Op zoek naar de beste bluetooth speaker of koptelefoon? Nou ja, kwestie van kopen en luisteren toch? Niet helemaal, want dankzij codecs klinkt het ene apparaat heel anders dan ’t andere! Opletten dus en voor aanschaf de specs goed doornemen.

De ene Bluetooth speaker of hoofdtelefoon is de andere niet. En daarmee doelen we niet op de fysieke opbouw en daarmee samenhangende geluidskwaliteit, maar op welke codecs zowel zender als ontvanger ondersteunen. Bluetooth is namelijk de overkoepelende techniek om draadloos data mee over te dragen. Oorspronkelijk is het niet ontwikkeld voor de overdracht van hoogwaardige draadloze audio, dat is er pas later bijgekomen. Met name de eerste versies van Bluetooth boden maar weinig bandbreedte. Vandaar dat een protocol werd geïmplementeerd dat audio comprimeerde alvorens het te verzenden.

Dit ‘oerprotocol’ voor stereo geluid in wat betere kwaliteit heet SBC, wat weer onder het audioprotocol Advance Audio Distribution Profile A2DP valt. A2DP kent tegenwoordig een scala aan ondersteunde onderliggende codecs, waaronder bijvoorbeeld AAC en aptX. Komen we zo op terug! Waar het om gaat is dat elke Bluetooth speaker en hoofdtelefoon over in ieder geval SBC als codec beschikt. Veel van die apparaten zelfs – vreemd genoeg – nog altijd alleen over die ‘fall back’-codec SBC.

Vreemd genoeg, want het betekent dat als je bijvoorbeeld vanaf je iPhone een iTunes-track – gecomprimeerd met audiocodec AAC – afspeelt, deze nógmaals wordt gecomprimeerd naar SBC bij gebruik van een dergelijke weergever. Nu is SBC al niet echt super-hifi te noemen, dus hercomprimeren hoort zelfs een ongeoefende luisteraar. Bijvoorbeeld door wat ‘bubbelige’ geluiden in de lage tonen en een weinig sprankelend geheel. Eenzelfde redenering geldt voor als je een mp3’tje vanaf je Windows laptop speelt; hercomprimering naar SBC maakt het er qua geluidskwaliteit beslist niet beter op.

©PXimport

Codecs

Om de optimale geluidskwaliteit te behalen, is het zaak dat zowel zender als ontvanger dezelfde codec gebruiken. En dan het liefst iets dat beter is dan het basisprotocol SBC. Kortom, kijken we als voorbeeld weer even naar die iPhone: kies een hoofdtelefoon die de huiseigen codec van dat apparaat ondersteunt, wat in dit geval AAC is. Het betekent dat zodra een AAC-capabele Bluetooth hoofdtelefoon verbinding maakt met je iPhone, alle audio in AAC-formaat wordt overgedragen. En er dus geen hercompressie plaatsvindt wanneer je iTunes-muziek afspeelt. De uiteindelijke decodering vindt pas plaats in de hoofdtelefoon zelf. AAC is het standaardprotocol bij Apple.

In de wereld van Android is geen eenduidig antwoord te geven op de vraag welk protocol jouw smartphone ondersteunt. Soms is het alleen SBC, en dan ben je natuurlijk snel klaar. Meer geavanceerde toestellen ondersteunen vaak ook aptX of zelfs de nog betere variant aptX HD. AptX is een codec die een veel en veel betere geluidskwaliteit biedt als SBC, waarbij de HD-variant nog weer een stapje verder gaat. Het is – in tegenstelling tot wat velen denken – overigens geen verliesvrije compressie, het is een zogeheten ‘lossy’ codec. Maar om er gebruik van te kunnen maken moeten zowel jouw smartphone of tablet als de Bluetooth speaker of hoofdtelefoon aptX en/of aptX HD ondersteunen.

Verder heeft Sony het huiseigen protocol LDAC in gebruikt, dat net als aptX HD in staat is hi-res audio draadloos over te brengen. Waarbij hi-res audio overigens de paraplu-term is voor geluidskwaliteit die die van de standaard cd overstijgt. Een cd heeft een samplefrequentie van 44,1 kHz bij een resolutie van 16 bit. Alles daarboven (denk aan bijvoorbeeld 96 kHz / 24 bit) valt onder de noemer hi-res. Waarbij geldt dat hi-res voor puristen staat voor verliesvrij gecomprimeerde audio, maar dat hoeft niet per se het geval te zijn. Zoals LDAC en aptX HD dus laten zien.

Passend

Waar het onder de streep om gaat, is dat zowel je zender (smartphone, tablet, pc enzovoorts) als ontvanger (speaker, hoofdtelefoon) hetzelfde dialect moeten spreken om tot een optimale geluidskwaliteit te komen. Ofwel bijvoorbeeld AAC en AAC of aptX en aptX. Als terugvaloptie is er altijd SBC, dat door elk zichzelf respecterend audioapparaat ondersteund wordt. Windows 10 ondersteunt overigens – zo lezen we hier – aptX. Probleem is echter dat dit nooit trefzeker lijkt te werken. Wanneer je headset een microfoon heeft, wordt bijvoorbeeld teruggeschakeld naar SBC.

Verder kun je niet controleren welke codec Windows 10 daadwerkelijk gebruikt. Kortom: een onbetrouwbaar geheel. Het beste kun je kiezen voor een hoofdtelefoon die zowel aptX en AAC ondersteunt. Dan kun je alle kanten op, ook mobiel. Qua prijs maakt het vaak niets of weinig uit ten opzichte van hoofdtelefoons (of speakers) die alleen SBC ondersteunen.

Wel geldt dat je de Bluetooth audiocodecs die een apparaat ondersteunt vaak alleen in de kleine lettertjes van de uitgebreide specificaties terugvindt. Het is vrijwel nooit iets dat in grote, heldere letters op de verpakking staat. Bij twijfel kun je ook altijd een mail naar de fabrikant sturen alvorens je tot aanschaf overgaat. In ieder geval geldt dat je bij gebruik van een moderne ‘zender’ zoals een smartphone in principe niet hoeft te lijden onder de verouderde SBC codec! Mits je dus met beleid koopt…

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.