framework zorgt ervoor dat alle denkbare mediabestanden kunnen worden gedecodeerd:

en:

We installeren Whisper en het bekende FFmpeg-framework.

6 Bestand uploaden

We gebruiken enkele bestanden van YouTube (zie kader ‘Bronbestanden voor Whisper’) en geven deze een makkelijke naam om mee te werken, te weten homelab.mp4, zweden.mp4 en energiebesparen.mp4. Om ervoor te zorgen dat je binnen Colab met deze bestanden kunt werken, gaan we ze eerst uploaden. Klik daarvoor op het bestandenicoontje links in Colab. Je kunt de gewenste videobestanden slepen naar het bestandsvenster of uploaden via het uploadicoontje. Zorg er wel voor dat je de originele bestanden ook zelf op je pc hebt. Als je de omgeving verlaat, zal de zogenoemde runtime worden verwijderd. Daarmee verdwijnen ook de geüploade bestanden. Je zult ze de volgende keer opnieuw moeten uploaden. Ook zul je dan overigens weer het correcte runtimetype moeten kiezen en Whisper moeten installeren.

Je kunt mediabestanden uploaden naar Google.

7 Transcripties maken

Het is tijd om Whisper aan het werk te zetten met de gekozen videobestanden. Kijk eerst of je Whisper kunt aanroepen met de opdracht !whisper. Je ziet dan ook de optionele parameters. We beginnen met de Engelse video en kiezen het model medium.en. Klik op + Code en voer de onderstaande opdracht in, waarin we zoals je ziet het bestand en het model specificeren:

Voor de andere video’s gebruiken we --model medium. Dat is een meertalig model met hoge nauwkeurigheid. De taal zal steeds automatisch worden herkend:

en:

Google had zo’n drie tot zes minuten per video nodig om de transcripties te maken. Na afloop kun je de tekstbestanden downloaden, waaronder het ondertitelbestand (.srt). Vanuit het bestandsvenster kun je alle tekstbestanden downloaden naar je pc.

We zetten Whisper aan de slag om een transcriptie voor de video’s te maken.

8 Vertalingen maken

Wat vaak onderbelicht blijft, is dat Whisper ook tekst kan vertalen. Dat is heel praktisch als je bijvoorbeeld een YouTube-video hebt die internationaal wordt bekeken. Met de opdracht hieronder kun je een Engelstalige transcriptie maken voor een Nederlandstalige video. Het vraagt waarschijnlijk iets meer nabewerking, maar een groot deel van het werk is in ieder geval al voor je gedaan:

Whisper kan de tekst ook direct voor je vertalen naar bijvoorbeeld het Engels.

9 Resultaat bekijken

De meeste videospelers zullen automatisch ondertitels laten zien als je het ondertitelbestand in dezelfde map zet en ook dezelfde naam geeft als je videobestand. We zien dat de transcripties steeds van hoge kwaliteit zijn. Versprekingen zijn vaak al gecorrigeerd. De video’s zijn ook veel beter te volgen dan met de automatische transcriptie die YouTube zelf aanbiedt. Ook wordt er veel beter en nauwkeuriger gebruikgemaakt van leestekens. Je zult hooguit nog wat kleine aanpassingen willen maken voor bijvoorbeeld enkele woorden die verkeerd zijn geïnterpreteerd. Dat gaat natuurlijk heel eenvoudig in het tekstbestand zelf, maar er zijn ook tools die je voor srt-bestanden kunt gebruiken.

Het ondertitelbestand wordt door veel videospelers direct herkend.

10 Lokale installatie

Een lokale installatie onder Windows is zeker niet lastig, maar er is best wat software vereist om alles te laten werken. Om te beginnen moet je Python downloaden en installeren. Hoewel een wat oudere versie wordt aangeraden, zijn we geen problemen tegengekomen bij gebruik van de meest recente versie 3.12.0. Let er bij de installatie van Python op dat je een vinkje zet bij Add python.exe to PATH. Je kunt Python dan vanuit elke map op de pc aanroepen. Installeer vervolgens ook Git voor Windows. Bij deze installatie kun je alle standaardopties accepteren. Belangrijk is dat Git daarbij ook weer aan het path wordt toegevoegd.

Zorg dat Python wordt toegevoegd aan het path in Windows.

11 Grafische kaart

Heb je een grafische kaart van Nvidia, dan kun je de berekeningen van Whisper flink versnellen, zoals we verderop zullen laten zien. Hiervoor dien je CUDA te installeren. We gebruiken versie 11.8. Selecteer op de downloadpagina Windows met de architectuur x86_64 en selecteer je versie van Windows (doorgaans 10 of 11). De hier gekozen versie van CUDA wordt ook door PyTorch ondersteund, dat we in de volgende stap gaan installeren. Doorloop de installatie. Kies daarbij in het venster Installatieopties voor Aangepast (geavanceerd). Vink vervolgens alle onderdelen uit behalve CUDA. Zo voorkom je dat onder andere de huidige drivers voor je grafische kaart worden vervangen door een oudere versie.

Je hoeft voor dit project alleen CUDA te installeren.

12 FFmpeg installeren

Je hebt voor een lokale installatie ook het framework FFmpeg nodig. Klik op de downloadpagina op het Windows-icoontje en kies Windows builds from gyan.dev. Download het archief (ffmpeg-git-full.7z) en pak het uit met de ingebakken tool van Windows of bijvoorbeeld 7-Zip. Hernoem de map naar ffmpeg en verplaats deze naar de C-schijf. Het bestand ffmpeg.exe bevindt zich dan in C:\ffmpeg\bin. Deze map gaan we aan het path toevoegen. Druk op Windows-toets+R, vul in sysdm.cpl en druk op Enter. Open dan het tabblad Geavanceerd en kies Omgevingsvariabelen. Dubbelklik op Path. In het venster klik je op Nieuw om een pad toe te voegen. Vul dan in: C:\ffmpeg\bin. Bewaar de aanpassingen en herstart je systeem.

We zorgen ervoor dat FFmpeg wordt toegevoegd aan het path.

13 PyTorch

Zet alle videobestanden waarvoor je een transcriptie wil maken in een map. Klik dan in Windows Verkenner rechts op een lege plek in de map en kies Openen in terminal. Als het goed is, kun je nu alle opdrachten uitvoeren voor geïnstalleerde toepassingen, zoals: python --version, ffmpeg en git.

We gaan eerst een recente versie van PyTorch installeren dat nodig is voor Whisper. Ga daarvoor naar de website van PyTorch en kies de opties Stable, Windows, Pip, Python en CUDA 11.8. Kopieer het commando. In dit geval ziet dat er als volgt uit:

Voer deze opdracht uit in de terminal. Kom je geen problemen tegen, ga dan verder met de volgende opdrachten:

en:

De installatie van Whisper is nu als het goed is geslaagd, zodat we in de volgende stap transcripties kunnen gaan maken.

Via de website van PyTorch kun je het commando achterhalen dat nodig is voor de installatie.

14 Whisper starten

De opdrachten voor het maken van de transcriptie verschillen niet van de eerdergenoemde opdrachten in Google Colab:

of:

of:

Als CUDA beschikbaar, is zal automatisch de grafische kaart worden gebruikt. Geholpen door een RTX 3080 grafische kaart is de transcriptie voor de video zweden.mp4 met het model medium binnen drie minuten gereed. Dit ligt in lijn met de snelheid via Colab. Heb je geen grafische kaart of geen CUDA? Dan zal de processor worden gebruikt, wat flink veel extra tijd kost (zie kader ‘Grafische kaart sterk aanbevolen’). Je kunt dat zelf ervaren met de optie --device cpu. Dit forceert het gebruik van de processor. Als CUDA wél beschikbaar is, geeft deze opdracht overigens een waarschuwing.

Whisper maakt relatief snel de transcriptie voor de video.

Draadloos opladen wordt steeds populairder, met twee toonaangevende technologieën: MagSafe van Apple en de nieuwe Qi2-standaard. In dit artikel leggen we de werking van MagSafe en Qi2 uit en lees je wat de verschillen tussen deze twee technologieën zijn.

Lees ook: Dit zijn de verschillen tussen het nieuwe Qi2 en voorganger Qi

Wat is MagSafe?

MagSafe is niet nieuw. Apple introduceerde het al in 2006 voor MacBooks, waar het diende als magnetische stroomconnector. In 2020 paste Apple de techniek aan voor de iPhone en integreerde het in de iPhone 12. Sindsdien is MagSafe aanwezig op alle iPhone-modellen vanaf de iPhone 12. De techniek maakt gebruik van een ring van magneten rond de oplaadspoel in de iPhone. Die zorgen ervoor dat de telefoon automatisch op de juiste plek ligt op een MagSafe-oplader. Dat voorkomt energieverlies en maakt snelladen via draadloos opladen betrouwbaarder.

Gebruik je een officieel gecertificeerde MagSafe-oplader (onderdeel van Apple's MFi-programma), dan laadt je iPhone op met maximaal 15 watt. Bij standaard Qi-laders en bij niet-gecertificeerde laders is dat vermogen meestal beperkt tot 7,5 watt.

©hadrian | ifeelstock - stock.adobe.com

Wat is Qi2?

Qi2 is de verbeterde opvolger van de bestaande Qi-standaard. De techniek is ontwikkeld door het Wireless Power Consortium (WPC), met medewerking van Apple. Een belangrijk onderdeel is het zogeheten Magnetic Power Profile: een magneetring die qua opbouw sterk lijkt op MagSafe. Ook Qi2 zorgt er dus voor dat een telefoon automatisch goed ligt op de oplader.

Qi2 levert net als MagSafe maximaal 15 watt, maar zonder dat een fabrikant een aparte Apple-certificering nodig heeft. Hierdoor zijn er meer en goedkopere laders op de markt, van allerlei merken. Bij oudere Qi-laders of niet-gecertificeerde modellen ligt het laadvermogen vaak lager, tussen de 5 en 7,5 watt.

Zo helpen MagSafe en Qi2 bij stabiel opladen

Bij draadloos opladen is het belangrijk dat je telefoon precies goed op de oplader ligt. Ligt hij een beetje scheef, dan sluiten de spoelen niet goed op elkaar aan waardoor er energie verloren gaat en het laadvermogen daalt. Oudere Qi-laders gebruiken geen magneten, waardoor het makkelijk is om je telefoon nét verkeerd neer te leggen. MagSafe en Qi2 lossen dat op met een magneetring in zowel de oplader als de telefoon. Die trekken elkaar automatisch op de juiste plek. Het resultaat: stabieler en sneller laden.

iPhone-ondersteuning voor MagSafe en Qi2

MagSafe werkt vanaf de iPhone 12. Alle modellen sindsdien hebben een magneetring rond de oplaadspoel, die zorgt voor correcte uitlijning en snelladen. De iPhone SE (3e generatie) ondersteunt wél draadloos opladen via Qi, maar heeft geen MagSafe en dus ook geen magnetische uitlijning of ondersteuning voor snelladen via MagSafe-opladers.

Qi2-ondersteuning is er vanaf de iPhone 15 (vanaf de eerste iOS-versie). Heb je een iPhone 13 of 14, dan moet daar minimaal iOS 17.2 op draaien. Oudere iPhones ondersteunen alleen standaard Qi en profiteren dus niet van de verbeterde uitlijning of hogere laadsnelheid van Qi2.

Ook interessant: 7 handige MagSafe-accessoires voor je iPhone

©Belkin

Android-ondersteuning voor MagSafe en Qi2

Sommige Android-modellen hebben inmiddels ook een magneetring rond de spoel, waardoor ze fysiek compatibel zijn met MagSafe-opladers. Maar dat betekent niet automatisch optimale prestaties. De exacte plaatsing van de spoelen moet overeenkomen – en dat is lang niet altijd zo.

Let op: Apple-specifieke functies zoals StandBy-modus werken niet op Android, ook al kun je soms fysiek dezelfde oplader gebruiken.

De meeste Android-telefoons ondersteunen Qi2 nog niet. Langzamerhand komen er wel steeds meer modellen op de markt die Qi2 (gaan) ondersteunen. Denk aan toestellen als de Samsung Galaxy S25-serie en de OnePlus 13. Deze zijn technisch Qi2-ready en kunnen opladen met 15 watt via een Qi2-lader, maar hebben meestal geen ingebouwde magneetring. Daardoor ontbreekt de automatische uitlijning. Wil je daar wél gebruik van maken, dan is een speciaal hoesje met ingebouwde magneetring nodig. Daarmee profiteer je alsnog van stabiel opladen en magnetische bevestiging, vergelijkbaar met MagSafe op een iPhone.

Fabrikanten zoals Samsung en Xiaomi gebruiken vaak hun eigen magnetische systemen, los van MagSafe of Qi2. Daardoor is de uitlijning soms net niet goed, wat invloed heeft op de laadsnelheid.

Zo kies je tussen MagSafe en Qi2

MagSafe is specifiek voor iPhones ontwikkeld, werkt betrouwbaar en snel, maar vereist een gecertificeerde oplader. Qi2 brengt dezelfde techniek naar een breder publiek en maakt 15 watt draadloos opladen toegankelijk voor meer toestellen, waaronder veel nieuwe Android-modellen.

Voor iPhone-gebruikers betekent Qi2 vooral meer keuze in laders. Voor Android-gebruikers luidt Qi2 een nieuwe fase in: eentje waarin draadloos opladen niet langer traag of instabiel hoeft te zijn.

Een nieuw strijkijzer gekocht, maar nog geen strijkplank? De juiste strijkplank kiezen is gelukkig helemaal niet ingewikkeld, maar je moet wel even weten waarop je moet letten. Met deze tips vind je snel een strijkplank die bij je past. 

Lees ook: Waar moet je op letten bij het kopen van een strijkijzer?

Als je wekelijks bergen wasgoed wegstrijkt, is het wel zo fijn als het strijken een beetje soepel gaat. Een kwalitatief strijkijzer is daarbij natuurlijk belangrijk, maar onderschat ook de kracht van een goede strijkplank niet. Continu je beddengoed moeten verschuiven, kleding die vochtig blijft na het stomen en een wiebelende strijkplank is immers niet waar je op zit te wachten. Sluiten jouw strijkijzer en strijkplank mooi op elkaar aan, dan zul je merken dat die steeds terugkerende berg wasgoed in een mum van tijd kreukvrij en opgevouwen in de kast ligt. Zo houd jij weer tijd over voor dingen die je écht leuk vindt.

Stoomstrijkijzer of stoomgenerator?

Het type strijkijzer dat je hebt, bepaalt grotendeels wat voor soort strijkplank je nodig hebt. Heb je een stoomstrijkijzer? Daarbij hoort een plank met een hittebestendige strijkijzerhouder die stoom goed kan doorlaten. Ook handig is een katoenen hoes met een vulling van bijvoorbeeld vilt of schuim, zodat condens niet kan ophopen en je wasgoed snel droogt na het strijken. Stoomstrijkijzers passen over het algemeen op alle 'standaard' strijkplanken die je in de winkel koopt, maar check voor de zekerheid dus wel altijd even of de plank stoomdoorlatend is. 

©Kaspars Grinvalds - stock.adobe.com

Een stoomgenerator is een stuk groter dan een gewoon stoomstrijkijzer. Dat betekent dat dit type strijkijzer ook een grotere strijkplank nodig heeft, anders bestaat de kans dat de plank tijdens het strijken niet stevig op zijn plek blijft staan. Ook een sterk plateau dat het gewicht van de stroomunit aankan is een must. En omdat een stoomgenerator grote hoeveelheden stoom produceert, is ook hiervoor een katoenen hoes met een laag van schuim of vilt onmisbaar. Bij de specificaties van strijkijzers wordt altijd duidelijk aangegeven of ze geschikt zijn voor stoomgeneratoren. Je hoeft dus niet bang te zijn dat je per ongeluk toch een gewone strijkplank koopt. 

Grootte en vorm strijkblad

De grootte en vorm van het strijkblad hebben veel invloed op hoe comfortabel je strijkt. Strijken op een kleine strijkplank met een grote strijkbout werkt niet prettig: je kunt dan minder gedetailleerd te werk gaan en misschien hevelt de strijkbout regelmatig over de plank - dat kan nog gevaarlijk zijn ook. Aan de andere kant is een te groot strijkblad ook niet ideaal: je moet dan vaker heen en weer bewegen om je wasgoed glad te krijgen, wat extra tijd kost. Kies daarom altijd een model dat qua formaat bij jouw strijkbout past. Houd ook rekening met het soort wasgoed dat je vaak strijkt. Voor beddengoed, tafelkleden en lange jurken is een breed strijkblad fijn. Strijk je af en toe een T-shirt of een broek, dan volstaat een compacter strijkblad. 

©Olga Yastremska, New Africa, Africa Studio

Stabiliteit 

Niets is vervelender dan een strijkplank die tijdens het strijken continu heen en weer wiebelt. Dit maakt het niet alleen lastiger om je kleding mooi glad te strijken, maar vergroot ook het risico op ongelukken. Goedkopere modellen zijn vaak minder stabiel, dus laat je niet te snel verleiden door het prijskaartje dat aan bepaalde strijkplanken hangt. Kijk liever naar het gewicht: een strijkplank van rond de 8 kilo is lekker stevig en zal niet snel wankelen of omvallen. Vooral wanneer je een stoomgenerator of een wat zwaarder stoomstrijkijzer hebt, wil je een model met een robuust en stabiel frame. 

In hoogte verstelbaar

Strijken kan lichamelijk best zwaar zijn, vooral als je grote hoeveelheden achter elkaar strijkt of een zwaar strijkijzer gebruikt. Als je last hebt van rugklachten of andere lichamelijke ongemakken, doe je er daarom goed aan om een strijkplank te kiezen die je in hoogte kunt verstellen. Zo vind je altijd een houding die ergonomisch verantwoord is. Sommige strijkplanken kun je zelfs zó laag instellen dat je zittend kunt strijken. Dat klinkt misschien wat gek, maar zittend strijken is een stuk gunstiger voor je rug. Voor zittend strijken is een strijkplank nodig met een werkhoogte van minstens 60 centimeter. De werkhoogte bij staand strijken varieert tussen de 90 en 102 centimeter.