Google ontwikkelt al lange tijd functies om de computer met de stem te besturen. In Chrome luistert de zoekmachine bijvoorbeeld naar spraakopdrachten. En sinds kort kunnen we zelfs de inhoud van een tekstdocument in Google Docs dicteren zonder dat we dure software moeten aanschaffen.

Tip 01: Chrome en headset

Extra software heb je niet nodig om tekst te dicteren in Google Docs, zelfs geen add-on! Om op je desktop-pc of laptop de spraak-naar-tekst-functie van Google Docs aan te spreken, zorg je dat op je Windows-pc of Mac een recente versie van Google Chrome draait. De meeste laptops hebben een ingebouwde microfoon die je zou kunnen proberen, maar Google adviseert om toch maar een externe microfoon aan te sluiten. Lees ook: Dragon NaturallySpeaking 13 Premium - Laagdrempelige spraakherkenning.

Trouwens, als straks de geluidskwaliteit te slecht is, ontvang je sowieso een pop-up met het advies om je naar een stillere omgeving te verplaatsen of om een externe microfoon in te pluggen. Voor dit artikel gebruiken we een goedkope headset van Logitech. De nauwkeurigheid van text-to-speech verbetert spectaculair door een headset die voorkomt dat achtergrondgeluiden de kwaliteit van de tekstomzetting verknoeien.

©PXimport

Tip 01 Google Docs zal waarschuwen wanneer de opnamekwaliteit te slecht wordt.

Spraakgestuurd zoeken

Dat Google inzet op de menselijke stem, weten we bijvoorbeeld van de spraakbesturing in de zoekmachine via de Chrome-browser. Je klikt in de zoekmachine op het microfoontje en je spreekt gewoon in wat je wilt opsnorren. "Waar kan ik een visrestaurant in de buurt vinden?" Het spraakgestuurd zoeken komt vooral van pas op mobiele toestellen. Je hoeft de zoekopdracht niet op een klein aanraakscherm te typen. Tik op de microfoonknop, spreek de zoekopdracht uit en het antwoord volgt.

©PXimport

Google begrijpt erg goed ingesproken zoekopdrachten in gewone spreektaal.

Tip 02: Aan en uit

Je moet de nieuwe spraakoptie nog activeren. Open een bestaand of nieuw document in Google Docs en ga via het menu Extra naar Spraakgestuurd typen. De functie is uitsluitend in Documenten beschikbaar en niet in Spreadsheets of Presentaties. Aan de linkerkant van het document verschijnt dan een microfoon waar je de gewenste dicteertaal instelt. Na eenmaal klikken op de microfoon wordt de knop oranje en kun je de tekst inspreken. Ben je klaar, dan klik je nog een keer op de knop met de microfoon zodat je opnieuw vrijuit kunt praten zonder dat je woorden op het witte werkvlak verschijnen.

©PXimport

Tip 02 Klik op de microfoon om de opname te starten en te stoppen.

Tip 03: Geen training

Het voordeel van het spraakgestuurd typen in Google Docs is dat je geen eindeloos lange proefsessies moet inspreken om het programma te laten wennen aan jouw stem. De functie werkt niet op basis van gebruikersprofielen en er is dus geen training nodig. Dat is meteen ook een nadeel, want de software leert dus niet van je persoonlijk stemtimbre of specifieke woordenschat. Het product zal dus niet beter worden door het langer te gebruiken.

De software sputtert niet eens wanneer we fragmenten met een herenstem laten afwisselen door stukjes voorgelezen door een vrouwenstem. Niet alle woorden worden correct opgepikt, maar het resultaat is ook niet slecht. Om een goed resultaat te krijgen, spreek je op een normaal tempo en in een normaal volume.

©PXimport

Tip 03 Met Ctrl+Shift+S kun je spraakgestuurd typen ook starten.

Van Afrikaans tot Zulu

Google Docs Voice Typing ondersteunt maar liefst 48 talen waaronder het Nederlands, Frans en ook regionale varianten van Spaans en Chinees. De talenlijst loopt van Afrikaans tot Zulu. Bovendien is het mogelijk te dicteren in tientallen dialecten en accenten zoals het Engels met Indiaas accent. De veelheid aan variëteiten is bedoeld om de gebruiker zo ontspannen mogelijk te laten spreken.

Tip 04: Leestekens

Het inspreken loopt fout wanneer we leestekens willen toevoegen. De hulppagina's van Google waarschuwen dat het tekstherkenningssysteem de Nederlandse instructies voor punt, uitroepteken, komma, vraagteken, nieuwe regel en nieuwe paragraaf niet begrijpt. Als je speech-to-text gebruikt om snel wat ideeën vast te leggen dan is dit wellicht niet zo'n probleem, maar wil je fatsoenlijke teksten schrijven dan is dit gegeven wel een afknapper. Je zou uit de helppagina kunnen afleiden dat je ook in Nederlandse tekst de Engelse leestekeninstructies moet uitspreken, maar zelfs dat zet geen zoden aan de dijk. Op het scherm floepen de woorden tevoorschijn 'period', 'exclamation mark', 'comma', 'question mark', 'new line' en 'new paragraph', maar geen leestekens.

©PXimport

Tip 04 In het Nederlands moet je de leestekens handmatig invoeren, want zelfs de Engelse instructies werken niet.

Tip 05: Engels prima

In de supportpagina's lees je dat leestekens toevoegen uitsluitend in het Duits, Engels, Frans, Italiaans, Russisch en Spaans werkt. Deze beperking zet natuurlijk een serieuze domper op de vreugde. In het Nederlands kun je dus uitsluitend doorlopende tekst dicteren, die je achteraf handmatig in zinnen en paragrafen moet verdelen. Je kunt natuurlijk wel gewoon 'punt', 'komma' en dergelijke inspreken, en deze later met een zoek-vervang-actie aanpassen. Gebruiken we de spraakherkenning om Engelse teksten te dicteren, dan zijn al deze problemen opgelost en verschijnen de leestekens wel. Bovendien werkt het online programma, zoals al verwacht, nauwkeuriger in de taal van Shakespeare.

©PXimport

Tip 05 Als we de tekst van een Rolling Stones-song inspreken, maakt Google Docs geen enkele fout.

Direct vertalen

Voor de aardigheid testen we de Russische taalinstelling in Google Docs. Daarvoor plaatsen we de microfoon van onze headset voor een andere computer die in een YouTube-filmpje een speech van de Russische president Vladimir Poetin afspeelt. In Google Docs verschijnen Poetins woorden in het Russisch alfabet. Daarna gebruiken we in het menu Extra (Tools) de opdracht Document vertalen (Translate document) waar we bij de taalinstelling naar Nederlands selecteren. Met een beetje goede wil kunnen we er inderdaad de woorden van de Russische president in onze eigen moerstaal lezen.

Tip 06: Correcties

Spraakgestuurd typen in Google Docs heeft op dit moment geen manier om met de stem fouten te corrigeren. Je moet dus nog steeds de muis en het toetsenbord gebruiken om de verbeteringen in de tekst aan te brengen. Met de rechtermuisknop bekijk je uiteraard suggesties van de woorden die met stippellijntjes zijn gemarkeerd.

©PXimport

Tip 06 Onderlijnde woorden kun je corrigeren via de rechtermuisknop.

Tip 07: Meer opdrachten

Werk je met Engelse tekst, dan lukt het wel om selecties te maken en spraakopdrachten te geven. Opdrachten als 'select all', 'select next', 'select last character', 'select (woord)' begrijpt de spraakbesturing van Google wel. Hiervoor moet je niet alleen 'het microfoontje' op Engels instellen, je moet bovendien de taal van je persoonlijke Google-account in Engels wijzigen. Hiervoor klik je rechtsboven op de naam van je profiel en daar selecteer je Mijn account. In het volgende venster zie je onder de kop Accountvoorkeuren de knop Taal en invoertools. Klik daarop, vervolgens stel je de standaard taal in op Engels. Pas nadat je die twee instellingen (spreektaal bij de microfoon en accounttaal in de voorkeuren) hebt aangepast, merk je hoe krachtig deze online toepassing werkelijk is.

©PXimport

Tip 07 Om de spraakopdrachten in het Engels te laten werken, moet je ook de taal van je profiel aanpassen.

F***, s**** en andere vieze woordjes

In het Nederlands mogen we schelden en vloeken als een ketter. Niemand die ons binnen het programma terecht wijst. In het Engels gaat het er veel meer beschaafd aan toe. Als je bijvoorbeeld: 'What the fuck?' zegt, censureert Google dit automatisch en zal er 'What the f***' op het scherm verschijnen. Toch is de censor niet altijd alert. Sommige aangebrande woorden, typt hij toch voluit.

Tip 08: Tekstopmaak

Als de taal en het account in Engels is ingesteld, kun je een tekst volledig opmaken met stemopdrachten. Het is een kwestie van selecteren en dan een van de vele opmaakopdrachten uit te spreken: 'align center' (centreren), 'apply heading 1' (kop 1 toepassen), 'underline' (onderlijnen) en 'subscript' zijn enkele opdrachten die je kunt geven. Zelfs de tekstkleur, tekstgrootte en stijl laten zich met de stem aanpassen. Je maakt je deze stemcommando's snel eigen en je zult merken dat je als vanzelf functies gaat combineren als: 'select paragraph' (selecteer alinea), 'italics' (cursief)' en 'go to the end of the line' (ga naar het einde van de regel). De lijst met stemopdrachten voor de tekstopmaak vind je op de hulppagina's van Typen met je stem.

Tip 09: Tabellen

Zelfs het invoeren van tabellen is geen probleem in het Engels. Met 'insert table' plaatst de spraakgestuurde functie standaard een tabel van twee rijen en twee kolommen. Die tabel kun je dan verder uitbreiden met 'insert row' of 'insert column'. Wil je meteen het juiste aantal rijen en kolommen invoeren, dan gebruik je de opdracht als 'insert table 12 rows by 15 columns' (voeg een tabel toe van twaalf rijen en vijftien kolommen). Verder kun je rijen en kolommen verwijderen: 'delete row'. En om uit de tabel te gaan en verder te werken in de tekst zeg je 'exit table' (tabel afsluiten).

©PXimport

Tip 09 Het resultaat van de opdracht: 'Insert table five rows by fifteen columns'.

Privacy

Leuk die voice-to-text, maar je weet uiteraard dat je spraakinput ook steeds naar de speech servers van Google wordt gestuurd. Hetzelfde geldt trouwens voor alle documenten die je maakt in Google Docs.

Tip 10: Navigeren

Wil je de muisaanwijzer aan het einde van de alinea plaatsen en verder gaan met spraakgestuurd typen dan zeg je 'resume' (hervatten). Je kunt de cursor ook naar een bepaald woord of een bepaalde woordgroep verplaatsen met 'resume with ...' waarbij je het woord of de woordgroep noemt. Na een tijdje leer je vlot door het document te navigeren met commando's als 'move to end of paragraph' (ga naar het einde van de alinea), 'move to start of line' (ga naar het begin van de lijn), 'move to previous page' (ga naar de vorige pagina). Verder is het zelfs mogelijk om door het document te scrollen met 'scroll up' en 'scroll down'.

©PXimport

Tip 10 Door middel van driestapsopdrachten navigeer je doorheen het document.

Mobiel heeft voorrang

Google heeft op het vlak van spraaktechnologie altijd voorrang gegeven aan mobiele apparaten. In de iOS- en Android-versie werkt het spreaakgestuurd typen voortreffelijk. Je tikt in Google Docs op de microfoonknop aan de linkerkant van de spatiebalk en je spreekt op een normaal tempo tegen je mobiele toestel. De nauwkeurigheid van de mobiele versie is verbazend goed en de problemen met leestekens in het Nederlands zijn er niet, die worden gewoon ingevoerd. Het invoegen van tabellen wordt echter niet ondersteund in de iOS en Android-versie.

©PXimport

De mobiele versie van spraakgestuurd typen in Google Docs werkt in het Nederlands accurater dan de versie voor de computer.

Conclusie

Spraakgestuurd typen in Google Docs voor computers is in het Nederlands nog niet volledig uitgewerkt. In het Engels presteert deze technologie wel goed, maar dan moet je ook je Google-account op deze taal instellen zodat je alle spraakopdrachten kunt gebruiken. We verwachten wel dat ook de Nederlandstalige versie over dezelfde mogelijkheden zal beschikken, maar hoelang dit op zich laat wachten is niet te voorspellen.

Sterk is dat de software zich niet aan hoeft te passen aan de stem van de gebruiker, wat bij een gespecialiseerd product zoals Dragon NaturallySpeaking wel het geval is. Aan de andere kant kun je met de professionele software als NaturallySpeaking een eigen bibliotheek van gespecialiseerde termen aanleggen, bijvoorbeeld voor de medische of technische toepassingen, een optie die bij Google nog niet aanwezig is.

Apples heeft gisteren zijn nieuwe 17-serie gepresenteerd, en daar hoort nu eenmaal ook een nieuwe versie van het besturingssysteem bij. iOS 26 brengt een nieuw design met Liquid Glass, slimme Apple Intelligence-functies en verbeteringen in apps als Telefoon, Berichten en CarPlay. Ontdek wat er verandert, welke iPhones worden ondersteund en wanneer de update beschikbaar komt.

Apple zet met iOS 26 een grote stap. Het systeem ziet er niet alleen frisser uit, maar voelt ook overzichtelijker en handiger in gebruik. Liquid Glass geeft de iPhone een nieuw uiterlijk, Apple Intelligence werkt stiller maar slimmer mee en kern-apps als Telefoon, Berichten en Camera krijgen een flinke opknapbeurt. Dit zijn de belangrijkste veranderingen en dit heb jij eraan.

Liquid glass maakt iOS frisser en rustiger

De grootste vernieuwing is Liquid Glass, een doorschijnend laagje dat meebeweegt met het licht en de kleuren om je heen. Daardoor oogt de interface levendiger zonder druk te worden. Navigatiebalken krimpen automatisch als je scrolt, iconen en widgets zijn opgebouwd uit lagen en het geheel voelt rustiger aan.

Ook Apples eigen apps zijn aangepakt. De Camera-app is eenvoudiger ingedeeld, zodat je sneller bij de juiste functie bent, terwijl Foto's een duidelijke scheiding maakt tussen je bibliotheek en verzamelingen. Op het toegangsscherm zorgen zogenaamde 'spatial scenes' voor een speelse dynamiek: de achtergrond reageert op beweging en de klok schuift automatisch mee in de beschikbare ruimte. Ontwikkelaars kunnen met nieuwe API's dezelfde stijl doorvoeren in hun apps, zodat je overal dezelfde visuele lijn ziet.

©Apple

Apple intelligence helpt ongemerkt mee

Apple Intelligence is geen losse knop of app meer, maar een stille motor die overal in iOS 26 meedraait. Live-vertalen werkt direct in Telefoon, FaceTime en Berichten. Tekst en spraak worden in realtime omgezet op je toestel zelf, waardoor het snel en privacyvriendelijk blijft.

Daarnaast begrijpt je iPhone beter wat er op het scherm gebeurt. Zie je bijvoorbeeld een datum in een chat, dan kun je die direct omzetten naar een agenda-afspraak. Ook creatieve functies zijn volwassener geworden: Genmoji en Image Playground maken persoonlijke emoji en visuals als woorden tekortschieten. Apple gebruikt hiervoor een mix van slimme modellen op het toestel en in de cloud, en ontwikkelaars krijgen toegang tot het on-device model om eigen apps intelligenter te maken. Voor Nederlandstaligen is er nog een kleine kanttekening: ondersteuning voor Nederlands komt pas later in 2025.

Zo update je zonder problemen

Een nieuwe iOS-versie installeren is spannend, maar kan ook voor verrassingen zorgen. Maak daarom eerst een back-up via iCloud of je computer. Werk je met belangrijke apps of accessoires, dan is het slim om een paar dagen te wachten. Vaak brengen ontwikkelaars snel updates uit die kleine fouten oplossen. Ben je vooral nieuwsgierig? Dan zit je met iOS 26 goed. De publieke bèta gaf al een voorproefje en onlangs is de Release Candidate uitgerold. Zo bepaal je zelf of je direct overstapt of liever nog even wacht.

©Apple

Slimmere apps en meer plezier

Ook de kern-apps voelen anders aan. In Telefoon zijn favorieten, recente oproepen en voicemail samengebracht in één overzicht. De functie 'Oproepen filteren' helpt je onbekende bellers te filteren. De functie Hold Assist, die een seintje geeft zodra iemand eindelijk de lijn opneemt, is in Nederland helaas niet beschikbaar.

In Berichten kun je onbekende afzenders apart laten binnenkomen en groepsgesprekken leuker maken met polls. Via Image Playground laat je bovendien achtergronden genereren voor de juiste sfeer.

Nieuw is de Apple Games-app, een centrale plek waar je al je spellen vindt, van Apple Arcade tot uitdagingen met vrienden. CarPlay sluit zich aan bij de nieuwe stijl, met compactere meldingen en ondersteuning voor Live Activities. Met CarPlay Ultra gaat Apple nog een stap verder door functies van de auto en je iPhone nauwer te koppelen.

Voor wie beschikbaar?

iOS 26 is gratis beschikbaar voor iPhone 11 en nieuwer. Daarmee vallen de iPhone XR, XS en XS Max dit jaar af. Voor de slimme functies van Apple Intelligence is bovendien een recentere iPhone nodig. Apple benadrukt dat beschikbaarheid per regio kan verschillen en dat taalondersteuning gefaseerd wordt uitgebreid. Volgens meerdere bronnen staat de publieke uitrol gepland voor maandag 15 september 2025, tegelijk met de lancering van de nieuwe iPhones.

JBL komt met een nieuwe versie van zijn krachtigste draagbare speaker. De JBL Boombox 4 is lichter dan zijn voorganger, maar levert toch 50 procent meer vermogen. De speaker verschijnt in drie kleuren en kost 499,99 euro.

Harder en voller geluid

De Boombox 4 introduceert AI Sound Boost, een slimme technologie die het geluid harder laat klinken zonder dat er vervorming optreedt. Het resultaat is JBL's herkenbare Pro Sound: scherpe hoge tonen en een stevige, dreunende bas. Nieuw is ook dat luisteraars kunnen kiezen uit twee Bass Boost-modi. Deep Bass geeft een warm, vol laag, terwijl Punchy Bass zorgt voor een strakkere bas die meer nadruk legt op ritme. De basradiatoren zijn bovendien voorzien van verlichte JBL-logo's die oplichten zodra Bass Boost wordt ingeschakeld.

Lichter, maar robuuster

Ondanks zijn extra kracht is de Boombox 4 lichter: 5,9 kilo, ongeveer 12 procent minder dan de vorige generatie. Het nieuwe ontwerp heeft een stevigere voet, een handgreep om hem gemakkelijk mee te nemen en een robuuste behuizing die voldoet aan de IP68-norm voor stof- en waterdichtheid. Daarmee is de speaker ook geschikt voor gebruik bij het zwembad, op het strand of in het park.

©JBL

Nieuwe opbouw van het geluid

De Boombox 4 beschikt over een vernieuwde audioconstructie met drie passieve radiatoren en twee extra middentoondrivers. Daarmee vervangt JBL de eerdere subwoofer en wordt het geluidsbeeld rijker en meer in balans. Verder ondersteunt de speaker lossless audio via USB-C en kan hij dankzij Auracast eenvoudig gekoppeld worden met een onbeperkt aantal andere compatibele JBL-speakers.

Langere adem

De accu gaat tot 28 uur mee en kan met Playtime Boost worden opgerekt tot 34 uur. Voor het eerst is de batterij ook vervangbaar, waardoor de levensduur van de speaker verlengd kan worden.

Beschikbaarheid

De JBL Boombox 4 komt uit in Midnight Black, Ocean Blue en Camouflage. De speaker ligt vanaf 8 september in de winkels en is te koop via JBL.com en geselecteerde retailers voor 499,99 euro.