Met Docker kun je niet alleen serverdiensten opzetten, maar ook grafische applicaties draaien. Voor dit laatste is Kasm Workspaces een uitkomst. Toepassingen als Chrome, Discord en GIMP, of zelfs een complete Linux-desktop, kun je gewoon binnen je bestaande browser gebruiken. Dat werkt opvallend soepel. Een groot voordeel is de geïsoleerde omgeving: je bent beschermd én je kunt niets stukmaken.

Heb je wat ervaring met Docker, dan weet je hoe makkelijk je een container voor een bepaalde serverdienst kunt starten en ook weer weggooien. Het gaat meestal om webgebaseerde toepassingen, die je via je browser kunt benaderen via een webinterface. Kasm Workspaces gaat een stap verder: het maakt zogenoemde streamingcontainers mogelijk, waardoor je bijvoorbeeld een browser of zelfs een volledige Linux-desktop in een container kunt draaien. De toepassing wordt als het ware gestreamd naar de browser, wat je met remote desktop kunt vergelijken.

De toepassing draait geïsoleerd van je eigen systeem. Je kunt hierin dus veilig spelen of werken zonder het risico iets stuk te maken. Bovendien maken malware, ransomware en phishing geen kans. Gebruik het bijvoorbeeld om een nieuwe Linux-distributie uit te proberen. Of zet een tijdelijke browser op, bijvoorbeeld om je zelfontwikkelde website te testen. Je hebt de zekerheid dat na afloop de browserhistorie volledig wordt verwijderd. Ook kun je een veilige browseromgeving voor je kinderen creëren voor de online games die ze spelen. We leggen uit hoe je Kasm Workspaces installeert en verkennen de mogelijkheden voor thuisgebruik.

1 Uitvoeringen

Kasm Workspaces kun je lokaal op je eigen server installeren, maar ook als dienst via de cloud afnemen. De clouddienst is wel op grotere bedrijven gericht, want je moet het voor minimaal 25 gebruikers afnemen. Installeer je de software zelf, dan kun je uit meerdere edities kiezen. Wij gebruiken voor dit artikel de Community-editie, die volledig gratis is voor persoonlijk gebruik. Hiermee zijn tot vijf gelijktijdige sessies mogelijk, wat voor thuisgebruik meer dan genoeg is. Een lichte server zit daarmee wellicht ook al aan zijn limiet, al zijn de systeemeisen niet heel hoog. Voor een upgrade zijn overigens schappelijk geprijsde licenties beschikbaar.

2 Systeemeisen

Hoewel Kasm Workspaces zelfs op een Raspberry Pi werkt, heeft een wat zwaardere server zeker de voorkeur. Als besturingssysteem zijn onder andere Ubuntu 22.04 en Debian 12 geschikt. Je hebt minimaal een dualcore-processor nodig, 4 GB werkgeheugen en 50 GB opslag. Elke sessie vraagt ongeveer 1 tot 3 GB geheugen, en 1 of 2 processorkernen.

Je kunt Kasm Workspaces ook uitstekend in een Linux-container of in een virtuele machine op basis van KVM installeren binnen Proxmox VE (zie de paragraaf hierna: ‘Kasm Workspaces in Proxmox VE’. We schreven eerder al een artikel over het populaire opensource-virtualisatieplatform Proxmox VE, je leest het hier. Het werkt dan geïsoleerd van de (rest van de) server. Die blijft bovendien verschoond van de extra software die wordt geïnstalleerd. Het maken van eventuele back-ups is ook eenvoudiger.

Gebruikers kunnen voor de toegang tot Kasm Workspaces gewoon een moderne browser gebruiken, zoals Chrome, Edge, Firefox en Safari. We behandelen in dit artikel een vrij standaard installatie. Heb je bijzondere wensen, dan vind je vast een antwoord in de uitgebreide online documentatie.

3 Kasm Workspaces in Proxmox VE

Voor dit artikel hebben we Kasm Workspaces in een Linux-container binnen Proxmox VE geïnstalleerd met Ubuntu 22.04 als template. Je zou ook de laatste TurnKey Core-template kunnen kiezen die Debian als basis heeft. Laat bij het maken van een container het vinkje bij Unpriviliged container staan en zorg dat de optie Nested actief blijft, wat nodig is voor Docker. Begin met bijvoorbeeld 4096 MB geheugen, 1024 MB swap en 2 cores.

Klik voordat je de container start onder Options op Features en activeer naast Nesting ook de optie FUSE. Ga naar Console om de shell te openen en log in met je root-account. Zorg dat het besturingssysteem up-to-date is met de volgende commando’s:

en:

Installeer curl dat vereist is voor de installatie met:

Stel de juiste tijdzone in met:

Je kunt nu Kasm Workspaces via de shell installeren volgens de instructies in dit artikel. Merk op dat je één keer tegen een foutmelding aanloopt: dat probleem is eenvoudig op te lossen door het installatiescript een tweede keer te starten. Als het installatiescript vraagt een swap-partitie te maken, kun je dat overslaan.

4 Installatie

De installatie neemt enige tijd in beslag, maar is niet lastig omdat een installatiescript al het werk uit handen neemt. Controleer wel de onderstaande opdrachten. De kans is groot dat je ze iets moet aanpassen voor nieuwere versies.

Een korte uitleg over deze commando’s: we bladeren voor de installatie eerst naar de tijdelijke map (die wordt overigens bij elke herstart van het besturingssysteem automatisch leeg gemaakt). We halen dan de installatiebestanden op met curl, pakken ze uit met tar, bladeren naar de juiste map en starten de installatie. Als root-gebruiker kun je sudo overigens weglaten.

Merk op dat standaard de https-poort 443 wordt gebruikt voor de installatie. Is er een conflict, bijvoorbeeld met een webserver, dan kun je het voorafgaand aan de installatie veranderen naar bijvoorbeeld 8443 met deze opdracht:

Na afloop van de installatie worden alle gemaakte accounts getoond. Bewaar deze gegevens goed!

5 Beheeromgeving

Na de installatie kun je met je administratoraccount (admin@kasm.local) inloggen via https://ipadres:poort. We raden je aan direct het wachtwoord te veranderen. Dat kan in je profiel, dat je bereikt via het icoontje rechtsboven. Log hierna in met het nieuwe wachtwoord. Ga dan naar Toegangsbeheer / Gebruikers. Verwijder de standaard bij de installatie aangemaakte gebruiker user@kasm.local. Maak een nieuwe gebruiker aan met minimaal een gebruikersnaam en wachtwoord.

6 Rechten voor gebruikers

Het is raadzaam te controleren welke rechten gebruikers hebben. Ga daarvoor naar Toegangsbeheer / Groepen, open All Users en klik op het penseeltje. Ga dan naar het tabblad Instellingen. Hier kun je kiezen wat de standaardrechten voor gebruikers moeten zijn. In recente versies zijn de belangrijkste opties al standaard actief, maar het is goed dit te controleren.

Zo kun je er bijvoorbeeld voor zorgen dat gebruikers de audio van een workspace kunnen horen, zoals een YouTube-filmpje in een browser. Ook kun je kiezen welke hardware aan een workspace mag worden doorgegeven, zoals een webcam, microfoon of gamecontroller. Verder kun je het gebruik van het klembord mogelijk maken voor het knippen en plakken van tekst.

Ook zie je opties voor downloads en uploads, om bijvoorbeeld met een browser gedownloade bestanden over te kunnen zetten naar je eigen pc. Veel van de genoemde opties komen verderop in dit artikel nog aan bod.

7 Workspaces maken

Met een workspace wordt in feite een toepassing bedoeld die je kunt starten, wat overigens ook een volledig besturingssysteem kan zijn. Standaard zijn er nog geen workspaces beschikbaar, waardoor een gebruiker nog niet veel kan doen. Daarom gaan we er eerst een paar maken. Ga daarvoor naar Afbeeldingen / Register. (Merk op dat ‘afbeeldingen’ een heel slordige vertaling van ‘images’ is. Dit zal in een toekomstige versie wellicht worden opgelost. Eventueel kun je via je profiel de taal op Engels zetten.)

Een image is in feite de basis voor een workspace. Als voorbeeld voegen we de Brave-browser toe. Zoek hem gewoon op in de lijst, klik er op en kies Installeren. Het image wordt daarna op de achtergrond gedownload en Brave komt beschikbaar als workspace. Verder voegen we onder meer Chrome, Ubuntu Jammy, Discord en Doom toe. Bij elk image zie je hoeveel ruimte er ongeveer nodig is. Zeker bij grotere workspaces moet je de beschikbare opslagruimte in de gaten houden. Een volledig Linux-besturingssysteem vraagt al snel zo’n 7 GB.

8 Workspaces bekijken

In de vorige paragraaf hebben we enkele workspaces toegevoegd. Als je in de bovenbalk naar Werkplekken gaat, zie je deze staan in een soort dashboard. Zie je bij een workspace op dit moment nog een rood uitroepteken, dan betekent het dat die workspace nog niet (volledig) is gedownload.

Als je als gewone gebruiker inlogt, bijvoorbeeld met het gebruikersaccount dat we in een eerdere stap hebben gemaakt, dan zie je geen beheeropties, maar wel alle workspaces. Je kunt daardoor dus alleen workspaces openen en gebruiken. Dat is zeker aan te raden voor huisgenoten die je liever uitsluit van de beheerdersomgeving. Als er actieve sessies zijn door geopende workspaces, dan zie je die ook terug op je dashboard, zoals je links in de afbeelding ziet.

9 Workspace openen

Open je een workspace, dan kun je kiezen of deze in het huidige tabblad, een nieuw tabblad of een nieuw venster van je huidige browser moet worden geopend. Op de achtergrond wordt nu een sessie gestart. In het dashboard zie je zoals gezegd een verwijzing naar deze en eventuele andere actieve sessies.

Een sessie wordt standaard na één uur beëindigd. Op je dashboard kun je een sessie ook handmatig pauzeren, stoppen of verwijderen. Kies je voor pauzeren of stoppen, dan kun je de sessie op een later moment hervatten in de toestand waarin je deze hebt achtergelaten. Als je een sessie verwijdert, kun je uiteraard een nieuwe sessie starten, maar begin je met een schone lei.

10 Brave-browser

Nemen we de Brave-browser als voorbeeld, dan zie je dat bij een nieuwe sessie steeds een verse installatie krijgt voorgeschoteld. Dat betekent ook dat je steeds de optie krijgt om Brave als standaardbrowser in te stellen en instellingen te importeren. Om zulke vragen te vermijden, kun je kiezen om de sessie te stoppen in plaats van te verwijderen.

Waar je verder nog op moet letten, is dat bestanden die je downloadt met in dit geval de Brave-browser, normaal worden opslagen ín de bewuste container – eigenlijk zitten ze daar ‘gevangen’. Er is een speciaal menu met extra opties dat je kunt openen via een icoontje aan de linkerkant van je scherm. Als je naar Downloaden gaat, zie je alle bestanden die je met de bewuste browser hebt gedownload. Je kunt ook bestanden uploaden van je pc naar de container via Uploaden. In dat menu zie je ook andere opties, zoals het in- of uitschakelen van de webcam, het geluid en de microfoon.

11 Linux-desktop

We hebben ook een volledige desktop geprobeerd, in dit geval Ubuntu Jammy. De workspace blijkt snel gestart en je krijgt er meteen een flink aantal toepassingen bij, waaronder GIMP, OnlyOffice, Visual Studio Code en Zoom.

Als je het prettig vindt, kun je de desktop via het menu op je volledige scherm weergeven.

We hebben ook Kali Linux geïnstalleerd. Dit besturingssysteem is populair onder ethische hackers, die de extra isolatie van Kasm Workspaces zeker zullen waarderen.

Je kunt de configuratie van elke workspace desgewenst aanpassen, zodat standaard een VPN-verbinding wordt gebruikt. Het is echter makkelijker om een aparte VPN-container op te zetten. In de documentatie wordt dit een ‘vpn sidecar’ genoemd. Door de configuratie voor een bepaalde workspace aan te passen, zorg je er op die manier voor dat het verkeer voor die workspace voortaan door het VPN gaat.

12 Openen in Kasm

Je kunt Kasm Workspaces uitstekend gebruiken voor onveilige links die je tijdens het browsen tegenkomt in je gewone browser. Je kunt deze zelfs via een eenvoudige handeling automatisch laten openen in een geïsoleerde browser. Daarvoor installeer je in jouw browser de extensie genaamd Kasm – Open in Isolation (deze staat in de Chrome Web Store).

Klik rechts op de extensie om de opties te openen. Vul het https-adres van jouw server in. In ons voorbeeld is dat https://10.0.10.57. Kom je tijdens het browsen met je gewone browser een link tegen, klik dan met rechts op de link en kies in het menu de optie Koppeling openen in Kasm.

De eerste keer moet je instellen welke workspace standaard moet worden gebruikt, bij de optie Standaard werkruimte-afbeelding. Deze optie vind je overigens ook in je profiel.

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.

De Motorola Edge 70 volgt de recente trend van dunne, lichte smartphones, maar dan met een zachter prijskaartje van net geen 800 euro. Hoewel het geen directe concurrent is van vlaggenschepen als de S25 Edge, bewijst de Edge 70 dat een uniek premium ontwerp niet de hoofdprijs hoeft te kosten.

Met een dikte van nét iets minder dan 6 millimeter en een gewicht van slechts 159 gram is de Edge 70 een van de lichtste en slankste telefoons op de markt. Desondanks voelt het toestel niet goedkoop aan, en dat is te danken aan een stevig aluminium chassis en een op nylon geïnspireerde bekleding. De Edge 70 biedt bovendien uitstekende duurzaamheid: hij heeft een MIL-STD-810H-certificering (MIL staat voor military grade), IP68- en IP69-ratings én is voorzien van Gorilla Glass 7i.

Het 6,7-inch amoledscherm heeft een resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een adaptieve verversingssnelheid van 1 tot 120 Hz. Het vlakke oledpaneel biedt daarnaast een hoog contrast. Vooral de levendige, licht verzadigde kleuren, mogelijk gemaakt door de Pantone-nabewerking, vallen positief op. Het enige nadeel aan het display is de laag geplaatste vingerafdrukscanner; om die te gebruiken moet je je duim in een oncomfortabele positie buigen.

©Wesley Akkerman

Uitstekende middenklasser

De Edge 70 wordt aangedreven door de middenklasse Qualcomm Snapdragon 7 Gen 4-processor, bijgestaan door 12 GB werkgeheugen en 256 GB aan opslagruimte. Vooral de cpu is op papier minder krachtig dan die van de duurdere vlaggenschepen, maar in de praktijk maakt dat weinig uit. Apps worden snel geopend en multitasking gaat het apparaat goed af. Een groot voordeel is dat de processor niet erg heet wordt onder hoge druk en zijn werk dus zonder morren doet.

Een ander voordeel is dat de 4800mAh-batterij het opvallend lang volhoudt; zelfs bij matig tot zwaar gebruik is dat al snel een volledige dag. Daarmee overtreft hij de duurdere concurrentie van Samsung en Apple. Opladen gaat eveneens vlot, met 68 W bedraad, waardoor je binnen 50 minuten weer een volledig opgeladen batterij hebt. Ook op dit punt scoort Motorola flink wat punten.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Typisch Motorola

Traditioneel doet Motorola het goed op het gebied van software dankzij de bijna stock Android 16-ervaring. Helaas treffen we deze keer behoorlijk wat bloatware aan en zijn er advertenties zichtbaar in de weerapp; dubieus voor een toestel van 800 euro. Tijdens de installatie word je bovendien meermaals gevraagd om voorgestelde apps te installeren. En als je daar nee op zegt, kom je alsnog applicaties tegen waar je niet om vroeg, zoals TikTok en Perplexity AI.

Wat betreft ondersteuning kan de Motorola Edge 70 rekenen op vier Android-upgrades (tot Android 20) en vijf jaar aan beveiligingspatches. Hoewel dat voldoende is voor een middenklasser, blijft het wel iets achter bij de langere support die Samsung en Google bieden. Daarnaast voelt Moto AI nog aan als een achtergesteld project. De functies werken niet allemaal in het Nederlands, waardoor de AI-knop op het toestel eigenlijk nog maar weinig waarde heeft.

Foto's maken gaat prima

Het camerasysteem bestaat uit een 50MP-hoofdcamera met optische beeldstabilisatie, een 50MP-ultragroothoeklens en een 50MP-selfiecamera. Bij voldoende licht leveren deze camera's prettig ogende foto's met een ruim dynamisch bereik. Vooral in het donker verrast het toestel: dankzij de grote sensoren blijven beelden helder en gedetailleerd. Jammer is wel dat de software kleuren soms te nadrukkelijk verzadigt, waardoor foto's iets minder natuurlijk overkomen. Voor gebruik op sociale media zijn ze echter meer dan prima.

Toch kent het camerasysteem duidelijke beperkingen. Video's kunnen slechts in 4K met 30 fps worden opgenomen, terwijl beeldstabilisatie alleen werkt bij 1080p en 30 fps. Daarnaast kan de handmatige scherpstelling onverwacht invloed hebben op de helderheid. En doordat er geen telelens aanwezig is, ben je volledig aangewezen op digitale zoom. Begrijpelijk gezien de slanke behuizing van de Edge 70, maar alsnog een teleurstellend compromis.

Motorola Edge 70 kopen?

De Motorola Edge 70 is een slimme aankoop als je een slank en licht toestel zoekt voor minder dan 1000 euro. De bouwkwaliteit, het scherm, de lange batterijduur en de robuustheid maken dit een fijne smartphone voor dagelijks gebruik. Ondanks de bloatware en de onvolwassen Moto AI bewijst dit toestel dat je geen duur vlaggenschip nodig hebt voor een vooruitstrevend ontwerp en vlotte prestaties.